ISL203 ENVANTER VE BİLANÇO

5. HAFTA ISL203 ENVANTER VE BİLANÇO Aktif Hesapların Envanteri (12 Ticari Alacaklar) Doç. Dr. Murat YILDIRIM muratyildirim@karabuk.edu.tr 2 Alacak Hakkı Bir malın teslimi, bir hizmetin görülmesi yada borç verilmesi karşılığında ortaya çıkan belirli bir parayı isteme hakkına alacak denir. Alacaklar, vadelerine göre (kısa vadeli-uzun vadeli), teminatlarına göre(teminatlı-teminatsız), ticari bir işlemden doğmuş olup olmamalarına göre(ticari alacaklar-diğer alacaklar) ve borçluya göre (müşterilerden, ortaklardan, personelden, iştiraklerden alacaklar) bölümlere ayrılabilir. THP Alacakların Sınıflandırılması Tekdüzen Hesap Planının esas aldığı ana bölümlere aşağıda verilmiştir. ALACAKLAR Kısa Vadeli Alacaklar (1 Dönen Varlıklar) Uzun Vadeli Alacaklar 12 Ticari Alacaklar 13 Diğer Alacaklar 22 Ticari Alacaklar (2 Duran Varlıklar) 23 Diğer Alacaklar 3 4 12 Ticari Alacaklar Grubu 12-Ticari Alacaklar Bir yıl içinde paraya dönüşmesi öngörülen ve işletmenin ticari ilişkisi nedeniyle ortaya çıkan senetli ve senetsiz alacakları bu hesap grubunda gösterilir. Ticari ilişkilerden dolayı ana kuruluş, iştirak ve bağlı ortaklıklarından olan alacakları varsa bu gruptaki ilgili hesabın yardımcı hesaplarında gösterilir. Tekdüzen Hesap Planında Ticari Alacaklar Grubu aşağıdaki hesaplar içerir. 12- Ticari Alacaklar Grubu 120-Alıcılar Hs. 121-Alacak Senetleri Hs. 122-Alacak Senetleri Reeskontu Hs.(-) 124-Kazanılmış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri Hs.(-) 126-Verilen Depozito ve Teminatlar Hs. 127 Diğer Ticari Alacaklar Hs. 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hs. Hs.(-) 5 6 1

İşletmenin esas faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından ortaya çıkan, çek veya senede bağlanmamış alacakların izlendiği hesaptır. Borç Alacak Artışlar D.Başı Mevcut Açılış Devir Faiz Kredili Mal ve Hizmet Satış Azalışlar Tahsil edilen paralar Müşteriden alınan senetler Müşterilere yapılan satış iskontoları İdari takibe alınan alacaklar Şüpheli duruma düşen alacaklar D.sonu kapanış Alıcılar Hs. aktif karakterli ana hesaptır. Her bir müşteri için ayrıca yardımcı hesaplar açılabilir. Örnek: İşletme,% 18KDVdahil 885TLdeğerindemalı 385TLnakit gerikalanınıkrediliolarak satmıştır. Muhasebekaydınıyapınız. 8 8 5 K D V H a riç T u ta r = = 7 5 0 T L 1,1 8 K D V = 8 8 5-7 5 0 = 1 3 5 T L 100 Kasa Hs. 600 Yurtiçi Satışlar Hs. 391 Hesaplanan KDV Hs. Müşteriye kısmen kredili mal satış../ /201.. Borç Alacak 385 500 750 135 7 8 Mal ve hizmet alınması sırasında 191 İndirilecek KDV Hs. Kullanılacaktır. Mal ve hizmet satılması sırasında 391 Hesaplanan KDV Hs. Kullanılır. KDV bir gelir unsuru değildir. Bu nedenle hasılata ve maliyete eklenmez. Ancak KDV den muaf olan banka ve sigorta şirketlerindedurumfarklıdır. Örnek: Müşteri işletmeye olan 500 TL lik senetsiz borcunu işletmeninbanka hesabınayatırmaksuretiyleödenmiştir.../../201.. Borç Alacak 102 Bankalar Hs. 500 500 Müşteriden tahsilat yapılması 9 10 Örnek: A İşletmesi B işletmesine KDV si peşin kalanı kredili olmak üzere% 18 KDVhariçTL likmalsatılmıştır. Örnek: Bİşletmesininkaydı 102 Bankalar Hs. Mal satış kaydı 600 Yurtiçi Satışlar Hs. 391 Hesaplanan KDV Hs. /./201.. Borç Alacak 3.600 3.600 153 Ticari Mallar Hs. 191 İndirilecek KDV Hs. Mal alış kaydı 100 Kasa Hs. 320 Satıcılar Hs. /./201.. Borç Alacak 3.600 3.600 11 12 2

Örnek: B İşletmesinin vadesi gelen borcunu vadesinde ödeyemeyeceğini A işletmesine bildirmiş ve daha ileri tarihli 21.000 TL lik bir bono imzalayarak vermeyi önermiştir. A işletmesi de bu öneriyikabuletmiştir. Aİşletmesinin kaydı /./201.. Borç Alacak 121 Alacak Senetleri Hs. 21.000 642 Faiz Gelirleri Hs. Senetsiz Alacağın Senede Bağlanması 1.000 Örnek: B İşletmesinin vadesi gelen borcunu vadesinde ödeyemeyeceğini A işletmesine bildirmiş ve daha ileri tarihli 21.000 TL lik bir bono imzalayarak vermeyi önermiştir. A işletmesi de bu öneriyikabuletmiştir. Bİşletmesinin kaydı 320 Satıcılar Hs. 780 Finansman Giderleri Hs. /./201.. Borç Alacak 1.000 321 Borç Senetleri Hs. 21.000 Senetsiz borcun senede bağlanması 13 14 Örnek Değerleme ve Envanter Aşağıdakilerden hangisi Dönen Varlıklar ve Duran Varlıklar hesapsınıflarınınherikisindedeyeralanbirhesaptır? a) VerilenAvanslarHs. b) ŞüpheliTicariAlacaklarKarşılığı Hs. c) GelecekAylaraAit Giderler d) Alıcılar Hs. e) İndirilecek KDVHs. Değerleme: TTK ya göre itibari değer, VUK a göre mukayyet değer ile değerlenir. Envanter işlemleri ve kayıtları: İlk önce ana hesap ile yardımcı hesaplar arasında uygunluk kontrolü yapılır. Senetsiz alacaklarla ilgili envanter işlemlerinin bazıları aşağıdaki gibidir. Faiz işletilmişse bu işlem kayda alınır. Müşteriye uygulanacak ıskontolar kayda alınır. Dövizli işlemlerde kur farkları kayda alınır. Şüpheli ve değersiz alacaklar kayda alınır. 15 16 Örnek(Mutabakat işlemi): Serdemir işletmesinin 31.12.201. tarihinde müşterilerine hesap özetlerini göndermiştir. Müşterilerden Ertan Ticaret borcunun 4.450 TL olduğunu bildirerek hesabının düzeltilmesini istemiştir. Yapılan inceleme sonucunda müşteri Ertan Ticaret in yapmış olduğu 550 TL lik ödemenin yanlışlıkla Müşteri Ertan Sönmez in hesabına alacak kaydedildiği, farkın buradan geldiği tespit edilmiştir. BORÇ 120.07 Ertan Ticaret ALACAK 120.09 Ertan Sönmez 120.08 Ertan Ticaret Düzeltme kaydı 8.000 3.000 550 31.12.201. Borç Alacak 550 550 Örnek(HesabaFaizİşletilmesi): Dönemsonunda anlaşma uyarınca Artan A.Ş. in hesabına 300 TLve Umut A.Ş nin hesabına 400 TLfaiz tahakkukettirilmiştir. 120.02 Artan A.Ş. 300 120.03 Umut A.Ş. 400 31.12.201.. Borç Alacak 700 642 Faiz Gelirleri Hs. 700 Müşterilere Faiz işletilmesi 17 18 3

Örnek(Yabancı Paralı İşlemler): Yurtdışındaki müşterilerinden olan John Stone 13.000 $ malı kredili (veresiye) satın almıştır. İlgili tarihtedövizkuru1$=3,5 TL dir. Örnek(Yabancı Paralı İşlemler): Yurtdışındaki müşterilerinden olan John Stone 13.000 $ satın alınan malın 1$ = 3,5 TL kuru üzerinden karşılığı hesaba alınmış durumdadır. Bilanço günündeki değerleme kuru ise 1$ = 3,65 TL dir. 120.07 John Stone 601 Yurtdışı Satışlar Hs. 601. 07 John Stone Yurtdışına mal satış /./201. Borç Alacak 45.550 45.550 120.07 John Stone 1.950 646 Kambiyo Karları Hs. 13.000*(3,65-3,5)= 1.950 TL Döviz kurundaki artışın yansıtılması 31.12.201. Borç Alacak 1.950 1.950 19 20 121 Alacak Senetleri Hesabı Örnek(Değersiz Alacaklar): Müşteri Mehmet Sarı olan 8.000 TL lik alacağın tahsil edilemeyeceği 20.11.201. tarihinde mahkeme kararı ile Serdemir işletmesine bildirilmiştir. 659 Diğer Olağan Gider ve Zararlar Hs. 659.03 Değersiz Alacak Zararları 120.06 Mehmet Sarı Alacağın tahsilinin imkansızlaşması 20.11.201. Borç Alacak 8.000 8.000 İşletmenin sattığı mal, mamul ve hizmetlere veya bir alacağına karşılık ve henüz tahsil etmediği bono ve poliçelerinin izlendiği aktifkarakterlihesaptır. Senet karşılığı mal alan müşteri, aşağıdaki işlemlerden birini veya birkaçınıyapabilir. Birbono imzalayaraksatıcıyaverebilir. Birpoliçekeşideedipsatıcıyaverebilir. Alacaklısı olduğu bir senedi (bono ve poliçeyi) satıcı firmaya ciroeder. İşletme; alıcı üzerine kendi lehine bir poliçe çekebilir. Bu poliçenin muhatap tarafından kabul edilmesi durumunda işletmeiçinbir AlacakSenedi doğar. 21 22 121 Alacak Senetleri Hesabı 121 Alacak Senetleri Hs. Borç 121 Alacak Senetleri Hs. Alacak Artışlar Geçen yıldan devir Senet alınması Senetsiz alacağın senede bağlanması Azalışlar Senet tahsili Senet ıskontosu Senet yenilenmesi Senet Cirosu Senetli alacağın şüpheli hale gelmesi Örnek: İşletme % 18 hariç 11.000 TL tutarında mal satmış, karşılığındaaynıtutarlıbirbonoalınmıştır. KDVtutarı=11.000x0,18 =1.980 TL / /201.. Borç Alacak 121 Alacak Senetleri Hs. 12.980 Mal satış kaydı 600 Yurtiçi Satışlar Hs. 391 Hesaplanan KDV Hs. 11.000 1.980 23 24 4

121 Alacak Senetleri Hs. Bono, borçlusu tarafından imzalanıp alacaklısına verilen ve belli bir vade sonunda belli bir paranın ödeneceğini bildiren ticari belgedir. Bono; düzenleyen (keşideci) için borç kendisine ödeme yapılacak kişi(lehdar)içinalacaksenediniteliğitaşır. 121 Alacak Senetleri Hs. AlacakSenedininYeniBirAlacakSenediİleDeğiştirilmesi Mal ve hizmet satışı karşılığında alınan senet borçlusu tarafından ödenemediği taktirde ileri vadeli yeni bir senet ile değiştirilebilir. İki senet arasındaki fark alacaklı için bir gelir niteliğindedir ve 642 FaizGelirleriHs. nınalacağınakaydedilir. AlacakSenedininCiro Edilmesi Senet cirosu, senet üzerindeki alacak hakkının bir başkasına(üçüncü bir kişiye) devredilmesinin ifade eder. Senet ciroedildiğinde«121alacaksenetlerihs.» alacaklandırılır. 25 26 121 Alacak Senetleri Hs. Envanter işlemleri ve Kayıtları / /201.. Borç Alacak 300 Banka Kredileri Hs. 41.000 121 Alacak Senetleri Hs. 41.000 Bukayıtaşağıdakiişlemlerdenhangisine aittir? a) Alacaksenetlerininiskontoettirilmesi b) Alacaksenetlerininteminatkarşılığıverilmesi c) Alacaksenetleritahsiledilerekbanka krediborcununödenmesi d) Teminatkarşılığındakredialınması e) Mevcutbanka kredilerineilaveteminatverilmesi Alacaksenetlerinin muhasebe dışı envanterinde Miktar belirlemesi: Cüzdandaki, tahsildeki, teminattaki, kabuldeki senetlerin tutarlar ve vadeleri belirlenerek dökümü yapılır. Değer belirlemesi: Tüm senetlerin bilanço gününden vadeye kadar geçecek günleri belirlenir. Bu günlerden hareketle her senedin ve sonunda tüm senetlerin reeskont tutarları hesaplanır. Yabancı paralı senetlerin bilanço günündeki kurlara göre değerleri bulunur. Tahsil gücü belirlemesi: Senetler borçlular açısından değerlendirilerek tahsili şüpheli hale gelmiş veya tahsil yeteneğini yitiren senetler varsa bunlar listelenir. 27 28 Envanter Kayıtları Örnek: Serdemir işletmesi dönem sonunda 30.000 TL lik bir senedin kayıtlarda olmasına rağmen cüzdanda bulunmadığını tespit ediyor. Araştırma sonucunda senedin satıcı Salih Gül e verildiğiancakkaydınunutulduğuanlaşılıyor. 31.12.201. Borç Alacak 320 Satıcılar Hs. 320.08 Salih Gül 121Alacak Senetleri Hs. 121.01 Cüzdandaki Senetler Ciro edilen senedin cüzdandan çıkarılması 30.000 30.000 122 Alacak Senetleri Reeskontu 122 Alacak Senetleri Reeskontu Hesabı Senetli alacakların bilanço gününde tasarruf değeri(peşin değer) ile değerlemesini sağlamak amacıyla alacak senetleri için hesaplanan reeskont tutarının izlenmesinde kullanılan Aktifi düzenleyici pasif karakterli bir hesaptır. VUK na göre vadesi gelmemiş alacakların tasarruf değerini hesaplamada, senette faiz açıklanmamışsa bu oran kullanılır. Faiz oranı açıklanmamışsa; Türk paralı senetlerde Merkez Bankasının resmi iskonto oranı, yabancı paralı senetlerde geçerli olan Londra BankalararasıFaizOranı (LIBOR)kullanılır. 29 30 5

Vergi Usul Kanunu'nun 281. maddesine göre, senede bağlı alacaklar değerleme günü kıymetine indirgenebilir. Bu işleme reeskont denir. Reeskont; bilanço gününde senetli alacakların ve senetli borçların tasarruf değerleri ile değerlenmesini sağlamak amacıyla hesaplanan ve alacak senetlerinden ve borç senetlerinden düşülen tutardır. Reeskont işlemi; işletmenin tahakkuk eden gelir veya gider unsurlarının bu dönemle ilgili olmayan kısımlarının dönemsellik kavramı gereği ayrıştırılmasıdır. TTK ya göre alacak senetleri itibari (nominal) değerle VUK a göre banka, banker ve sigorta şirketleri dışındaki işletmeler alacak senetlerini mukayyet yada tasarruf değeri ile değerleyebilirler. Uygulamadaki zorluk nedeniyle sadece banka, bankerler ve sigorta şirketleri alacak ve borç senetlerini tasarruf değeri ile değerlemek zorundadır. Reeskont bir dönem sonu envanter işlemidir ve bilanço tarihinde yapılır. 31 32 İşletme senetlerini mukayyet değer ile değerlese yıl sonunda herhangi bir envanter işlemine gerek kalmadan alacak senetleri borç kalanı ile bilançoda yer alır. Alacak senetleri tasarruf değeri ile değerlenirse bu işleme reeskont işlemi denir. Alacak senetlerinin tasarruf değeri, bilanço günü itibariyle iskontolu (peşin) değeridir. Tasarruf değeri ölçüsü uygulandığında alacak senetlerinin gerçek değerleri tek tek hesaplanır. Hesaplamada her senedin değerleme günü ile vade tarihi arasındaki gün sayısı esas alınarak reeskont (iskonto) tutarı hesaplanır. Reeskont tutarı senedin nominal değerinden düşülürse peşin değer bulunur. Reeskont hesaplamasında maliye bakanlığı iç ıskonto formülünün uygulanmasının uygun olacağı görüşünü benimsemiştir. İçıskontoformülüşuşekildedir: Tasarruf Değeri = İtibari Değer Reeskont Tutarı 33 34 İşletmeni dönem sonu(31.12.2016) itibariyle sahip olduğu alacak senetlerinin tutarı ve vadeleri aşağıdaki gibidir. (İskonto oranı % 10 dur) Reeskont tutarını hesaplayarak kaydını yapınız. Senet Tutarı Vade Gün Sayısı 10.000 20 Ocak 2013 2017 20 Gün 5.000 14 Şubat 2013 2017 45 Gün 30 Nisan 2013 2017 120 Gün Senetler için reeskont tutarları 10.000 x 20 x 10 R 1 = =54,5TL 36.500+(20 x 10) 5.000 x 45 x 10 R 2 = =60,9TL 36.500+(45 x 10) x 120 x 10 R 2 = =636,6TL 36.500+(120 x 10) Reeskont Toplamı = 54,5+60,9+636,6 =752 TL 31.12.201. Borç Alacak 657 Reeskont Faiz Giderleri Hs. 752 122 Alacak Senetleri Reeskontu Hs.(-) 752 35 36 6

Senetler için reeskont tutarları 10.000 x 20 x 10 R 1= =54,5TL 36.500+(20 x 10) 5.000 x 45 x 10 R = 2 =60,9TL 36.500+(45 x 10) x 120 x 10 R = 2 =636,6TL 36.500+(120 x 10) Reeskont Toplamı = 54,5+60,9+636,6 =752 TL Örnek: Serdemir işletmesi 31.12.201. tarihinde 70.000 TL nominal değerli takip eden yıl 31.03.201. vadeli bir senedi olup, bu senedi tasarruf değeri ile değerlemeye karar vermiştir. Reeskont işlemindeuygulanacakfaizoranı % 12 dir. 01.01.201. Borç Alacak 122 Alacak Senetleri Reeskontu Hs.(-) 752 647 Reeskont Faiz Gelirleri Hs. 752 37 38 Envanter Kayıtları Tasarruf değeri(peşin)= Senedin Nominal Değeri Reeskont Tutarı= 70.000-2.012 = 67.988 TL 31.12.201. Borç Alacak 657 Reeskont Faiz Giderleri Hs. 2.012 122 Alacak Senetleri Reeskontu Hs. (-) 2.102 Alacak Senedi için Reeskont Ayrılması 122 Alacak Senetleri Reeskontu Hs. Aktifi düzenleyen Pasif karakterli geçici bir hesaptır. BukayıttansonrabilançodaAlacakSenetlerinin görünümüşöyleolacaktır. Aktif 31.12 Bilanço Pasif 12 Ticari Alacaklar 67.888 121 Alacak Senetleri Hs. 70.000 122 Alacak Senetleri Reeskontu Hs.(-) (2.012) 657 Reeskont Faiz Giderleri Hs. nın borcundaki 2.012 TL dönem sonunda gider hesaplarıyla birlikte 690 Dönem K/Z ına devredilir. Yani dönem karından düşülür. Bir değerleme işlemi gereği gider yazılarak kardan düşülen 2.012 TL fiilen gerçekleşmediği için izleyen yılın başında gelir yazılarak iptal edilir. 39 40 Reeskont Uygulaması 01/01/201.(takip eden yılda) Borç Alacak 122 Alacak Senetleri Reeskontu Hs.(-) 2.012 647 Reeskont Faiz Gelirleri Hs. 2.012 Reeskont işleminin iptal edilmesi İşletme senetli alacaklarına tasarruf değeri ölçüsü uygulandığında senetli borçlarına da aynı değerleme ölçüsünü uygulamak zorundadır. VUK ve Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği uyarınca reeskontişlemiihtiyaridir.spkuyarıncazorunludur. Alacak senetleri reeskonta tabi tutulmuşsa borç senetleri de reeskontatabi tutulur. Vadeli çek reeskontu, vadesi üç aydan uzun senetsiz alacakların reeskontu, şüpheli alacaklar için ayrılan reeskont tutarı kanunen kabuledilmeyengiderdir. Verilen vadeli çek reeskontundan kaynaklanan gelirler, borçların reeskontundan kaynaklanan gelirler(senetsiz) vergiye tabi olmayangelirniteliğindedir. 41 42 7

Reeskont Uygulaması Alacak senetleri reeskontu kanunen kabul edilir gider, borç senetlerireeskontuvergiyetabi gelirdir. Reeskonthesaplanmasındaiçiskontoyöntemikullanılır. Alacak ve borç senetlerinde faiz oranları belirlenmişse bu oran, belirlenmemişse TC Merkez Bankasının tespit ettiği oran, döviz cinsindensenetlerdeliborkullanılır. Hatır senetleri, müflisten olan senetli alacaklar, vade içermeyen senetler için reeskont hesaplanmaz. Hesaplansa bile kanunen kabuledilemeyengiderolarakkabuledilir. 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hs. İşletme tarafından üçüncü kişilere karşı bir işin yapılması veya bir sözleşmenin karşılığı olarak geri alınmak üzere verilen depozito veteminatniteliğindekitutarlarınizlendiğihesaptır. Bu hesapta yalnızca nakit ödenen değerler izlenir. Teminat olarak verilen menkul kıymet, alacak senedi, emtia gibi kıymetler de Nazımhesaplardagösterilir. Bir yıldan uzun süreli olarak verilen depozito ve teminatlar ise Duran Varlıklarda 226 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabında izlenir. 43 44 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hs. Örnek: İşletme resmi bir dairenin açtığı ihaleye girmek üzere 2.200 TLnakditeminatyatırmıştır.Ödenenteminatınkaydı 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hs. 2.200 100 Kasa Hs. 2.200 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hs. Örnek: İşletme resmi bir dairenin açtığı ihaleye girmek üzere 2.200 TL nakdi teminat yatırmıştır. İşletme ihaleyi kaybetmiş, yatırdığı teminatıgerialınmıştır. 100 Kasa Hs. 2.200 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hs. 2.200 45 46 127 Diğer Ticari Alacaklar Hs. 127 Diğer Ticari Alacaklar Hs. İşletmenin ticari faaliyetleri sonucu ortaya çıkan ve yukarıda sayılan hesapların kapsamına girmeyen tahsili gecikmiş alacaklar vediğersenetsizticarialacaklarınizlendiğihesaplardır. Kredikartlarındanalacaklar İnşaattaahhütişlerinden alacaklar Protestolu veiade edilmişsenetler Tahsiligecikmişsenetsiz alacaklar Diğer çeşitli alacaklar Örnek: İşletme 29 Haziran da bir müşteriye Garanti bankasının Kredi Kartı hesabı karşılığında % 18 KDV dahil 1.062 TL tutarında malsatmıştır. Net Fatura Tutarı = 1.062/1,18 = 900 TL 1.062-900 =162 TL => KDV tutarı 127 Diğer Ticari Alacaklar Hs. 1.062 600 Yurtiçi Satışlar Hs. 391 Hesaplanan KDV Hs. 900 162 47 48 8

128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabı Ödeme süresi geçmiş, bir sebeple vadesi birkaç defa uzatılmış veya protesto edilmiş, yazı ile birden fazla istenmiş ya da dava veya icra safhasına aktarılmış senetli ve senetsiz alacaklar 128 ŞüpheliTicariAlacaklarHesabındaizlenir. Ayrıca dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacaklar, yapılan protestoya veya bir defadan fazla istenmiş olma koşulunabağlı olmak üzere davaveyaicraaşamasındaolmasada şüphelialacaksayılır. Temelmuhasebe kavramlarından«ihtiyatlılıkkavramı» gereğince işletmenin karşılaşabileceği riskleri göz önüne alınması gerekir. Şüpheli ticari alacaklar işletme için risk taşıyan bir unsurdur ve karşılıkayrılmalıdır. 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabı Şüpheli hale gelen alacakların tamamı veya bir kısmı için ayrılan karşılıklar hesabının alacağındaizlenir. Bu nedenle Hs.(-) nı 128 ŞüpheliTicariAlacaklarHs. nıdüzenleyen birhesaptır. 49 50 Şüpheli Hale Gelemeyen Karşılık Ayrılamayan Alacaklar Başka bir tüccara kefillik yada hatır senedi verilmesi dolayısıyla doğan alacağın tahsil edilememesi. Teminata bağlı, menkul rehinli veya gayri menkul ipoteği şeklinde teminata bağlı alacaklar Şüpheli hale geldiği dönem kaydı unutulan alacaklar şüpheli hale gelmez ve karşılık ayrılmaz. VUK ta bu gider Kanunen Kabul Edilmeyen Gider Kabul edilir. 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabı Örnek: Yapılan protestoya rağmen tahsil edilemeyen 30.000 TL değerindeki alacak senedi dava ve icra takibine alınmış ve % 50 oranındakarşılıkayrılmıştır. 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hs. 30.000 121 Alacak Senetleri Hs. 121.01 Cüzdandaki Senetler 30.000 51 52 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabı 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabı Örnek: Yapılan protestoya rağmen tahsil edilemeyen 30.000 TL değerindeki alacak senedi dava ve icra takibine alınmış ve % 50 oranındakarşılıkayrılmıştır. 654 Karşılık Giderleri Hs. 15.000 Hs. (-) 15.000 Örnek: Yapılan protestoya rağmen tahsil edilemeyen 30.000 TL değerindeki alacak senedi dava ve icra takibine alınmış ve % 50 oranındakarşılıkayrılmıştır. İzleyen dönemde söz konusu şüpheli ticari alacağın TL si tahsiledilebilmişvekalanınıntahsiledilmeolanağıkalmamıştır. 100 Kasa Hs. Hs.(-) 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hs. 644 Konusu Kalmayan Karşılıklar Hs. 15.000 30.000 5.000 53 54 9

Serdemir işletmesi 11.08.201. Soner Uslu ya senet karşılığında olarak %18 KDV dahil TL lik mal satmıştır. 121 Alacak Senetleri 121.05.Soner Uslu 600 Yurtiçi Satışlar Hs. 391 Hesaplanan KDV Hs. Mal Satışı 11.08.201. Borç Alacak 15.000 2.700 Soner Uslu nun 10.10.201. tarihinde borcunu ödeyemeyeceği anlaşılmış ve işletmemize borcu kadar karşılık ayrılmıştır. 10.10.201. Borç Alacak 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hs. 121 Alacak Senetleri Hs. Senetli Alacağın Şüpheli Duruma Düşmesi 10.10.201. Borç Alacak 654 Karşılık Giderleri Hs. (-) Şüpheli Ticari Alacak İçin karşılık Ayrılması 55 56 a. 25.11.201. tarihinde işletmemiz tarafından daha önce tamamı için karşılık ayırdığı Soner Uslu dan olan TL lik alacağın tahsil edilemeyeceği kesinleşmiştir. 25.11.201. Borç Alacak Hs.(-) 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hs. Alacağın tahsil edilememesi b. 25.11.201. tarihinde işletmemiz daha önce tamamı için karşılık ayırdığı Soner Uslu dan olan TL lik alacağının 5.000 TL lik kısmını 30.11.201. tarihinde tahsil etmiş, kalanın tahsil olanağı ortadan kalkmıştır. 30.11.201. Borç Alacak 100 Kasa Hs. Hs.(-) 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hs. 644 Konusu Kalmayan Karşılıklar Hs. Alacağın kısmen tahsil edilmesi 5.000 5.000 57 58 c. 30.11.201. tarihinde işletmemiz daha önce tamamı için karşılık ayırdığı Soner Uslu dan olan TL lik alacağının tamamını tahsil etmiştir. Değersiz Alacaklar VUK un hükümlerinegöre kazai bir hükme (mahkeme kararı) ve kanat verici bir belgeye göre tahsiline artık imkan kalmayan alacaklardeğersizalacaklardır. Diğer bir hükme göre konkordato veya anlaşma yoluyla tahsilindenvazgeçilenalacaklardadeğersizalacaksayılır. 30.11.201. Borç Alacak 100 Kasa Hs. Hs.(-) 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hs. 644 Konusu Kalmayan Karşılıklar Hs. Alacağın tamamen tahsil edilmesi 59 60 10

Değersiz Alacaklar Önceki dönemden şüpheli hale gelen ve tamamına karşılık ayrılan TL lik alacağın borçlusu iflas etmişve alacağın tahsil edilemeyeceğikesinleşmiştir. / /201. Borç Alacak Hs. (-) 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hs. Diğer Alacaklar İşletmenin ticari bir nedene dayanmadan meydana gelen ve en çok bir yıl içinde tahsil edilmesi düşünülen alacakları 13 Diğer Alacaklar grubunda izlenir. Bu grupta yer alan alacaklarla ilgili mutabakat sağlanır ve daha sonra senetli-senetsiz, Türk paralı-yabancı paralı oluşları göz önünde tutularak ticari alacaklar hesaplar grubundaki gibi değerlenir. İşletmeden ayrılan ortağın, personelin borçları ilgili hesaplardan çıkarılarak 136 Diğer Çeşitli Alacaklar Hesabında takip edilir. 61 62 Diğer Alacaklar Kaynakça Diğer alacaklarla ilgili olarak şüpheli duruma düşen alacaklar için karşılıklar ayrılabilir, senetleri için reeskont hesaplanabilir. Değersiz hale gelen alacaklarda karşılığı ile birlikte mahsup edilir veya doğrudan gider yazılabilir. Bu işlemler ticarialacaklarda olduğu gibi yapılır. Bu grubun içinde şu hesaplar yer alır. 131-ORTAKLARDAN ALACAKLAR 132-İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR 133-BAĞLI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR 135-PERSONELDEN ALACAKLAR 136-DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR 137-DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU(-) 138- ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR 139-ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR KARŞILIĞI (-) Nalan AKDOĞAN, Orhan SEVİLENGÜL, Tek Düzen Muhasebe Sistemi Uygulaması, Gazi Kitapevi, Ankara. Orhan Sevilengül, Genel Muhasebe, Gazi Kitapevi, Ankara, 2011. Orhan Sevilengül, Çözümlü Muhasebe Problemleri, Gazi Kitapevi, Ankara, 2011. Abdullah Karakaya, Genel Muhasebe Ders Notları, Safranbolu, 2002. Ahmet Vecdi CAN/ Sakarya Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Ders Notları Nalan AKDOĞAN, Nejat TENKER, Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri, Gazi Kitapevi. CEMALCILAR, Ö., "Muhasebenin amaçlarına Ulaşmada Muhasebenin Kuramsal Yapısına Bağlılığın Gereği ve Önemi", Muhasebe ve Denetime Bakış, Ocak 2003. 8 No lu TMS- Maddi, Maddi Olmayan Duran Varlıklar ile Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar IASC, International Accounting Standards Committee, International Accounting Standards 1999, London, 1999. 63 64 Teşekkür Ederim Sağlıklı ve mutlu bir hafta geçirmeniz temennisiyle, iyi çalışmalar dilerim 65 11