MİLLİ GELİR VE BÜYÜME 7,2 3,5. Kaynak: TÜİK. Ekonomi 3. Çeyrekte Daraldı SANAYİ SEKTÖRÜ

Transkript

1 ARALIK 1 Gayrisafi Yurtiçi Hâsıla (GSYH) verileri, AB Yönetmelikleri ESA 1 a uygun olarak revize edildi. Bu doğrultuda GSYH, zincirlenmiş hacim endeksi olarak 1 yılının. çeyreğinde, önceki yılın aynı dönemine göre %1, oranında daralarak küresel kriz sonrası ilk kez düşüş kaydetti. Bu dönemde özel tüketim, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %, oranında azalırken, devletin nihai tüketim harcamaları %, arttı.. çeyrekte yatırımlar ise, %, oranında bir daralma kaydetti. Öte yandan bu dönemde dış ticaretin büyümeye etkisi yine negatif oldu. İhracat yılın. çeyreğinde %7 gerilerken, ithalatta %, oranında artış görülmesi sonucunda net ihracat, GSYH gelişim hızını aşağı çekti. Sektörler kanadında ise,. çeyrekte zincirlenmiş hacim endeksi olarak tarımda %7,7, sanayide %1, ve hizmetler sektöründe %, katma değer düşüşü görülürken, inşaat sektöründe %1, büyüme kaydedildi. MİLLİ GELİR VE BÜYÜME 1 -, Ekonomi. Çeyrekte Daraldı 7, GSYH Gelişim Hızı (%, yıllık),9 7,,, Q1 Q Q Q Q1 Q Q 1 1 TÜİK GSYH Hesaplamalarını Revize Etti -1, ayında 11, olan Sanayi Üretim Endeksi (SÜE) de 1, düzeyine yükseldi. Takvimsel etkilerden arındırılmış endeks ise bu dönemde SANAYİ SEKTÖRÜ 1 seviyesiyle yıllık % artış kaydetti. ayında SÜE kapsamında, dayanıklı tüketim dışındaki tüm mal gruplarında yukarı yönlü yıllık gelişimler gözlendi. Öte yandan İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı (KKO), Kasım ayında deki %7, lük düzeyini tekrarladı. Bir önceki yılın aynı dönemine göre, puan artış kaydeden oranın yıllık gelişimine yukarı yönlü destek veren grup ise, sadece ara malları oldu. Mevsimsellikten arındırılmış KKO ise, Kasım ayında,1 puan düşerek %7,9 oranında kaydedildi. Sanayi Üretimi Son Çeyreğe Toparlanarak Girdi ,9 Kapasite Kullanım Oranı (%) 7, 7, 7, Kapasite Kullanım Oranı Kasım da Değişmedi Kaynak: TCMB 1 Aralık 1

2 İŞGÜCÜ PİYASALARI döneminde %1,7 olan işsizlik oranı, ta %11, e yükseldi. Oran bir önceki yılın aynı dönemine göre 1, puan artış sergilerken, erkeklerde %9,, kadınlarda %1,1 oldu. Mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı ise,, puan artışla %11, e yükseldi. Öte yandan veriler, döneminde istihdam oranının önceki yılın aynı dönemine göre,1 puan düşerek %,7 olduğunu, işgücüne katılım oranının ise, puan artışla %, olarak kaydedildiğini gösterdi. İşgücüne katılım oranı erkeklerde %7, olurken, kadınlarda %,1 düzeyinde gerçekleşti. döneminde ayrıca genç işsizlik oranı %19,9 a yükselirken, tarım dışı işsizlik oranı %1,7 oldu , 11, İşsizlik Oranı %11, Oldu 1, 9, 9, 9, 9, 1,1 1, 1, 1, Kasım 1, Aralık 11,1 1,9 1,1 9, 9, 1 1 İşsizlik Oranı (%) Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) Genç İşsizlik Oranı %19,9 a Yükseldi 1, 1,7 11, Para PARA POLİTİKASI ve ENFLASYON Politikası Kurulu (PPK), Kasım 1 tarihli toplantısında marjinal fonlama oranını %, ten %, e yükseltilirken, Merkez Bankası borçlanma faiz oranını %7, düzeyinde sabit tuttu. PPK, bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını ise, %7, ten % e yükseltti. Toplantı sonrası yapılan açıklamada, toplam talepteki yavaşlamanın çekirdek enflasyondaki düşüşü desteklediği ancak döviz kuru hareketlerinin enflasyon görünümüne dair yukarı yönlü risk oluşturduğu belirtildi. Bu değerlendirmeler çerçevesinde parasal sıkılaştırma yapılmasına karar veren Kurul, önümüzdeki dönemde para politikası kararlarının enflasyon görünümüne bağlı olacağını yineledi. Bu doğrultuda PPK, enflasyon beklentileri, fiyatlama davranışları ve enflasyonu etkileyen diğer unsurlardaki gelişmelerin yakından izlenerek para politikasındaki temkinli duruşun sürdürüleceğini bildirdi. Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) ise, Kasım ayında bir önceki aya göre %,, 1 in aynı dönemine göre %7 arttı. ayında %7,1 seviyesine gerilemiş olan yıllık tüketici enflasyonu böylece, Kasım da da hafif bir düşüş kaydetmiş oldu. Bu dönemde yıllık enflasyona en yüksek katkı yapan gruplar, ulaştırma ile alkollü içecekler ve tütün olurken, gıda enflasyonunda bir zayıflama gözlendi. 1 TÜFE Değişim Oranı (%, Yıllık) TÜFE Değişim Oranı (%, Yıllık) 1 7, 7, 7,1 7,91,9 7,,1 7,1 7,9 7,,1 9,,1,7,79, 7, 7,,7, 7, 7, TCMB Sıkılaştırma Kararı Aldı Tüketici Enflasyonu %7 ye Geriledi Aralık 1

3 TİM 1 1 1, Otomotiv 1, Hazırgiyim Kaynak: TİM İhracat Verileri 1,7 Kimyevi Maddeler Elektrik Elektronik İHRACATTAKİ GELİŞMELER verilerine göre, Kasım ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre % oranında artarak 1 milyar dolar oldu. Bu dönemde en çok ihracat yapan sektör, milyar dolarla otomotiv Sektörler Bazında İhracat (milyar $, İlk 1 Sektör) Sektörler Bazında İhracat (milyar $, İlk 1 Sektör) 9, 7, Çelik Tekstil olurken, bunu sırasıyla 1, ve 1, milyar dolarla, hazır giyim ve konfeksiyon ile kimyevi maddeler takip,7,,,7,,,,1 1, Hububat, Bakliyat Demir Makine Mobilya, Orman Ürünleri 1 -Kasım 1 -Kasım Madencilik İklimlendirme Çimento, Cam Mücevher Fındık ve mamülleri etti. Kasım ayında otomotiv ihracatı %1,9 oranında yıllık artış, hazır giyim ve kimyevi maddeler sektörleri ise sırasıyla %,1 ve %1, oranlarında düşüş gerçekleştirdi. Kasım ihracat sıralamasında. olan elektronik grubunda da %,7 lik bir yıllık daralma kaydedildi. Bu dönemde sektörler genelinde, gemi ve yat sektörü %17 artış ile dikkat çekerken, en keskin düşüş ise, ihracatı %1,7 oranında gerileyen tütünde görüldü. Kasım ayında yıllık ihracat gelişim hızına en olumlu katkıyı otomotiv sanayi yaparken, en olumsuz etki ise kimyevi maddeler ve mamuller sektöründen geldi. Kasım ihracatında, işgünü sayısından kaynaklı olumlu bir etki de görüldü. İhracat Kasım Döneminde Arttı Otomotiv İhracatı Güçlü Büyüme Kaydetti Kimyevi Maddeler Sektörü Olumsuz Etki Yaptı TİM verilerine göre, Kasım ayında en çok ihracat yapılan ilk ülke, Almanya, İngiltere, Irak, İtalya ve ABD oldu. Bu dönemde Almanya ya yapılan ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre %, artarken, İngiltere ve Irak pazarlarında sırasıyla %1,7 ve %, oranlarında düşüş kaydedildi. Öte yandan ÜLKELER VE İLLER BAZINDA İHRACAT İtalya ve ABD ye yapılan ihracat Kasım döneminde çift haneli artışlarla dikkat çekti. Aynı dönemde Avrupa da Fransa ve Hollanda gibi pazarlarda da pozitif gelişimler kaydedilirken, İspanya pazarında düşüş gözlendi. Kasım ayında ilk 1 arasına giren BAE ise, % oranında gerçekleşen ihracat artışıyla göze çarptı. Kasım ayında en çok ihracat yapan iller arasında, lider İstanbul u, Bursa ve Kocaeli izledi. İstanbul ve Bursa bu dönemde sırasıyla,9 ve 1, milyar dolarlık ihracat gerçekleştirirken, Kocaeli nin ihracatı, milyar dolar oldu. Sıralamada.lüğü, milyar dolarla İzmir,.liği ise,7 milyar dolarla Gaziantep aldı. İtalya ve ABD Pazarları Çift Haneli Büyüdü Ülkeler Ülkeler Bazında Bazında İhracat İhracat (milyon (milyon $, İlk $, İlk 1) 1) İngiltere ve Irak Düşüşe Devam Ediyor Almanya İngiltere Irak İtalya ABD Fransa İspanya İran Hollanda BAE Kaynak: TİM İhracat Verileri 1 Kasım 1 Kasım BAE ye İhracat % Arttı Aralık 1

4 DIŞ TİCARET DENGESİ TÜİK verilerine göre, ayında ihracat önceki yılın aynı dönemine göre % azalarak 1, milyar dolar oldu. Bu dönemde en yüksek değerde ihracat gerçekleştiren fasıl, %11, yıllık büyüme gerçekleştiren motorlu kara taşıtları olurken, onu, %1, artış kaydeden kıymetli metaller taşlar grubu izledi. ayında. ve. sırada ise, sırasıyla %1, ve %1,1 düşüş kaydeden makineler ve örme giyim ihracatı yer aldı. Bu dönemde toplam ihracat gelişimine en olumlu katkı motorlu taşıtlardan, en olumsuz etki ise elektrikli makine ve cihazlar faslından geldi. İthalat ise ayında yıllık bazda %, oranında bir artış gerçekleştirerek 17, milyar dolar düzeyinde kaydedildi. Bu dönemde en yüksek değerde ithalat yapan fasıllar, sırasıyla, mineral yakıtlar yağlar, makineler ile elektrikli makine ve cihazlar oldu. İthalat, mineral yakıtlar ve yağlarda %1,9 daralırken, makine ve elektrikli makinelerde ise sırasıyla %,7 ve %9,1 artış kaydetti. ayında ithalat gelişim hızına en güçlü olumsuz katkı yine mineral yakıtlar ve yağlar faslından gelirken, kıymetli taşlar metaller ise, puanlık pozitif bir rol oynadı. Bu veriler doğrultusunda, dış ticaret açığı ayında yıllık %1, oranında bir artışla, milyar dolar oldu. - döneminde ise açık %1, gerileyerek, milyar dolar olarak kaydedildi. Yılın ilk 1 ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı da, önceki yıla göre, puan yükselerek %71,7 düzeyinde gerçekleşti , 1 1 1, İhracat (Milyar $) Dış Ticaret (milyar $) Dış Ticaret (Milyar $) 1, 117 Kasım Aralık İhracat Gelişimine En Güçlü Katkı Motorlu Taşıtlardan Geldi Altın İthalata Güç Verdi Dış Ticaret Açığı Yükseldi,9, İthalat İhracat Dış Ticaret Açığı ayında 1,7 milyar dolar olan cari işlemler açığı, döneminde de aynı seviyede kaydedildi. Bu dönemde cari işlemler hesabı, mal -,,,,9,,,1 Cari İşlemler Açığı (milyar $) -, -,,, Kasım,1 Aralık ÖDEMELER DENGESİ,,7, 1 1, 1, 1,7 1,7 ve birincil gelirler dengelerindeki sırasıyla, ve, milyar dolarlık açıklarla aşağı yönlü hareket ederken, hizmetler dengesindeki 1, milyar dolarlık fazladan olumlu etkilendi. Yılın ilk 1 aylık döneminde ise, cari açık önceki yılın aynı dönemine göre % arttı. Bu veriler doğrultusunda yıllıklandırılmış açık, ayında, milyar dolar düzeyine yükseldi. Öte yandan bu dönemde finans hesapları, milyar dolar net giriş kaydederken, resmi rezervlerde,9 milyar dolar artış görüldü. Cari Açık de 1,7 Milyar Dolar Oldu Resmi Rezervler Artış Kaydetti Kaynak: TCMB Aralık 1

5 AVRUPA EKONOMİSİ Euro Bölgesi nde ayında %, ye revize edilen sanayi üretimi yıllık değişim hızı, ayında %1, oldu. Bölge ekonomisinin. çeyrek yıllık büyüme hızı da %1,7 olarak revize edildi. Yılın son çeyreği bağlamında, ayında, seviyesinde olan reel kesim güven endeksinin Kasım ayında, ye gerilediği dikkat çekti. Bölgede bu dönemde tüketici güveninin ise bir miktar toparlandığı ve -,1 seviyesinde kaydedildiği gözlendi. Öte yandan ayında %, olarak kaydedilen yıllık tüketici enflasyonu Kasım da %, ya yükselirken, bu dönemde çekirdek enflasyon %, seviyesini tekrarladı. işgücü istatistikleri ise, bölgede işsizlik oranının %9, e gerilediğini gösterdi. Euro Bölgesi GSYH Büyüme Hızı (%, yıllık) Euro Bölgesi nde GSYH Büyüme Hızı (%, Yıllık) 1 1,,9 1 1, 1, 1,7 1,7 1,7-1 - Ç1 Ç Ç Ç Ç1 Ç Ç Ç Ç1 Ç Ç Euro Bölgesi Güven Endeksleri (Puan) Euro Bölgesi Güven Endeksleri (puan) , -,1 1, ,7,,, -1, Tüketici Güven Endeksi (sol eksen) Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen) Kaynak: TradingEconomics Euro Bölgesi nde Enflasyon %, Oldu Tüketici Güveninde Toparlanma Görüldü Bölgede İşsizlik Oranı %9, e Geriledi Aralık 1

6 ABD sanayi üretimi yıllık bazda düşüş eğilimini ayında da sürdürerek %,9 oranında gerileme kaydetti ve böylelikle 1 ay üst üste daralma kaydetmiş oldu. Ekonominin. çeyrek yıllık GSYH gelişim hızı ise, %1, olarak yukarı yönlü revize edildi. ABD de son çeyreğin göstergelerinden Kasım PMI verisi, 1, puanlık bir artışla, düzeyine ulaşırken, tüketici güven endeksinin de Kasım ve Aralık dönemlerinde belirgin yükselişler sonrası 9 seviyesine ulaşması dikkat çekti. ABD de işsizlik oranı ise, Kasım ayında %, ya geriledi. Öte yandan yıllık tüketici enflasyonu ayında %1, ya yükselirken, FED in Aralık ayındaki FOMC toplantısında faiz artışına yönelik karar almasına dair beklentilerde güçlenme görülüyor. 1 1, ABD EKONOMİSİ,,9 ABD GSYH Büyüme Hızı (%, yıllık) ABD GSYH Büyüme Hızı (%, yıllık),, Ç1 Ç Ç Ç Ç1 Ç Ç Ç Ç1 Ç Ç Kaynak: TradingEconomics 1 1 1, 1,9 1, 1, 1, ABD de Tüketici Beklentileri İyileşti Büyüme Hızı %1, ya Revize Edildi İşsizlik Oranı %, ya Geriledi YÜKSELEN EKONOMİLER Yükselen ekonomilere dair. çeyrek büyüme verileri açıklanmaya devam ediyor. Buna göre Brezilya ekonomisi, 1. çeyrek üst üste daralarak bu dönemde %,9 oranında bir GSYH düşüşü kaydetti. Söz konusu daralma tüketim ve yatırım harcamalarındaki düşüşten güç alırken, ihracatta da bir yavaşlama kaydedildiği dikkat çekti. Daralan bir diğer ekonomi olan Rusya ise, yılın. çeyreğinde %, oranında bir GSYH düşüşüne imza attı. Ekonomi son 7 çeyrektir gerileme kaydetmekle birlikte, bu dönemde en küçük daralmaya maruz kaldığı görüldü. Bu bağlamda, Rusya da. çeyrekte imalat sanayide bir toparlanma olduğu gözlendi. Yükselen ekonomiler içinde güçlü performansıyla göze çarpan Hindistan ise, aynı dönemde hızını %7, e çıkardı. Hindistan ekonomisi bu dönemde özel tüketim ve kamu harcamalarından destek alırken, yatırımlarda ise daralma kaydetti GSYH Büyüme Hızı (%, Yıllık),7,7 7,1 7, 7, 7, 7,9 7, 7,1 7,, 1,1,,9, -,-,-, -,-, -1, -1, - -,9 -, -, -,7-, -, -, -, -, Brezilya Hindistan Rusya Rusya Ekonomisinin Daralması Hız Kesti Hindistan %7, Büyüdü Kaynak: TradingEconomics Brezilya Ekonomisi 1 Çeyrektir Daralıyor Aralık 1