Bu kitapta neler var? Her bölümün başında kısa, pratik bilgilerle konuyu kavramanızı hedefleyen >> Hadi Öğrenelim Yol gösteren, öğretici >> Çözümlü Sorular Eğlenerek çözeceğiniz pekiştirici etkinlikler >> Antrenman Zamanı Kazanım odaklı >> Konu Kavrama Testleri ŞİMDİ MATEMATİK DÜNYASINA KAPAK AÇMA ZAMANI Bilgilerinizi derinlemesine sorgulayan >> Ünite Değerlendirme Testleri Okul sınavlarına yardımcı >> Yazılıya Hazırlık Soruları Yeni sisteme uygun yeni tarz sorular >> Artıbir Sınav Özel AD, SOYAD: OKUL: SINIF: NUMARA:
MATEMATİK DÜNYAM - 5 Yayını Hazırlayan Artıbir Yayınları Yayın Kurulu Baskı DIZGI OFSET MATBAACILIK Fevzi Çakmak Mah. 10451 Sk. No: 4 Karatay/KONYA Sertifika No: 15020 Baskı Tarihi: Ağustos 2018 Yayıncı Sertifikası 10418 ISBN 978-605-79830-4-6 1ARTIBİR YAYINLARI Büsan Sanayi 10638 Sk. KTM İş Merkezi No: 14 Karatay / KONYA Tel: 0332 342 65 64 Gsm: 0532 546 12 86 www.artibiryayinlari.com // artibiryayinevi@gmail.com Bu kitabın tüm yayın hakları; ARTIBİR YAYINLARI na aittir. Kitaptaki özgün metin, soru, şekil ve resimlerin tamamının veya bir kısmının Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca yayınevi ve yazarının yazılı izni olmaksızın elektronik, mekanik, fotokopi ya da başka bir şekilde çoğaltılması, yayımlanması ve dağıtılması yasaktır.
İSTİKLAL MARŞI Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak. Bastığın yerleri toprak diyerek geçme, tanı: Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı: Verme, dünyaları alsan da bu cennet vatanı. Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl. Hakkıdır Hakk a tapan milletimin istiklâl. Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? Şüheda fışkıracak toprağı sıksan, şüheda! Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Huda, Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda. Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım. Ruhumun senden İlâhî, şudur ancak emeli: Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli. Bu ezanlar -ki şehadetleri dinin temeli- Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli. Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar, Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, Medeniyyet dediğin tek dişi kalmış canavar? O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım, Her cerîhamdan İlâhî, boşanıp kanlı yaşım, Fışkırır ruh-ı mücerret gibi yerden na şım; O zaman yükselerek arşa değer belki başım. Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın; Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Doğacaktır sana va dettiği günler Hakk ın; Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl! Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl. Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl; Hakkıdır hür yaşamış bayrağımın hürriyyet; Hakkıdır Hakk a tapan milletimin istiklâl! Mehmet Âkif ERSOY
ÖNSÖZ Sevgili Öğrenciler, Bu kitap, tecrübeli yazarlarımız tarafından özverili bir şekilde yazılmış, özgün bir dizgi/ tasarım ile yayına hazırlanmıştır. Kitap hazırlanırken Milli Eğitim Bakanlığı tarafından en son belirlenen Matematik müfredat kazanımları dikkate alınmıştır. Kitapta, konuya ait önemli noktaların vurgulandığı kısa bir konu anlatımının yanı sıra, her biri kazanım odaklı pek çok etkinlikle karşılaşacaksınız. Ayrıca zengin test soruları ile test yeteneğinizi geliştirebileceksiniz. Özellikle bursluluk ve özel okul sınavlarına yönelik hazırladığımız artıbir özel testleriyle, sınavlara daha iyi hazırlanabileceksiniz. Elbette ki okul başarınızda önemli bir pay sahibi olan yazılılarınızı da unutmadık. Yıl içinde gireceğiniz her bir yazılı için birer adet yazılı örneğini sizler için kitabımızın içine yerleştirdik. Elinizdeki kitapta yer alan her bir ünitede aşağıdaki bölümler bulunmaktadır. HADİ ÖĞRENELİM: Konunun ana hatlarının kısaca anlatıldığı, konu ile ilgili bir sorunun çözümü ile birlikte verildiği bölümdür. ANTRENMAN ZAMANI: Kazanımların kavranması ve konunun daha iyi anlaşılması için farklı etkinlik örneklerinin bulunduğu bölümlerdir. KONU KAVRAMA TESTİ: Her bölümden sonra, konuyu kavratmayı ve pekiştirmeyi hedefleyen, kazanım odaklı, çoktan seçmeli soruların olduğu bölümdür. ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ: Her ünitenin sonunda, konuları bir bütün olarak ele alan, konu kavrama testlerinden daha kapsamlı, çoktan seçmeli soruların olduğu bölümdür. ARTIBİR ÖZEL: Milli Eğitim Bakanlığı nın son dönemde yayınladığı örnek sorulardan faydalanılarak hazırlanan; yorumlama, karşılaştırma, sonuca varma, tablo ve grafik okuma gibi becerileri ölçmeyi ön plana çıkartan yayınımıza özel bölümdür. YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI: Okuldaki yazılı sınavlarında başarınızı artırmayı hedefleyen, bu sınavlarda çıkabilecek sorulara benzer soruların olduğu bölümdür. Her bir aşaması ile sizlere artı bir değer katmayı hedefleyen kitabımızı tamamladığınızda başarılı olacağınızı umuyoruz. Öğrenim için ayırdığınız zamanların kalıcı ve eğlenceli olması temennisiyle... Matematik Yayın Kurulu
İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE DOĞAL SAYILAR DOĞAL SAYILARLA İŞLEMLER... 10 DOĞAL SAYILAR MİLYONLAR... 12 ANTRENMAN ZAMANI... 13 BASAMAK VE BÖLÜKLER... 16 ANTRENMAN ZAMANI... 17 DOĞAL SAYILARIN SAYI ve BASAMAK DEĞERİ... 18 ANTRENMAN ZAMANI... 19 DOĞAL SAYILARLA ÇÖZÜMLEME ve SIRALAMA... 20 ANTRENMAN ZAMANI... 21 KONU KAVRAMA TESTİ-1... 24 KONU KAVRAMA TESTİ-2... 26 ÖRÜNTÜLER... 28 ANTRENMAN ZAMANI... 29 KONU KAVRAMA TESTİ-3... 32 DOĞAL SAYILARLA TOPLAMA İŞLEMİ ve PROBLEMLERİ... 34 ANTRENMAN ZAMANI... 35 KONU KAVRAMA TESTİ-4... 38 DOĞAL SAYILARLA ÇIKARMA İŞLEMİ ve PROBLEMLERİ... 40 ANTRENMAN ZAMANI... 41 KONU KAVRAMA TESTİ-5... 44 DOĞAL SAYILARLA ZİHİNDEN TOPLAMA ve ÇIKARMA İŞLEMİ... 46 ANTRENMAN ZAMANI... 47 KONU KAVRAMA TESTİ-6... 48 DOĞAL SAYILARLA TOPLAMA ve ÇIKARMA İŞLEMİNİ TAHMİN ETME... 50 ANTRENMAN ZAMANI... 51 KONU KAVRAMA TESTİ-7... 54 DOĞAL SAYILARLA ÇARPMA İŞLEMİ... 56 ANTRENMAN ZAMANI... 57 BİR DOĞAL SAYIYI 10, 100, 100 İLE KISA YOLDAN ÇARPMA İŞLEMİ... 58 ANTRENMAN ZAMANI... 59 DOĞAL SAYILARLA ÇARPMA İŞLEMİ PROBLEMLERİ... 60 ANTRENMAN ZAMANI... 61 KONU KAVRAMA TESTİ-8... 62
İçindekiler DOĞAL SAYILARLA BÖLME İŞLEMİ... 64 ANTRENMAN ZAMANI... 65 DOĞAL SAYILARLA ZİHİNDEN BÖLME İŞLEMİ... 66 ANTRENMAN ZAMANI... 67 DOĞAL SAYILARLA BÖLME İŞLEMİ PROBLEMLERİ... 70 ANTRENMAN ZAMANI... 71 ÇARPMA ve BÖLME İŞLEMLERİNDE TAHMİN... 72 ANTRENMAN ZAMANI... 73 ÇARPMA ve BÖLME İŞLEMİ UYGULAMALARI... 74 ANTRENMAN ZAMANI... 75 BÖLME İŞLEMİNDE KALANI YORUMLAMA... 76 ANTRENMAN ZAMANI... 77 KONU KAVRAMA TESTİ-9... 78 YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI... 80 ÜSLÜ SAYILAR BİR SAYININ KARESİ ve KÜPÜ... 82 ANTRENMAN ZAMANI... 83 KONU KAVRAMA TESTİ-10... 86 DOĞAL SAYILARLA PARANTEZLİ İŞLEMLER... 88 ANTRENMAN ZAMANI... 89 KONU KAVRAMA TESTİ-11... 90 DOĞAL SAYI PROBLEMLERİ... 92 ANTRENMAN ZAMANI... 93 ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ-3... 94 ARTIBİR ÖZEL-1... 96 2. ÜNİTE KESİRLER KESİRLERLE İŞLEMLER... 98 BİRİM KESİR... 100 ANTRENMAN ZAMANI... 101 BİRİM KESİRLERİ SAYI DOĞRUSUNDA GÖSTERME ve SIRALAMA... 104 ANTRENMAN ZAMANI... 105 KONU KAVRAMA TESTİ-12... 108 KESİR ÇEŞİTLERİ... 110 ANTRENMAN ZAMANI... 111 TAM SAYILI ve BİLEŞİK KESİRLERİ BİRBİRİNE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ... 114 ANTRENMAN ZAMANI... 115 KONU KAVRAMA TESTİ-13... 118
BİR DOĞAL SAYI İLE KESİRLERİN KARŞILAŞTIRILMASI... 120 ANTRENMAN ZAMANI... 121 KONU KAVRAMA TESTİ-14... 122 DENK KESİRLER... 124 ANTRENMAN ZAMANI... 125 KONU KAVRAMA TESTİ-15... 128 KESİRLERİ SIRALAMA... 130 ANTRENMAN ZAMANI... 131 KONU KAVRAMA TESTİ-16... 132 BİR BÜTÜNÜN İSTENİLEN KESRİNİ BULMA... 134 ANTRENMAN ZAMANI... 135 BASİT KESİR KADARI VERİLEN BÜTÜNÜN TAMAMINI BULMA... 136 ANTRENMAN ZAMANI... 137 KONU KAVRAMA TESTİ-17... 138 KESİRLERLE TOPLAMA ve ÇIKARMA İŞLEMİ... 140 ANTRENMAN ZAMANI... 141 KESİRLERLE TOPLAMA ve ÇIKARMA İŞLEMİ PROBLEMLERİ... 144 ANTRENMAN ZAMANI... 145 KONU KAVRAMA TESTİ-18... 146 YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI... 148 ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ-2... 150 ARTIBİR ÖZEL-2... 152 İçindekiler 3. ÜNİTE ONDALIK GÖSTERİM YÜZDELER... 154 ONDALIK GÖSTERİM... 156 ANTRENMAN ZAMANI... 157 ONDALIK GÖSTERİMLERDE ÇÖZÜMLE BASAMAK İSİMLERİ... 160 ANTRENMAN ZAMANI... 161 KONU KAVRAMA TESTİ-19... 162 ONDALIK KESİRLERİN SIRALANMASI ve SAYI DOĞRUSUNDA GÖSTERİLMESİ... 164 ANTRENMAN ZAMANI... 165 KONU KAVRAMA TESTİ-20... 168 ONDALIK GÖSTERİMLERLE TOPLAMA İŞLEMİ... 170 ANTRENMAN ZAMANI... 171 ONDALIK GÖSTERİMLERLE ÇIKARMA İŞLEMİ... 174 ANTRENMAN ZAMANI... 175
İçindekiler ONDALIK GÖSTERİMLERDE TOPLAMA ve ÇIKARMA İŞLEMİ PROBLEMLERİ... 178 ANTRENMAN ZAMANI... 179 KONU KAVRAMA TESTİ-21... 180 YÜZDELER ve YÜZDE KAVRAMI... 182 ANTRENMAN ZAMANI... 183 BİR ÇOKLUĞUN YÜZDESİ... 186 ANTRENMAN ZAMANI... 187 KONU KAVRAMA TESTİ-22... 190 ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ-3... 192 ARTIBİR ÖZEL-3... 194 4. ÜNİTE TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR ÜÇGEN ve DÖRTGENLER... 196 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR... 198 ANTRENMAN ZAMANI... 199 PARALEL ve KESİŞEN DOĞRULAR... 200 ANTRENMAN ZAMANI... 201 BİR NOKTANIN BAŞKA BİR NOKTAYA GÖRE KONUMU... 202 ANTRENMAN ZAMANI... 203 KONU KAVRAMA TESTİ-23... 204 YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI... 206 AÇILAR... 208 ANTRENMAN ZAMANI... 209 KONU KAVRAMA TESTİ-24... 210 ÇOKGENLER... 212 ANTRENMAN ZAMANI... 213 KONU KAVRAMA TESTİ-25... 214 ÜÇGEN ÇEŞİTLERİ... 216 ANTRENMAN ZAMANI... 217 KONU KAVRAMA TESTİ-26... 218 DÖRTGENLER ve ÖZELLİKLERİ... 220 ANTRENMAN ZAMANI... 221 KONU KAVRAMA TESTİ-27... 222 ÜÇGEN ve DÖRTGENLERDE AÇILAR... 224 ANTRENMAN ZAMANI... 225 KONU KAVRAMA TESTİ-28... 226
ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ-4... 228 ARTIBİR ÖZEL-4... 230 5. ÜNİTE VERİ TOPLAMA ve DEĞERLENDİRME UZUNLUK ve ZAMAN ÖLÇME... 232 ARAŞTIRMA SORULARI ÜRETME, VERİ TOPLAMA, SIKLIK TABLOSU... 234 ANTRENMAN ZAMANI... 235 SÜTUN GRAFİĞİ... 236 ANTRENMAN ZAMANI... 237 KONU KAVRAMA TESTİ-29... 238 UZUNLUK ÖLÇÜLERİ... 240 ANTRENMAN ZAMANI... 241 KONU KAVRAMA TESTİ-30... 242 ÇOKGENLERİN ÇEVRE UZUNLUKLARI... 244 ANTRENMAN ZAMANI... 245 KONU KAVRAMA TESTİ-31... 246 ZAMAN ÖLÇÜ BİRİMLERİ... 248 ANTRENMAN ZAMANI... 249 KONU KAVRAMA TESTİ-32... 252 YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI... 254 ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ-5... 256 ARTIBİR ÖZEL-5... 258 İçindekiler 6. ALAN ÖLÇME GEOMETRİK CİSİMLER... 260 ALAN ÖLÇME... 262 ANTRENMAN ZAMANI... 263 KONU KAVRAMA TESTİ-33... 266 GEOMETRİK CİSİMLERİN ÖZELLİKLERİ... 268 ANTRENMAN ZAMANI... 269 PRİZMALARIN YÜZEY ALANLARI... 270 ANTRENMAN ZAMANI... 271 KONU KAVRAMA TESTİ-34... 272 ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ-6... 274 ARTIBİR ÖZEL-6... 276 CEVAP ANAHTARLARI... 280
1. ÜNİTE DOĞAL SAYILAR DOĞAL SAYILARLA İŞLEMLER
DOĞAL SAYILAR En çok dokuz basamaklı doğal sayılar En çok dokuz basamaklı doğal sayıların bölükleri basamakları ve rakamların basamak değerleri Kuralı verilen sayı ve şekil örüntüleri DOĞAL SAYILARLA İŞLEMLER En çok beş basamaklı doğal sayılarla toplama ve çıkarma işlem İki basamaklı doğal sayılarla zihinden toplama ve çıkarma işlemlerinde strateji belirleme Doğal sayılarla toplama ve çıkarma işlemlerinin sonuçlarını tahmin etme Doğal sayılarda çarpma ve bölme işlemi ve sonuçların tahmini Doğal sayılarla zihinden çarpma ve bölme işlemlerinde uygun stratejiyi belirleme Bölme işlemine ilişkin problem durumlarında kalanı yorumlama Bir doğal sayının karesini ve küpünü üslü ifade olarak gösterme ve değerini hesaplama En çok iki işlem türü içeren parantezli ifadelerin sonucunu bulma
HADi ÖĞRENELİM DOĞAL SAYILAR MİLYONLAR Bilgi: Doğal sayılar okunurken sağdan sola doğru üçerli gruplara ayrılır. Bu grupların her birine bölük denir. Bölükler sayıların okunuşlarını ve yazılışlarını kolaylaştırır. SIRA SENDE Otuz iki milyon iki yüz yedi bin kırk üç Yukarıda okunuşu verilen sayıyı rakamla yazınız. Bilgi: Bölükler kendi basamak grubundaki en küçük basamakla isimlendirilir. Sayılar okunurken önce bölük içindeki sayı okunur, sonuna bölük ismi eklenir. Hatırla: 7, 8 ve 9 basamaklı sayılar milyonlu sayılardır. Üç milyon beş yüz kırk sekiz bin altmış beş Yukarıda okunuşu verilen sayıyı rakamla yazınız. Örnek 472 645 109 sayısının bölüklerini gösterelim. Örnek 3 467 108 sayısının okunuşunu yazınız. 472 645 109 milyonlar binler birler üç milyon dört yüz altmış yedi bin yüz sekiz Altı milyon altmış bin altı Örnek 188 600 003 sayısının okunuşunu yazınız. Yukarıda okunuşu verilen sayıyı rakamla yazınız. ÇÖZÜM Yüz seksen sekiz milyon altı yüz bin üç Örnek 40 965 004 sayısının okunuşunu yazınız. Yetmiş sekiz milyon yedi yüz sekiz bin yedi yüz seksen Yukarıda okunuşu verilen sayıyı rakamla yazınız. ÇÖZÜM Kırk milyon dokuz yüz altmış beş bin dört 12
DOĞAL SAYILAR MİLYONLAR ANTRENMAN ZAMANI 1. Aşağıda verilen sayıların okunuşlarını yazınız. 2. Aşağıda okunuşları verilen doğal sayıları yazınız. 2 641 145 Beş milyon üç yüz bin on yedi 15 604 205 On iki milyon yüz kırk üç bin 224 610 003 Seksen altı milyon yüz elli beş bin on iki Dört milyon yüz on dört bin dört 54 540 004 Yetmiş iki milyon yedi bin altı yüz 10 701 105 Üç yüz doksan altı milyon yedi yüz elli beş bin kırk dört 60 000 004 Otuz dört bin kırk iki 81 184 003 Yüz milyon yüz elli beş bin bir Dört yüz milyon kırk bin elli sekiz 2 004 001 Yüz dokuz milyon 99 642 000 On bir milyon yüz yedi bin elli 710 300 800 Beş yüz milyon beş yüz elli bin 90 090 909 Altı milyon bin dört 2 802 068 Doksan dokuz milyon doksan dokuz bin doksan dokuz 13
3. 2, 0, 6, 5, 8, 9 rakamları birer kullanılarak altı basamaklı doğal sayılar yazılacaktır. En büyük doğal sayı... 4. İLLER NÜFUSU OKUNUŞU Antalya 5 443 305 Adana Üç milyon yüz altmış dört bin sekiz yüz on beş İzmir 4 754 317 En küçük doğal sayı... Bursa Samsun 815 403 Niğde Bir milyon yedi yüz elli bin on yedi Yüz yetmiş iki bin kırk altı 650 000 den küçük en büyük doğal sayı... 5. Aşağıda verilen sayıları okunuşlarıyla eşleştiriniz. 1- Otuz iki milyon bin beş 240 000 den küçük en büyük doğal sayı... 2- Dört yüz onbeş milyon iki a) 415 102 000 680 000 den büyük en küçük doğal sayı.... b) 32 001 005 3- Dört yüz onbeş milyon yüz iki bin c) 415 000 002 500 000 den büyük 700 000 den küçük en büyük doğal sayı.... d) 415 102 002 4- Dört yüz onbeş milyon yüz iki e) 415 000 102 300 000 den büyük en küçük doğal sayı.... 5- Dört yüz onbeş milyon yüz iki bin iki 14
DOĞAL SAYILAR MİLYONLAR 6. Aşağıdaki abaküs ile gösterilen sayıları rakamlarla yazınız.! UNUTMA ndeki sayı okunduktan sonra bölük adı söylenemez. 15
HADi ÖĞRENELİM SIRA SENDE BASAMAKLAR VE BÖLÜKLER Bilgi: Her bölük üç basamaktan oluşur. Sağdan sola doğru her üç basamağa bölük denir. (Aşağıda verilen tabloyu inceleyiniz.) 8 714 348 sayısının yüz binler basamağındaki rakam ile onlar basamağındaki rakamın toplamı kaçtır? Bölüğü Bölüğü Bölüğü Yüz Basamağı On Basamağı Basamağı Yüz Basamağı On Basamağı Basamağı Yüzler Basamağı Onlar Basamağı Basamağı nde 342 birler nde 305 bulunan sayıyı yazınız. Bilgi: Bölüklerde söylenmeyen basamak varsa 0 (sıfır) rakamı yazılır. Örnek 3 467 108 sayısının bölüklerini gösterelim. Örnek 472 645 109 sayısının bölüklerini gösterelim. nde 105, birler nde 248 olan sayıyı yazınız. 3 467 108 472 645 109 Örnek Otuz yedi milyon üç yüz kırk beş bin yedi yüz on üç Yukarıda okunuşu verilen sayının binler ndeki sayı ile birler ndeki sayının toplamı kaçtır? ÇÖZÜM Abaküste gösterilen sayıyı bölüklerine ayırınız. 37 345 713 milyonlar B. B. B. 345 + 713 = 1058 16