SHB 310 GRUPLARLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI YÖNERGESİ

SHB 310 GRUPLARLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI YÖNERGESİ Prof. Dr. Veli DUYAN Yrd. Doç. Dr. Melahat DEMİRBİLEK Arş. Gör. Ezgi ARSLAN Arş. Gör. Fulya Akgül GÖK Arş. Gör. Necati Buğra KUDDAŞ Ankara, 2016

İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ...4 2. GRUPLARLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI...4 2.1 Tanımlar...5 2.2 Uygulama Dersleri...6 2.3. Amaçlar...7 3. SHB310 GRUPLARLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI...8 3.1. Hazırlık Aşaması...10 3.2. Uygulamada Planlama Aşaması...10 3.3. Uygulama Aşaması...10 3. 4. Uygulamada Sonlandırma Aşaması...11 4. BİREYLERLESOSYAL HİZMET UYGULAMASI DERSİNDE ÖĞRENCİDEN BEKLENEN BELGE VE RAPORLAR...12 5. UYGULAMANIN DEĞERLENDİRİLMESİ...13 6. ÖĞRENCİNİN UYGULAMADAKİ PERFORMANSININ DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ...14 7. HAFTALIK DERS İŞLEME PLANI VE KULLANILACAK ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ...16 KAYNAKÇA...17 Ek-1: Uygulama Devam Fişi...18 Ek-2: Kurum Tanıtım Raporu...19 Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 2

Ek-3:Alan Tanıtım Raporu...20 Ek-4: Sözleşme Örneği...21 Ek 5: Haftalık/Günlük Çalışma Raporu...22 Ek 6: Eğitsel/Kurum Danışmanları İçin Öğrenci Değerlendirme Formu...23 Ek 7: Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Grubu Tanıtma Raporu...24 Ek- 8: Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Üyeleri Tanitma Raporu...25 Ek-9: Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Grup Süreç Raporu...26 Ek-10: Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Grup Üyelerini Değerlendirme Raporu...27 Ek-11: Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Genel Değerlendirme Raporu.....28 Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 3

1. GİRİŞ Sosyal hizmet eğitiminde uygulamalı derslerin özel bir yeri vardır. Uygulamalı dersler, öğrencilerin, eğitim süresince edindikleri bilgi, beceri ve değerlerini uygulamaya aktarmaları ve bütünleştirebilmelerine imkân sağlayan ortam yaratmaktadır. Uygulama deneyimi; öğrenci, eğitsel danışman, müracaatçı sistemi ve kurumu/kuruluşu içeren bir bütünü oluşturur. Bu bütün içinde öğrenciden beklenen, sosyal hizmet eğitiminde aldığı bilgi, beceri ve değerleri uygulama yaptığı alana aktarması, kendine ve mesleki bilgi beceri ve değerlerine ilişkin farkındalığı kazanarak deneyim edinmesidir. Bu süreçte bölümdeki eğitsel danışmanı ve kurum danışmanı öğrenciye süpervizyon sağlar. Ulusal Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği (NASW), sosyal hizmet uygulamasını problem çözme sürecini etkinleştirmek, baş etmek ve insanların gelişimsel kapasitelerini arttırmak; insanları kendilerine kaynak, hizmet ve fırsat sağlayan sistemlerle ilişkilendirmek; insanlara kaynak ve hizmet sağlayan sistemlerin insancıl çalışmaları ve etkinliğini özendirmek; sosyal politikaları geliştirmek ve iyileştirmek ve son olarak insan ve toplum refahını özendirmek gibi belli başlı amaçlarla kavramsallaştırmıştır (Zastrow, 2013). Bu yönerge SHB310 Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması dersinin nasıl yürütüleceği, öğrencinin tutum, davranışları ve sorumluluklarının nasıl olacağıyla ilgili bilgiler içermektedir. Bu bilgiler öğrencilerin mesleki uygulamalarında yol gösterici olup, eğitsel danışmanlarıyla yapılacak görüşmelerde kolaylık sağlayacağı tahmin edilmektedir. 2. GRUPLARLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI Grup yaklaşımı bireye yardım araçlarından yalnızca biridir ama çok güçlü bir araçtır; çünkü insan toplu olarak yaşayan bir varlıktır ve küçük, samimi bir toplum içerisindeki etkileşimlerden doyum sağlar. Bireysel tedavi ve yardım sağlanan ancak toplumda tek başına bırakılan bireylerin çevreleriyle olumlu etkileşimler kurabilmeleri beklenemez. Oysa küçük toplum yani grup içerisinde ise bireyler dış dünyanın baskılı yaşam koşullarına uyabilme becerilerini geliştirme ve pekiştirme olanağı bulabilir. Grup deneyimi bireylere kendi davranışlarının başkaları üzerindeki etkilerinin ayrımına daha kolaylıkla varabilmelerinde yardımcı olabilir. Bu nedenle de grup yaşantıları, bireylerin uyum sağlayıcı beceriler Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 4

geliştirebilmelerinde, uyum bozucu olan davranışların giderilmesinde çok hızlı yardım sağlayabilen yaklaşımlardan biri olmaktadır (Duyan 1997). Sosyal hizmet uzmanları her bir grupla sosyal hizmet uygulaması ve bu uygulama sürecinin her bir toplantısı için çok dikkatli bir hazırlık yapmalıdır. Grupla sosyal hizmet uygulamasının amacı ve bu amacın gerçekleştirilmesi için kullanılabilecek olası yollar belirlenmelidir. Grupla sosyal hizmet uygulamasına katılacak üyelerin özellikleri, üyelerin bireysel amaçları ya da gereksinimleri ve amaçların başarılabilmesi için üyelerin sahip olması gereken özellikler göz önünde bulundurulmalıdır. Bunun yanı sıra ilk toplantının gündemi, grubun özel amaçları, ısınma egzersizi, yiyecek içecek, oturma düzeni, grubun görevlerini başarması için ne tür bir grup atmosferinin yararlı olacağı, en iyi ve uygun toplantı yeri, grubu yönlendirmek için neden seçildiğiniz ve üyelerin yapmanızı beklediği şeylerin neler olduğu konuları da netlik kazanmalıdır. Gruplarla sosyal hizmet müdahalesi yedi aşamada ele alınır. Bu aşamalar tanışma/bağlantı kurma, ön değerlendirme, planlama, uygulama, son değerlendirme, sonlandırma ve izleme şeklinde ele alınır. 2.1 Tanımlar Uygulama Koordinatörü: Sosyal hizmet uygulamalarına yönelik derslerin düzenlenmesini sağlamak için bölüm başkanı tarafından bir yıllığına görevlendirilen, bölümde tam gün görevli öğretim elemanıdır. Eğitsel Danışman: Öğrencilerin uygulama yaptıkları kurum / kuruluş yönetimleri ve kurum danışmanı ile işbirliği içerisindeolan, öğrencilerin mesleki uygulamalardan en üst düzeyde yararlanmaları ve bilgi -beceri kazanmaları için onlara danışmanlıkyapan, öğrenciyi ve uygulama sürecini değerlendiren öğretim elemanıdır. Kurum Danışmanı:Öğrencinin kurum / kuruluştaki uygulamalarını izlemek, denetlemek ve değerlendirmek üzere danışmanlık yapan kurum / kuruluşta tam gün görevli öncelikle sosyal hizmet uzmanı olmak üzere diğer meslek elemanları veya çalışanlarıdır. Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 5

Ders Tanımı: Gruplarla sosyal hizmet uygulaması için bilgi, beceri ve değer temeli. Gruplarla sosyal hizmet için grup türleri, küçük grup kuram ve modellerin incelenmesi ve bu kuram ve modellerin özel gereksinim gruplarıyla uygulanmasının değerlendirilmesi ve uygulama örnekleri çerçevesinde tartışılması. Gruplarla bağlantı kurma, sorun ve gereksinimleri değerlendirme, planlama yapma, planı uygulama, uygulamayı değerlendirme, sonlandırma ve izleme basamaklarını bütünleştirme konularında öğrencilere bilgi kazandırmak amaçlanmaktadır. Bölüm: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü 2.2 Uygulama Dersleri Sosyal hizmet bölümü lisans programında yer alan ve bu kılavuz kapsamında ele alınan sosyal hizmet uygulamaları ile ilgili dersler şunlardır: SHB 307 Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması SHB 308 Sosyal Hizmette Araştırma Uygulaması I SHB 312 Ailelerle Sosyal Hizmet Uygulaması SHB310 Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması SHB 403 Sosyal Hizmette Araştırma Uygulaması II SHB 407 Toplumla Sosyal Hizmet Uygulaması SHB 409 Sosyal Hizmet Yönetimi Uygulaması SHB 402 Sosyal Hizmette Blok Uygulama SHB 405 Seminer SHB 220 Yaz Stajı Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 6

2.3. Amaçlar SHB 310 Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması dersini alan öğrencilerin aşağıdaki kazanımları elde etmeleri beklenmektedir: 1. Gruplarla sosyal hizmet müdahalesini sonlandırma ve izleme bilgisini edinmeleri, 2. Küçük grup kuramı ve davranış dinamikleri bilgisini edinmeleri, 3. Gruplarla sosyal hizmetin konusu ve amacını öğrenmeleri, 4. Gruplarla sosyal hizmette yardım ilişkisi kurma, yardım sürecine grup üyelerini dâhil etme ve destekleyici bir yaklaşımla sürdürme bilgi ve becerilerini öğrenmeleri, 5. Gruplarla sosyal hizmet müdahalesi yoluyla bireylerin karşılaştığı sorunları, gereksinimleri ve güçlü yönlerini çok yönlü analiz etme ve değerlendirme bilgisi ve becerisini kazanmaları, 6. Gruplarla sosyal hizmet müdahalesi yoluyla bireylerin sorunlarını çözmek ve gereksinimlerini karşılamak için planlama bilgisini edinmeleri, 7. Grup üyelerinin sorunlarını çözmek ve gereksinimlerini karşılamak için planı uygulama ve yenilikçi çözümler geliştirme bilgisini kazanmaları, 8. Gruplarla sosyal hizmet müdahalesinin etkililiğini değerlendirme bilgisini kazanmaları. SHB 310 Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması derslerini başarıyla tamamlayan öğrencilerin aşağıdaki becerileri kazanmış olmaları beklenmektedir: 1. Sosyal hizmet uygulama alanları (sağlık, eğitim, sosyal güvenlik, sivil toplum, yerel yönetim gibi) bilgisi, 2. Sosyal hizmette araştırma yöntem ve teknikleri bilgisi, 3. Farklı müracaatçı gruplarıyla sosyal hizmet uygulaması bilgisi, 4. Her düzeydeki müracaatçılar için benzerlik ve farklılıkları dikkate alarak planlı değişme sürecini (bağlantı kurma, tanı ve değerlendirme, planlama, uygulama, uygulamayı değerlendirme, sonlandırma ve izleme) gerçekleştirme becerisi, 5. Sosyal hizmet uygulama alanları, (Sağlık, eğitim, sosyal güvenlik, sivil toplum, yerel yönetim), sosyal hizmet kuramları (sistem, ekoloji, güçlendirme kuramı), insan gelişimi ve sosyal çevre, iletişim (bireyle), yönetim ve yönetim süreçleri (özel ve kamu sosyal hizmet kurum ve Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 7

kuruluşlarının yönetimi), araştırma yöntem ve teknikleri, mesleki etik, ilke ve değerler ile gruplarla sosyal hizmet uygulaması becerisi, 6. Sosyal inceleme, değerlendirme ve rapor hazırlamak için uygun bilgileri ayırt etme ve toplama becerisi, 7. Kurumlar arası ilişki, iletişim ve ortak hizmet geliştirme becerisi, 8. Sosyal hizmet mesleği ile ilgili görev hak ve sorumlulukları belirleyen, mesleki etik, norm ve standartlara uygun davranma becerisi, 9. Sosyal işlevselliği geliştirmek ve toplumsal değişimi kolaylaştırmak için birey, aile, grup, kurum, topluluk, toplum ve küresel bağlamda uygulama yapma anlayışı geliştirme, 10. Her düzeyde müracaatçı sisteminde planlı değişim sürecini kullanabilmek, 11. Bilgi, beceri, değer ve tutumları ile topluma model olur ve yaşam boyu öğrenme anlayışını benimsemek. 3. SHB310 GRUPLARLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI Gruplarla sosyal hizmet uygulaması dersi üçüncü sınıfın ikinci yarıyılında verilmektedir. 1. Bahar döneminde yapılan bu uygulamalar, haftada bir gün mesai saatleri içerisinde sekiz saat çalışmakla yükümlüdür. 2. Uygulamalar sosyal hizmet bölümü uygulama koordinatörlüğünce önceden belirlenmiş ve izin alınmış olan sosyal hizmet kurum-kuruluş ortamlarında yerine getirilir. Derse devam koşulu Ankara Üniversitesi Ön Lisans-Lisans Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinin 25. Maddesine göre aşağıdaki gibidir: MADDE 25 (1) Öğrenci derslere, uygulamalara, öğretim elemanlarınca uygun görülen çalışmalara ve sınavlara katılmak zorundadır. Öğrencinin devam durumu ilgili öğretim elemanı tarafından izlenir ve yarıyıl/yılsonu sınavından en az bir hafta önce ilan edilir. (2) Derse devam koşulunu karşıladığı halde sınavda başarısız olan öğrencinin ilgili dersin devamından muaf tutulması için, öğretim yarıyılının başında ilgili öğretim elemanının yazılı onayının alınması gerekir. Notunu yükseltmek amacıyla aynı Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 8

dersi/dersleri tekrar almak isteyen öğrenci, öğretim yılının başında ilgili öğretim elemanından devam durumuna ilişkin onay alır. (3) Uzaktan öğretim programlarına kayıtlı öğrencilerin derslerdeki devam gerektiren etkinlikleri öğretimi sürdüren ilgili birim kurulları belirler ve dönem başlamadan önce ders izlence sayfalarında duyurulur. Devam durumu öğrencilerin sisteme girişi, sanal sınıflara katılımı ve öğretim materyallerine erişimi ölçüt alınarak belirlenir. (4) Bir dersin öğrenme kazanımlarına ulaşmak amacıyla birden fazla öğretim yönteminin kullanıldığı derslerde her bir etkinlik için ayrı devam koşulu aranabilir. (5) Sağlık raporu ilgili yönetim kurulunca kabul edilse bile, öğrencinin raporlu olduğu süre öğrencinin devamsızlık süresinden sayılır. 3. Öğrenciler uygulamalara başlamadan önce bir hazırlık aşamasından geçerler. Bununla ilgili olarak; Bütün uygulama gruplarının ve eğitsel danışmanlarının bir araya geldiği oryantasyon toplantısında, uygulamaların ne şekilde yürütüleceği hakkında genel bir bilgi verilir. Bu toplantıdan sonra, her öğrenci eğitsel danışmanı ile toplanır ve bu toplantıda öğrencilere çalışacakları kuruluşlar ve yapacakları çalışmalar hakkında ayrıntılı bilgi verilir. Eğitsel danışman, kurum ile yaptığı görüşme ile belirlediği zaman diliminde öğrencinin uygulama yapacağı kuruma/kuruluşa gider ve uygulama kapsamı hakkında görüşür. Kurum/kuruluş yetkililerine uygulama çalışmaları ile ilgili gereken bilgiler verilir. Öğrenci eğitsel danışmanla belirleyeceği saatlerde en az haftada bir defa olmak üzere toplantısını yapar. Toplantıya, o hafta ile ilgili belgelerini (haftalık devam fişi ve diğer mesleki kayıtlar) hazırlamış olarak getirir. Kayıtların ne zaman teslim edileceği ve getirileceği ile ilgili düzenlemeleri eğitsel danışman belirler. Öğrenciler her hafta devam durumu ile ilgili Uygulama Devam Fişi ni (EK-1) doldurarak kurumdaki danışmanına onaylattıktan eğitsel danışmanlarına raporları ile birlikte belirtilen günde verir. Uygulamada öğrenciler uygulama yaptıkları kurumun/kuruluşun bir elemanı ve bir sosyal hizmet uzmanı gibi çalışırlar. Kuruluşların yapısına göre, uygulamaların nasıl Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 9

yapılacağı konusunda bir takım farklılıklar olmakla beraber, uygulama için gerekli olan ortak unsurlar ve aşamalar aşağıda belirtilmiştir. Gruplarla sosyal hizmet müdahalesi yedi aşamada ele alınır. Bu aşamalar tanışma/bağlantı kurma, ön değerlendirme, planlama, uygulama, son değerlendirme, sonlandırma ve izleme şeklinde ele alınır. 3.1. Hazırlık Aşaması Bu aşamada öğrenciler kendi sorumluluklarını öğrenecek ilgili kurum/kuruluş ve kişilerle ilişki kuracaklardır. Bunlar: Sosyal hizmet eğitiminde uygulamaların önemi ve uygulama ile ilgili olarak sahip olunması gereken rol ve işlevler iyi bir şekilde kavramalarıdır. Uygulama yapılan kuruluşun işleyiş ve düzeni, hedef kitlesi, yönetmelik ve mevzuatı, içinde yer aldığı toplumun yapısı ve özellikleri hakkında yeterli bilgi edinilmelidir. Uygulama yapılan kuruluşun diğer kurum/kuruluşlarla olan karşılıklı ilişkileri öğrenilmelidir. 3.2. Uygulamada Planlama Aşaması Bu aşamada öğrenciler mesleki çalışmalarını bütün ayrıntıları ile planlayacaklardır. İyi bir planlama yapabilmek için mevcut tüm kayıtlar incelenmeli, kaynak kişilerle (kurum danışmanı, eğitsel danışmanlar, ilgili meslek elemanları, akademisyenler vb.) görüşülmeli, uygulama yapılacak bireyler ile ilgili gerekli tüm bilgiler toplanmalıdır. 3.3. Uygulama Aşaması Bu aşamada öğrencilerden uygulama ile ilgili geliştirdikleri planları gerçekleştirmeleri beklenmektedir. Planın uygulamaya aktarılmasında; Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 10

1. Öğrenci, eğitsel danışman ve kurum danışmanı ile işbirliğinin yoğunluk kazandığı bu aşamada öğrenme sorumluluğunun öğrencide olduğunu, kurum ve eğitsel danışmanın bu deneyimi kolaylaştırıcı bir rolü bulunduğunu unutulmamalıdır. Süpervizyon toplantılarına hazırlıklı gelinmeli ve tartışmalara katılmaya çaba gösterilmelidir. 2. Öğrenciler mesleki çalışmaları ile ilgili düzenli raporlar yazmakla yükümlüdürler. Raporlar eğitsel danışmana zamanında verilmeli, öğrencinin ne yaptığı ve ne şekilde bir yardıma gereksinmesi olduğunu ancak bu raporlardan öğrenileceği unutulmamalıdır. Eğitsel danışmanlar verilen raporların haftada bir öğrencilerle toplanılarak uygulamada yapılacak görev ve sorumlulukların değerlendirmesi yapılmalıdır. 3. 4. Uygulamada Sonlandırma Aşaması Öğrenciler bu aşamada yaptıkları çalışmaları değerlendirecekler ve uygulama yaptıkları kuruluş ve kişilere uygulama sonuçlarını bildirerek, iyi ilişkiler içinde çalışmalarını bitireceklerdir. Öğrencilerden aşağıda ifade edilen şekilde uygulamasını yürütmesi beklenmektedir. 1. Uygulama yapan öğrenciler haftalık devam fişini her hafta düzenli doldurmalı ve kurum danışmanına imzalatmalıdır (EK-1). 2. Eğitsel danışmanların da görüşleri çerçevesinde kurum tanıtma raporu hazırlanmalıdır (EK 2). 3. Gruplarla sosyal hizmet uygulaması kapsamında gruba alınacak üyeler belirlenmeli ve ön hazırlıklar yapılmalıdır. 4. Eğitsel ve kurumsal danışmanların da görüşleri çerçevesinde alan tanıtma raporu en kısa zamanda hazırlanmalıdır (EK 3). 5. Gruplarla sosyal hizmet uygulaması kapsamında uygulamaya başlanacaksa müracaatçı bilgilendirilmelidir ve sözleşme yapılmalıdır. (EK-4) Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 11

6. Öğrenci günlük/haftalık raporlarını düzenli olarak doldurup eğitsel danışmanlarına teslim etmelidir. (EK-5) 7. Öğrenci, eğitsel danışman ve kurum danışmanının hazırladığı ve kapalı zarf içinde teslim ettiği öğrenci değerlendirme formunu (EK-6) staj koordinatörlüğüne teslim etmelidir. 8. Çalışılan gruba ilişkin grup tanıtım raporlarını hazırlamalıdır (EK-7) 9. Belirlenen üyelere ilişkin üye tanıtım raporlarını hazırlamalıdır (EK 8) 10. Grup oturumlarına ilişkin gruplarla sosyal hizmet uygulaması süreç raporu düzenli olarak hazırlanmalıdır (EK 9). 11. Öğrenci, grup üyelerinin her biri için grup üyelerini değerlendirme raporu hazırlayacaktır (EK-10). 12. Çalışmanın sonunda aileyi bir bütün olarak ele alan bir genel değerlendirme raporu hazırlanır (EK-11). Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 12

4. BİREYLERLESOSYAL HİZMET UYGULAMASI DERSİNDE ÖĞRENCİDEN BEKLENEN BELGE VE RAPORLAR 1. Uygulama Devam Fişi (EK-1) Dönem sonunda teslim edilir. 2. Kurum Tanıtım Raporu (EK-2) Dönem sonunda teslim edilir. 3. Alan Tanıtım Raporu (EK-3)- Dönem başında teslim edilir. 4. Sözleşme Örneği (EK-4) - Dönem içinde teslim edilir. 5. Haftalık/Günlük Çalışma Raporu (EK-5) -Dönem içinde haftalık olarak teslim edilir. 6. Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Genel Değerlendirme Raporu (EK-6) Dönem sonunda teslim edilir. 7. Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Grubu Tanıtma Raporu(EK-7) 8. Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Grup Üyelerini Tanıtma Raporu (EK-8) 9. Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Grup Süreç Raporu(EK-9) - Dönem içinde teslim edilir. 10. Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Grup Üyelerini Değerlendirme Raporu(EK-10)- Dönem içinde teslim edilir. 11. Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Genel Değerlendirme Raporu (EK-11) Dönem sonunda teslim edilir. 5. UYGULAMANIN DEĞERLENDİRİLMESİ Uygulamada değerlendirme çalışmalarının başladığı günden sona erdiği güne kadar devam eden bir süreç olup öğrenci, kurum danışmanı ve okuldaki eğitsel danışmanın ortak yürüttükleri bir süreçtir. Böyle olmakla birlikte öğrencinin gelişmesi, öğrencinin öğrenme durumu, kuvvetli ve zayıf yönlerinin belirlenmesi ve uygulama notunun belirlenmesinden eğitsel danışman sorumludur. Öğrencinin uygulamadaki akademik değerlendirilme kriterleri: 1. Öğrencinin uygulamayı nasıl yerine getirdiği ve başarısı, 2. Öğrencinin sahip olduğu, beceri tutum ve davranışları, Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 13

3. Öğrencinin uygulamadaki mesleki rolünü kavraması, anlaması veya yerine getirmesi, 4. Öğrencinin kişilerarası ve mesleki ilişkilerdeki becerisi, kurum, toplum ve meslektaşları ile ilişki kurma ve sürdürmedeki başarısı, 5. Çalıştığı kurumun yönetim fonksiyonları ve toplum içindeki yeri hakkında görüş geliştirebilmesi, 6.Öğrencinin kaynakları harekete geçirme ve organize etmede ve gelişmeyi değerlendirmede gösterdiği beceri, 7. Öğrencinin kayıt tutma becerisi ve düzenli kayıt tutmadaki başarısı, 8. Öğrencinin girişimi ve önderliği, 9. Öğrencinin sorumluluk duygusu, 10. Öğrencinin işinde gösterdiği çaba ve ilgi, 11. Öğrencinin devamı, 12. Öğrencinin mesleki yönetim (süpervizyon) sürecinden yararlanması, 13. Mesleki etik kurallara uygun davranma konusundaki sorumluluğunu yerine getirmesi, 14. Kurumun gerektirdiği tutum, davranış ve görünüşe sahip olma. 6. ÖĞRENCİNİN UYGULAMADAKİ AKADEMİK DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ 1.Öğrenciler final sınavından aldıkları puanın %50 si ve Eğitsel Danışmanın vereceği puanın %25 i ve Kurum Danışmanının vereceği puanın %25 i alınarak değerlendirilir. Öğrencilerin final sınavı ile değerlendirilmesinin amacı Sosyal Hizmet teorisi ile uygulamasının bir arada yürütülmesi ve alanda teorik ve pratik bilginin bütünleştirilmesinin Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 14

sağlanmasıdır. 2. Öğrenciler her hafta rapor hazırlamak ve Eğitsel Danışmanlarına teslim etmekle yükümlüdür. Eğitsel Danışmanların bu raporları göz önünde bulundurarak değerlendirmelerini yapmaktadırlar. 3. Kurum Danışmanlarının değerlendirmeleri, uygulama devamlılığı ve kurumdaki performansına göre yapılacaktır. 4. Öğrenciler uygulama esnasında Eğitsel Danışmanları tarafından ayda en az bir kez ziyaret edilecektir. Uygulama esnasında Eğitsel Danışman ziyaretlerinin amacı, öğrencinin kurumla uyumunu, kurumdaki performansını ve kuruma devamlılığını görmek, takip etmek ve Kurum Danışmanları ile iletişime geçmektir. 5. Yılsonu final sınavında uygulama raporları CD formatında ve çıktı halinde, kurum danışmanlarının öğrenci değerlendirme raporu ise kapalı bir zarf içinde staj koordinatörlüğüne teslim edilir. Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 15

7. HAFTALIK DERS İŞLEME PLANI VE KULLANILACAK ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ SHB 310 Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması ders planı ve öğretim yöntem ve teknikleri; Hafta Konu Kullanılan Yöntem ve Teknik 1. Hafta Gruplarla sosyal hizmet tarihçesi ve kapsamı Anlatım 2. Hafta Gruplarla sosyal hizmet kuramları ve yaklaşımları I 3. Hafta Gruplarla sosyal hizmet kuramları ve yaklaşımları II 4. Hafta Gruplarla sosyal hizmet kuramları ve yaklaşımları III 5. Hafta Gruplarla sosyal hizmet kuramları ve yaklaşımları IV 6. Hafta Gruplarla sosyal hizmet kuramları ve yaklaşımları V 7. Hafta Gruplarla sosyal hizmet müdahalesinde ön değerlendirme 8. Hafta Ara Sınav 9. Hafta Gruplarla sosyal hizmet müdahalesini planlama I 10. Hafta Gruplarla sosyal hizmet müdahalesini planlama II Anlatım Anlatım, Küçük Grup Çalışması, Soru-Cevap Anlatım, Küçük Grup Çalışması, Soru-Cevap Anlatım, Küçük Grup Çalışması, Yüz yüze Görüşme, Soru-Cevap Anlatım, Soru-Cevap Anlatım, Küçük Grup Çalışması,, Soru-Cevap Anlatım, Soru-Cevap Anlatım, Küçük Grup Çalışması, Yüz yüze Görüşme, Soru-Cevap 11. Hafta Gruplarla sosyal hizmet müdahalesi I Anlatım, Küçük Grup Çalışması, Soru-Cevap 12. Hafta Gruplarla sosyal hizmet müdahalesi II Anlatım, Küçük Grup Çalışması, Yüz yüze Görüşme, Soru-Cevap 13. Hafta Gruplarla sosyal hizmet müdahalesini değerlendirme I 14. Hafta Gruplarla sosyal hizmet müdahalesini değerlendirme II 15. Hafta Gruplarla sosyal hizmet müdahalesini değerlendirme III 16. Hafta Final Sınavı Anlatım, Soru-Cevap Anlatım, Küçük Grup Çalışması, Yüz yüze Görüşme, Soru-Cevap Anlatım, Soru-Cevap Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 16

KAYNAKÇA Baykara Acar, Y., Acar, H., & Atamtürk, E. (2013). Sosyal Hizmet Uygulaması 1 Dersi SHB 403 Yönergesi. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi. Duyan, V. (2010). Sosyal Hizmet Temelleri, Yaklaşımları, Müdahale Yöntemleri. Ankara: Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği. Zastrow, C. (2013). Sosyal Hizmete Giriş. Ankara: Nika. Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 17

EK-1: UYGULAMA DEVAM FİŞİ UYGULAMA DEVAM FİŞİ Öğrencinin Adı Soyadı :.... Sınıfı / Numarası :.... Uygulama Yapılan Kurum:.... Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :... Uygulama Dönemi :.. Eğitsel Danışman:..... 1. Hafta 2. Hafta 3. Hafta 4. Hafta 5. Hafta Tarih:... Tarih:.. Tarih:. Tarih:.. Tarih:. Öğrenci İmza Kur.Dan. İmzası Öğrenci İmza Kur.Dan. İmzası Öğrenci İmza Kur.Dan. İmzası Öğrenci İmza Kur.Dan. İmzası Öğrenci İmza Kur.Dan. İmzası Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Kurum Danışmanı Adı Soyadı: İmza, Kaşe Mühür... Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 18

EK-2: KURUM TANITIM RAPORU KURUM TANITIM RAPORU 1 Öğrencinin Adı Soyadı :.... Sınıfı / Numarası :.... Uygulama Yapılan Kurum:.... Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :... Uygulama Dönemi :.. Eğitsel Danışman:..... İlgilı Kurumun / Kuruluşun 1. Kurumun tarihçesi, 2. Kurumun kuruluş amacı, sağladığı hizmetler, 3. Kurumun amaç ve hizmetlerinin sosyal hizmetle ilgisi, a. Kurumun fiziksel özellikleri, b. Kurumda yerleşmiş bir sosyal hizmet uygulamasının mevcut olup olmadığı, c. Kurumun olanakları, d. Kurum hizmetlerinin ne şekilde desteklendiği, maddi olanakları; e. Kurumun toplum ve paydaş kuruluşlarla yaptığı çalışmalar, f. Kurumun kayıt tutuma ve dosyalama sistemi, g. Kurumun yürüttüğü çalışmalarla ilgili istatistikleri, raporlar vb. 4. Kurumun yönetim yapısı (genel müdür, daire başkanları, müdür, müdür yardımcıları, vb. bilgisi), 5. Kurumun personel yapısı (meslek elamanları, sosyal hizmet uzmanı, psikolog vb. bilgisi), a. Kurumda meslek sahibi personel ve diğer personelin, varsa gönüllülerin sayısı, özellikleri, b. Personelin birbiriyle ilişkileri, hiyerarşik düzen, ekip çalışmaları, 6. Kurumun müracaatçıları a. Kurumdan hizmet alan müracaatçılara ilişkin istatistikler (sayısı, niteliği vb) b. Müracaatçıların ihtiyaç ve sorunları, c. Müracaatçıların sorunlarını giderilmesinde karşılaşılan güçlükler 1 Dönem sonunda teslim edilir. Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 19

EK-3:ALAN TANITIM RAPORU ALAN TANITIM RAPORU 2 Öğrencinin Adı Soyadı :.... Sınıfı / Numarası :.... Uygulama Yapılan Kurum:.... Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :... Uygulama Dönemi :.. Eğitsel Danışman:..... İlgili Sosyal Hizmet Alanı Alanına ilişkin literatür bilgisi, Alanda kullanılan mesleki yaklaşım ve teknikler, Alanın sosyal hizmet uygulamasındaki yeri, Alanda faaliyet gösteren kurumlar ve bunların yetki ve sorumlulukları, Alana ilişkin yürütülen ulusal politika ve stratejiler, Stratejiler. 2 Dönem başında teslim edilir. Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 20

EK-4: SÖZLEŞME ÖRNEĞİ SÖZLEŞME ÖRNEĞİ 3 Gruplarla sosyal hizmet uygulaması kapsamında yapılacak olan görüşmelerin içeriğini oluşturmaktadır. Bu görüşme süreci ile. amaçlanmaktadır. Süreç boyunca çalışma takvimimiz tarihleri arasında planlanmıştır. Toplantı saatlerimiz aksi bir durum olmadığı sürece her hafta.. günü ve.. saatleri arasında yapılacaktır. Tüm bu çalışma gizlilik esasına bağlı olarak yapılacak ve oturumlarda konuşulanlar ve yapılanlar kesinlikle üçüncü kişilerle paylaşılmayacaktır. Çalışmanın beklenen olası çıktıları;. sıralanabilir. Müracaatçı olarak; Bu bağlamda yapılacak olan çalışmaya katılmayı gönüllü olarak kabul ediyorum. Sosyal Hizmet Uzman adayı (öğrencisi) olarak; Bu bağlamda yapılacak olan çalışmanın mesleki rol, mesleki sorumluluk ve mesleki etik bilinciyle gerçekleştireceğimi kabul ediyorum. Öğrencinin/Uygulayıcının Adı ve Soyadı: Müracaatçı/Grup Üyesinin Adı ve Soyadı:.. İmza:. Tarih:.. İmza:. Tarih: 3 Bu bir örnek sözleşmedir. Çalışmanın niteliğine göre uyarlanması gerekmektedir. Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 21

EK 5: HAFTALIK/GÜNLÜK ÇALIŞMA RAPORU Öğrencinin Adı Soyadı :.. Sınıfı / Numarası :.. Uygulama Yapılan Kurum:... Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :... Uygulama Dönemi :.... Eğitsel Danışman:....... H A F T A... H A F T A Hafta 2.Gün 1.Gün Hafta 2.Gün 1.Gün Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 22

EK 6: EĞİTSEL/KURUM DANIŞMANLARI İÇİN ÖĞRENCİ DEĞERLENDİRME FORMU ÖĞRENCİNİN Adı ve Soyadı : Sınıfı : Numarası : Uygulama Yapılan Kurum :... Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :.. Uygulama Dönemi : Danışmanlığını yaptığınız öğrencinin performansını aşağıdaki çizelgede belirtilen kriterler doğrultusunda belirtiniz. Teşekkür ederiz. No Konu 1 İş disiplini (devam durumu, çalışma saatlerine riayet etmesi, devamsızlık durumunda izin isteyip istemediği) 2 Etkili çalışma ve zamanı verimli kullanabilme 3 Uygulamadaki motivasyonu ve gayreti 4 Kendini ifade edebilme becerisi 5 Sorumluluk alabilme ve yerine getirme 6 İnisiyatif kullanabilme 7 Analitik ve eleştirel düşünme yeteneği 8 Güçlü ve zayıf yönlerinin farkına varabilme ve bunları geliştirebilme yeteneği Çok Yeterli Yeterli Orta Yetersiz Çok Yetersiz 5 Puan 4 Puan 3 Puan 2 Puan 1 Puan 9 Kişiler arası ilişkilerdeki yeteneği, meslektaşları ile ilişki kurabilme ve sürdürme becerisi 10 Uygulama yapılan kurumun giyim standartlarına uyma 11 Uygulama yaptığı kurum ve alana ilişkin politika, mevzuat ve sunulan hizmet bilgisi 12 Mesleki uygulamaları müracaatçının gereksinimlerine göre başlatma, sürdürme, sorun çözme ve sonlandırma becerisi 13 Mesleki kavramları anlama ve kullanabilme becerisi 14 Mesleki değerlere ve etik ilkelere uygun davranma becerisi 15 Kaynakları harekete geçirebilme becerisi 16 Ekip çalışmasına uygunluğu ve sorumluluklarını yerine getirebilme becerisi 17 Uygulama yapılan kurumdaki meslek elemanları ve yönetim ile etkili iletişim kurabilme becerisi 18 Kayıt tutma, rapor yazma becerisi 19 Kuramsal yaklaşımları uygulamaya aktarabilme becerisi 20 Mesleki gelişim potansiyeli TOPLAM GENEL TOPLAM Not: Her maddenin değerlendirilmesinde Çok İyi 5 Puan; Yeterli 4 Puan; Orta 3 Puan; Yeterli 2 Puan ve Çok Yetersiz 1 Puandır. Verilen puanların Genel Toplamı Öğrencinin Uygulama Puanıdır. Değerlendirmeyi Yapan Eğitsel/Kurum Danışmanının İmza, Mühür ve Kaşe Adı Soyadı :. Tarih Ünvanı :. Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 23

EK 7: GRUPLARLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI GRUBU TANITMA RAPORU GRUPLARLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI GRUBU TANITMA RAPORU Öğrencinin Adı Soyadı :.. Sınıfı / Numarası :.. Uygulama Yapılan Kurum:... Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :... Uygulama Dönemi :.... Eğitsel Danışman:..... 1- KONU-Grubun ana teması hakkında kısa açıklama 2- AMAÇ-Amacı kısa tanımı (Grubun tipi açısından) 3- KURUM KAYNAKLARI-Kurumun, grup için kullanılabilecek kaynakları a) Çevresel/Fiziksel Kaynaklar (Fiziki ortam düzenleme; oda, alan materyal) b) Mali kaynaklar ve özel düzenlemeler (varsa) c) İnsan Kaynakları (kurumdaki eğiticiler veya yardımcılar gibi) 4- ÜYELER-Grubun üyeleri kimler? Genel olarak neden bu üyelerin seçildiği 5- YAPI-Üyelerin gruba alınma kriterleri grubun büyüklüğü, açık veya kapalı oluşu, demografik özelikleri 6- ANLAŞMA-Toplantıların zamanı, süresi, sıklığı, yeri Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 24

EK- 8: GRUPLARLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI ÜYELERİNİ TANITMA RAPORU GRUPLARLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI ÜYELERİNİ TANITMA RAPORU 4 Öğrencinin; Adı Soyadı :.. Sınıfı / Numarası :.. Uygulama Yapılan Kurum:... Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :... Uygulama Dönemi :.... Eğitsel Danışman:..... Grup Üyesinin: Adı ve Soyadı: (kısaltmalar kullanılacaktır). a) Özgeçmişi b) İçinde bulunduğu sosyal, kültürel ve ekonomik durumu c) Çevre ile ilişkileri Üyenin hangi ihtiyaç ve/veya sorunu nedeniyle gruba alındığı; bu ihtiyaç ve/veya sorunların tanımlanması Grup çalışmasının, kişinin ihtiyaç ve sorunlarının giderilmesinde ne oranda ve hangi yönlerden yardımcı olabileceği Üyenin grubun gelişimine ne şekilde katkıda bulunabileceği 4 Her üye için ayrı ayrı hazırlanacaktır. Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 25

EK-9: GRUPLARLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI GRUP SÜREÇ RAPORU GRUPLARLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI GRUP SÜREÇ RAPORU 5 Öğrencinin Adı Soyadı :.. Sınıfı / Numarası :.. Uygulama Yapılan Kurum:... Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :... Uygulama Dönemi :.... Eğitsel Danışman:..... Grup Üyesinin Adı ve Soyadı (Kısaltmalar kullanılacaktır):.. Oturum Tarihi : Oturum Süresi :.... Oturum Sırası (Kaçıncı Oturum Olduğu) : Oturum Öncesi Ön Bilgi/Ön Çalışma:.. Oturumun Amacı :... Oturum Süreci : (Ayrıntısıyla yazılır)... Değerlendirme : (Süreç raporu değerlendirmesi, yapılan süreç içerisindeki oturumun değerlendirmesini kapsamaktadır. Genel değerlendirme formu ayrıca doldurulacaktır)... Gelecek Oturum İçin Planlama :.. Kendinizi Değerlendirme (Öz Değerlendirme): Duyan, V. (2010/2012) Sosyal Hizmet: Temelleri, Yaklaşımları, Müdahale Yöntemleri. kaynağındaki Grup Liderini Değerlendirme Soruları dikkate alınrak öğrenci kendisini değerlendirecektir. 5 Her oturum için ayrı ayrı dolduralacaktır. Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 26

EK-10: GRUPLARLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI GRUP ÜYELERİNİ DEĞERLENDİRME RAPORU GRUPLARLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI GRUP ÜYELERİNİ DEĞERLENDİRME RAPORU 6 Öğrencinin Adı Soyadı :.. Sınıfı / Numarası :.. Uygulama Yapılan Kurum:... Uygulama Dersi (Ders Kodu ve Adı) :... Uygulama Dönemi :.... Eğitsel Danışman:..... Grup Üyesine İlişkin Bilgiler : Adı ve Soyadı (Kısaltmalar kullanılacaktır):... Doğum Yeri ve Yılı :.. Cinsiyeti Öğrenim Durumu Mesleği Grup Üyesinin : :.. :.. :.. 1. Üyenin gruba girmede kişisel amacının ne olduğu, bu amacın grubun genel amacı ile bağdaşıp bağdaşmadığı, üyenin amacına ulaşıp ulaşmadığı 2. Üyenin başlangıçtan sonuca kadar grup içindeki işlevi a. Grup içindeki rolü, etkinliği b. Grup faaliyetlerine katılımı, becerisi c. Liderle ve diğer üyelerle etkileşimi d. Grubun amaca ulaşması için katkıda bulunup bulunmadığı vb. 3. Üyenin grup çalışmasından neler kazandığı, ihtiyaç ve sorununu ne derece giderebildiği. Çalışma yararlı olmadıysa nelerin önerildiği 6 Her üye için ayrı yazılacaktır. Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 27

EK-11: GRUPLARLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI GENEL DEĞERLENDİRME RAPORU GRUPLARLA SOSYAL HİZMET UYGULAMASI GENEL DEĞERLENDİRME RAPORU Öğrencinin Adı Soyadı :.... Sınıfı / Numarası :.... Uygulama Yapılan Kurum:.... Uygulama Dönemi :.. Eğitsel Danışman:..... Değerlendirme: Dönem boyunca yapılan çalışmaların özeti. 1. Grubun ihtiyaç ve/veya sorunların tanımlanması 2. Grup çalışmasının, grubun ihtiyaç ve sorunlarının giderilmesinde ne oranda ve hangi yönlerden yardımcı olabileceği 3. Grubun gelişimine veya sorunların ne şekilde etkide bulunduğu (Bir cümle ile açıklama yapmak yeterli değildir) Müdahale Planı: (Plan ayrıntısı verilir).. Planın Uygulanması: (Planın nasıl uygulandığı konusunda ayrıntısı verilir).... Son Değerlendirme: (Grup ile yapılan mesleki çalışmanın amacına ulaşma duru ve ileriye dönük müracaatçının sosyal işlevselliği üzerinde son değerlendirme yapılır).. Kendinizi Değerlendirme (Öz Değerlendirme): Duyan, V. (2010/2012) Sosyal Hizmet: Temelleri, Yaklaşımları, Müdahale Yöntemleri. kaynağındaki Grup Liderini Değerlendirme Soruları dikkate alınrak öğrenci kendisini dönemin tamamı için değerlendirecektir. Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 28

NOTLAR Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 29

Bireylerle Sosyal Hizmet Uygulaması Yönergesi Sayfa 30