ISL 108 GENEL MUHASEBE II

Transkript

1 7. HAFTA ISL 108 GENEL MUHASEBE II 33 Diğer Borçlar Hesap Grubu Yrd.Doç.Dr.Murat YILDIRIM 2 33 Diğer Borçlar Grubu Herhangi bir ticari nedene dayanmadan meydana gelmiş olan ve en çok bir içinde ödenmesi gereken senetli ve senetsiz borçlar; ticariborçlardışındabirgrupoluşturur. Diğer borçlar grubunda yer alan borçların değerlemesi ve bu borçlara ilişkin hesapların işleyişi, esas olarak ticari borçlarda olduğu gibidir. Borçların ticari/diğer şeklindeki ayırımı finansal analizdekolaylıksağlamayayöneliktir. Bu grupta senetli borçlar için Tekdüzen Hesap Planında ayrı bir hesap açılmamıştır. Uygulamada senetsiz borç ayrımı tali hesaplar üzerinde yapılacaktır. Buna karşılık senetli borçlar bilanço günündeki değerine indirmek üzere reeskont hesabı TekdüzenHesapPlanındayeralır. 33 Diğer Borçlar Grubu Tekdüzen Hesap Planında Diğer Borçlar Grubu aşağıdaki hesaplara ayrılmıştır. 33 Diğer Borçlar Grubu 331 Ortaklara Borçlar Hs. 333 Bağlı Ortaklıklara Borçlar Hs. 335 Personele Borçlar Hs. 336 Diğer Borçlar Hs. 337 Diğer Borç Senetleri Reeskontu Hs.(-) Ortaklara Borçlar Hesabı İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla ortaklara borçlu bulunduğu tutarların izlendiği hesaptır. Hesabının İşleyişi: Borcun doğması halinde hesaba alacak olarak kaydedilir, ödenmesi halinde ise borç kaydedilir. 331 Ortaklara Borçlar Hesabı İşletme ortağı olan Mehmet Serdemir den kısa vadeli finansman ihtiyacı için TL borç almıştır. Mehmet Serdemir ilgili tutarı bankadaki hesaba yatırmıştır. 102 Bankalar Hs Mehmet Serdemir Ortak şirketten borç para alınması 5 6 1

2 331 Ortaklara Borçlar Hesabı Ödünç alınan paranın TL si ile TL lik faizi, Mehmet Serdemir in banka hesabına havale edilmiştir Mehmet Serdemir 780 Finansman Giderleri Hs Bankalar Hs Ortak şirkete Borcun ödenmesi 331 Ortaklara Borçlar Hesabı Mehmet Serdemir işletmemizden olan alacağına karşılık TL kendisinin borçlu olduğu Banaz Ltd. Şti. ne ödenmesini istemiştir. İlgili tutar bankadan havale edilmiştir Mehmet Serdemir Bankalar Hs Ortak adına yapılan ödeme 7 8 İştirak: Bir şirketin sermayesinin, en az % 10, en fazla %50'sine isabet eden hisse senetleri en az bir yıl satmamak amacıyla alındığında bu şirket işletmemizin iştiraki olmaktadır. İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla iştiraklerine olan borçlarının izlendiği hesaptır. Hesabının İşleyişi: Borcun doğması halinde hesaba alacak olarak kaydedilir, ödenmesi halinde ise borç kaydedilir tarihinde işletmemiz iştiraki olan Ser A.Ş. den TL borç para almıştır. İlgili tutar banka hesabına yatırılmıştır Bankalar Hs Ser A.Ş tarihinde işletmemiz iştiraki olan Ser A.Ş. ye TL olan borcunu çek ciro ederek ödemiştir Ser A.Ş. 101 Alınan Çekler Hs. 333 Bağlı Ortaklıklara Borçlar Hesabı Bir şirketin sermayesinin,%50'den fazlasına isabet eden hisse senetleri en az bir yıl satmamak amacıyla alındığında, bu şirket işletmemizinbaşlı ortaklığı olmaktadır. İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemler dolayısıyla bağlı ortaklıklara olan borçları bu hesapta izlenir. alacak olarak kaydedilir, ödenmesi halinde ise borç kaydedilir

3 333 Bağlı Ortaklıklara Borçlar Hesabı Örnek: İşletmemiz Serdemir AŞ, sermayesinin %80'ine sahip olduğu Levent AŞ'den TL. kısa vadeli borç almıştır. / / Kasa Hs. 333 Bağlı Ortaklıklara Borçlar Hs Levent A.Ş. İşletmenin personeline olan çeşitli borçların izlendiği hesaptır. Personelin tahakkuk edip de henüz ödenmeyen ücretleri ve avansı aşan seyahat giderleri vb. alacaklarının personele ödeninceyekadartutulduğuhesaptır. Hesabının İşleyişi: Ortaya çıkan personele borçlar bu hesabın alacağınakaydedilir,ödenmesihalindeborcunakaydedilir. Çalışan sayısı 10 ve üzerinde olan işletmelerde ücret primi, ikramiye akdi sosyal yardım gibi istihkakların çalışanların banka hesabına yatırılması 01 Ocak 2009 tarihinden itibaren zorunlu olduğundanbuhesabınkullanımıdaralmıştır Personele Ücret Tahakkuku ile İlgili Hesaplar Ücret, birüretim faaliyetine bedensel ve düşünsel çabaharcayarak katkıda bulunan kişiye emeğinin karışığı olarak verilen bedeldir. Personelinücretihesaplandığında 335 PersonelBorçlarHesabı 360ÖdenecekVergiVe FonlarHesabı 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı kullanılır. Asgari ücretle çalıştırılan pazarlama departmanında çalışan müşteri temsilcisi Saim Sengül ün bekar ve çocuksuz bir çalışanımızdır. Mart 2015 ücret bordosunu düzenleyerek yevmiye kaydını yapınız. Asgari Ücret (Ocak) 1.201,50(Brüt) (Temmuz) 1.273,50(Brüt) 949,07(Net) 1.000,54(Net) Ücret Bordrosunun Hesaplanması Brüt Ücret 1.201,50 TL 1. SGK İşçi Kesintilerini Hesaplanması 1.1. SGK Primi İşçi Hissesi (%14) 1.201,50 x 0,14 => 168,21 TL 361 Ödenecek 1.2. İşsizlik Sigortası Primi İşçi Hissesi (% 1) 1.201,50 x 0,01 => 12,02 TL SGKesintileri ÖDENECEK SGK İŞÇİ KESİNTİLERİ TOPLAMI 180,23TL Hs. 2. Vergi Kesintilerinin Hesaplanması 2.1. Gelir Vergisi Matrahı 1.201,50 180,23 => 1.021,27 TL 2.2. Gelir Vergisi (% 15) 1.021,27 x 0,15 => 153,19 TL 2.3. Damga Vergisi( 0,00759) 1.201,50 x 0,00759 => 9,12 TL ÖDENECEK VERGİ KESİNTİLERİNİN TOPLAMI 162,31 TL KESİNTİLER TOPLAMI 180, ,31 => 342,54 TL 3. Ücretin Hesaplanması 360 Ödenecek Veri Fonlar Hs. 3.1.Net Ücret 1.201,50 TL- 342,54=> 858,96 TL 335 Personele 3.2. Asgari Geçim İndirimi (+)(Bekar Çocuksuz) 90,11 TL Borçlar Hs. NET ELE GEÇEN ÜCRET 949,07 TL SGK İşveren Primlerinin Hesaplanması SGK İşveren Primi% 15, ,50 x 0,155 => 186,23TL 361 Ödenecek SGK İşveren İşsizlik Primi % ,50 x 0,02=> 24,03 TL SGKesintileri ÖDENECEK SGK İŞVERENPRİM TOPLAMI TL Hs. İŞVERENE TOPLAM MALİYET 1.411,76 TL 17 31/03/ Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hs Ücret Giderleri 1.201,50 TL S.G.K İşveren Payı 210,25TL 136 Diğer Çeşitli Alacaklar Hs. - Asgari Geçim İndirimi 90,11 TL 335 Personele Borç Hs. -Öd. Ücretler 949,07TL 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs Gelir Vergisi 153,19 TL Damga Vergisi 9,12TL 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hs SSK İşçi Payı 180,23 TL SSK İşveren Payı TL 1.411,75 90,11 949,07 162,31 390,48 Mart ayıücretinin tahakkuku 1.501, ,

4 05/04/ Personele Borç Hs. 949,07 -Öd.Ücretler 949, Bankalar Hs. 949,07 İşçinin Mart ayı ücretinin ödenmesi 30/04/ Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hs SSK İşçi Payı 180,23 TL SSK İşveren Payı TL 390, Bankalar Hs. 390,48 Sigorta primlerinin ödenmesi 20/04/ Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs Gelir Vergisi 153,19 TL Damga Vergisi 9,12 TL 136 Diğer Çeşitli Alacaklar Hs. - Asgari Geçim İndirimi 90,11 TL 102 Bankalar Hs. Asgari geçim indiriminin mahsup edilerek, Gelir ve damga vergisinin peşin ödenmesi 162,31 90,11 72, Ücret Bordrosunun Hesaplanması Brüt Ücret 1.273,50 TL 1. SGK İşçi Kesintilerini Hesaplanması 1.1. SGK Primi İşçi Hissesi (%14) 1.273,50 x0,14 => 178,29 TL 1.2. İşsizlik Sigortası Primi İşçi Hissesi (% 1) 1.273,50 x 0,01 => 12,74 TL 361 Ödenecek SGKesintileri Hs. ÖDENECEKSGK İŞÇİ KESİNTİLERİTOPLAMI 191,03 TL 2. Vergi Kesintilerinin Hesaplanması 2.1. Gelir Vergisi Matrahı = Brüt Ücret -SGK Kesintileri 1.273,50 191,03 => 1.082,47 TL 2.2. Gelir Vergisi (% 15) 1.082,47 TL x 0,15 => 162,37 TL 360 Ödenecek 2.3. Damga Vergisi( 0,00759) 1.273,50 x 0,00759=> 9,67 TL Veri Fonlar Hs. ÖDENECEK VERGİ KESİNTİLERİNİN TOPLAMI 172,04 TL KESİNTİLER TOPLAMI 191, ,54 => 363,57 TL 3. Ücretin Hesaplanması 3.1.Net Ücret 1.273,50 TL- 363,57=> 910,43 TL 335 Personele 3.2. Asgari Geçim İndirimi (+)(Bekar Çocuksuz) 90,11 TL Borçlar Hs. NET ELE GEÇEN ÜCRET 1.000,54 TL SGK İşveren Primlerinin Hesaplanması SGK İşveren Primi% 15, ,50 x 0,155 => 197,39 TL 361 Ödenecek SGK İşveren İşsizlik Primi % ,50 x 0,02=> 25,47 TL SGKesintileri ÖDENECEK SGK İŞVERENPRİM TOPLAMI 222,86 TL Hs. İŞVERENE TOPLAM MALİYET 1.496,36 TL 31/07/ Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hs Ücret Giderleri 1.273,50 TL S.G.K İşveren Payı 222,86 TL 136 Diğer Çeşitli Alacaklar Hs. - Asgari Geçim İndirimi 90,11 TL 335 Personele Borç Hs. -Öd. Ücretler 1.000,54 TL 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs Gelir Vergisi 162,37 TL Damga Vergisi 9,67 TL 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hs SSK İşçi Payı 191,03 TL SSK İşveren Payı 222,86 TL 1.496,36 90, ,54 172,04 413,89 Mart ayıücretinin tahakkuku 1.586, , /08/ Personele Borç Hs ,54 -Öd.Ücretler 949, Bankalar Hs ,54 İşçinin Mart ayı ücretinin ödenmesi 30/08/ Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hs SSK İşçi Payı 191,03 TL SSK İşveren Payı 222,86 TL 413, Bankalar Hs. 413,89 Sigorta primlerinin ödenmesi 20/08/ Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs Gelir Vergisi 162,37 TL Damga Vergisi 9,67 TL 172, Diğer Çeşitli Alacaklar Hs. - Asgari Geçim İndirimi 90,11 TL 102 Bankalar Hs. 90,11 81,93 Asgari geçim indiriminin mahsup edilerek, Gelir ve damga vergisinin peşin ödenmesi

5 336 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabı Ticari bir olaydan ortaya çıkan ve diğer borçlar hesap grubundaki hesapların kapsamına girmeyen borçların izlendiği hesaptır. alacak olarak kaydedilir, ödenmesi halinde ise borç kaydedilir. 336 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabı İşletme tarihinde işletmede kullanmak üzere %18 KDV hariç TL tutarında bir bilgisayarı Sata Bilgisayar Ticaret Ltd. Şti den veresiye olarak satın alınıyor. Borcunu 1 ay sonra ödüyor Demirbaşlar Hs. 191 İndirilecek KDV Hs Diğer Çeşitli Borçlar Hs Veresiye demirbaş alımı Diğer Çeşitli Borçlar Hesabı Demirbaşla ilgili borcun ödenmesi: Diğer Çeşitli Borçlar Hs Kasa Hs Demirbaşa ilişkin borcun ödenmesi 337 Diğer Borç Senetleri Reeskontu Hesabı(-) Bilanço gününde, diğer borçlar gurubundaki senetli borçların değerlemesini sağlamak amacı ile borç senetleri için ayrılan reeskont tutarlarının izlendiği hesaptır. Hesabının İşleyişi: Hesaplanan reeskont tutarları bu hesaba borç, 647 Reeskont Faiz Gelirleri Hesabı'na alacak kaydedilir. İzleyen dönemde hu hesap 657 Reeskont Faiz Giderleri Hesabı'na aktarılarak kapatılır OrtaklaraBorçlar Hesabı İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla işletme sahibine ortaklara borçlu bulunduğu vadeleri bir yıldan fazla süreli tutarların izlendiği hesaptır. alacak olarak kaydedilir, bilanço gününde kısa vadeye düşmesi durumunda borçlandırılarak 331 Ortaklara Borçlar Hs. a aktarılır. 431 Ortaklara Borçlar Hesabı tarihinde işletme ortağı olan Mehmet Serdemir den vadeli TL borç almıştır Bankalar Hs. 431 Ortaklardan Borçlar Hs Mehmet Serdemir Ortaktan uzun vadeli borç para alınması

6 431 Ortaklara Borçlar Hesabı Ödünç alınan para tarihinde kısa vadeye düşmüştür Ortaklardan Borçlar Hs Mehmet Serdemir Mehmet Serdemir Borcun vadesinin kısa vadeye düşmesi 431 Ortaklara Borçlar Hesabı tarihinde işletme ortağı olan Mehmet Serdemir den vadeli TL borç almıştır. İlgili tutar bankadan ödenmiştir Mehmet Serdemir 102 Bankalar Hs. Ortağa Borcun Ödenmesi İştiraklere Borçlar Hesabı İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla iştiraklerine borçlu bulunduğu vadeleri bir yıldan fazla süreli tutarların izlendiği hesaptır. alacak olarak kaydedilir, ödenmesi halinde ise borç kaydedilir tarihinde işletmemiz iştiraki olan Ser A.Ş. den TL tarihinde ödenmek üzere borç para almıştır. İlgili tutar banka hesabına yatırılmıştır Bankalar Hs. 432 İştiraklere Borçlar Hs Ser A.Ş. İştirakten Uzun Vadeli Borç Alınması tarihinde işletmemiz iştiraki olan Ser A.Ş. den TL tarihinde ödenmek üzere borç para almıştır. İlgili tutar banka hesabına yatırılmıştır tarihinde işletmemiz iştiraki olan Ser A.Ş den TL tarihinde ödenmek üzere borç para almıştır. İlgili tutar banka hesabından ödenmiştir İştiraklere Borçlar Hs Ser A.Ş Ser A.Ş Ser A.Ş. 102 Bankalar Hs. Borcun bankadan ödenmesi

7 433 Bağlı Ortaklıklara Borçlar Hesabı İşletmelerin sermaye taahhüdünden borçları hariç olmak üzere faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla bağlı ortaklıklarına borçlu bulunduğu vadeleri bir yıldan fazla süreli tutarların izlendiği hesaptır. Borçlar Hesabının İşleyişi: Borcun doğması halinde hesaba alacak olarak kaydedilir, ödenmesi halinde ise borç kaydedilir. 433 Bağlı Ortaklıklara Borçlar Hesabı tarihinde işletmemiz sermayesinin %80'ine sahip olduğu Levent AŞ'den TL tarihinde bankadan ödenmek üzere borç almıştır Kasa Hs. 433 Bağlı Ortaklıklara Borçlar Hs Levent A.Ş. Bağlı Ortaklıktan Borç Alınması Bağlı Ortaklıklara Borçlar Hesabı 433 Bağlı Ortaklıklara Borçlar Hesabı tarihinde işletmemiz sermayesinin %80'ine sahip olduğu Levent AŞ'den TL tarihinde bankadan ödenmek üzere borç almıştır tarihinde işletmemiz sermayesinin %80'ine sahip olduğu Levent AŞ'den TL tarihinde bankadan ödenmek üzere borç almıştır Bağlı Ortaklıklara Borçlar Hs Levent A.Ş. 333 Bağlı Ortaklıklara Borçlar Hs L A.Ş Bağlı Ortaklıklara Borçlar Hs Levent A.Ş. 102 Bankalar Hs Diğer Çeşitli Borçlar Hesabı 436 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabı Ticari bir olaydan ortaya çıkan ve diğer borçlar hesap grubundaki hesapların kapsamına girmeyen vadeleri bir yıldan fazla süreli borçların izlendiği hesaptır alacak olarak kaydedilir, vadesi 1 yılın altına düşenler 336 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabına aktarılarak borç yazılır. Borcun vadeyi beklemeden ödenmesi halinde ise borç kaydedilir. İşletme tarihinde işletmede kullanmak üzere %18 KDV hariç TL tutarında bir bilgisayarı Sata Bilgisayar Ticaret Ltd. Şti den tarihine kadar vadeli olarak satın alınıyor. 255 Demirbaşlar Hs. 191 İndirilecek KDV Hs Diğer Çeşitli Borçlar Hs. -Sata Bilgisayar Veresiye demirbaş alımı

8 436 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabı İşletme tarihinde işletmede kullanmak üzere %18 KDV hariç TL tutarında bir bilgisayarı Sata Bilgisayar Ticaret Ltd. Şti den tarihine kadar vadeli olarak satın alınıyor Diğer Çeşitli Borçlar Hs Diğer Çeşitli Borçlar Hs Vadenin Kısa vadeye düşmesi 436 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabı İşletme tarihinde işletmede kullanmak üzere %18 KDV hariç TL tutarında bir bilgisayarı Sata Bilgisayar Ticaret Ltd. Şti den tarihine kadar vadeli olarak satın alınıyor. Borç bankadan ödeniyor Diğer Çeşitli Borçlar Hs Bankalar Hs Vadenin Kısa vadeye düşmesi Alınan Avanslar Gerek satış akitleri dolaysıyla gerek diğer nedenlerle, işletme tarafından üçüncü kişilerden alınan avanslar, nitelikleri göz önünde tutulduğunda diğer yabancı kaynaklardan ayrılır. Bu nedenle de ayrı bir bölüm oluşturur. Alınan avanslar bir para ödeme yükümlüğünden önce bir mal veya hizmet ödeme yükümlülüğünü temsil eder. Tekdüzen Hesap Planında alınan avanslar için iki hesap açılmıştır. 34 Alınan Avanslar 340 Alınan Sipariş Avansları 349 Alınan Diğer Avanslar 340 Alınan Siparış Avansları Hesabı Satış amacıyla gelecekte yapılacak olan mal ve hizmet teslimleri ile ilgili olarak alıcılardan peşin tahsil edilen ve teslim edilecek mal ve görülecek hizmetin bedeline mahsup edilecek olan paraların izlendiği hesaptır. Hesabın işleyişi: satış sözleşmeleri dolayısıyla malın tesliminden yada hizmetin görülmesinden önce işletmeye ödenen paralar bu hesabın alacağına, malın teslim edilmesi, hizmetin görülmesi halinde borcuna yazılır. Sözleşmenin feshedilmesi nedeniyle iade edilen avanslar da hesabın borcuna kaydedilir Alınan Sipariş Avansları Hesabı Müşteri Turan Ticaret ile işletmemiz arasında% 18 KDV dahil TL lik bir ticaret anlaşması yapılıyor. Anlaşma gereği TL Turan Ticaret tarafından işletmemizin Karabük Ziraat Bankasındakihesabınaavansolarakyatırılıyor. 102 Bankalar Hs Alınan Sipariş Avanslar Hs Alınan sipariş avansı 340 Alınan Sipariş Avansları Hesabı Daha sonra mal müşteriye gönderiliyor ve müşteri kalan bedelini de işletmenin bankadaki hesabına yatırıyor. 102 Bankalar Hs. 340 Alınan Sipariş Avanslar Hs. 600 Yurt İçi Satışlar Hs. 391 Hesaplanan KDV Hs. Avans alınan malın satılması

9 İlişki kimliği rid3 olan görüntü yolu dosyada bulunamadı Alınan Diğer Avanslar Hesabı Sipariş avansları dışındaki avansları izlemek üzere kullanılan hesaptır Hesabın niteliği: Hesap avansın alınmasında alacaklandırılır, avansın mahsubunda veya geri verilmesinde borçlandırılır. 49 Kaynakça Nalan AKDOĞAN, Orhan SEVİLENGÜL, Tek Düzen Muhasebe Sistemi Uygulaması, Gazi Kitapevi, Ankara. Orhan Sevilengül, Genel Muhasebe, Gazi Kitapevi, Ankara, Orhan Sevilengül, Çözümlü Muhasebe Problemleri, Gazi Kitapevi, Ankara, Yusuf Sürmen, "Muhasebe I", Celepler Matbacılık, Trabzon, 2010 Abdullah Karakaya, Genel Muhasebe Ders Notları, Safranbolu, Ahmet Vecdi CAN/ Sakarya Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Ders Notları Aydın Karapınar vd." Gayri Menkul Değerleme Uzmanlığı Hazırlık Kitabı, Gazi kitapevi, Nalan AKDOĞAN, Nejat TENKER, Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri, Gazi Kitapevi. CEMALCILAR, Ö., "Muhasebenin amaçlarına Ulaşmada Muhasebenin Kuramsal Yapısına Bağlılığın Gereği ve Önemi", Muhasebe ve Denetime Bakış, Ocak No lu TMS-Maddi, Maddi Olmayan Duran Varlıklar ile Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar IASC, International Accounting Standards Committee, International Accounting Standards 1999, London, Teşekkür Ederim Sağlıklı ve mutlu bir hafta geçirmeniz temennisiyle, iyi çalışmalar dilerim 51 9