SİNTERLEME, YAŞLANDIRMA VE KRİYOJENİK ISIL İŞLEMLERİNİN AA2014-B 4 C KOMPOZİT YAPISINA VE MEKANİK ÖZELLİKLERİNE ETKİLERİ

Benzer belgeler
ARAŞTIRMA MAKALESİ /RESEARCH ARTICLE

ABRASIVE WEAR BEHAVIOUR OF BORONIZED HARDOX 400 STEEL

Poli(3,8-diaminobenzo[c]sinolin-5-oksit)/Au Polimer Kompozitinin Elektrokimyasal Üretimi ve Elektrokromik Özelliklerinin İncelenmesi

LM28 Alaşımının Farklı Döküm Sıcaklığının Si Morfolojisine Etkisi

Borlanmış AISI 8640 Çeliğinin Abrasif Aşınma Davranışı

Yakma Alın Kaynağında Yığma Basıncının 16MnCr5 Zincir Çeliğinin Mekanik Özelliklerine Etkisi

Afyon Kocatepe Üniversitesi Özel Sayı Afyon Kocatepe University FEN BİLİMLERİ DERGİSİ 9-14 JOURNAL OF SCIENCE

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

FAZ (DENGE) DİYAGRAMLARI

BİR NİKEL ALUMİNYUM BRONZU (CuAl10Ni5Fe4) İLE KALAY BRONZUNUN (CuSn11) SÜRTÜNME VE AŞINMA ÖZELLİKLERİ AÇISINDAN KARŞILAŞTIRILMASI

BETONARME KİRİŞLERİN DIŞTAN YAPIŞTIRILAN ÇELİK LEVHALARLA KESMEYE KARŞI GÜÇLENDİRİLMESİ

İŞ ETKİ ÇİZGİSİ TEOREMİ. Balıkesir Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İnşaat Müh. Bölümü Balıkesir, TÜRKİYE THEOREM OF WORK INFLUENCE LINE

MDF atıklarının odun plastik kompozitlerin üretiminde değerlendirilmesi. Utilisation of MDF waste for wood plastic composites production

YAKMA ALIN KAYNAĞI İLE BİRLEŞTİRİLEN 16MnCr5 ZİNCİR ÇELİĞİNDE YIĞMA AKIM ZAMANI VE TAM TAVLAMA ISIL İŞLEMİNİN MEKANİK ÖZELLİKLERE

GGG 50 Malzemenin Abrasif Aşınma Davranışına Borlamanın Etkisi

Mekanik aktivasyon süresi ve katı-bilye oranının Çayeli sülfürlü bakır konsantresi üzerindeki etkisinin incelenmesi

Tablo 1: anket sorularına verilen cevapların % de dağılımı Anket soruları. % c. % a. % b

Çelik DiĢlilerin Mikroyapı ve Mekanik Özelliklerine Isıl ĠĢlem Rejimlerinin Etkisi

DEĞİŞİK UYGULAMALARIN ÇİLEK AKENLERİNİN ÇİMLENMESİ ÜZERİNE ETKİLERİ

Yönlendirilerek Dökülmüş Al-Si Alaşımlarında Tane İncelticilerin Porozite Oluşumu Üzerindeki Rolü

Cilt: 7 Sayı: 4 s , 2004 Vol: 7 No: 4 pp , 2004

4 th International Advanced Technologies Symposium September 28 30, 2005 Konya / Türkiye

Halil Karakoç a, Hanifi Çinici b,ramazan Çıtak c

Türkiye VI. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi * HRÜ Ziraat Fakültesi * Bahçe Bitkileri Bölümü * Ekim 2011 * Şanlıurfa

İNEK VE SOYA SÜTÜ KARIŞIMLARIN DUYUSAL ÖZELLİKLERİNE PEYNİR SUYU VE KARBONAT KULLANIMININ ETKİSİ

Cumhuriyet Dental Journal. Conservative approach for condylar fractures of children: a case report

IATS BOOK OF FULL-TEXT PROCEEDINGS ATS 8TH INTERNATIONAL ADVANCED TECHNOLOGIES SYMPOSIUM ISBN:

DERİM SONRASI SICAK SU UYGULAMALARININ CALIFORNIA WONDER TİPİ BİBER MUHAFAZASI ÜZERİNE ETKİLERİ

63032 / ELEKTRONİK SICAKLIK KONTROL CİHAZI KULLANIM KILAVUZU

Son yüzyıllarda insanoğlunun inşa ettiği dünyada malzeme

ÖRNEK SET 2 - MBM 211 Malzeme Termodinamiği - I. dır. Hacim, sıcaklık ve basınca bağlı olarak [ V V( T, ) ve basıncındaki ( P O

TiC-Co Esaslı Çizici Kalem Karakterizasyonu

TANELİ ÜRÜNLERDE ÜRÜN ŞEV KARAKTERİSTİKLERİNE BAĞLI DEPOLAMA YÜKLERİ

THE PRODUCTION OF AA5049 ALLOY SHEETS BY TWIN ROLL CASTING

ANALYSIS OF EFFECT OF MATERIAL COMPOSITION TO THE PROPERTIES OF FERROBORON LAYER IN BORONIZING

ÖZGEÇMİŞ VE YAYINLAR

1. Değişkenler ve Eğriler: Matematiksel Hatırlatma

MEKANOKİMYASAL YÖNTEMLE BOR KARBÜR SENTEZİ VE ALÜMİNYUM MATRİSLİ KOMPOZİT MALZEMEDE KULLANILABİLİRLİĞİNİN İNCELENMESİ

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ. Yabancı Dil: 67,50 (YDS-2014) Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Döküm Eğitimi Doktora/S.

Yrd.Doç.Dr. SERDAR AKTAŞ

KIVIRMA İŞLEMİNİN ŞEKİL ve BOYUTLARI

FRENLER FRENLERİN SINIFLANDIRILMASI

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR

Fonksiyonel özelliklere sahip probiyotik incir uyutması tatlısı üretimi

ÇİNKO KATKILI ANTİBAKTERİYEL ÖZELLİKTE HİDROKSİAPATİT ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU

T/M İLE ÜRETİLMİŞ AA2014-Al 4 C 3 KOMPOZİT MALZEMELERİN YAŞLANDIRILMASI ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

BOYUT ANALİZİ- (DIMENSIONAL ANALYSIS)

TOZ MALZEME TEKNOLOJİSİ-10. Yrd. Doç. Dr. Nuray Canikoğlu

Depolama Süresinin Bazı Hıyar Çeşitlerinde Mekanik Özelliklere Olan Etkisinin Belirlenmesi *

Kam Mili Üretiminde Kullanılan AISI 4140 Çeliği ve Gri Dökme Demirlerde Mangan Fosfat Kaplanmanın Korozyon Davranışına Etkisi

FARKLI ÇELİKLERE UYGULANAN DEĞİŞEN ISITMA HIZLARININ MEKANİK ÖZELLİKLERE ETKİSİNİN İNCELENMESİ

AA 2014 Al Matrisli B 4 C Parçacık Takviyeli Kompozitlerin Mikro Yapı ve Aşınma Davranışının Đncelenmesi

ÖZGEÇMİŞ VE YAYINLAR

Yrd. Doç. Dr. Şeniz R. KUŞHAN AKIN EĞİTİM Doktora, Yüksek Lisans, Lisans, İŞ TECRÜBESİ Yrd. Doç. Dr., Bilimsel Programlar Başuzmanı,

ELEKTRĐK MOTORLARI ve SÜRÜCÜLERĐ DERS 03

Bazı Sert Çekirdekli Meyve Türlerinde Çiçek Tozu Çimlenmesi ve Çim Borusu Uzunluğunun Çoklu Regresyon Yöntemi ile Modellenmesi

Retrogresyon İşleminin 7075 Alüminyum Alaşımının Aşınma Davranışına Etkisi

THE EFFECT OF SINTERING PERIOD ON THE WEAR RESISTANCE OF AlMgSi-SiC P COMPOSITES PRODUCED BY POWDER METALLURGY METHOD

ISIL İŞLEM VE YAŞLANDIRMA PARAMETRELERİNİN Al-Cu-Mg TOZ METALURJİSİ ALAŞIMINA ETKİLERİ

Demir-Karbon (Fe-C) Alaşımları

Kompozit Malzemeler Metal Matrisli Kompozitler

Alüminyum Köpük Üretiminde Ön Sinterleme ve Köpürtme Sıcaklığının Etkisi

Yüzey Mıknatıslı Doğru Akım Motor Tasarımı Design Of Surface Mounted Permanent Magnet Machines

İKİZ MERDANELİ SÜREKLİ DÖKÜM TEKNİĞİ İLE AA5754 MALZEME ÜRETİMİ. Koray TURBALIOĞLU

Anadolu Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü. Doç. Dr. Nil ARAS ENM411 Tesis Planlaması Güz Dönemi

TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR

B 4 C /Al KOMPOZİTLERİN TAKVİYE HACİM ORANINA BAĞLI OLARAK ABRASİF AŞINMA DAVRANIŞLARININ İNCELENMESİ

THÉVENİN, NORTON, MAKSİMUM GÜÇ TEOREMİ ve DEVRE PARAMETRELERİ

METAL MATRİSLİ KOMPOZİT ÜRETİMİ İÇİN SiC İÇERİKLİ ÖN ŞEKİL ÜRETİMİ

BOR KATKILI HİDROKSİAPATİT ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU

B - GERĐLĐM TRAFOLARI:

FARKLI ORTAM KOŞULLARINA MARUZ BIRAKILAN KOMPOZİT MALZEMENİN EĞİLME DAVRANIŞLARININ DENEYSEL VE TEORİK OLARAK İNCELENMESİ ÖZET

2.1- Mısır kurutulmasının önemi

SERA KOŞULLARINDAFARKLI SULAMA SUYU MİKTARLARININ HIYAR BİTKİSİNİN BÜYÜME, GELİŞME VE VERİMİ ÜZERİNE ETKİSİ

INSA 473 Çelik Tasarım Esasları. Kirişler

DENEY 3: EŞDEĞER DİRENÇ, VOLTAJ VE AKIM ÖLÇÜMÜ

İÇİNDEKİLER ORAN VE ORANTI KESİR PROBLEMLERİ HAVUZ VE İŞ PROBLEMLERİ

TOZ METALURJİSİ YÖNTEMİ İLE ÜRETİLEN Al2024-Si ALAŞIMI KOMPOZİTLERDE Si MİKTARININ VE YAŞLANDIRMA SÜRELERİNİN ETKİSİ

ELKTRİK AMAÇLI ALUMİNYUM KULLANIMI

ÖZET. Bülent AKBUDAK * Özgür Akgün KARABULUT **

Delme. Diş. Tornalama. Frezeleme. Tutucu sistemler. Delme

BİTKİSEL ÜRETİMDE ÇİFTLİK GÜBRESİ VE BİYOGAZ KOMPOSTU KULLANIMININ YAYGINLAŞTIRILMASI

MUSTAFA BOZ (370) (533)

Toz metalurjisi yöntemi ile üretilen ferrobor takviyeli bakır kompozitinin mekanik özelliklerinin belirlenmesi

Flow Boiling Characteristics of Nanofluids in Microchannels

Doç.Dr. Tarık Aydoğmuş

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

T/M YÖNTEMİ İLE ÜRETİLEN Cu-C-Al 2 SiO 5 KOMPOZİTİNİN ABRASİV AŞINMA DAYANIMI Ç. ÖZAY & A. HASÇALIK

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ FORD OTOSAN İHSANİYE OTOMOTİV MYO YÜZEY İŞLEMLERİ AR-GE LABORATUVARI

PETROL İÇEREN ATIKSULARIN ELEKTROKİMYASAL YÖNTEMLERLE ARITILMASI

MEKANİK ALAŞIMLAMA VE EKSTRÜZYON SONRASI Al 4 C 3 OLUŞUMUNUN İNCELENMESİ

AA2014 ALÜMİNYUM ALAŞIM TOZLARININ KARBON İLE SENTEZLENMESİ VE ÖZELLİKLERİ NİN BELİRLENMESİ

DENEY 2 Wheatstone Köprüsü

PRESLEME BASINCININ TOZ METALÜRJİSİ İLE ÜRETİLEN ALAŞIMSIZ ÇELİKLERİN MİKROYAPI VE MEKANİK ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ

İkinci Türevi Preinveks Olan Fonksiyonlar İçin Hermite-Hadamard Tipli İntegral Eşitsizlikleri

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi

ORAN ve ORANTI-1 ORAN-ORANTI KAVRAMI. 1. = olduğuna göre, aşağıdaki ifadelerin. + c c sisteminin çözümüne. 3. olduğuna göre, nin değeri

2.Hafta: Kristal Yapı

Fatih ŞEN. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü İzmir/TURKEY

BİR BİNA MODELİNİN TİTREŞİMLERİNİN DENEYSEL ANALİZİ

Transkript:

Gzi Üniv. Müh. Mim. Fk. Der. Journl of the Fculty of Engineering nd Architecture of Gzi University Cilt 28, No 4, 831-839, 2013 Vol 28, No 4, 831-839, 2013 SİNTERLEME, YAŞLANDIRMA VE KRİYOJENİK ISIL İŞLEMLERİNİN AA2014-B 4 C KOMPOZİT YAPISINA VE MEKANİK ÖZELLİKLERİNE ETKİLERİ Sinn AKSÖZ*, A. Tmer ÖZDEMİR**, Recep ÇALIN***, Zemzem ALTINOK** Bülent BOSTAN** *Gzi Üniversitesi, Attürk Meslek Yüksek Okulu, Mkine Metl **Gzi Üniversitesi, Teknoloji Fkültesi, Metlürji Mlzeme Müh. Bölümü ***Kırıkkle Üniversitesi, Metlurji ve Mlzeme Mühendisliği Bölümü sinnksoz@gzi.edu.tr, tozdemir@gzi.edu.tr, clin34@kku.edu.tr, zltunok@gmil.com, ostn@gzi.edu.tr (Geliş/Received: 30.11.2012; Kul/Accepted: 08.10.2013) ÖZET Bu çlışmd, gz tomizsyon yöntemi ile üretilen AA2014 lşım tozlrın, sınçlı infiltrsyon yöntemiyle, %10 ve %20 B 4 C tkviye edilerek kompozit ypı elde edilmeye çlışılmıştır. Üretilen AA2014-B 4 C kompozit ypısın uygulnn; sıvı fz sinterleme, yşlndırm ve kriyojenik soğutm işlemlerinin sertliğe ve mikro ypıy etkileri elirlenmeye çlışılmıştır. Mikro ypılrın incelemelerinde SEM ve MAP nlizlerinden yrrlnılrk, ısıl işlemlerin mikro ypı etkileri elirlenmeye çlışılmıştır. Kriyojenik soğutm işlemi sonrsınd elde edilen sertlik değerleri, sinterleme ve yşlndırm sonrsınd elde edilen sertlik değerlerinden yüksek çıkmsı, kriyojenik işlemin ilhss yşlndırılilir lşımlr üzerinde etkin rol oynyileceğini göstermektedir. Anhtr kelimeler: AA2014, Kriyojenik, Yşlndırm EFFECTS OF SINTERING, AGEING AND CRYOGENIC TREATMENTS ON STRUCTURAL AND MECHANICAL PROPERTIES OF AA2014-B 4 C COMPOSITE ABSTRACT In this study, powders of gs tomized AA2014 nd solid B 4 C were mixed nd then used in n infiltrtion system. To ttin prticulte reinforced luminum composites, fine prticles of B 4 C were dded in right proportions of 10% nd 20% respectively. Micro structures of AA2014-B 4 C composite were then nlyzed systemticlly, where t first hrdness mesurement were pplied fter liquid phse sintering, geing nd cryogenic cooling. Smples were then nlyzed with scnning electron microscopy (SEM) techniques to determine the effect of severl het tretment steps on the microstructure. It ws found tht hrdness vlues prticulrly otined right fter cryogenic cooling tretment were considerly higher thn tht of sintering nd geing tretments. These results show tht, ppliction of cryogenics my ply n effective role in the ehviour of ge-hrdenle lloys. Keywords: AA2014, Cryogenic, Ageing 1. GİRİŞ (INTRODUCTION) Alüminyum ve lşımlrı üzerine ypıln çlışmlr, son yıllrd yoğun ir şekilde rtmktdır [1,2]. Al lşımlrının kullnım lnlrının gelişmesinde düşük yoğunluk, iyi şekillendirileilirlik ve yüksek sertlik değerlerine ulşilmesinden kynklnmktdır [3]. Birçok Al lşımının mgnezyum içermesi; hfifliği, düşük mliyeti, dynımı ve iyi korozyon direncini ererinde getirirken [4], ısltilirliği de olumlu şekilde etkilemektedir [5]. Al ve lşımlrının üretiminde geliştirilen yöntemlerden iri de infiltrsyon metodudur ve günümüzde kullnım lnlrı giderek yygınlşmktdır [6,7]. İnfiltrsyon üretimi, sıvı emdirme yöntemidir ve sıvı sermik elde edeilmek için geliştirilmiştir [8,9]. İnfiltrsyon

S.Aksöz ve rk. Sinterleme Yşlndırm ve Kriyojenik Isıl İşlemlerin AA2014-B 4C işleminde sıcklık [10], sınç [11] ve süre kontrolüyle [12,13] etki prmetreleri değiştirileilir. Al lşımlrının özelliklerini geliştirmek için çeşitli işlemler uygulnilmektedir. Örneğin 2XXX ve 7XXX serisi lşımlrın dynımını rtırmd en temel yöntem yşlndırmdır [14-16]. Kriyojenik ısıl işlemi de, mlzemelerin meknik özelliklerini rtırmk için son zmnlrd geliştirilen ısıl işlemler rsın ktılmıştır [17 20]. Ypıln u çlışmd, AA2014 lşımı ticri değeri oln sınçlı infiltrsyon tekniği kullnılrk, B 4 C sermik prçcıklrı ile tkviye edilerek elde edilen kompozit ypısı dh önce denenmemiş kriyojenik soğutm ile, tipik yşlndırm ve sinterleme işlemleri ile güçlendirilerek sertlik ve mikroypı etkileri tespit edilmeye çlışılmıştır. 2.YÖNTEM (METHOD) 2.1. Bsınçlı İnfiltrsyon Yöntemi İle Prçlrın Üretimi (Production of Prticles Through the Method of Infiltrtion) Çlışmd kullnıln AA2014 tozlrı gz tomizsyon yöntemi kullnılrk, ~15 r sınç ltınd elde edilmiştir. İlve edilen B 4 C tkviyesi hzır ir şekilde temin edilmiştir. AA2014 içerisine %10 ve % 20 ornlrınd B 4 C ilve edilerek metl mtrisli kompozit (MMK) ypı elde edilmeye çlışılmıştır. AA2014 ve B 4 C tozlrı iç çpı 10 mm oln pslnmz çelik tüplere yerleştirilmiştir. İnfiltrsyon düzeneği için gerekli üretim prmetrelerini sğlmk için optimum olrk dizynı gerçekleştirilmiştir (Şekil 1.). Uygulnn infiltrsyon yöntemi için uygun prmetreler; 550 mmhg (± 10 mmhg) vkum ltınd, 750 C (± 5 C) de 5 dkik süre ile y ekseni oyunc (Şekil 1.) vkum işlemi gerçekleştirilmiştir. İnfiltrsyon tüplerinin en lt kısmın ve tozlrın üst kısımlrın Cr-Ni süzgeçler yerleştirilerek olmsı muhtemel tozlrın dökülmesi ve kirli metlin girişi engellenmiştir (Şekil 1.c). İnfiltrsyon sonrsı tüpler hvd soğutulrk hsss kesme cihzı ile dilimlenmiştir. İnfiltrsyon işleminde n mlzeme olrk kullnıln AA2014 ün kimysl ileşimi Tlo 1 de görülmektedir. 2.2. Metlogrfik İncelemeler (Metllogrphy) Atomizsyon sonrsınd elde edilen tozlr Mlvern Mstersizer E ver 1,2 mrk oyut nliz cihzınd oyutlndırılmsı gerçekleştirilmiştir. İnfiltrsyon işleminden elde edilen numuneler hsss kesme cihzınd 12 mm klınlığınd dilimlenerek, dh sonr ypılck oln sinterleme, yşlndırm ve kriyojenik ısıl işlemleri için numunelerin metlogrfik ve mikro sertlik çlışmlrı için önce zımprlm sonr 3 µm ve 1 µm lik keçelerde prltılmıştır. Son olrk, keller regent dğlyıcı ile 45 sniye süre ile dğlm ypılmıştır. Dğlm sonrsınd numunelere SEM, EDS ve FASTMAP nlizleri ypılrk, ypının genel krkteristiği hkkınd detylı ilgi elde edilmiştir. Uygulnn mikro ypı incelemeleri için Joel JSM 5600 model Trmlı Elektron Mikroskou (SEM) kullnılmıştır. Numunelere uygulnn FASTMAP ve EDS nlizleri syesinde infiltrsyonun, sinterlemenin ve yşlndırmnın etkileri ile irlikte, kriyojenik uygulmsının mikro ypıy oln etkileri elirlenmeye çlışılmıştır. FASTMAP uygulmlrı ile elementlerin uygulnn ısıl işlemler sonrsı mtris ypı içerisinde yönlenmeleri tespit edilmeye çlışılrk, B 4 C prtikülleri ve ypı içerisinde ulunn elementlerin mikro ypıd hngi etkilere neden olduğu elirlenmeye çlışılmıştır. - - c- Şekil 1. İnfiltrsyon Sisteminin Modellenmesi (Modelling of Infiltrtion System) -Sistemin önden kesit görünüşü (Front section pge of system) -İnfiltrsyon sisteminin izometrik görünüşü ve irimleri (Isometric wiev of the infiltrtion system nd units) c-infiltrsyon tüpünün kesiti (Section of infiltrtion pipe) Tlo 1. AA2014 lşımının kimysl kompozisyonu (Chemicl composition of AA2014 Alloy) [1]. İÇERİK Al Cu Si Mn Mg Fe Diğer % ORAN 93,5 4,06 0,6 0,57 0,56 0,47 0,24 832 Gzi Üniv. Müh. Mim. Fk. Der. Cilt 28, No 4, 2013

Sinterleme Yşlndırm ve Kriyojenik Isıl İşlemlerin AA2014-B 4C S. Aksöz ve rk. Şekil 2. Sinterleme, Yşlndırm ve Kriyojenik Isıl İşlemlerinin Diygrmlrı (Digrms of Sintering, Aging nd Cryogenic Het Tretment) 2.3. Sinterleme, Yşlndırm ve Kriyojenik Isıl İşlemleri (Tretments of Sintering, Ageing nd Cryogenic) Dilimlenen numunelere sinterleme, yşlndırm, kriyojenik ısıl işlemleri uygulnmıştır. Yşlndırm ısıl işlemi 520 C de 2 st çözündürüldükten sonr, 2 şer st ryl 10 ste kdr sıryl gerçekleştirilmiştir. 8 ile 10 st rsı en yüksek sertlik değerine ulşıldığı süredir. Dh sonr, 26 st uzun süreli ek yşlndırm uygulnrk toplmd 36 stte işlem tmmlnmıştır (Şekil 2.). Öte yndn 600 C de 2 st sinterlenen numuneler (Şekil 2.) ile erer 600 C de 2 st sinterleme ve 520 C de 2 st çözündürülen numunelere yrıc -140 C de 24 st kriyojenik ısıl işlemi ttik edilmiş ve sertliğe oln etkileri tespit edilmeye çlışılmıştır (Şekil 2.c). Ayrıc elde edilen ütün numunelerin yoğunluk ölçümleri ARSHIMENT tekniği uygulnrk gerçekleştirilmiştir. 3. SONUÇLAR VE TARTIŞMA (RESULTS AND DISCUSSION) İnfiltrsyon işleminde kullnıln tozlrın oyutlrının AA2014 için 123 µm, B 4 C için ise 6,48 µm olduğu elirlenmiştir (Tlo 2). İnfiltrsyon işleminde kıcılığı sğlmk için AA2014 tozlrının ortlm oyutu 100 µm nin üzerinde [21], küresel (Şekil 3) olmsı işlem verimliliğinde önemli rol oynmktdır. 2.4. Sertlik ve Yoğunluk Ölçümleri (Hrdness Vlues nd Density Mesurements) Numunelere infiltrsyon sonrsınd ve uygulnn yşlndırm, sinterleme, ve kriyojenik ısıl işlemleri sonrsınd sertlik ölçümleri gerçekleştirilerek, uygulnn ısıl işlemlerin sertlik üzerine oln etkileri elirlenmeye çlışılmıştır. Meknik özelliklerin tespiti için, SHIMADZU mrk Mikro Sertlik cihzınd 10 g ve 1 kg yük kullnılrk mikro ve mkro sertlik değerleri tespit edilmiştir. Şekil 3. AA2014 tozlrının SEM görüntüleri (SEM imges of AA2014 powders) Gzi Üniv. Müh. Mim. Fk. Der. Cilt 28, No 4, 2013 833

Yogunluk (g/cm3) S.Aksöz ve rk. Sinterleme Yşlndırm ve Kriyojenik Isıl İşlemlerin AA2014-B 4C Tkviyenin 10 µm nin ltınd olmsı ise yüksek meknik özellikler kzndırılmsınd [22] önemli rol oynrken, sonrsınd ypıln yşlnm işleminde etkin rol üstlenmektedir. Tne oyutunun zlmsı ile irlikte disloksyonlrd meydn gelen rtış meknik özellikleri rttığı hll-petch eşitliği ile desteklenirken [23], tkviye ornının meknik özellikler üzerinde önemli etkileri olduğu [24], ypıln mikro ypı ve sertlik incelemeleriyle de desteklenmiştir. İnfiltrsyon ve ısıl işlemler sonrsınd numunelerin yoğunluk değerleri krşılştırıldığınd B 4 C miktrının rtmsın ğlı olrk, numunelerin yoğunluklrınd zlış meydn geldiği gözlemlenmektedir (Şekil 4). En yüksek yoğunluğ %10 B 4 C tkviye edilmiş mlzemede erişilmiştir. Uygulnn 600 C 2 st sinterleme sonrsınd yoğunluğun düştüğü ve 520 C de 2 st çözündürme sonrsınd 36 st yşlndırıln numunenin yoğunluğunun ise diğer numunelere göre ciddi ornd zldığı gözlenmiştir. Anck, rtn tkviye ornın krşı gerçekleşen yoğunluk zlmsının ire ir (lineer) olmdığı nlşılmıştır. %10 B 4 C içeren ypı incelendiğinde (Şekil 5), yşlnm süresine ğlı olrk sertliğin 8 ste kdr rttığı ( 174 HV), 8 stten sonr ise şırı yşlnm sonrsı, sertliğin düştüğü gözlemlenmektedir. 12 st yşlnm ile sertlik 147 HV ye kdr düşmüştür. Bundn sonr devm eden yşlnmd ise sertliğin sit kldığı gözlemlenmiştir. Burdki sertliğin sit klmsının nedeni [25,26]; ypıd yoğun olrk ulunn, homojen ve çok sık dğılımlı, krrlı ktı prtiküllerin (B 4 C) sertliği kontrol etmeye şlmsındn kynklnmktdır. Çlışmd AA2014 mtris ypı içerisine tkviye ypıln B 4 C ktı prçcıklrının tne sınırlrın tutunmsı ve onlrın üyümesini kontrol etmesi önemlidir. Böylece, Al 2 Cu fz prçcıklrının irileşmesine rğmen dynımd zlm engellenmektedir [27]. İnfiltrsyon sonrsınd numunelerin yoğunluklrı incelendiğinde, rtn tkviye ornlrın göre gözeneklilikte de ir rtış meydn geldiği ve un ğlı olrk yoğunlukt ir düşüş meydn geldiği tespit edilmiştir (Şekil 4). Artn gözenekliliğe ğlı olrk sertlikte de ir zlış meydn gelmektedir (Tlo 3). Soğum hızının rtmsı ile sertliğin rttığı dh önce ypıln çlışmlrd d görülmektedir [16]. Bu çlışmd infiltrsyon ve ısıl işlemler sonrsınd 2,55 2,50 2,45 2,40 2,35 2,30 2,25 Infiltrsyon 600 C de 2 st sinter 35 h yslnm 10 12 14 16 18 20 B4C Miktri Şekil 4. B 4 C miktrın göre yoğunluk değişimi (Vrition dendsity ccording to the mount of B 4C) Şekil 5. Yşlndırıln kompozit ypının sertlik değerleri (Hrdnesses vlues of ged composite structures) uygulnn -140 C de 24 st kriyojenik ısıl işleminin sertlikte önemli değişiklikler meydn getirdiği tespit edilmiştir (Tlo 3). Tlo 1 incelendiğinde infiltrsyon sonrsınd sertlik değeri 138 HV oln lşımın sertlik değeri kriyojenik ısıl işlemi ile 177 HV değerine ulşmıştır. Hm numuneye uygulnn kriyojenik ısıl işlemi ile elde edilen sertlik değeri, 600ºC de 2 st uygulnn sinterleme ve 520ºC de 2 st çözündürme sonrsı 200ºC de 4 st yşlndırm ısıl işlemleri sonrsınd elde edilen sertlik sonuçlrındn dh yüksektir. AA2014 lşımı üzerine ypıln diğer çlışmlrd, soğutm işlemleri ile çekme ve km dynımlrının rtırılileceği görülmüştür [28]. Tlo 2. AA2014 ve B 4 C tozlrının toz oyut nlizleri (Size nlize of AA2014 nd B 4C powders) 834 Gzi Üniv. Müh. Mim. Fk. Der. Cilt 28, No 4, 2013

Sinterleme Yşlndırm ve Kriyojenik Isıl İşlemlerin AA2014-B 4C S. Aksöz ve rk. Tlo 3. Isıl işlemlerin sertliğe etkileri (Het tretments effects on hrdness) Sertlik (HV) Ypıln Isıl %10 B 4 C %20 B 4 C İşlemler I 138 125 I + C 177 164 I + T 1 130 128 I + T 1 + C 154 138 I + T 2 138 144 I + T 2 + C 171 130 I + T 1 + T 3 173 155 I + T 1 + T 3 + T 4 148 149 I: Infiltrsyon sonrsı hm numune C: Kriyojenik T 1 = 520 ºC de 2 h çözündürme T 2 = 600 ºC de 2 h sinterleme T 3 = 200 ºC de 4 h yşlndırm (mk. Sertlik) T 4 = 200 ºC de şırı yşlndırm (36 h) İnfiltrsyon sonrsı numunelerin SEM görüntüleri incelendiğinde %10 ve %20 B 4 C tkviye ornın ship numunelerde, ilve tkviyeler genellikle tne sınırlrınd ve homojen ir dğılım sergilemiştir (Şekil 6.). Artn tkviye ornın ğlı olrk ypı içerinde kümeleşme eğilimleri rtmktdır (Şekil 6.). Tkviye ornını rtmsı ile irlikte (Şekil 6.), ısltilirlik zlmkt ve un ğlı olrk gözeneklilik miktrınd d ir rtış meydn gelmektedir. Gözenekliliğin rtmsı yoğunluğun zlmsın seep olmktdır (Şekil 4). Ypıln çlışmlrd, ısltilirliğe sıcklığın doğrudn etkilediğini gösterirken [29], Al içerisinde ulunn Mg nin ısltilirliği olumlu şekilde rtırdığını göstermektedir [4]. Al lşımlrınd; ypı içerisinde ulunn Cu elementinin mlzeme yoğunluğunu kontrol ettiği ilinmektedir (Şekil 4) [30-32]. Sırsıyl önce Mg ve dh sonr Cu Al içerisinde hızl yyınilmekte ve öylece de küçük tne vey toz r yüzeylerine hızl çıkilmektedir. Özellikle Mg, sıcklığın etkisi ile Cu göre 5 kt dh hızlı yyınıp, uhrlşrk rdınd oşluk ırkmktdır [33]. Mg ye göre yvş ilerleyen Cu, dh sonr ryüzeylere gelip yoğunlşrk Al 2 Cu fzını oluşturmkt ve sıvı hldeki u fz zmnl tüm ryüzeyi kplm eğiliminde olduğu için gözeneklilikte ir zlm şlmktdır. Bu yüzden sinterleme ile irlikte Mg lşımının zldığı tespit edileilmektedir [30,33]. Sinterleme, yşlndırm ve sonrsınd uygulnn kriyojenik ısıl işlemi sonrsınd çekilen SEM görüntülerinde (Şekil 7 ve 8), kompozit ypının mtris içerisinde homojen ir şekilde dğıldığı görülmektedir. Uygulnn kriyojenik ısıl işlemi sonrsınd SEM görüntülerinde herhngi ir elirgin değişim meydn gelmemektedir (Şekil 7, Şekil 8). SEM görüntüleri incelendiğinde, B 4 C prtikülleri elde edilen kompozit mlzemenin üretimi sırsınd kullnıln infiltrsyon metodu ile ısltilirliğin iyileştirileileceği ve homojen ir dğılım elde edileileceği görülmektedir (Şekil 9). Kriyojenik ile oluşturuln yüksek soğum miktrı, ilhss zı lşım sistemleri için, şlngıçtki düzensiz kristl ypı, düzenli ir ypıy geçerek süper-kfes ypısı meydn getireilmektedirler [34]. Bu ynı zmnd süper-iletkenliğe de neden olmktdır [35]. Süper-kfes ypıd oşluklr çok zldığı için, kriyojenik sonrsı sertlikler yükseleilmektedir. Benzer şekilde yşlnm sonrsı d kriyojenik soğutm ypıyı etkilemekte ve dynım rtmktdır [36]. Bu çlışmd kriyojenik sonrsı ypıdki Mg ve Cu elementlerinin MAP görüntüleri incelenmiş ve kriyojenik öncesi ypılrıyl krşılştırıldığınd, dh homojen ve ince ir dğılım oluştuğu sptnmıştır (Şekil 10). Htt, sinterleme ve yşlnm sonrsı ypı ile mukyese edildiğinde, yşlnm sonrsı elde edilen ypıy göre dh ince, yoğun ve homojen ir dğılım elde edildiği görülmektedir (Şekil 11, Şekil 12). Burdn, kriyojenik ile elde edilen sertlik değerinin, yşlnm sonrsı en yüksek sertlik değerinden ve sinterleme sonrsı erişilen sertlik değerlerinden çok dh yüksek çıkmsını çıklmktdır (Tlo3). Şekil 6. %20 B 4 C tkviyeli (20% B 4C-Reinforced) -SEM görüntüsü (SEM imges) -Kriyojenik sonrsı SEM görüntüsü (SEM imges fter cryogenic) Gzi Üniv. Müh. Mim. Fk. Der. Cilt 28, No 4, 2013 835

S.Aksöz ve rk. Sinterleme Yşlndırm ve Kriyojenik Isıl İşlemlerin AA2014-B 4C Şekil 7. %10 B 4 C tkviyeli (10% B 4C-Reinforced) - 600 C de 2 st sinterleme (Sintered t 600ºC for 2 hours) - 2 st sinter + kriyojenik (Sintered 2 hours + cryogenic) Şekil 8. % 20 B 4 C tkviye sonrsı 24 h yşlnm (24 h ged fter 20% B 4C Reinforced) - SEM görüntüsü (SEM imges) - Kriyojenik sonrsı SEM görüntüsü (SEM imges fter cryogenic) Şekil 9. %10 B 4 C tkviyeli ypıy yşlndırm sonrsınd kriyojenik işlemi (10% B 4C-reinforced smple cryogenic fter geing) 836 Gzi Üniv. Müh. Mim. Fk. Der. Cilt 28, No 4, 2013

Sinterleme Yşlndırm ve Kriyojenik Isıl İşlemlerin AA2014-B 4C S. Aksöz ve rk. Şekil 10. %20 B 4 C tkviye edilmiş (20% B 4C Reinforced) - İnfiltrsyon sonrsı (After infiltrtion) - İnfiltrsyon sonrsı kriyojenik (Cryogenic fter infiltrtion) Şekil 11. %20 B 4 C tkviye edilmiş (20% B 4C Reinforced) - 600 ºC de 2 st sinter (Sintered t 600ºC for 2 hours) - 600 ºC de 2 st sinter + kriyojenik (Sintered t 600ºC for 2 hours + cryogenic) Şekil 12. %20 B 4 C tkviye edilmiş (20% B 4C Reinforced) - İnfiltrsyon sonrsı yşlndırm (After infiltrtion ged) - Yşlndırm sonrsı kriyojenik (After ged pplied cryogenic) 4. SONUÇLAR VE ÖNERİLER (CONCLUSION AND RECOMMENDATION) 1. AA2014-B 4 C kompozit ypısı infiltrsyon tekniği kullnılrk elde edilmiştir. 2. Üretilen kompozit ypıd en yüksek sertlik değerleri kriyojenik soğutm işlemi sonrsı sptnmıştır. 3. Sinterleme, yşlndırm ve kriyojenik sonrsı MAP nlizleri incelendiğinde, homojen element dğılımını kriyojenik soğutm uygulnn numunelerde elde edilmiştir. 4. Kriyojenik soğutm işleminde yüksek sertlik değerlerine çıkılmsının seei olrk genel mikro-ypının inceldiği ve soğutm sonrsı ypının dh düzenli hle geldiği görülmektedir. Öneriler / (Suggestion) Sinterleme, yşlndırm ve kriyojenik sonrsı elde edilen numunelerin elektriksel iletkenliklerine kılrk, kriyojenik soğutmnın iletkenliğe etkileri elirleneilir. Numunelere TEM incelemeleri ypılrk, kriyojenik sonrsı düzensiz formdn düzenli form geçmiş tneler elirleneilir. TEŞEKKÜRLER (ACKNOWLEDGEMENT) Yzrlr u çlışmyı 41/2011-04 kodlu proje ile desteklediği için Gzi Üniversitesi Bilimsel Arştırmlr Proje Birimine teşekkür ederler. Gzi Üniv. Müh. Mim. Fk. Der. Cilt 28, No 4, 2013 837

S.Aksöz ve rk. Sinterleme Yşlndırm ve Kriyojenik Isıl İşlemlerin AA2014-B 4C KAYNAKLAR (REFERENCES) 1. Aksöz S., Özdemir A.T., Bostn B., Alloyed AA2014 Alüminium Powders Synthesized with cron nd determined properties, Journl of the Fculty of Engineering nd Architecture of Gzi University, 27 (1):109-115, 2012. 2. Bostn B., Exmintion of Al 4 C 3 Formtion After Mechniclly Alloying nd Extrusion Journl of the Fculty of Engineering nd Architecture of Gzi University, 23(2):343-348, 2008. 3. Li Y., Zho Y.H., Ortln V., Liu W., Zhng Z.H., Vogt R.G., Browning N.D., Lverni E.J., Schoenung J.M., Investigtion of luminumsed nnocomposites with ultr-high strength, Mterils Science nd Engineering A 527: 305 316, 2009. 4. Contrers A., Angeles-Chávez C., Flores O., Perez R, Structurl, morphologicl nd interfcil chrcteriztion of Al Mg/TiC composites, Mterils Chrcteriztion 58: 685 693, 2007. 5. Contrers A., Angeles-Chávez C., Flores O., Perez R., Structurl, morphologicl nd interfcil chrcteriztion of Al Mg/TiC composites, Mterils Chrcteriztion 58, 685 693, 2007. 6. Wnnsin J., Flemings M.C., Threshold pressure for infiltrtion of cermic compcts contining fine powders, Script Mterili 53: 657 661, 2005. 7. Molin J.M., Piñero E., Nrciso J., Grcí- Cordovill C., Louis E., Liquid metl infiltrtion into cermic prticle preforms with imodl size distriutions, Current Opinion in Solid Stte nd Mterils Science 9: 202 210, 2005. 8. Leon C.A., Drew R.A.L., Preprtion of nickelcoted powders s precursors to reinforce MMCs, J. Mter Sci 35: 4763-8, 2000. 9. Acilr M., Gül F., Effect of pplied lod, sliding distnce nd oxidtion on the dry sliding wer ehviour of Al-Si/SiCp composites produced y vcuum infiltrtion technique, Mterils nd Design, 25: 209-217, 2004. 10. Tin J., Piñero E., Nrciso J., Louis E., Effects of temperture on pressure nfiltrtion of liquid Al nd Al-12wt.%Si lloy into pcked SiC prticles, Script Mterili 53: 1483-1488, 2005. 11. Grci-Cordovill C., Louis E., nd NrcisoJ., Pressure Infiltrtion Of Pcked Cermic Prticultes By Liquid Metls, Act Mter. Vol. 47, No:18, pp.4461-4479, 1999. 12. Cndn E., Atkinson H.V., Jones H., Role of Surfce Tension in Reltion to Contct Angle in Determining Threshold Pressure for Melt Infiltrtion of Cermic Powder Compcts, Script Mterili, Volume 38, Issue 6, Pges 999-1002, 1998. 13. Acılr M. And Gül F., Effect of the reinforcement prticle size on the rsive wer ehviour of the Al-SiCp composites produced y pressure infiltrtion technique, Journl of the Fculty of Engineering nd Architecture of Gzi University, Vol:22, No 2, 323-327, 2007. 14. Amriz R.R., Chicot D., Benseddiq N., Mesmcque G., de l Torre S.D., Locl mechnicl properties of the 6061-T6 luminium weld using micro-trction nd instrumented indenttion, Europen Journl of Mechnics - A/Solids, V. 30, 3:307-315, 2011. 15. Odş D. Su Ş., A comprison of the reciprocting nd continuous two-ody rsive wer ehvior of solution-treted nd gehrdened 2014 Al lloy, Wer 208:25 35, 1997. 16. Kçr Durmuş H., Okur A., Meriç C., Investigtion of effect of cooling conditions on hrdness of the AA2014 nd AA2014 wrought luminium lloys, Journl of Engineering Sciences 9 (1) 9-13, 2003. 17. Reed R.P., Gold M., Cryogenic composite supports: review of strp nd strut properties, Cryogenics, Volume 37, 5, p. 233 250, 1997. 18. Drwin J.D., Mohn Ll D., Ngrjn G., Optimiztion of cryogenic tretment to mximize the wer resistnce of 18% Cr mrtensitic stinless steel y Tguchi method, Journl of Mterils Processing Technology, Volume 195, Issues 1 3, p. 241 247, 2008. 19. Bensely A., Prhkrn A., Mohn Ll D., Ngrjn G., Enhncing the wer resistnce of cse crurized steel (En 353) y cryogenic tretment, Cryogenics, Volume 45, Issue 12, p. 747 754, 2005. 20. Woodcrft Adm L., Predicting the therml conductivity of luminium lloys in the cryogenic to room temperture rnge, Cryogenics, Volume 45, Issue 6, p.421-431, 2005. 21. Cordovill C.G., Pressure infiltrtion of pcked cermic prticultes y liquid, no.metls Act Mter. Vol. 47 no:18, pp. 4461-4479, 1999. 22. Volume Chir; Mircle D.B., Donldson S.L., Composites, ASM HAND BOOK, V.21, p.132, 2001. 23. Crlton C.E., Ferreir P.J., Wht is ehind the inverse Hll Petcheffect in nnocrystlline mterils?, Act Mterili, Volume 55: 11, p. 3749 3756, 2007. 24. Hsçlık A., Al 2 O 3 Ornının Al/Al 2 O 3 Kompoziti ile AISI 1020 Çeliğinin Sürtünme Kynğın Etkisi, F. Ü. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 15(2), 99-108, 2003. 25. Amini S., Brsoum M.W., On the effect of texture on the mechnicl nd dmping properties of nnocrystlline Mg-mtrix composites reinforced with MAX phses, Mterils Science nd Engineering A 527:3707 3718, 2010. 838 Gzi Üniv. Müh. Mim. Fk. Der. Cilt 28, No 4, 2013

Sinterleme Yşlndırm ve Kriyojenik Isıl İşlemlerin AA2014-B 4C S. Aksöz ve rk. 26. Tjong S.C., M Z.Y., Microstructurl nd mechnicl chrcteristics of in situ metlmtrix composites, Mterils Science nd Engineering, 29:49-113, 2000. 27. Aksöz S., Özdemir A.T., Synthesis of Al 4 C 3 Phse In 2014 Aluminium-Cron System nd Its Effect on Susequent ging Tretment, 6th Interntionl Powder Metllurgy Conference nd Exhiition Octoer 05-09, 2011. 28. Volume 2, Properties nd selection: Nonferrous Alloys nd Specl- Purpose Mterils, ASM HAND BOOK, Volume 2, p.250, 1992. 29. Zhng D., Shen P., Shi L., Lin Q., Jing Q., Wetting nd evportion ehvioors of molten Mg on prtilly oxidized SiC sustrtes, Applied Surfce Science, 256: 7043-7047, 2010. 30. Aksöz S., Özdemir A.T., Bostn B., High Speed Milling Of 2014 Aluminum Powders Together With 2% Grphite And Progress In Micro- Structure During Long Term Anneling After Cold Compction 6th Interntionl Powder Metllurgy Conference nd Exhiition Octoer 05-09, 2011. 31. Zhou, J., Duszczyk, J., 1999. Liquid Phse Sintering of n AA2014-Bsed Composite Prepred from n Elementl Powder Mixture, J. Mter. Sci. 34, 545 550, 2008. 32. Dunnett K.S., Mueller R.M., Bishop D.P., Development of Al-Ni-Mg-(Cu) Aluminum P/M Alloys, Journl of mterils processing technology 198:31-40, 2008. 33. Şimşir M., Güngör Ö., Ögel B., Al-Cu ve Al- Cu-Mg Toz Krışımlrının Azot Atmosferi Altınd Sıck Presleme Çlışmlrı, 10. Uluslrrsı Metlurji ve Mlzeme Kongresi Bildiriler Kitı Cilt III, 2-28 Myıs, İstnul, 1781-1788, 2000. 34. LIU J., LI G., CHEN D., CHEN Z., Effect of Cryogenic Tretment on Deformtion Behvior of As-cst AZ91 Mg Alloy, Chinese Journl of Aeronutics 25:931-936, 2012. 35. Tng J, He L. Resistnce chrcteriztion of the orderly clustering phenomenon of lloying elements in ustenitic mngnese steel, Guizhou Science, 24(4):7-11, 2006. 36. Ngeswr ro P., Jygnthn R., Effects of wrm rolling nd geing fter cryogenic rolling on mechnicl properties nd microstructure of Al 6061 lloy, Mterils nd Design 39: 226 233, 2012. Gzi Üniv. Müh. Mim. Fk. Der. Cilt 28, No 4, 2013 839