Fen ve Teknoloji. Sosyal Bilgiler

Fen ve Teknoloji 6 Sosyal Bilgiler

KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ MİLLİ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI TALİM VE TERBİYE DAİRESİ MÜDÜRLÜĞÜ ORTAOKUL (TEMEL EĞİTİM ıi. KADEME) FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETİM PROGRAMI TASLAĞI (6. SINIFLAR) Danışmanlar: Prof.Dr. Ali YILDIRIM Doç.Dr. Ercan KİRAZ Yrd. Doç.Dr. Kemal Akkan BATMAN Komisyon Üyeleri: Uzm. Salih SARPTEN Hülya ŞENOL 2008 2

FİZİKSEL OLAYLAR 1. Bilimsel gelişmenin temel nedenlerini anlar ve hangi bilim alanın hangi görevleri yürüttüğünü araştırır ve belirtir. 2. Duyu organları ile yapılan ölçümlerin sağlı sonuç vermediğini belirler. 3. Ölçmenin, ölçüm araçları ile yapılmasının önemini açıklar. 4. Fiziksel büyüklükleri, uygun ölçüm araçları ile ölçer. 5. Ölçüm araçlarının standartlarının oluşmasının önemini açıklar. 6. Laboratuvarda nasıl davranılması gerektiğini tartışır. 7. Çevresindeki farklıkları belirtir. 8.Ölçüm sonuçları tablo ve grafiklerle verir. İLİŞKİLENDİRMELER Günlük yaşantısında kullandığı ölçüm araçları. Ne kadar meyve suyu içiyoruz? Öğretmen, bir çizelge hazırlatarak öğrencilerin bir hafta boyunca ne kadar meyve suyu içtiklerini belirlemesini ister. Bunun için evdeki ölçüm araçlarından yararlanılır. Örneğin evde küçük kardeşi olan öğrencilerin için biberonların dereceli silindir olarak kullanabilecekleri hatırlatılır. Fen ve Teknoloji ders kitabının her bir sayfasının kalınlığı kaç mm dir? Kitabın karton kapakları dışındaki kalınlığı cetvelle ölçülerek belirlenir. Ölçüm not edilir ve kitap sayfa sayısına bölünür. Sınıfımızdaki Öğrenciler Sınıfa getirilen baskül ve metre ile sınıftaki tüm öğrencilerin boy ve kiloları ölçülerek not edilir. Kız ve erkek öğrencilerin boy ve kilolarını gösteren tablolar ve pasta grafikleri yapılır. Eylül ÜNİTE 1 BİLİM VE ÖLÇME Doğru Ölçme Standartların Oluşturulması Laboratuvarda Çalışma Ölçme Kütle Hacim Zaman Sıcaklık Uzunluk Açık uçlu soru, Kelime ilişkilendirme, Bulmaca, Kes-yapıştır-İsimlendir-Keşfet 3

CANLILAR VE HAYAT Eylül - Ekim ÜNİTE 2 CANLI VARLIKLAR DÜNYASI Yaşamsal Özelikler Canlıların Sınıflandırılması 9. Canlılar arasındaki farklığı belirtir. 10. Canlıların yaşamsal faaliyetlerini bilir. 11. Canlıların yaşamsal faaliyetlerini, canlıların davranışlarıyla eşler. 12. Farklılıkları sınıflar. 13. Canlıların yaşam alanlarını araştırır, gözlemler ve coğrafik yerlerle ilişkilendirir. 14. Canlıları sınıflandırır. Araştırma Kıbrıs ta yaşan; kaplumbağa,eşek ve medoş lalesinin yaşam alanlarını araştırır. Yapraklar Öğretmen sınıfa farklı şekillerde yapraklar getirir. Bu yapraklarla ilgili anahtar cümleler yazarak, öğrencilerin bu anahtar cümleleri takip ederek hangi yaprağın hangi bitkiye ait olduğunun bulmasını ister. Canlılar Bitkiler Hayvanlar Omurgalılar Omurgasızlar Araştırma Yapma, Karar Verme, Girişimcilik, Bilgi Teknolojilerini Kullanma, Gözlem Yapma, Eleştirel Düşünme, Değişim ve Sürekliliği Algılama, Sosyal Katılım, Türkçeyi Doğru, Güzel ve Etkili Kullanma İLİŞKİLENDİRMELER Canlılık özellikleri belirtilir. Soluk alıpvermede Matematik dersi sütun grafiği ile ilişkilendirilir. Kavram haritası, ilişkilendirme, ucu açık soru, tablolandırma ve sınıflandırma soruları. 4

FİZİKSEL OLAYLAR 15. Çevrelerindeki enerjileri belirler. 16. Enerjileri, ortaya çıkardıkları etkilere göre ilişkilendirir. 17. Enerjinin bir biçimden başka bir biçime dönüştüğünü gösterir. 18. Enerjinin verimli kullanılması gerektiğinin önemini açıklar. Tablo Yap Evde kullanılan cihazların hangi etkiler ortaya çıkardığını ve but etkileri ortaya çıkarmak için ihtiyaç duyulan enerji biçimlerini gösteren bir tablo oluşturulur. Ekim - Kasım ÜNİTE 3 ENERJİ Enerji Biçimleri Enerji Dönüşümleri Enerjinin Verimli Kullanılmas Enerji Enerjinin Dönüşümü Kinetik Enerji Isı Enerjisi Işık Enerjisi Ses Enerjisi İLİŞKİLENDİRMELER Beden Eğitimi dersinde ortaya çıkan enerjiler ile ilişkilendirilir. AÇIKLAMALAR Eşleştirme yapılarak birbiri ile ilişkili yapılar belirtilir. Kavram Haritası,Açık Uçlu Soru, Kelime İlişkilendirme, Bulmaca, Kes-Yapıştır- İsimlendir-Keşfet 5

MADDE VE DEĞİŞİM Kasım - Aralık - Ocak ÜNİTE 4 YAPI TAŞLARI Maddenin Halleri Moleküller; Basınç ve Genleşme Elementler Bileşikler Kimyasal Reaksiyon MADDE Atom KATI SIVI GAZ Kütle - Hacim - Yoğunluk Element - Bileşik - Molekül 19. Gazların genleşme sıkışma özelliklerinden, moleküllerinin bağımsız olduğu çıkarımını yapar. 20. Sıvıların çok fazla sıkıştırılamayışlarından, moleküllerinin birbiri ile temas halinde olduğu sonucunu çıkarır.21. Akma özelliklerinden yararlanarak sıvı molekülleri arasında az da olsa boşluk bulunduğu çıkarımını yapar. 22. Gazların ve sıvıların akma özeliklerinden, moleküllerinin öteleme hareketi yapabildiği çıkarımına ulaşır. 23. Katılarda atom ve moleküllerin öteleme hareketi yapmadığını tahmin eder. Elestirel dusunme becerisi Problem cozme becerisi Yaratici dusunme becerisi Iletisim becerisi Arastirma sorgulama becerisi Bilgi teknolojilerini kullanma becerisi Girisimcilik becerisi Katılarda ve Sıvılarda Atomlar-Moleküller Öğrencilere, tahta parçası, su ve hava dolu bir balon gösterilirek bunların özelliklerini, tanecikleri düşünerek tartışmaları istenir. Öğrenciler üç gruba ayrılarak, birinci grup katı, ikinci grup sıvı, üçüncü grup ise gaz taneciklerini rol yaparak canlandırır. Her bir grubun canlandırdığı rolleri diğer gruplar gözlemler. Hatalı buldukları, düzeltilmesi gereken davranışları sınıfta tartışırlar. Tartışmalar sonunda katıyı canlandıran öğrenciler, birbirleriyle kol kola girip sadece titreşim hareketi yaparlar. Sıvıyı oluşturan öğrenciler birbirine tutunmadan sürtünerek öteleme hareketi yaparlar. Gazı canlandıran öğrenciler ise sınıfın içine dağılacak şekilde koşarak hareket ederler. Maddenin hangi halini canlandıran öğrencilerin en bağımlı ve hangi halini canlandıran öğrencilerin en bağımsız olduğu irdelenir. Canlandırmalar sonucunda, bütün maddelerin taneciklerden oluştuğu, bu taneciklerin atom veya molekül olarak adlandırıldığı, tanecikler arasındaki boşluk ve hareketliliğin katı, sıvı, gaz sırasında artış gösterdiği irdelenir. İLİŞKİLENDİRMELER Beden Eğitimi dersinde yapılan etkinlikler ile egzersiz yapmanın sağlığına ve kas gelişimine olumlu katkısı belirtilir. Kavram Haritası,Açık Uçlu Soru, Kelime İlişkilendirme, Bulmaca, Kes-Yapıştır- İsimlendir-Keşfet 6

MADDE VE DEĞİŞİM 24. Maddelerin farklı olmasından yola çıkarak atomların da farklı olabileceği sonucuna ulaşır. 25. Aynı cins atomlardan oluşmuş maddeleri element şeklinde adlandırır. 26. Bileşik modelleri üzerinde farklı element atomlarını ayırt eder. 27. Farklı atomlar içeren saf maddeleri bileşik olarak adlandırır. 28. Basit model veya resimler üzerinde molekülleri gösterir. 29. Basit molekül modelleri yapar. 30. Her molekülde belirli sayıda atom bulunduğu çıkarımını yapar. 31. Model üzerinde molekül içeren ve içermeyen maddeleri birbirinden ayırt eder. 32. Fiziksel değişimi maddenin fiziksel görüntüsündeki değişiklikler olarak tanımlar. 33.. Kimyasal değişmelerde maddenin kimliğinin değişerek yeni maddeler oluştuğunu vurgular. 36. Arı (saf) maddeleri aynı tür taneciklerden (atom) oluşan, bileşimleri belirli ve sabit, kendine özgü belirli ayırt edici özellikleri olan, hal değiştirirken sıcaklıkları değişmeyen, belirli sembol ve formüller ile gösterilen maddeler olarak tanımlar. Arı maddeleri elementler ve bileşikler olarak ikiye ayırır., Element mi Değil mi? Öğrenciler, atom modelleri takımında yer alan aynı renk ve büyüklükteki topları, veya oyun hamurundan kendi hazırladıkları özdeş topları bir araya getirerek madde modelleri üretirler. Farklı renkte/büyüklükte kürelerden oluşmuş madde bloklarının aynı maddeye ait modeller olup olamayacağı irdelenir. Madde modellerinden biri demir, biri bakırı temsil etmek üzere, bu maddelerin atomlarının farklı olacağı çıkarımı yapılır. Aynı renkteki toplar, aynı tip atomlara benzetilerek, elementlerin bu şekilde oluşmuş maddeler olduğu vurgulanır. Farklı atomlar kullanılarak birden çok tür atom içeren madde modelleri yapılır. Örneğin iki ayrı atom kullanılmışsa eldeki blokun tuzu veya kireci temsil ettiği kabul edilebilir. Farklı atomlar içeren maddelerin element olmadığı vurgulanır. Gazlarda Atom-Molekül Düzeni Öğrenciler, iğne çıkışı kapatılmış boş bir enjektör sürgüsünün sıkışabilme özelliğini hatırlarlar. Hava molekülleri birbirine dokunur durumda olsaydı sıkışma olur muydu? sorusunu tartışırlar. Öğretmenin öncülük ettiği tartışma sonucunda gaz moleküllerinin bağımsız olduğu çıkarımı yapılır. Ayrıca, gazlar konusu ile ilgili bir film izlettirilir veya internetten dinamik bir gaz modeli indirilerek sınıfta gösterilebilir. Katılarda ve Sıvılarda Atomlar-Moleküller Öğrencilere, tahta parçası, su ve hava dolu bir balon gösterilirek bunların özelliklerini, tanecikleri düşünerek tartışmaları istenir. Öğrenciler üç gruba ayrılarak, birinci grup katı, ikinci grup sıvı, üçüncü grup ise gaz taneciklerini rol yaparak canlandırır. Her bir grubun canlandırdığı rolleri diğer gruplar gözlemler. Hatalı buldukları, düzeltilmesi gereken davranışları sınıfta tartışırlar. Tartışmalar sonunda katıyı canlandıran öğrenciler, birbirleriyle kol kola girip sadece titreşim hareketi yaparlar. Sıvıyı oluşturan öğrenciler birbirine tutunmadan sürtünerek öteleme hareketi yaparlar. Gazı canlandıran öğrenciler ise sınıfın içine dağılacak şekilde koşarak hareket ederler. Maddenin hangi halini canlandıran öğrencilerin en bağımlı ve hangi halini canlandıran öğrencilerin en bağımsız olduğu irdelenir. Canlandırmalar sonucunda, bütün maddelerin taneciklerden oluştuğu, bu taneciklerin atom veya molekül olarak adlandırıldığı, tanecikler arasındaki boşluk ve hareketliliğin katı, sıvı, gaz sırasında artış gösterdiği irdelenir. Kasım - Aralık - Ocak ÜNİTE 4 YAPI TAŞLARI Maddenin Halleri Moleküller; Basınç ve Genleşme Elementler Bileşikler Kimyasal Reaksiyon MADDE Atom KATI SIVI GAZ Kütle - Hacim - Yoğunluk Element - Bileşik - Molekül Kavram Haritası,Açık Uçlu Soru, Bulmaca, Öğrenci Gözlem Formu,Proje Çalışmalarını Değerlendirme Formu, Ne biliyorum? Ne öğrenmek istiyorum? Ne öğrendim? 7

MADDE VE DEĞİŞİM Şubat - Mart ÜNİTE 5 ÇÖZÜCÜLER VE ÇÖZELTİLER Su ve Su Döngüsü Su ve Buzun Özelikleri Buharlaşma Çözücüler ve Çözeltiler ÇÖZELTİ Çözünen Çözünme Karışım Saf Madde Su Su Döngüsü 37. Suyun döngüsel bir yapıda olduğunu keşfeder. 38. Suyun donma ve erime noktalarını belirtir. 39. Suyun, ısı verdiğinde de, aldığında da genleştiğini gözlemler ve kaydeder. 40. Buharlaşmanın hangi şartlarda hızlandığını çıkarımını yapar. 41. Suyun önemli olduğu çıkarımını yapar. 42. Suyun bilinçli kullanımıyla ilgili yöntemler geliştirir. 43. Çözünen, çözücüler ve çözeltileri belirler. 44. Su dışındaki çözücülere örnekler verir. 45. Su içermeyen çözücülere örnekler verir. 46. Su döngüsünün modelini yapar ve suyun saflaştığını keşfeder. Araştırma Suyu etkin ve bilinçli kullanma ile ilgili evde alınabilecek önlemlerle ilgili poster hazırlanır: Tuvalet, temizlik, içilebilir ve kullanılabilir suyun nasıl etkin ve bilinçli kullanılacağı detaylandırılır. Gazete ve dergilerden suyun hatalı kullanımı ile ilgili haber, yazı ve fotoğraflar kullanılarak posterdeki bilgiler desteklendirilir. Araştırma Yapma, Karar Verme, Girişimcilik, Bilgi Teknolojilerini Kullanma, Gözlem Yapma, Eleştirel Düşünme, Değişim ve Sürekliliği Algılama, Sosyal Katılım, Türkçeyi Doğru, Güzel ve Etkili Kullanma, İLİŞKİLENDİRMELER Çevresel su kirliliği ile ilişlendirilir. Kavram Haritası,Açık Uçlu Soru, Bulmaca, Öğrenci Gözlem Formu,Araştırma, Ne biliyorum? Ne öğrenmek istiyorum? Ne öğrendim? 8

CANLILAR VE HAYAT 47. Canlıların yaşam faaliyetlerini beslenme, solunum, hareket,büyüme, boşaltım, irkilme ve üreme olarak listeler ve açıklar. 48 Tüm yaşayan canlıların hücrelerden oluştuğunu ve hücrenin bir canlı organizmanın en küçük yapı ve görev birimi olduğunu vurgular. 49. Bir bitki hücresinin temel kısımları olan hücre zarı, hücre duvari, sitoplazma, çekirdek, mitokondri, kloroplast ve kofulu bir model veya şekil üzerinde göstererek görevlerini açıklar. 50. Bir hayvan hücresinin temel kısımları olan hücre zarı, sitoplazma, çekirdek, mitokondri, ve kofulu bir model veya şekil üzerinde göstererek görevlerini açıklar. 61. Madde alışverişinde hücre zarının seçici geçirgenliği olduğunu ifade eder. 62. Gözlemleri sonucunda bitki ve hayvan hücreleri arasındaki benzerlikleri hücre zarı, sitoplazma, çekirdek, mitokondri olarak listeler. 63. Gözlemleri sonucunda bitki ve hayvan hücreleri arasındaki farklılıkları bitkilerde hücre duvarı, büyük koful, kloroplast bulunup hayvan hücrelerinde bulunmaması ayrıca bitki hücrelerinin kutu şeklinde fakat hayvan hücre şekillerinin düzensiz olduğunu ve bitki hücrelerinde çekirdeğin hücrenin bir kenarında fakat hayvan hücrelerinde hücre ortasında olduğunu ve hayvan hucrelerinde kucuk ve az sayida koful bulundugunu vurgular. 64. Hücrenin bir organizmanın sahip olduğu canlılık özelliklerini gösterdiğini vurgular. 65. Farklı tipte hücrelere örnekler verir. 66. Benzer yapı ve özellikteki hücrelerin aynı görevi yapmak üzere bir araya gelmesiyle dokuların oluştuğunu belirtir ve farkli tipte dokulara ornekler verir. 67. Hücre-doku-organ-sistem-canlı (organizma) ilişkisini örnekler vererek açıklar. Hücreleri İnceleyelim Öğretmen, bir öğrencinin yanağının iç kısmından kürdan yardımıyla sıyırarak aldığı örneği lâm üzerine koyup bir damla su damlatarak üzerine lâmel kapatır. Öğrenciler hazırlanan preparatı mikroskopta gözlemler. Öğretmen daha net gözlemlenebilmesi için lamelin bir kenarından 1 damla metilen mavisi damlatır ve öğrenciler preparatı tekrar gözlemler, gördükleri şekilleri çizerler. Ogretmen hazir kan hucreleri gibi hazir preparatlari mikroskop altina koyar ve ogrenciler bu preparatlari inceler. Akvaryum bitkisi (Elodea), telgraf çiceği, sardunya, cam güzeli, begonya, kabak,domates gibi bitkilerinin yaprak yada gövdelerinden alınan enine kesitten preparat hazırlanır. Öğrenciler hazırlanan preparatı mikroskopta gözlemler ve gördükleri şekilleri çizerler. Bu şekil ile daha önce yaptıkları etkinlikteki yanak hücreleri şekli arasındaki benzerlik ve farklılıkları not ederler. Hücre Modeli Yapalım Öğretmen öğrencileri gruplara ayırır. Her grup renkli oyun hamurları ile sert bir kartonun üzerine tutkal kullanarak bir hücre modeli oluşturur. Grupların oluşturdukları hücre modelleri karşılaştırılarak, benzerlik ve farklılıkları tartışmaya açılır. Mart - Nisan ÜNİTE 6 HÜCRE, ÜREME VE GELİŞME Hücreler İnsanda üreme Doğum sonrası gelişme Diğer hayvanlarda üreme ve gelişme Bitkilerde üreme ve gelişme HÜCRE ÜREME GELİŞMEl Kavram Haritası,Açık Uçlu Soru, Öğrenci Gözlem Formu,Akran Değerlendirme Formu,Proje Çalışmalarını Değerlendirme Formu, Bulmaca, 9

CANLILAR VE HAYAT Mart - Nisan ÜNİTE 6 HÜCRE, ÜREME VE GELİŞME Hücreler İnsanda üreme Doğum sonrası gelişme Diğer hayvanlarda üreme ve gelişme Bitkilerde üreme ve gelişme HÜCRE ÜREME GELİŞMEl 68. Üremeyi neslin devamı için yeni canlılar üretmek olarak tanımlar. 69. Üreme çeşitlerini eşeyli ve eşeysiz olarak kısaca açıklar ve bu üreme tiplerini gerçekleştiren canlılara örnekler verir. 70. Erkek üreme organının bölümlerini model veya şema üzerinde göstererek bu bölümlerin görevlerini açıklar. 71. Erkek üreme hücresini sperm hücresi olarak tanımlayarak bir sperm hücresinin baş, orta kısım ve kuyruktan oluştuğunu gösteren bir şema çizer. 72. Dişi üreme organının bölümlerini model veya şema üzerinde göstererek bu bölümlerin görevlerini açıklar. 73. Dişi üreme hücresini yumurta hücresi olarak tanımlayarak bir yumurta hücresinin zar, sitoplama ve çekirdek kısımlarını gösteren bir şema çizer. 74. Sperm ve yumurta hücresini büyüklük, hareket, besin depolama ve üretim sayısı bakımından karşılaştırır. 75. Eşeyli üreme sırasında yumurta ve sperm hücrelerinin çekirdeklerinin birleşmesini döllenme ve sonuçta oluşan döllenmiş yumurtaya zigot denildiğini ve zigotun gelişerek embriyoyu oluşturduğunu ifade eder. 76. Embryo ve fetus, fetus ve bebek arasındaki ilişkileri yorumlar. 77. Bebeğin anne rahmindeki gelişimini şema üzerinde gösterek açıklar. 78. Embriyonun sağlıklı gelişebilmesi için anne adayının nelere dikkat etmesi gerektiğini araştırır ve sunar. 79. Gözlemleri sonucunda insanın gelişim dönemlerini bebeklik,ergenlik, yetişkinlik, yaşlılık olarak isimlendirerek belirgin özelliklerini listeler. 80 Sağlıklı bir hayat için her gelişim döneminde yapılması gerekenleri araştırır ve tartışır. Kavram Haritası,Açık Uçlu Soru, Kelime İlişkilendirme, Bulmaca, Öğrenci Gözlem Formu,Akran Değerlendirme Formu,Proje Çalışmalarını Değerlendirme Formu, 10 Hücreleri Karşılaştıralım Öğrencilere sperm ve yumurta hücrelerinin resimleri gösterilir ya da filmler izletilir. Hücreleri inceleyelim etkinliğinde gördükleri hücre şekilleriyle karşılaştırırlar, farklılıkları belirtirler. Üreme Sistemi Tablosu Öğrenciler kadın ve erkek üreme sistemi organlarının isimlerini ve işlevlerini sıralar. Daha sonra belirlenen bu isim ve işlevler anlam çözümleme tablosuna dönüştürülür ve tablo üzerinde kadın-erkek üreme organları özellikleriyle birlikte açıklanır. Her gün Değişiyorum Öğrenciler döllenmeden sonraki insan embriyosunun gelişim safhalarında meydana gelen değişimleri çeşitli kaynaklardan araştırırlar. Kendi topladıkları veya öğretmen tarafından getirilen embriyonun gelişim safhalarını gösteren resimler karışık olarak verilir. Resimleri inceledikten sonra sıraya dizmeleri istenir. Daha sonra öğretmen sıralamanın doğruluğunu kontrol eder. Gördükleri değişimleri kendilerini embriyonun yerine koyarak dillendirmeleri istenir. Genç Gazeteci Öğrenciler bebeklikten itibaren insan gelişimini gösteren aile büyüklerinden birinin fotoğraflarını dönemlerine göre düzenleyip, bu dönemlere ait hatırladıkları anılarını da ekleyerek poster şeklinde sunarlar. Eğer aileden biri yoksa çeşitli kaynaklardan topladıkları resimleri ait oldukları dönemin özelliklerini de yazarak poster oluşturabilirler. Ne Kadar Büyürüm? Öğretmen yardımı ile öğrenciler, iki alt sınıf,iki üst sınıf ve kendi sınıfındaki öğrencilere ait boy-yaşkütle ölçülerini alırlar, daha sonra bu ölçülerin ortalamalarını bulmaları sağlanır. Buldukları bu ortalamalarla yaş-boy, yaş-kütle grafiği çizerler. Çizdikleri grafikleri karşılaştırarak aralarındaki farklılıklar tartışmaya açılır. Tartışma sonuçlarına dayanarak, öğrencilerden dört yıl sonra boy ve kütlelerinin ne kadar olabileceğini tahmin etmeleri istenir. Büyüyorum Öğrenciler gruplara ayrılır. Ergenlik dönemindeki gelişimi daha iyi anlayabilmelerini sağlamak amacıyla grupların fiziksel, bilişsel ve duygusalsosyal gelişim başlıklarından birini seçerek araştırma yapmaları istenir. Yaptıkları araştırma sonuçlarını poster şeklinde düzenleyerek tahtaya asarlar. Gruplar her bir poster üzerinde açıklamalar yaparak diğer grupların sorularını cevaplar. Öğretmen yapılan tartışmalardan yola çıkarak ergenlik döneminde meydana gelen değişimlerin doğal olduğunu vurgular, bu dönemle ilgili güçlük yaşayanların rehberlik ve psikolojik danışma servisine başvurabileceklerini belirtir.

CANLILAR VE HAYAT 81. Hayvanların bir hayat döngüsünün olduğunu örneklerle açıklar. 82. Hayvanların farklı çoğalma şekillerine sahip olduğunu fark eder. 83. Balık, kurbağa, kaplumbağa gibi hayvanların bir seferde çok sayıda yumurta oluşturmasının sebeplerini tartışır. 64. Yavru bakımı açısından hayvan gruplarındaki farklılıkların nedenlerini açıklar. 65. Gelişim dönemlerinde başkalaşım geçiren hayvanlara örnek verir. Hayat Döngüsü Sınıf gruplara ayrılır, her grup kendi istediği bir hayvanı seçer. Seçtikleri hayvanın hayat döngüsünü çeşitli kaynaklardan araştırarak poster şeklinde hazırlar. Hazırlanan posterler sınıf panosunda sergilenir veya gruplar hazırladıkları posterleri birbirleriyle değiştirirler. Gezelim Gözlemleyelim Çevrelerindeki bir hayvan çiftliği veya hayvanat bahçesi ziyaret edilerek hayvanların büyüme ve gelişmesi ile ilgili bilgi alınır. Tırtıldan Kelebeğe Karton kutu ve streç film kullanılarak tırtılların yaşayacağı ortam oluşturulur. Kutunun üst kısmına hava alacak şekilde delikler açılır. Kutunun yan yüzeyi kesilerek açılır, streç film ile kaplanır. Kutunun içine tırtıl ve beslenebilmesi için dut yaprakları konulur, gelişim basamakları gözlemlenir ve çizilir. Öğrencilerden oyun hamuru, kağıt, toplu iğne ve suluboya kullanarak gözlemledikleri gelişim basamaklarındaki temel değişimleri modellemeleri istenir. Nasıl Değişti? Öğrenciler başkalaşımı yazılı ve görsel kaynaklardan araştırırlar. Eğer mevsim uygun ise küçük su birikintisi, göl vb. ortamlardan kurbağa yumurtaları toplanarak sınıfa getirilir. Bir akvaryum veya büyük bir kavanoza konularak gelişim basamakları gözlemlenir, her basamakta meydana gelen değişimler çizilir. Mart - Nisan ÜNİTE 6 HÜCRE, ÜREME VE GELİŞME Hücreler İnsanda üreme Doğum sonrası gelişme Diğer hayvanlarda üreme ve gelişme Bitkilerde üreme ve gelişme HÜCRE ÜREME GELİŞMEl Kavram Haritası,Açık Uçlu Soru, Kelime İlişkilendirme, Bulmaca, Öğrenci Gözlem Formu,Akran Değerlendirme Formu,Proje Çalışmalarını Değerlendirme Formu, 11

CANLILAR VE HAYAT Mart - Nisan ÜNİTE 6 HÜCRE, ÜREME VE GELİŞME Hücreler İnsanda üreme Doğum sonrası gelişme Diğer hayvanlarda üreme ve gelişme Bitkilerde üreme ve gelişme HÜCRE ÜREME GELİŞMEl 66. Çiçeğin kısımlarını gösterir/çizer. 67. Çiçeğin kısımlarını model, levha, şema üzerinde göstererek görevlerini açıklar. 68. Çiçekli bir bitkide tozlaşmayı sağlayan etkenleri böcekler ve rüzgar olarak belirtir ve böcekler ve rüzgar ile tozlasan cicekler arasindaki farkliliklari tartisir. 69. Çiçekli bir bitkide döllenmeyi açıklar. 70. Bir çiçek modeli üzerinde tohum ve meyvenin nerede oluştuğunu belirtir. 71. Bitkilerin çok sayıda tohum oluşturmasının sebebini tartışır. 72. Bitkilerin tohumlarının yayılma yollarını kendi kendine, rüzgar ve hayvanlar yoluyla olarak listeler ve araştırır. 73. Bir çok meyve ve tohumun hayvanlar ve insanlar için besin kaynağı olduğunu örnekleriyle sunar. 74. Bitkilerden elde edilen ürünlerin teknolojik gelişmelere paralel olarak arttığını fark eder. İnceleyelim Çizelim Öğrenciler öğretmen yardımı ile bir çiçek modeli veya sınıfa getirilen canlı bir çiçeği incelerler, çiçeğin kısımlarını gösterirler ve çizerler. Bir çiçegin farkli kisimlarini mikroskopta inceleyerek bu kisimlarin gorevlerini aciklarlar. Bütün Çiçekler Aynı mıdır? Öğrenciler, öğretmenleri ile birlikte yakın çevrelerindeki park vb. alanları ziyaret ederek çiçekleri gözlemler. Böcekler ve rüzgar ile tozlasan çiçeklerin kısımlarının renklerini şekillerini karşılaştırırlar, benzerlik ve farklılıkların sebebini tartışırlar. Herkesin Seyahati Farklı Öğrenciler çevrelerinden çeşitli tohum örnekleri toplayarak sınıfa getirir. Getirilen tohumlar masanın üzerine konularak incelenir. Bütün tohumların şekil ve büyüklüğünün neden farklı olduğu, nasıl yayılabileceği tartışılır. Gezelim Öğrenelim Öğrencilerin çevrelerinde zeytin yağı,harup, un vb. gibi bitkisel kaynaklı üretim yapan işletmeleri ziyaret etmeleri sağlanır. Bu işletmelerde üretim basamakları incelenir ve ne gibi işlemler yapıldığı hakkında bilgi alınır. Mümkünse her aşamanın fotoğrafı çekilir. Gezi sonunda elde ettikleri bilgileri kullanarak bir gazete hazırlamaları istenir. Araştırma Yapma, Karar Verme, Girişimcilik, Bilgi Teknolojilerini Kullanma, Gözlem Yapma, Eleştirel Düşünme, Değişim ve Sürekliliği Algılama, Sosyal Katılım, Türkçeyi Doğru, Güzel ve Etkili Kullanma Kavram Haritası,Açık Uçlu Soru, Kelime İlişkilendirme, Bulmaca, Öğrenci Gözlem Formu,Akran Değerlendirme Formu,Proje Çalışmalarını Değerlendirme Formu,Madde-Malzeme-Cisim-Eşya, 12

FİZİKSEL OLAYLAR 75. Maddelerin elektrik enerjisini iletip iletmediklerini test etmek için basit bir elektrik devresi tasarlar ve kurar. 76. Maddeleri elektrik enerjisini iletme bakımından; iletken ve yalıtkan maddeler olarak sınıflandırır. 77. Metallerin iletken, plastiklerin ise yalıtkan olduğunu fark eder. 78. Bazı sıvı maddelerin iletken, bazılarının ise yalıtkan olduğunu fark eder. 79. Maddelerin elektriksel iletkenlik ve yalıtkanlık özelliklerinin çeşitli amaçlar için kullanıldığını fark eder. 80. Yalıtkan maddelerin, elektrik enerjisinin sebep olabileceği tehlikelere karşı korunmada nasıl kullanılabileceğini araştırır. 81. Elektrik yüklerini ve bu yükler arasındaki ilişkiyi belirler. 82. Negatif elektrik yüklerinin hareket ettiğini açıklar. 83. Topraklanmanın önemini ve hangi amaçlar için kullnılması gerektiğini belirler. TElektrik Enerjisini İletelim Öğrenciler, tek ampulden oluşan basit bir elektrik devresi kurar. Devrede birbirine bağlı kablolardan herhangi ikisini birbirinden ayırır. Öğrenciler, ayrılan bu kablolar (test uçları) arasına tahta, plastik, demir, seramik, bakır vb. maddeleri dokundurduklarında veya şekerli su, tuzlu su vb. sıvı çözeltilere daldırdıklarında ampulün hangi durumlarda yanıp-yanmayacağını tahmin eder ve yargılarını bir tabloya kaydeder. Tahminlerini test eden öğrenciler, maddeleri elektrik enerjisini iletipiletmeme durumuna göre sınıflandırır. Öğrenciler daha sonra, elektrik enerjisini ileten maddeleri iletken, iletmeyen maddeleri yalıtkan olarak adlandırarak bu maddeleri sınıflandırdığı yeni bir tablo oluşturur. Nisan - Mayıs ÜNİTE 7 ELEKTRİK Elektrik yükleri Elektriği İletme Basit elektrik devresi Direnç Dirençleri bağlama Elektriği güvenli kullnım ELEKTRİK DURGUN ELEKTRİK Elektrik yükleri ELEKTRİK AKIMI Pil Direnç Seri bağlama Paralel bağlama Kavram Haritası,Açık Uçlu Soru, Kelime İlişkilendirme, Bulmaca, Öğrenci Gözlem Formu,Akran Değerlendirme Formu,Proje Çalışmalarını Değerlendirme Formu, 13

FİZİKSEL OLAYLAR Nisan - Mayıs ÜNİTE 7 ELEKTRİK Elektrik yükleri Elektriği İletme Basit elektrik devresi Direnç Dirençleri bağlama Elektriği güvenli kullnım ELEKTRİK DURGUN ELEKTRİK Elektrik yükleri ELEKTRİK AKIMI Pil Direnç Seri bağlama Paralel bağlama 84. Bir elektrik devresindeki ampulün parlaklığının nelere bağlı olduğunu tahmin eder. 85. Ampulün parlaklığı ile ilgili tahminlerini test edecek bir deney tasarlar ve kurar. 86.Bir elektrik devresindeki ampulün parlaklığının, devredeki iletkenin uzunluğunun, kesitinin, cinsinin değiştirilmesiyle değişebileceğini deneyerek fark eder. 87. Maddelerin elektrik enerjisinin iletimine karşı gösterdikleri zorluğu direnç olarak ifade eder. 88. Bir iletkenin direncinin iletkenin uzunluğuna, kesitine, cinsine bağlı olarak değiştiği sonucuna varır. 89. Yalıtkanların direncinin iletkenlere göre çok daha büyük olduğunu ifade eder. 90. Devre elemanlarının iki uçlu olduğunu gözlemler ve her birinin belirli bir direnci olduğunu ifade eder. 91. Bir iletkenin direncinin biriminin ohm olarak ifade edildiğini belirtir. 92. Bir iletkenin direncini direnç ölçer yardımıyla bulunabileceğini fark eder. AÇIKLAMALAR Öğrenciler, evlerindeki veya okullarındaki elektrik prizlerine çeşitli maddeleri sokmamaları ve bunun tehlikeleri konusunda uyarılır. Gaz maddelerin iletkenliği konusuna girilmeyecektir. Ama gazlarında iletken veya yalıtkan olabileceği vurgulanmalıdır. Elektrik akımı kavramı bir üst sınıfta verilecektir. Direnç kavramı elektrik enerjisi iletiminden yola çıkılarak izah edilecektir. Ohm yasasının ispatı bir üst sınıfta verilecektir. Burada sadece birim olarak verilecektir. Ampulün içindeki telin neden ışık yaydığı bu sınıfta açıklanmayacaktır. Proje, Açık uçlu soru. Eşelştirme. İlişkilnedirme soruları. 14 Bir İletkenin Direncini Ölçebilir Miyiz? Öğrenciler, farklı iletken tellerin (bakır, demir, nikel-krom vb.) dirençlerini bir direnç ölçer yardımıyla ölçebileceğini öğrenir. Direncin birimini, onu ilk olarak bulan George Simon Ohm'un anısına ohm olarak bilindiğini öğrenir. Ampulün de Bir Direnci Vardır Öğrenciler, kullandıkları ampulün içerisinde de bir iletken tel olduğunu gözlemleyerek, bu iletken telinde bir direncinin olacağını fark eder. Direnç değerleri farklı iletkenler kullanarak ampulün parlaklığını test edebileceği bir devre kurar. Direnç değerlerinin değişiminin ampulün parlaklığını nasıl değiştireceği ile ilgili nitel bir yargıya varır.

DÜNYA VE EVREN 93. Güneş sistemindeki gezegenleri Güneş'e yakınlıklarına göre sıralar. 94. Güneş sistemindeki gezegenlerin Güneş'e olan uzaklıklarının astronomi birimi (AB) adı verilen bir uzaklık ölçüsü birimiyle ifade edildiğini belirtir. 95. Güneş Sistemi'ndeki gezegenlerin belirli yörüngelerde hareket ettiklerini kavrar. 96. Güneş Sistemi'ndeki gezegenleri, belirgin özelliklerine (birbirlerine göre büyüklükleri, doğal uydu sayıları, etraflarında halka olup-olmaması) göre karşılaştırır. 97. Güneş Sistemi'ni temsil eden bir model oluşturur ve sunar. 98. Ay'ın, Dünya'nın doğal uydusu olduğunu gösteren bir model oluşturur ve sunar. 99. Gök adalara örnekler vererek özelliklerini kavrar. 100. Dünya dışındaki evren parçasını uzay olarak tanımlar ve Dünya'mızın uzaydaki yerini belirtir. Güneş de Bir Yıldızdır Öğrenciler: Güneş ne tür bir gök cismidir? sorusuna cevap arar. Öğrenciler, daha sonra Güneş'in özellikleri hakkında çeşitli kaynaklardan yararlanarak araştırma yapar ve eğer varsa, Güneş'in özellikleri hakkında bilgisayar simülasyonu, video-cd, slayt vb. izler. Araştırma sonuçlarını sınıfa sunar Güneş Sistemi'ni Tanıyalım Öğrenciler, Güneş Sistemi'ni çeşitli kaynaklardan (ansiklopediler, kütüphane, video-cd, İnternet vb.) araştırır, sonuçlarını sınıfa çeşitli şekillerde sunarlar. Öğrenciler, Güneş Sistemi'nde yer alan gezegenler nasıl bir yol izler? sorusuna ön bilgilerine dayanarak cevap arar. Daha sonra öğrenciler, eğer varsa Güneş Sistemi'nde yer alan gezegenlerin hareketleriyle ilgili bilgisayar simülasyonu, video-cd, slayt vb. izler. Görsel materyallerin desteğiyle diğer gök cisimlerinde olduğu gibi Güneş sistemindeki gezegenlerin de belirli yörüngelerde hareket ettiklerine ve bu gezegenlerin Güneş'e olan uzaklıklarının astronomi birimi (AB) adı verilen bir uzaklık ölçüsü birimiyle ifade edildiğine dikkat çekilir. Güneş Sistemi'nde Bulunan Sekiz Gezegen... Belirlenen dokuz öğrenci, Güneş Sistemi'nde yer alan gezegenleri çeşitli kaynaklardan (ansiklopediler, kütüphane, video-cd, İnternet vb.) araştırır, her bir gezegenin; Güneş'e olan uzaklığını (yakınlık sırası belirtilerek) ve belirgin özelliklerini (birbirlerine göre büyüklükleri, doğal uydu sayıları, etraflarında halka olup-olmaması) sınıfa çeşitli şekillerde (poster, sunu vb.) sunar. Mayıs ÜNİTE 8 DÜNYAMIZ VE EVREN Evren Yıldızlar ve Güneş Güneş Sistemi Ay Yapay Uydular Uzay Araştırmaları EVREN GÜNEŞ Güneş Sistemi AY UYDU UZAY AÇIKLAMALAR Uzayda bulunan gök cisimleri ile ilgili olarak; nicel ayrıntılara (çap değeri, ortalama sıcaklık Araştırma. Gözlem. Proje Siz de Bir Güneş Sistemi Modeli Yapabilirsiniz Öğrenciler, yakın çevrelerinden edinecekleri malzemeleri kullanarak, Güneş, Dünya ve diğer sekiz gezegenden oluşan ve mümkünse bu gezegenlerin hareketlerini de temsil edebilen bir Güneş Sistemi modeli oluşturur ve sınıfta sergiler 15

DÜNYA VE EVREN Mayıs ÜNİTE 8 DÜNYAMIZ VE EVREN Evren Yıldızlar ve Güneş Güneş Sistemi Ay Yapay Uydular Uzay Araştırmaları EVREN GÜNEŞ Güneş Sistemi AY UYDU UZAY 101. Eski medeniyetlerin gök bilimde nasıl veri topladıkları, kaydettikleri, bunları ne amaçla ve nasıl kullandıkları hakkında bilgi toplayarak bir görüş oluşturur ve sunar. 102.Gök bilimcilerin; teleskoplar yardımıyla gök cisimlerinin hareketlerini ve yapısını inceleyen bilim insanları olduklarını belirtir. 103.Teleskopların uzay gözlemi yapmadaki önemini fark eder. 104.Teknolojinin uzay araştırmalarına ve uzay araştırmalarının teknolojiye katkısını örneklerle açıklar. 105.Astronotların uzayda her konuda (fizik, kimya, biyoloji, tarım, eczacılık vb.) incelemeler yapan bilim insanları olduklarını belirtir. 106.Ay'a atılan ilk adımın, uzak gezegenlere gidebilme ve uzay araştırmaları bakımından önemini kavrar. 107.Evrenin, uçsuz-bucaksız olması nedeniyle uzay hakkında bilinen gerçeklerin sınırlı ve yeni araştırmalarla değişebilir olduğunu örneklerle. 108. Uzay çalışmalarına dayanarak geleceğe yönelik tahminler yapar. 109. Uzay kirliliğin sebeplerini ifade ederek, bu kirliliğin yol açabileceği olası sonuçları tahmin eder. Uçsuz Bucaksız Bir Mekan: Uzay Öğrenciler, geçmişten günümüze kadar yapılmış uzay araştırmaları ve sonuçları hakkında çeşitli kaynaklardan (ansiklopediler, kütüphane, video- CD, İnternet vb.) elde edilen bilgi ve bulguları araştırır, sonuçlarını sınıfa çeşitli şekillerde sunar. İlginç Bir Meslek Sahibi Olan Gök Bilimciler Nelerle Uğraşır? Öğrenciler gök bilimcilerin ne tür araştırmalar yaptıkları hakkında çeşitli kaynaklardan bilgi toplar. Gök bilimcilerin, bilime ve insanlığa ne tür katkılarda bulunduklarını tartışır. Daha sonra öğrenciler, dünya çapında ün kazanmış Türk gök bilimciler ve yaptıkları çalışmalar hakkında çeşitli kaynaklardan (ansiklopediler, kütüphane, video- CD, İnternet vb.) bilgi toplar ve araştırma sonuçlarını sınıfa birer poster sunusu şeklinde sunar Çağımıza Yakışan Bir İsim Tamlaması: Uzay Teknolojisi Öğrenciler uzay teknolojisinin sayesinde geçmişten günümüze kadar geliştirilen araçların (uzay mekikleri, yapay uydular, uzay istasyonları, özel tasarlanmış giysiler vb.) uzay araştırmalarına katkısını çeşitli kaynaklardan (ansiklopediler, kütüphane, video-cd, İnternet vb.) araştırır ve araştırma sonuçlarını elde edilen görsel materyaller (fotoğraf, video-cd, slayt, poster, levha vb.) eşliğinde sınıfa sunar. Uzayın, uçsuzbucaksız olduğu ve bu nedenle uzay hakkında bilinenlerin sınırlı ve yeni araştırmalarla değişebilir olduğu vurgulanır. Öğrenciler bu nedenle insanların teknoloji sayesinde gelecekte sahip olabileceği yaşam ortamları ve yaşam kalitesi hakkında tahminlerde bulunur ve bu konuda senaryolar üretirler. Öğretmen rehberliğinde uzay çalışmaları sayesinde günlük yaşamımızı kolaylaştıran araçgereçlerin (teflon, tükenmez kalem vb.) geliştirildiği belirtilir. Öğrenciler, ayrıca, yapacakları araştırmayla; uzay kirliliğinin ne demek olduğu, sebepleri ve sonuçları hakkında tartışır AÇIKLAMALAR Uzayda bulunan gök cisimleri ile ilgili olarak; nicel ayrıntılara (çap değeri, ortalama sıcaklık Araştırma. Gözlem. Proje 16

NOTLARIM 17