2014/1.DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ 16 Mart 2014-Pazar 13:30-15:00 SORULAR SORU 1: ABC Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin 2012 yılı Gelir Tablosu aşağıdaki gibidir. ABC Sanayi ve Ticaret A.Ş. 01.01.2012-31.12.2012 Dönemi Gelir Tablosu (TL) DİKEY YÜZDELER % GELİR TABLOSU KALEMLERİ 2012 A-Brüt Satışlar 615.000 B-Satış İndirimleri(-) 67.000 C-Net Satışlar 548.000 100 D-Satışların Maliyeti(-) 462.000 Brüt Satış Karı 86.000 E-Faaliyet Giderleri(-) 31.000 Faaliyet Karı 55.000 F-Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlar 16.000 G-Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar(-) 1.900 H-Finansman Giderleri(-) 20.100 Olağan Kar 49.000 I-Olağandışı Gelir ve Karlar 7.500 J-Olağandışı Gider ve Zararlar(-) 5.500 Dönem Karı 51.000 K-Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülükler Karşılıkları(-) 9.000 Dönem Net Karı 42.000 İSTENİLEN: ABC Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin yukarıdaki Gelir Tablosuna ilişkin dikey yüzdeleri hesaplayınız, Gelir Tablosunu dikey yüzde tekniğine göre analiz ediniz ve yorumlayınız. (NOT: Dikey yüzdeleri, soru kağıdındaki tablo üzerinde boş bırakılan yerlerde gösterebilirsiniz. Bu durumda soru kağıdını cevap kağıdına ekleyiniz.)
SORU 2: ABC Sanayi ve Ticaret A.Ş. nin 31.12.2012 tarihli Bilançosunun bazı kalemleri aşağıdaki gibidir: -Özsermaye (Ortalama) 500.000.- -Ticari Alacaklar (Ortalama) 27.400.- İSTENİLEN: ABC Sanayi ve Ticaret A.Ş. nin, Soru 1 de verilen Gelir Tablosu kalemlerinden ve yukarıda verilen Bilanço kalemlerinden hareketle, aşağıdaki oranları hesaplayınız, sektör ortalamalarını da dikkate alarak analiz ediniz ve yorumlayınız. Sektör Ortalaması a) Alacak Devir Hızı Oranı ve Süresi, 25 ve 14 gün b) Özkaynak Karlılık (Özkaynakların Amortismanı) Oranı, %15 c) Finansman (Faiz) Giderlerini Karşılama Oranı, 8 SORU 3: Aşağıdaki soruları cevaplayınız: a)muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğinde öngörülen Özkaynaklar Değişim Tablosunun tanımını, ve düzenlenme kurallarını yazınız. b) Finansal tabloların hazırlanma amaçlarını yazınız. c) Finansal tablo kullanıcılarını yazınız.
CEVAPLAR CEVAP 1: ABC Sanayi ve Ticaret A.Ş. 01.01.2012-31.12.2012 Dönemi Gelir Tablosu (TL) GELİR TABLOSU KALEMLERİ 2012 DİKEY YÜZDELER % A-Brüt Satışlar 615.000 112 B-Satış İndirimleri(-) 67.000 12 C-Net Satışlar 548.000 100 D-Satışların Maliyeti(-) 462.000 84 Brüt Satış Karı 86.000 16 E-Faaliyet Giderleri(-) 31.000 6 Faaliyet Karı 55.000 10 F-Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlar 16.000 3 G-Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar(-) (1.900) 0,3 H-Finansman Giderleri(-) (20.100) 3,6 Olağan Kar 49.000 8,9 I-Olağandışı Gelir ve Karlar 7.500 1,3 J-Olağandışı Gider ve Zararlar(-) (5.500) 1 Dönem Karı 51.000 9,3 K-Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülükler Karşılıkları(-) (9.000) 1,6 Dönem Net Karı 42.000 7,6 Analiz ve Yorum: İşletmenin net satışlarının %12 oranında satış indirimleri sözkonusudur. Bu oran, yüksek bir orandır. Bu indirimlerin iadeden kaynaklanması işletmede üretimin kalitesinin düşük olduğuna işaret etmektedir. İndirimlerin nedeni satış iskontolarından kaynaklanıyorsa, bu durumda işletmenin pazarlama ile ilgili sorunlarından bahsedilebilir. Pazarlama fonksiyonunun yeterince etkin çalışmadığı söylenebilir. Satışların maliyeti, net satışların %84 ü oranındadır. Bu yüksek bir orandır. Satışların maliyetinin yüksek olması üretim fonksiyonunda sorunlar olduğunu göstermektedir. Maliyetlerdeki artış, fiyat artışlarından mı yoksa miktar artışlarından mı kaynaklanıyor? İşletmede israf veya verimsiz çalışmanın varlığı mı sözkonusudur? Bunların araştırılması gerekmektedir. Üretim maliyetini oluşturan unsurların daha düşük maliyetlerle elde edilmesine çalışılmalıdır. Gerekirse üretim teknolojisi incelenmeli, yeni teknikler denenmelidir. Eğer şirket bir ticaret işletmesi kabul edilirse, bu durumda da satılan ticari malların maliyetini yüksek olduğu düşünülebilir. Ticari malların daha düşük maliyetle elde edilmesi gereği ortaya çıkar. Satışların maliyetinin yüksek olması, brüt satış karının da düşük olmasına neden olmuştur. Net satışların %16 sı kadar brüt satış karı elde edilmiştir. Faaliyet giderleri, net satışların %6 sı kadardır. Bu tutar yüksek görülmemektedir. Şirket faaliyet giderleri için fazla harcamada bulunmamıştır. Satış indirimlerindeki yüksek oran, faaliyet giderleri arasında yeralan pazarlama, satış ve dağıtım giderlerinin düşük olması ile açıklanabilir. Şirket satışlarını arttırmak için yeteri kadar faaliyet gideri yapmamaktadır.
Faaliyet giderlerinin düşük olması faaliyet karının çok düşük çıkmasını engellemiştir. Ancak, faaliyet karı oranı yine de düşüktür. Diğer faaliyetlerden olağan gelir ve karlar, diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararlar finansman giderleri önemli tutara ulaşmamıştır. Bu nedenle oğlan kar, faaliyet karına yakın bir yüzdeye sahiptir. Şirketin esas faaliyet konusu dışında da gelirler elde ettiği ve bu faaliyetler nedeniyle zararlar ve giderlerle karşılaştığı söylenebilir. Ancak, bu tutarların büyük rakamlara ulaşmaması şirketin elde ettiği karın esas faaliyetinden kaynaklandığı izlenimi uyandırmaktadır. Finansman giderinin yüksek olmaması da, şirketin borçlanmaya fazla girmediğini, faaliyetlerini daha çok özkaynaklarıyla yürüttüğünü göstermektedir. Olağandışı gelir ve karlar ile olağan dışı gider ve zararlar kalemleri çok düşük oranlarda kalmıştır. Bu nedenle dönem karı da, faaliyet karına yakın bir oranda ve tutarda gerçekleşmiştir. Dönem karı vergi ve diğer yasal yükümlülükler karşılıkları, dönem karının %17,64 ü kadardır. Dönem karından maliyeye ödenecek olan vergi ise net satışların %1,6 sını oluşturmaktadır. Bu oranın düşük olması şirketin bazı istisna ve muafiyetlerden yararlandığı izlenimini uyandırmaktadır. Bir takım gelir unsurlarının vergiden istisna tutulmuş olması veya bir takım gider unsurlarının kanunen kabul edilen gider niteliği taşımış olmasından kaynaklanmış olabilir. Bunlardan sonra dönem net karı, net satışların %7,6 sı kadar gerçekleşmiştir. Her 100 TL lık satıştan ancak 7,6 TL net kar sağlıyor demektir. Bu oranın düşük olduğu söylenebilir. Ortaklara dağıtabileceği veya işletmeden fon olarak kullanabileceği tutar ancak her 100TL de 7,6 TL dir. Şirketin %7,6 gibi düşük bir kar marjıyla uzun süre faaliyette bulunması zor olacaktır. Sonuç : Satılan malın maliyetinin fazla olması dönem sonucunu olumsuz etkilemiştir. Şirket yüksek satış indirimleri ve satış maliyetleri nedeniyle düşük kar marjıyla çalışmaktadır. Satışların maliyeti düşürülmeli, indirimler azaltılmalıdır. Satışların arttırılması için pazarlama fonksiyonuna gereken önem verilmelidir. Karı arttırmak için faaliyet dışı gelirlere de yönelmek gerekmektedir. İşletme yönetimi, giderlerde olanaklar ölçüsünde tasarruf sağlamalı, piyasa koşulları uygunsa satış fiyatını arttırmalı veya satılan mal miktarını arttırarak sabit giderlerin birim maliyetler üzerindeki payını azaltmaya çalışmalıdır. CEVAP 2: a) Alacak Devir Hızı Oranı = Net Satışlar / Ortalama Ticari Alacaklar = 548.000 / 27.400 =20 Ortalama Tahsilat Süresi = 365 / 20 = 18,2 =18 gün. İşletme alacaklarını yılda 20 kez ve 18 günde bir tahsil etmektedir. Sektör ortalaması alacak devir hızında 25 ve tahsilat süresi ise 14 gün olup, işletme sektör ortalamasına göre alacak devir hızı daha düşük ve tahsilat süresi ise daha uzundur. Alacak devir hızının düşük olması şüpheli ticari alacaklardaki kaybın bir risk olarak yüksek olduğunu göstermektedir. Ayrıca düşük devir hızında daha yüksek bir cari ve likidite oranına ihtiyaç duyulmaktadır. b) Özkaynak Karlılığı (Özkaynakların Amortismanı) Oranı = Net Kar / Ortalama Özkaynak = 42.000 / 500.000 = 0,08 Bu oran firma sahip veya sahipleri tarafından sağlanan sermayenin bir birimine düşen kar oranını ortaya koyar. İşletmenin özkaynaklarının performansını ölçmektedir. Şirket 1 TL lık özkaynağa karşılık 0,08 TL lık net kar (vergi sonrası kar) meydana getirmektedir. Sektör ortalaması olan %20 (0,2) lik orana göre şirketin özkaynak karlılık oranı oldukça düşüktür. Bu orana göre işletme yönetiminin başarılı olduğu söylenemez. İşletmeye ortaklarca sağlanan özkaynağın etkin ve verimli kullanılmadığı sonucu ortaya çıkmaktadır. İşletmenin iyi bir yatırım yapamadığı, giderlerini sıkı şekilde kontrol altında tutamadığını söyleyebiliriz. Faiz
ve vergiler karşılandıktan sonra işletme sahiplerine kardan çok az bir oran kaldığı anlaşılmaktadır. Sermayedarın kazanç gücü azalmıştır. İşletmenin ortaklara kar dağıtması ve bu arada otofinansman yoluyla karın bir kısmının işletmede kalması, bu oranın düşük olması sebebiyle devamlılık ve artış gösteremeyecektir. c)finansman (Faiz) Giderleri Karşılama Oranı = Dönem Karı + Finansman Gideri Finansman Gideri =51.000 + 20.100 = 3,5 20.100 İşletmenin finansman giderlerini karşılama oranı 3,5 olmuştur. Sektör ortalaması olan 8 e göre oldukça düşük bir orandır. Bu oran işletmenin ödemek zorunda olduğu faizleri kaç kere kazandığını göstermektedir. İşletme ödemek zorunda olduğu faizin 3,5 katını kazanmaktadır. İşletmenin faiz ödemeye elverişli geliri, ödemek zorunda olduğu faizin 3,5 katıdır. Sektör ortalamasının çok altında bir değerdir. İşletme borç faizlerini kolaylıkla ödeme olanağına sahip değildir. Bu oranın düşük olması, işletmenin yıllık faiz yükünü kolaylıkla karşılayamaması, işletmeyi mali açıdan zor durumda bırakarak iflasa neden olabilir. CEVAP 3: a) Tanım: Özkaynaklar değişim tablosu, ilgili dönemde özkaynak kalemlerinde meydana gelen artış veya azalışları bir bütün olarak gösteren tablodur. Düzenlenme Kuralları: 1- Özkaynaklar değişim tablosu, cari dönem ve önceki dönem verilerini içerecek biçimde sunulur. 2-Tablo, ödenmiş sermaye, sermaye yedekleri, kar yedekleri ve geçmiş dönemler karı (zararı) kalemlerinin her birinin dönembaşı tutarlarını, dönem içinde kalemlerde meydana gelen azalışları, artışları ve dönem sonu kalanını ayrı ayrı gösterecek biçimde düzenlenir. b) Finansal Tabloların Hazırlanma Amaçları: 1-Yatırımcılar, kredi verenler ve diğer ilgililer için karar almada yararlı bilgiler sağlamak. 2-Gelecekteki nakit akışlarını değerlendirmede yararlı bilgiler sağlamak. 3-Varlıklar, kaynaklar ve bunlardaki değişiklikler ile işletme faaliyet sonuçları hakkında bilgi sağlamak. c) Finansal Tablo Kullanıcıları: 1-İşletme sahipleri (ortaklar), 2-Yöneticiler, 3-Yatırımcılar, 4-Kredi kurumları ve şirkete borç veren diğer kuruluşlar, 5-İşletmeyle iş ilişkisi olanlar, 6-İşletmeden alacaklı olanlar, 7-İşçi ve İşçi kurumları 8-Devlet, 9-Mali analistler.