rafya ve Çevremiz Yönetim Hep Birlikte Uzaktaki Arkadaþým Ýht Nüfus ve Yerleþme Ben Kimim Bilim ve Teknoloji Aile Yakýn Çevremiz Temel Ýhtiyaçlar Ýlkokul Sosyal Bilgiler 4.-5. Sýnýf KKTC Milli Eðitim ve Kültür Bakanlýðý
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURÝYETÝ MÝLLÝ EÐÝTÝM VE KÜLTÜR BAKANLIÐI TALÝM VE TERBÝYE DAÝRESÝ MÜDÜRLÜÐÜ ÝLKOKUL (TEMEL EÐÝTÝM I. KADEME) SOSYAL BÝLGÝLER DERSÝ ÖÐRETÝM PROGRAMI (4. 5. SINIFLAR) Danýþmanlar: Prof.Dr. Ali Yýldýrým Doç.Dr. Ercan Kiraz Komisyon Üyeleri Sait Coþaner Ahmet Özçaylý Havva Deðgin Emine Aktunç Nedime Karasel Program Geliþtirme Ayþe Haþimoðullarý Ölçme-Deðerlendirme Hasan Küçük Grafik - Tasarým Ayfer Arslan 2009
ÖNSÖZ Deðerli Öðretmen Arkadaþlar, Sosyal Bilgiler Programý ný hazýrlarken amacýmýz öncelikle ortak bir hedefe varmaktýr. Sosyal Bilgiler alanýnda özellikle bilgilerin aktarýlmasý sýrasýnda karþýlaþýlan zorluklar, genellikle anlatýlanlarýn soyut olarak kalmasý nedeniyle, günlük hayatta kullanýlmama gibi zorluklardýr. Bu amaçla bu dersi daha iyi anlatabilmek; öðrencilerimizi de katarak kendileri ile baðlar kurabilecek bazý etkinlik örnekleri sunduk. Bu etkinlikleri olanaklarýnýz ölçüsünde farklý konulara da uyarlayabilirsiniz. Aslýnda Sosyal BÝlgiler insanýn yaþamý ile arasýnda sýcak iliþkiler kuracaðý, hayatýnýn her bir noktasýnda iç içe yaþadýðý bir bilim dalýdýr. Öncelikle yakýn çevremizden yola çýkarak ülkemizi tanýmamýzý, yurt sevgisini, çevre ve doða duyarlýlýðýný geliþtirebileceðimiz bireyler yetiþtirerek yarýnlara ulaþmaya amaçladýk. Atatürk Ýlkelerine baðlý çaðdaþ uygarlýk seviyesinde düþünebilen üretebilen bireyler yetiþtirebilmek dileðiyle... Komisyon
ÝÇÝNDEKÝLER Sayfa ÖNSÖZ ÝÇÝNDEKÝLER Sosyal Bilgiler Programýnýn Felsefesi....... 1 Sosyal Bilgiler Programýnýn Genel Amaçlarý...... 1 Sosyal Bilgiler Dersinin Yapýsý ve Öðeleri Hakkýnda Açýklama... 2 4. Sýnýf Sosyal Bilgiler Dersinin Üniteleri... 8 4. Sýnýf Sosyal Bilgiler Dersi Ünitelere Göre Kavram Haritalarý... 9 4. Sýnýf Sosyal Bilgiler Dersi Öðretim Programý... 18 Terimler Sözlüðü... 60 5. Sýnýf Sosyal Bilgiler Dersinin Üniteleri... 64 5. Sýnýf Sosyal Bilgiler Dersi Ünitelere Göre Kavram Haritalarý... 65 5. Sýnýf Sosyal Bilgiler Dersi Öðretim Programý... 74 Terimler Sözlüðü... 96 EKLER Ýlköðretim Yýllýk Plan Formu... 104 Ýlköðretim Haftalýk Þemasý... 110 Genel Öðretim Yöntemleri... 112 Genel Ölçme-Deðerlendirme Yöntemleri... 115 Akran Deðerlendirme Formu... 119 Grup Öz Deðerlendirme Formu... 120 Sunum Kontrol listesi... 121 Analitik Puanlama Anahtarý... 121 Sunu Deðerlendirme Formu... 122
1. PROGRAMIN FELSEFESÝ VE GENEL AMAÇLARI 1. PROGRAMIN FELSEFESÝ VE GENEL AMAÇLARI 1.1.PROGRAMIN FELSEFESÝ Eðitimin yeniden yapýlandýrýlmasý amacý ile ilköðretim Sosyal Bilgiler programý yeniden düzenlenmiþtir. Öncesinde davranýþçý yaklaþým temelli olan program yerine yapýlandýrýcý eðitim yaklaþýmýný temele alan bir program hazýrlanmýþtýr. Günümüz dünyasýnda, eðitimin temel amacý; okuyan, anlayan, yorumlayan, bilgi üreten, sorun çözen ve bilimsel düþünen bireyler yetiþtirmektir. Bu nedenle öðrencilerimizin bilgi çaðý insaný olarak yetiþmesi gerekmektedir. Program içeriðinde, öðrencinin kiþilik eðitimini dikkate alan ve günlük yaþamlarý ile iliþkilendirilebilen konular yer almaktadýr. Ayrýca program içerisinde yer alan etkinliklerde sýnýfta yöntem çeþitliliðine gidilerek keþfedebilen, problem çözmeye, proje temelli öðrenmeye ve iþbirliðine dayalý çoklu zeka uygulamalarý dikkate alýnarak öðrenci merkezli eðitim yaklaþýmýný içerecek þekilde hazýrlanmýþtýr. Bu yeni yaklaþýmla öðrenciler kendi bilgilerini oluþturabilmekte, duyduklarýný ve okuduklarýný önceki öðrenmelerin ve alýþkanlýklarýna dayalý olarak yorumlayabilmekte ve öðrenciler yaþayarak öðreneceklerdir. Sosyal bilgiler programý, öðrencilerin hem kendini hem de yaþadýðý toplum ve dünyayý tanýmalarýný amaçlamaktadýr. Yapýlandýrýcý yaklaþýmda öðrenci ezber yerine, eðitim öðretim sürecine aktif olarak katýlmaktadýr. Öðrenci kendisine sunulaný yorumlamakta, anlamlandýrmakta ve bilgiyi yeniden yapýlandýrmaktadýr. Sosyal bilgiler ders programý; dokuz öðrenme alaný ve ünitelerden oluþmaktadýr. Ünitelerde kelimeler ve kavramlar, konu anlatýmý, konuyu gözden geçirme, hayatýn içinden, deðerlerimiz, beceri geliþtirme ve deðerlendirme bölümler yer almaktadýr. 1.2. PROGRAMIN GENEL AMAÇLARI 1. Her öðrencinin birey olarak kendine özgü olduðunu kabul eder. 2.Öðrencilerin gelecekteki yaþamlarýna ýþýk tutarak, bireylerden beklenen niteliklerin geliþtirilmesine duyarlýlýk gösterir. 3.Bilgi, kavram, deðer ve becerilerin geliþmesini saðlayarak, öðrenmeyi öðrenmenin gerçekleþmesini ön planda tutar. 4. Öðrencileri düþünmeye, soru sormaya ve görüþ alýþveriþi yapmaya özendirir. 5.Öðrencilerin kendi örf ve âdetleri çerçevesinde ruhsal, ahlâkî, sosyal ve kültürel yönlerden geliþmesini hedefler. 6.Öðrencilerin haklarýný bilen ve kullanan, sorumluluklarýný yerine getiren bireyler olarak yetiþmesini önemser. 7. Öðrencilerin toplumsal sorunlara karþý duyarlý olmasýný saðlar. 8.Öðrencilerin öðrenme sürecinde deneyimlerini kullanmasýna ve çevreyle etkileþim kurmasýna olanak saðlar. 9.Her öðrenciye ulaþabilmek için öðrenme-öðretme yöntem ve tekniklerindeki çeþitliliði dikkate alýr. 1
2. PROGRAMIN YAPISI 2.1. Programýn Öðeleri ve Tanýmý Öðrenme Alanlarý Kavramlar Kazanýmlar Etkinlikler ( Öðrenme-öðretme süreci) Temel Beceriler Ölçme Deðerlendirme Ýliþkilendirme 2.1.1.Öðrenme Alanlarý: Öðrenme alaný, birbiri ile iliþkili beceri, tema, kavram ve deðerlerin bir bütün olarak görülebildiði, öðrenmeyi organize eden yapýdýr. Sosyal Bilgiler dersinin öðrenme alanlarý aþaðýdaki gibidir. 1 Birey ve Toplum 2 Aile ve Toplum 3 Ýnsanlar, Yerler ve Çevreler 4 Kültür ve Miras 5 Üretim Tüketim ve Daðýtým 6 Bilim, Teknoloji ve Toplum 7 Güç, Yönetim, Toplum 8 Küresel Baðlantýlar 9 Hak ve Sorumluluklarým 2.1.2. Kavramlar: Öðrencilerin öðrenme alanlarýnda iþlenen temalar ve buna baðlý olarak, öðrenme süreci sonunda öðrencilerin öðrenme alaný ile ilgili bilmesi gereken kazanýmlardýr. Bu kazanýmlar öðrenci tarafýndan öðrenme süreci sonunda kazanýmlar arasý anlamlandýrma yapabileceði ilgili öðrenme alanýnda öne çýkan ve konunun derinliðini gösteren ifadelerdir. 2.1.3. Kazanýmlar: Öðrenme süreci içerisinde planlanmýþ ve düzenlenmiþ yaþantýlarla öðrencide görülmesi beklenen bilgi, beceri, tutum ve deðerlerdir. 2
2.1.4.Etkinlikler (Öðrenme-Öðretme Süreci) : Öðretmen sýnýf ortamý, öðrenci profili ve dersin kazaným ve temel becerileri dikkate alarak sýnýf içi ve dýþý etkinlik planlar. Planlanan etkinliklerde, taslak program ile kazandýrýlmasý istenilen bilgi, beceri, tutum ve deðerleri anlatým, soru-cevap, gösterip yaptýrma, örnek olay inceletme, birleþip ayrýlma yöntemleri kullanýlarak ders planlarý yapýlýr. Sýnýf içi etkinlikler, ilgili etkinliklerden (grup çalýþmasý, rapor hazýrlama, kompozisyon çalýþmasý, serbest çalýþma, eser inceletme, yaratýcý drama, film izleme v.b.) sýnýf içinde uygulanabilecekleri yönünde etkinlik planlanýr. Okul dýþý etkinlikler ise, ilgili etkinliklerin ev, müze, tarihi eser,sanat galerisi konuyla ilgili kurum, kuruluþ v.b. yerlerde yapýlabilecek ziyaret ve çalýþma alanlarý dikkate alýnarak etkinlik planlanýr. 2.1.5. Temel Beceriler: Beceri Nedir? Þimdiye kadar bilgi edinme, yaþam ve okulun temel amacý olarak görülmüþtür. Günümüzde ise bilgiye bakýþ deðiþmiþtir. Bilgi; olgularý, kavramlarý, ilkeleri ve süreçleri ezberlemek olarak görülmemektedir. Bilgiyi kullanma, bilgiyi edinmeden daha fazla vurgulanmaktadýr. Bilgiyi öðrenmenin önemi göz ardý edilmemekle birlikte, öðrenciler bilgiyi problem çözmede, anlamlý ortamlarda eleþtirel düþünmede ve yaratýcý düþünmede kullanmalýdýr. Beceri ise bilgi gerektiren ve performans içeren karmaþýk bir eylemdir. Hem bilgi hem beceri kýsa zamanda kolayca öðretilebilir ve öðrenilebilir. Fakat yetenek daha geç geliþir ve daha karmaþýktýr. Bilgi ve becerilerin birleþmesi ile yetenek ortaya çýkmaktadýr. Beceri öðrencilerde, öðrenme süreci içerisinde kazanýlmasý, geliþtirilmesi ve yaþama aktarýlmasý tasarlanan kabiliyetlerdir. Bu beceriler aþamalarý ile birlikte aþaðýda gösterilmiþtir. Bu becerilerin bazýlarýna ya da aþamalarýna, üniteler göz önünde bulundurularak doðrudan verilecek beceri þeklinde programda yer verilmektedir. Bu becerileri þöyle sýralayabiliriz: 1. Eleþtirel Düþünme Becerisi 2. Yaratýcý Düþünme Becerisi 3. Ýletiþim Becerisi 4. Araþtýrma Becerisi 5. Problem Çözme Becerisi 6. Karar Verme Becerisi 7. Bilgi Teknolojilerini Kullanma Becerisi 8. Giriþimcilik Becerisi 9. Türkçeyi Doðru, Güzel ve Etkili Kullanma Becerisi 10. Gözlem Becerisi 11. Mekâný Algýlama Becerisi 12. Zaman ve Kronolojiyi Algýlama Becerisi 13. Deðiþim ve Sürekliliði Algýlama Becerisi 14. Sosyal Katýlým Becerisi 15. Empati Becer 3
2.1.6. Ölçme Deðerlendirme: Eðitim ve öðretim sürecini ve sonucunu derse uygun ölçme ve deðerlendirme araçlarý-ürün deðerlendirme, gözlem raporlarý, performans çalýþmasý, öz(kendi kendini) deðerlendirme kullanýlarak öðrencinin öðrenme süreci içerisindeki performansý deðerlendirilir. Öðrencinin deðerlendirmesi ile ilgili olarak öncellikle öðrencinin öðrenme süreci içerisindeki geliþimi ve daha sonra ürünleri deðerlendirilir. Böylelikle, ölçme sonuçlarýna göre öðrencinin baþarýsý hakkýnda yargýda bulunur. 2.1.7. Ýliþkilendirme: Öðrenme öðretme sürecinde; ders içi, diðer derslerle ve ara disiplinlerle iliþkilendirme olmak üzere üç farklý þekilde iliþkilendirme yapýlmaktadýr... Ders içi iliþkilendirmeler, okul içi ve dýþýnda planlanan etkinlikler ilgili kazanýmlar ile iliþkilendirilmesi bilginin daha anlamlý ve kalýcý olmasýný saðlar. Diðer derslerle iliþkilendirme, ilgili kazanýmlarýn edinilmesinde iþ birliði yapýlabilecek diðer dersler dikkate alýnmasý, dersler arasý iliþki kurulur. Öðrenci kazanýmlarýnýn önemini ve anlamýný daha çok kavrar. Öðrenme süreci daha verimli olur. Ara disiplinler, Taslak program hazýrlama sürecinde göz önünde bulundurulan ana disiplinlerle açýk ve kapsayýcý biçimde örtüþen diðer disiplinlerdir. 4
Program Felsefesi ve Temel Ýlkeler Program Geliþtirme Komisyonu Oluþtur Kitap ve Materyal Geliþtirme Komisyonu Oluþtur Ölçme Deðerlendirme Komisyonu Oluþtur Ýhtiyaçlarýn Belirlenmesi Genel Hedeflerin Belirlenmesi Programýn Ýçeriði, Derinliði, Öðretme Durumlarý, Öðretim Yöntemleri, Deðerlendirme Öðrenme Alanlarý Temalar ve Genel Kazanýmlarýnýn Belirlenmesi Öðrenme Alanlarý Temalara Göre Ünitelerinin Belirlenmesi Ünitelerinin Diðer Alanlarla Baðlantýlarý, Kavram Haritalarýnýn Oluþturulmasý, Etkinliklerin Belirlenmesi Programýn Denenmesi Programýn Deðerlendirilmesi Geribildirim ve Düzeltme Genel Deðerlendirme Uygulama Geribildirim Düzenleme Deðerlendirme 5
6
Sosyal Bilgiler 4 Önerilen Dersi Tamamlama Süresi Ünite 1 Ünite 2 Ünite 3 Ünite 4 Ünite 5 Ünite 6 Ünite 7 Ünite 8 : 2 Hafta : 7 Hafta : 6 Hafta : 7 Hafta : 3 Hafta : 2 Hafta : 2 Hafta : 3 Hafta
4. SINIF SOSYAL BÝLGÝLER DERSÝ ÖÐRENME ALANLARI ÜNÝTELER VE ZAMANLAMA 8
4. SINIF SOSYAL BÝLGÝLER DERSÝNÝN ÜNÝTE VE INA GÖRE KAVRAM HARÝTALARI
Kavram Haritalarý Ünite 1. 1: Ünite Coðrafya BEN ve KÝMÝM Çevremiz Kýz Erkek Uzun Kýsa Zayýf Þiþman... v.s. Duygular Mutluluk Hüzün... v.s. Özellik deðiþik farklý kesitler Yaþam oluþturur Soy Aðacým BÝREY seçer Anne Baba Dayý Nine Dede Amca Hala Nine Kimlik bilgilerim Ýsim Soy Ýsim Doðum Tarihi Yaþ Adresi Mesleði Tercihler Bilgisayar oyunlarý Tv programlarý Yemek Aktiviteler Kitap 10
var Ünite 2: AÝLE var baþlar Süreç Eðitim Oluþum Saygý Paylaþma Dayanýþma Konuþma Ýyi Doðru Niþan Nikah Kýna Evlilik Düðün AÝLE Sorumluluk Görev Ortak Kararlar Paylaþým Ýþ Bölümü Demokrasi Ortak Kararlar Eþitlik Söz Söyleme Fikir Sunma 11
Ünite 3: YAKIN ÇEVREMÝZ Harita Ara Kuzey batý Kuzey doðu Güney batý Güney doðu Ölçek Plan Siyasi Harita Fiziki Hari ta Yönler oluþur ÇEVRE vardýr Yerleþim Yerleri Köy Kasaba Þehir Ana Adres Doðu Batý Kuzey Güney Kroki Görünüþ Kuþbakýþý Semt Cadde Sokak Numara 12
Ünite 4: TEMEL ÝHTÝYAÇLAR olmalýdýr Barýnma Beslenme Eðitim Saðlýk Giyecek Dengeli Yeteri kadar Taze ve doðal Temel Eðlenmek Gezmek Gelir Dinlemek Harcama Sosyal Bütçemiz vardýr önemlidir ayarlamalýyýz ÝHTÝYAÇLARIMIZ giderirken Tüketim karþýlarken elde ederken Para Tutumluluk Parada tutumluluk Zamanda tutumluluk Enerjide tutumluluk Ortak bir deðer ölçüsüdür(deðer ölçüsü) Alýþ veriþler para ile yapýlýr(alýþ-veriþ) Devlet tarafýndan basýlýr(devlet basar) Her ülkenin kendine özgü ayrý para birimi var. (para birimi) Kaliteli olma Ucuz olma Etiketli olma Taze olma Tarihi geçmemiþ olma Garanti belgesi olma 13
Ünite 5: BÝLÝM VE TEKNOLOJÝ Ormanlarýn yok olmasý Canlý türlerin yok olmasý Küresel ýsýnma Saðlýk sorunlarý Zararlarý var yeralýr Bilimsel Düþünce Akýl Yaratýcýlýk Buluþ Yararlarý içinde BÝLÝM VE TEKNOLOJÝ r önemli kullandýðýmýz var Harikalarý Ýnternet Telefon Televizyon Radyo Gazete Fabrika Ýþyerleri Þehirler Elektrik Alanlar Günlük yaþam Ulaþým Þehir ve fabrikalar Haberleþme 14
Ünite 6: HEP BÝRLÝKTE Çalýþmalar Deðer verme. Sorunlara çözüm yollarý bulma. Programlar tasarlama Barýnaklar yapma Hayvanlarý Koruma Derneði vardýr Ýlkeler Hayvanlarý öldürmek suçtur. Hayvanlara eziyet suçtur Hayvanlar sayesinde para kazanmak ve onlara eziyet etmek suçtur. Hayvanlarýn doðal ortamlarýndan koparmak doðru deðildir. Çevreciler Derneði Dernekler Ýhtiyaçlarýmýz Ýlkeler Temiz ve yeþil bir çevrede yaþamak Doðayý kirletenlere ve yok edenlere savaþ Açmak. Ýnsanlara doða bilinci aþýlamak. Çevre kirliliðinin neden olduðu hastalýklar hakkýnda insanlarý bilinçlendirmek. Trafik Kazalarýný Önleme Derneði 15
Ünite 7: YÖNETÝM birim Köy Yerel Yönetim Muhtar Muhtar Azasý Çaðdaþ Aile günümüz Aile þekli iliþkisi Yönetim Okul birim Oluþur Kasaba Belediye Baþkaný Ýdare Belediye Meclisi Sýnýf Öðrenci Öðretmen Kaptan Müdür Müdür Yardýmcýsý Sekreter 16
Ünite 8: UZAKTAKÝ ARKADAÞIM ÜLKELER ÝTALYA TÜRKÝYE MADAGASKAR MISIR JAPONYA AZERBAYCAN ÖZELLÝKLERÝ Turizm Ekonomi Ýklim özellikleri Yaz Kýþ Yeraltý ve yerüstü kaynaklarý Güneþli Yaðýþlý Sanayi ürünleri Az yaðýþlý Tarým ürünleri 17
ÖÐRENME ALANI : BÝREY VE TOPLUM SÜRE/HAFTA 1 HAFTA ÜNÝTE 1 BEN KÝMÝM 1. 1. Küçük Farklýlýklar KAVRAMLAR Farklýlýk Özellik 1. Çevresinde kullandýðý eþyalarýn birbirinden farklý özellikleri olduðunu fark eder. 2. Eþyalarda olduðu gibi kiþiler arasýnda da fiziksel farklýlýklarýn olduðunu fark eder. 3. Kiþiler arasý fiziksel farklýlýklarýn önemini kavrar. 4. Kendisini arkadaþlarýndan ayýran fiziksel farklýlýklara örnekler verir. 5. Bireysel farklýlýklarý tanýr ve kabul eder. HAZIRLIKLAR Öðretmen: Sepet Karar verme, araþtýrma becerileri geliþir. Sýnýf mevcuduna göre öðrenciler gruplara ayrýlýr. Öðrencilerden kendilerine ait kalem, silgi vb gibi eþyalar bulmalarý istenir. Sepetlerin içindeki eþyalar karýþtýrýlýr. Öðrencilerden tek tek masaya gelerek kendilerine ait eþyalarý bulmalarý istenir. Aþaðýdaki sorularý yönelterek grup etkileþimi baþlatýlýr. Eþyalarýnýzý kolayca bulabildiniz mi? Hangi özelliklerine bakarak eþyalarýnýzý buldunuz? Kalabalýk bir mekanda bir yakýnýnýz veya arkadaþýnýzý nasýl tanýrsýnýz? Ýnsanlarýn hangi özellikleri onlarý tanýmanýza yardýmcý olur? Ýnsanlarý birbirinden ayýrt etmek için sadece fiziksel özelliklerine bakmak yeterli midir?...gibi sorular sorularak eþyalarýn birbirlerinden farklý özellikleri anlaþýlýr. ÝLÝÞKÝLENDÝRMELER D.Ý: Ünite 8 Uzaktaki Arkadaþlarým (1) D.D: Fen ve Teknoloji 5 Dünyadaki ve (2) Ülkemizdeki Canlýlar A.D: Saðlýk Kültürü, Giriþimcilik (3) Farklýlýklarla ilgili sözlü sorular sorulur. (1) (2) (3) D:Ý:Disiplin Ýçi D:D: Diðer Disiplinler A:D: Ara Disiplin 18
ÖÐRENME ALANI : BÝREY VE TOPLUM 6. Duygularý ve düþünceleri arasýndaki iliþkiyi fark eder. 7. Farklý durumlara ait duygu ve düþüncelerini ifade eder. 8. Farklý durumlara ait duygu ve düþünceleri kendi ile iliþkilendirir. 9. Baþkalarýnýn duygu ve düþüncelerini saygý ile karþýlar. Öðrencilerden bir fotoðraf, resim ya da gazete haberi inceleyerek duygu ve düþüncelerini ifade etmeleri istenir. Ýncelenecek resimde çocuklarýn olmasý gerektiðini vurgulayýnýz. Fotoðrafta kaç çocuk var? Sence fotoðraftaki çocuklar hangi ülkede yaþýyorlar? Fotoðraftaki çocuklar nereden kaçýyorlar? Çocuklarýn bazýlarýnýn elinde ne var? Çocuklar neden sokaktadýr? SÜRE/HAFTA 1 HAFTA ÜNÝTE 1 BEN KÝMÝM 1.2. Duygularým ve Düþüncelerim HAZIRLIK Öðretmen: Konuyla ilgili fotoðraflar getirir. Araþtýrma, gözlem, eleþtirel düþünme, empati becerisi Aþaðýdaki sorularý çocuklara yöneltin. 1. Fotoðraftaki çocuklar neler hissediyor olabilir. 2. Siz neler hissediyorsunuz? 3. Duygularýnýzýn bir listesini yapabilir misiniz? 4. Dünyanýn çeþitli yerlerinde hayatýný kaybetme tehlikesi geçiren çocuklar hakkýnda ne düþünüyorsun? Bir listesini yapabilir misiniz? KAVRAMLAR Duygu Düþünce Hissetme ÝLÝÞKÝLENDÝRMELER D.Ý: Ünite 8 Uzaktaki Arkadaþlarým A.D: Rehberlik ve Psikolojik Danýþma Gazete haberi ile ilgili sözlü yorumlarý alýnýr. 19
ÖÐRENME ALANI : BÝREY VE TOPLUM SÜRE/HAFTA 1 HAFTA ÜNÝTE 1 BEN KÝMÝM 1.3. Sevdiklerim Ve Sevmediklerim KAVRAMLAR Sevmek Hoþlanmak Zevk Almak 10. Sevdiði ve yapmaktan hoþlandýðý þeylerin bazen ayný olabileceði, bazen de farklý, olabileceðini ifade eder. 11. Herkesin zevklerine saygý duyacaðýný ve zevklerinden dolayý kimseyle alay etmemesi gerktiðini kabul eder. Karar verme, eleþtirel düþünme becerisi. Yazý tahtasýnýn bir kenarýna sýnýftan demokratik yollarla seçeceðimiz beþ öðrencinin isimlerini yazalým Tahtanýn en üst kýsmýna sol taraftan baþlamak kaydýyla hobiler, yemekler, hayvanlar ve kitap türleri gibi baþlýklar koyarak sütunlar oluþturunuz. Bu beþ arkadaþýmýz sýrasý ile kendilerine ait olan sütunu doldurmalarýný isteyiniz. Þu sorularý sorarak sevdiðimiz ve sevmediðimiz þeyler olduðunu anlamalarýný saðlayýnýz. 1- Arkadaþlarýnýzýn hepsi ayný yemeði seviyor mu? 2- Arkadaþlarýnýzýn hangileri ayný yemeði seviyor? 3- Kim bu tercihler dýþýnda baþka bir tecihte bulundu? Bu tercihler hakkýnda ne düþünüyorsunuz? Söyleyiniz. ÝLÝÞKÝLENDÝRMELER D.D: Türkçe A.D: Rehberlik ve Psikolojik Danýþma Öðrencilerin konuyla ilgili arkadaþlarýna soracaklarý sorularý hazýrlamasý istenir 20
ÖÐRENME ALANI : BÝREY VE TOPLUM 12. Yaþamýna iliþkin belli baþlý olaylarý kronolojik sýraya koyar. HAZIRLIK Öðretmen: Kendi hayatý boyunca, kendisini etkileyen, resim, fotoðraf, oyuncak, giyecek, kart... v.b. getirebilir. Öðrencilerden doðduklarý günden bu güne kadar kendilerini etkileyen olaylarý listelemelerini isteyiniz.( Olaylarýn belirlenmesinde ailenin yardýmýný alabilir ) Bu olaylarla ilgili resim, fotoðraf, oyuncak, giyecek, kart, belge v.b kanýtlar bulmalarýný ve sýnýfa getirmelerini isteyin. Zaman þeridi öðrencilere fotokopi yoluyla çoðaltýlýp verilebilir. Bu imkân mevcut deðilse öðrencilere basit bir zaman þeridi çizdirilebilir. Olaylarý tarihleri ile sýralamalarýný isteyiniz. Olaylarý ve tarihleri geçmiþten günümüze doðru zaman þeridinde göstermelerini isteyiniz. Zaman þeridi üzerinde sýralanan olaylar ve tarihlerinin üzerine ilgili kanýtlarý olan fotoðraf / resmi yapýþtýrmalarýný isteyiniz. SÜRE/HAFTA 1 HAFTA ÜNÝTE 1 BEN KÝMÝM 1.4. Yaþamýmdan Kesitler KAVRAMLAR Geçmiþ Þimdi Gelecek Karar verme, eleþtirel düþünme, zaman ve kronolojiyi algýlama, deðiþim ve sürekliliði algýlama. ÝLÝÞKÝLENDÝRMELER D.Ý : Ünite 8 Uzaktaki Arkadaþlarým D.D: Türkçe A.D: Kariyer Bilinci Geliþtirme Öðrencilerin oluþturduklarý zaman çizelgesi deðerlendirilir. 21
ÖÐRENME ALANI : AÝLE VE TOPLUM SÜRE/HAFTA 6 HAFTA ÜNÝTE 2 AÝLE 2.1. Aile Oluþumu KAVRAMLAR Düðün Evlilik Eþ Nikâh Nikâh Memuru Þahit Kýna gecesi Tebrik Sosyal Hizmetler Dairesi Kimsesiz Çocuklar Evlat Edinmek Kan Baðý 13. Sözlü tarih yöntemi kullanarak aile tarihi oluþturur. 14. Eski ve yeni düðünler arasýndaki benzerlikler yorumlar ve farklýlýklarý karþýlaþtýrýr. 15. Çevresindeki millî kültürü yansýtan öðeleri fark eder. 16. Sosyal Hizmetler Dairesi hakkýnda bilgi sahibi olur. 17. Eski aile yapýlarý ile yeni aile yapýlarý arasýndaki farklar ile ilgili çýkarýmlarda bulunur. 18. Çocuk sayýsý az olan ailelerle çocuk sayýsý fazla olan aile yapýlarýnýn olumlu yönleri ile ilgili görüþ oluþturur. 19. Akraba evlilikleri sonucu oluþan çocuklarýn saðlýk sorunlarý hakkýnda bilgi sahibi olmak için araþtýrmalarda bulunur. HAZIRLIK Öðretmen: Önceden hazýrlanmýþ soru kâðýdý. Öðrenci: Eski ve yeni düðünlere örnek resim getirir. Araþtýrma, gözlem, karar verme becerisi ÝLÝÞKÝLENDÝRMELER D.D: 1.2.3 sýnýflar, Tema 2 Ailem ve Arkadaþlarým A.D: Saðlýk Kültürü, Giriþimcilik Öðrencilerden eski ve yeni düðünler konusunda konuþacaklarý kiþileri seçmelerini isteyiniz. Görüþme sorularýný sizin kýlavuzluðunuzda hazýrlamalarýna saðlayýnýz. Görüþmenin gerçekleþmesini saðlayýnýz. Öðrencinin görüþmeden elde ettiði verileri, düzenlemesine gerekirse yardým edin. Görüþme sonucunun sýnýfta sunulmasýný isteyin. veya Sosyal hizmetler dairesine ziyaret yapan öðrenci, ilgili birimden biriyle röportaj yapar. Çalýþma kâðýdýna benzer sorular hazýrlatýp Sosyal Hizmetler Dairesi hakkýnda bilgi sahibi olur. Öðrenci daha sonra topladýðý bilgileri sýnýfta sunar. Öðrencilerin yapmýþ olduðu görüþme / röportaj sonucu deðerlendirilir. 22
ÖÐRENME ALANI : AÝLE VE TOPLUM 20. Geçmiþte ve günümüzde aileler arasý iþbölümünün önemini kavrar. 21. Adres bilgilerini sýraya koyar. Eleþtirel düþünme becerisi. ÝLÝÞKÝLENDÝRMELER D.D: H.B Tema B Evde Görev ve Sorumluluklarým A.D: Rehberlik ve Psikolojik Danýþma Ailede iþ bölümü ile ilgili ders giriþinde bir beyin fýrtýnasý yapýnýz. Öðrencilerin ortaya konan görüþleri kýsa kýsa tahtaya yazýnýz. Öðrencilerden defterlerinin bir sayfasýný ortadan kalemle ayýrmalarýný isteyiniz. Sayfanýn bir tarafýna aile bireylerinin isimlerini diðer tarafýna da görevlerini karþýlarýna gelecek þekilde yazmalarýný isteyiniz. Geçmiþteki ailelerin kendi aralarýndaki iþ bölümü hakkýnda örnekler vererek açýklamalarda bulununuz. Öðrencilerin soru sormasýný isteyiniz. Eski ve yeni aileler arasý iþbölümü arasýnda sözlü olarak karþýlaþtýrma yapmalarýný isteyiniz. SÜRE/HAFTA 6 HAFTA ÜNÝTE 2 AÝLE 2.2. Ailede Ýþ Bölümü KAVRAMLAR Sorumluluk Titiz Çalýþma Ýþ Birliði Paylaþým Eski ve yeni aileler arasý iþbölümüyle ilgili sorularý sözlü olarak sorulur. Kýsa cevaplý sorulardan oluþan bir deðerlendirme yapýlýr. 23
ÖÐRENME ALANI : AÝLE VE TOPLUM SÜRE/HAFTA 6 HAFTA ÜNÝTE 2 AÝLE 22. Eðitimin ailede baþladýðýný ve hayat boyu devam ettiði fikrini fark eder. Eðitimin baþlangýcý ve devamlýlýðý ile ilgili örnekler veriniz.( ailede, okulda, çevrede). Fotoðraflarla eðitimin ailede baþladýðý ve hayat boyu devam ettiðini gösteren resimler konunun daha da pekiþmesini saðlayýnýz. 2.3. Ailede Eðitime Yaklaþým Konuyla ilgili sorular sormalarýný teþvik ediniz. Sorduklarý sorulara açýklamalý cevaplar veriniz. veya Sorulara soru ile karþýlýk vererek sýnýfta tartýþma ortamý geliþtiriniz. KAVRAMLAR Eðitim Okul Anadil Dayanýþma Yasal Mezun HAZIRLIK Öðretmen: Konuyla ilgili örnek olay senaryolarý oluþturur. Konu ile ilgili fotoðraflardan yararlanýlýr. Türkçeyi doðru, etkili ve güzel kullanma becerisi ÝLÝÞKÝLENDÝRMELER D.D: H.B Tema B Ýþte Benim Ailem A.D : Kariyer Bilinci Geliþtirme Aile kavramýyla ilgili eþleþtirmeli sorular sorulur. veya Kavram haritasý (aile) oluþturunuz. 24
ÖÐRENME ALANI : AÝLE VE TOPLUM 23. Geçmiþte ve günümüzdeki aile içi demokrasinin önemini kavrar. Sýnýftaki kütüphaneden faydalanarak öðrencilerin demokrasi kavramýný bulmalarýný isteyiniz. Bulduklarý kavramý defterlerine yazýmalarýný isteyin. SÜRE/HAFTA 6 HAFTA ÜNÝTE 2 AÝLE Araþtýrmacýlýk, empati kurma becerisi Daha sonra aile demokrasisinin ne anlama geldiðini bilgi düzeyinde aktarýnýz. Sanal da olsa örneðin bir öðrencinin ailesi tatil yapmaya karar verirse aile bireylerinin düþüncelerini neler olabileceðini öðrencinin kestirmesini isteyiniz. Bu çalýþmayý defterlerine yapmalarýný teþvik ediniz. Yapýlan çalýþmanýn sonunda aile bireylerinin düþüncelerini içeren yazýlý ifadeleri sýnýfta okutunuz. 2.4. Ailede Demokrasi KAVRAMLAR Eþit Demokrasi Hak Aile bireyleri tatil yapmaya karar verirse aile bireylerinin düþüncelerinin neler olabileceði ile ilgili yazmýþ olduðu kompozisyon deðelendirilir. Kompozisyon yazma ve deðerlendirme kriterleri öðrencilere verilir. 25
ÖÐRENME ALANI : ÝNSANLAR, YERLER VE ÇEVRELER SÜRE/HAFTA 5 HAFTA ÜNÝTE 3 YAKIN ÇEVREMÝZ 3.1.Yakýn Çevremizi Tanýyalým KAVRAMLAR Çevre Yakýn Çevre 24. Ýletiþim aracý olan mektubun yazýmýndan ulaþýmýna kadar olan aþamalarý hakkýnda görüþ oluþturur. 25. Mektup yazýmýnýn nasýl tasarlanacaðýný yazar/söyler. HAZIRLIK Öðrenci: Eski mektup, zarf örneði. Gözlem, Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma becerisi Etkinlik I Öðretmen, öðrencilerden ellerindeki eski bir mektubu ve zarflarý sýnýfa getirmelerini ister. Öðrencilerden mektup ve zarf üzerindeki bilgileri incelemelerini ister. Öðrencilerin yaptýðý incelemeden sonra öðrencilerin zarf ve mektup üzerinde neler gördüklerini söylemelerini ister. Yazý tahtasýna örnek bir mektup ve zarf çiziniz çizer. Yazý tahtasýnda sýnýfca bu bilgileri tekrar eder. 10 15 dakikalýk bir sürede öðrencilere kýsa bir mektup yazdýrýn. Boþ bir zarf üzerine yazýlan mektubun yerine ulaþmasý için gerekli bilgileri yazmalarýný istenir. Öðrencilerin yaptýðý bu çalýþmanýn doðru olup olmadýðýný kontrol edilir. ÝLÝÞKÝLENDÝRMELER D.Ý: Ünite 5 Bilim ve Teknoloji Ünite 6 Hep Birlikte D.D: Fen ve Teknoloji Ünite 4 Hava Kirliliði ve Çevrenin Korunmasý - 1.2.3.Sýnýf Türkçe Tema 6 Çevremiz Hayat Bilgisi Tema 5 Ýþ ve Okula Gidiþ Geliþler Yazýlan mektup deðerlendirilir. Mektup yazma ve deðerlendirme kriterleri öðrencilere verilir. 26
ÖÐRENME ALANI : KÜLTÜR VE MÝRAS 26. Adres yazarken kullandýðýmýz sokak, mahalle, cadde ve semt sözcüklerinin ne anlama geldiði hakkýnda bilgi sahibi olur. Öðrencilerden sýnýf içerisinde kütüphaneden faydalanarak sokak, semt, mahalle, cadde sözcüklerinin ne anlama geldiðini bulmalarýný isteyiniz. Daha sonra defterlerine kendi sokak, semt, mahalle ve cadde isimlerini yazmalarýný isteyiniz. Yazý tahtasýna kendi adresinizi yazýnýz. Onlarýn da defterlerine kendi adreslerini yazmalarýný isteyiniz. SÜRE/HAFTA 5 HAFTA ÜNÝTE 3 YAKIN ÇEVREMÝZ 3.2. Adresini Biliyor Musun? Araþtýrma becerisi. ÝLÝÞKÝLENDÝRMELER D.D: Hayat Bilgisi Tema B - Benim Güzel Yuvam, Evim KAVRAMLAR Adres Mahalle Sokak Levha Cadde Mektup Postane Posta kodu Postacý Boþ yerleri doldurma veya doðru/yanlýþ sorularý sorulur. 27
ÖÐRENME ALANI : KÜLTÜR VE MÝRAS 5 HAFTA ÜNÝTE 3 YAKIN ÇEVREMÝZ 3.3 Yakýn Çevremizi Tanýmak Ýçin Neler Bilmeliyiz? KAVRAMLAR Bina SÜRE/HAFTA 27. Yakýn çevresinde bulunan binalarý keþfeder. Gözlemcilik, giriþimcilik becerisi. Yazý tahtasýna yakýn çevremiz de bulunabilecek olan önemli binalarýn isimlerini tahtaya yazýnýz. Daha sonra öðrencilerden kendi yaþadýklarý yakýn çevrelerini düþünmelerini isteyiniz. Her öðrencinin yakýn çevresinde yer alan önemli binalarý bir liste þeklinde defterlerine yazmalarýný isteyiniz. Yaþadýðýmýz çevrede olabilecek bu binalarýn neler olabileceði konusunda öðrencileri bilgi veriniz. ÝLÝÞKÝLENDÝRMELER D.Ý : S.B Ünite 8 D.D: F.B Ünite 5 H.B Tema B Ýþ ve Okula Gidiþ Geliþler Kavramsal deðerlendirme. Kavram haritasý oluþturma. (Liste oluþturulur. Binalarýn isimleri ve binalarýn önemleri yazýlýr.) 28
ÖÐRENME ALANI : KÜLTÜR VE MÝRAS 28. Çevresindeki bir yerin krokisini çizer. 29. Çeþitli yöntemlerle çevresindeki herhangi bir nesnenin kendisine göre bulunduðu yönü bulur. HAZIRLIKLAR Öðretmen: Sýnýfa tepegöz veya projeksiyon veya A4 kaðýt getirilir. Sýnýfata tepegöz yardýmý ile bir cismin üst ve yan görünüþlerini gösteriniz. Gösterdiðiniz cismin üst ve yan görünüþlerini incelemelerini isteyiniz. Cismin üst veya yan görünüþlerinin ayni olup olmaýdýðýný öðrencilere sorunuz. Tepegözde öðrencilerden üst görünüþü olan bir odanýn çizimini gösteriniz. Oda içerisinde yer alan nesnelerin neler olduðunu ve odanýn neresinde yer aldýklarýndan söz ediniz. Daha sonra öðrencilere boþ bir A 4 kâðýdý daðýtýnýz. Onlardan kendi sýnýflarýnýn krokilerini çizmelerini isteyiniz. Yardým isteyen öðrencilere yardým ediniz. SÜRE/HAFTA 5 HAFTA ÜNÝTE 3 YAKIN ÇEVREMÝZ 3.4 Kroki Çizelim Ýnceleme, Mekaný algýlama. KAVRAMLAR Kroki Kuþbakýþý ÝLÝÞKÝLENDÝRMELER D.D: Matematik,Geometri- Kesirler- Ölçme Çoktan seçmeli test uygulanýr. 29
ÖÐRENME ALANI : KÜLTÜR VE MÝRAS SÜRE/HAFTA 5 HAFTA ÜNÝTE 3 YAKIN ÇEVREMÝZ 3.5. Yönümüzü Nasýl Buluruz? KAVRAMLAR Yön Doðu Batý Kuzey Güney Ara yönler Kuzeydoðu Kuzeybatý Güneydoðu Güneybatý Pusula 30. Çeþitli yöntemlerle çevresindeki herhangi bir nesnenin kendisine göre bulunduðu yönü bulur. 31. Pusulanýn yön bulmak için kullanýlan bir araç olduðunun bilgisine sahip olur. HAZIRLIK Öðretmen: Örnek bir kroki çalýþmasý, harita sýnýfa getirilir. Mekan algýlama, Türkçeyi güzel,etkili ve doðru kullanma becerisi. ÝLÝÞKÝLENDÝRMELER A.D: Matematik,Geometri- Kesirler- Ölçme Öðrenciler bir kroki üzerinde gizledikleri bir defineyi, bilmeceler ve ipuçlerý ile bulmaya çalýþýr. Bilmeceler hazýrlanýrken yön bilgisine ait ifadeler ve çeþitli kelime oyunlarý kullanýlýr. - Öðretmen öðrencilerden iyi bildikleri bir yerin krokisini çizmelerini ister. - Kroki üzerinde gerçek enlemde belli baþlý yerlerin isimleri yazýlýr. - Her öðrenciden çizilen kroki üzerindeki herhangi bir yere define gizlemesi istenir. - Definenin bulunduðu yer ve bu yerin özelliklerini çaðrýþtýracak bilmeceler hazýrlanýr. - Kâðýtlar öðrenciler arasýnda deðiþtirilerek hazinenin öðrenciler tarafýndan bulunmasý istenir. AÇIKLAMALAR Hazýrlanacak sorular birbiri ile iliþlili olmasý kroki üzerindeki definenin daha kolay bulunmasýný saðlar. Öðrencilere bilinmeyen yerleri keþfetmek için özel bazý yerle ve özellikleriyle ilgili sorular hazýrlamalarý istenir. Her öðrenci arkadaþýna 3 soru hazýrlayarak posta yoluyla bu sorularý arkadaþýna postalar veya e-mail yoluyla ulaþtýrýr. 30
ÖÐRENME ALANI : KÜLTÜR VE MÝRAS 32. Harita, Plan, Yön, Ölçek ve Grafik hakkýnda bilgi sahibi olur. 33. Harita ve Plan arasýndaki farklar açýklar. HAZIRLIKLAR Öðretmen: Harita, plan örnekleri getirir. Öðrencilerden harita, ölçek ve plan sözcüklerinin ne anlama geldiðini bulmak için sýnýfta kaynak taramasý yapmalarýný isteyiniz. Bulduklarý bilgileri defterlerine yazmalarýný isteyiniz. Sýnýfa getireceðiniz harita ve planlarý incelemelerini isteyiniz. Harita, plan ve ölçek kavramlarý hakkýnda fikir sahibi olup olmadýklarýný anlamak için onlara sorular sorunuz. SÜRE/HAFTA 5 HAFTA ÜNÝTE 3 YAKIN ÇEVREMÝZ 3. 6. Harita, Plan ve Ölçek Ýnceleme becerisi KAVRAMLAR Harita Plan Ölçek ÝLÝÞKÝLENDÝRMELER D.D: Matematik, Sayýlar-Geometri- Kesirler-Ölçme Proje verilir. Konu ile ilgili A4 sayfasýnda çalýþma yaptýrýlýr. Proje hazýrlama ve deðerlendirme kriterleri öðrencilere verilir. 31