EYLÜL TÜRKİYE Geçtiğimiz haftada yurtiçinde Gayri Safi Yurtiçi Hasıla II. Çeyrek verileri ile Temmuz ayı sanayi üretimi ve cari işlemler açığı verileri takip edildi. Tüik verilerine göre gayrisafi yurtiçi hasıla, yılın ikinci çeyreğinde, geçen yılın aynı dönemine göre, sabit fiyatlarla % 3,8'lik artışla 32 milyar 93 milyon lira, cari fiyatlarla %12,6'lık artışla 481 milyar 735 milyon Lira olarak gerçekleşti. Türkiye ekonomisi, yılın ikinci çeyreğinde yakalanan % 3,8'lik büyüme oranı ile üst üste 23 çeyrek büyümüş oldu. Sektörel bazda cari fiyatlarla en yüksek büyüme hızı, %20,3 ile "tarım, ormancılık ve balıkçılık" sektöründe kaydedilirken tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörünü %19,1 ile "su temini, kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme faaliyetleri", %18,7 ile de "mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler" izledi. Madencilik ve taş ocakçılığı sektörü ise %3,7 daraldı. Hane halklarının nihai tüketim harcamaları ikinci çeyrekte sabit fiyatlarla %5,6'lık artışla 21 milyar 39 milyon Lira, devletin nihai tüketim harcamaları sabit fiyatlarla %7,2 lık artışla 3 milyar 5 milyon Lira olarak gerçekleşti. Temmuz ayında sanayi üretim endeksi piyasa beklentilerinin çok altında gerçekleşerek, arındırılmamış verilerle %1,47 artış gösterdi. Haziran ayında yaşanan yükselişin ardından Temmuz ayında otomobil ve beyaz eşya üretiminde düşüş yaşanmasının Temmuz ayı sanayi üretimindeki artışı sınırlandırdığı görüldü. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ise bir önceki yıla göre beklentilerin çok altında kalarak %0,3 lük bir artış kaydetti. Sanayi üretim verisinin yılın üçüncü çeyreğinde ekonomik büyümenin yavaşlayacağına işaret ettiğini öngörüyoruz. Temmuz ayında cari işlemler açığı ise 2014 yılının aynı ayına göre %32,2 oranında artarak piyasa beklentisi olan 3.5 milyar Doların altında 3. milyar Dolar seviyesinde gerçekleşti.
Böylece, cari işlemler açığı yılın Ocak-Temmuz döneminde geçen yılın aynı dönemine göre %5,6 gerileyerek 25.4 milyar Dolar oldu. 12 aylık kümülatif cari açık ise Temmuz ayı itibariyla 45 milyar Dolar düzeyine ulaşarak bir önceki aya göre sınırlı bir artış kaydetti. Temmuz ayında özellikle dış ticaret açığında kaydedilen hızlı artışın cari dengeyi olumsuz etkilediği görüldü. Bu haftanın izlenecek olan gelişmelerinin başında gelen FED toplantısı, küresel piyasaların da gündeminde ilk sırada bulunuyor. Yurt içinde ise uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch in 18 de Türkiye ekonomisine yönelik yapacağı değerlendirmeler takip edilecek. RUSYA Merkez Bankası, beklendiği üzere gösterge faiz haddinde bir değişikliğe gitmedi ve %11 seviyesinde tuttu. Kararın gerekçeleri, ekonomide yavaşlama riskinin sürmesi ve enflasyon risklerinin artması, olarak açıklandı. MB faiz kararının açıklamasında ekonominin genel görünümüne dair de görüşlerini açıkladı. Başkan Elvira Nabiullina, MB olarak petrol varil fiyatının 40 Doların altına inmesi halinde yaşanacaklara da hazırlıklı olduklarını belirtti. Banka nın, petrol varil fiyatının önümüzdeki üç yıl boyunca 40 doların altında seyretme ihtimaline hazırlanıldığını belirtti. Ayrıca ülke ekonomisinin 2018 yılından önce büyümeye geçmesinin beklenmediği açıklandı. Enflasyon ise 2016 yılında %7-9 seviyesinde bekleniyor. Ülke ekonomisinin bundan sonraki durumunun ve Banka nın aksiyonlarının petrol fiyatlarına ve ekonominin dışarıdan gelen şoklara adapte olma yetisine bağlı olacağı açıklandı.
4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Aylık Bazda Enflasyon -, Rusya Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos İhracat gelirlerindeki düşüş ve açık pozisyonu olan borçluların ödeme güçlüğü çekmesi ve yatırımcılar için Rusya da yatırımın zorlaşması, ekonomiyi olumsuz etkileyen ana unsurlar olarak göze çarpıyor. Bu şartlar altında, 2016 için GSYH de küçülmenin %5 i geçmesi bekleniyor. Ancak en iyi senaryonun gerçekleşmesi halinde Rusya ekonomisi için 2016 yılında büyüme söz konusu olabilecek. Öte yandan ülkede tüketici güveni Ağustos ayında az da olsa artış gösterdi. Yaptırımların yol açtığı geçici ekonomik resesyon ile gerileyen hanehalkı güven endeksi, yılı içinde toparlanma eğilimine girmiş, ancak Temmuz da tekrar gerilemişti. Endeks, Ağustos ayında tekrar yükseldi ve yüzde 2,5 oranında artış gösterdi. ASYA EKONOMİLERİ Kore Merkez Bankası Çin deki yavaşlama ve FED in faiz kararındaki belirsizlikler üzerine 3. ay üst üste politika faizini sabit tuttu. Böylece haftalık repo faiz %1,5 olarak kaldı. Kore Merkez Bankası geçen seneden bu yana 4 kez faiz indirimine gitmiş, ancak büyümeyi ancak %0,3 büyütebilmişti. Ayrıca Çin deki ekonomik yavaşlama Güney Kore nin ihracatını olumsuz etkilemekte. Kredi notu S&P tarafından A+ dan A- - ya yükseltilen Kore nin ekonomik görünümü pozitiften durağana güncellendi.
Japonya Merkez Bankası son çeyrekte daralmış olmasına rağmen teşviki sabit tuttu. Japonya hisseleri, ABD açık iş pozisyonu verisinin açıklanmasının ardından faiz yükselişi beklentisiyle geriledi. Yen, Yamamoto nun parasal genişleme sinyali vermesiyle Dolar karşısında değer kaybetti. Çin de tüketici fiyatları 1 yılın en hızlı artışını gösterirken, üretici fiyatları son 6 yılın en kötüsüne düştü. Ağustos ayında TÜFE yıllık bazda %2 artarken, ÜFE %5,9 düştü. Böylece reel faiz tasarruf sahipleri için eksiye inerken, sanayi kesimi için borçlanma maliyetleri arttı. Ayrıca, imalatçılar için maliyetler artarken elde ettikleri kar da azaldı. Çin hisseleri de durumdan etkilenerek düşüşe geçti. Ulusal İstatistik Kurumu nun verilerine göre dünyanın en büyük ikinci ekonomisi konumunda olan Çin de sanayi üretimi, yıllık bazda %6,1 ile beklentinin altında büyüdü. Beklenti %6,5 seviyesindeydi. Ağustos ayında sanayi üretimi bir önceki aya göre %0,53 arttı. Sabit sermaye yatırımları ise ilk 8 ayda yılın en yavaş seviyesi olarak kaydedildi. Sanayi ve yatırım verileri, %7 lik büyüme hedefine ulaşmanın zorlaştığına işaret etti. Üretici fiyatında deflasyon yaşanırken, ihracat da gerilemekte. Böylece hedefe ulaşabilmek adına ilave teşvik için beklentiler arttı. Çin Merkez Bankası geçen ay yaptığı devalüasyondan sonra Yuan ın değer kaybını dengelemek için döviz rezervlerinden 200 milyar Dolar kadar harcama yaptı. Sermaye kontrollerini ise sıkılaştırdı. Böylece offshore piyasada Yuan %1,2 yükseldi. Çin Merkez Bankası nın açıklamasına göre Temmuz da 718.8 milyar Yuan seviyesinde olan kredi hacmi, Ağustos ta artarak 1.08 trilyon Yuan oldu. Faizlerdeki indirimin ardından toplam finansmandaki artış, hisse senetlerindeki volatiliteye rağmen kredi talebindeki artışa işaret etti.
Çin deki ekonomik yavaşlama hem Çin hem de diğer Asya Ekonomilerinin hisselerini düşürmekte. Hisseler FED in faiz artırma beklentisiyle de düşüşe geçmekte. S&P, Asya ekonomileri için büyüme tahminlerini aşağı yönde revize etti. Böylece bölgenin teki büyüme öngörüsü %5,5 ten %5,4 e düştü. Sebep olarak kötü ticari veriler ile Çin piyasa istikrarı ile ilgili endişeler sunuldu. Büyümede azalma öncelikli olarak Endonezya, Filipinler, Singapur, Tayvan ve Tayland da öngörüldü. Para birimlerinin zayıflayacağı belirtildi. Çin in büyümesi ise %6,8 olarak belirlendi. 2016 yılında ise Çin in büyüme tahmini %6,6 dan %6,3 e düşürüldü. 2017 de ise büyüme tahmini %6,3 ten %6,1 e revize edildi.