Editörler: Doç. Dr. Semra Güven Doç. Dr. Mehmet Arif Özerbaş ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ ISBN DOI /

Benzer belgeler
Öğretim İlke ve Yöntemleri

ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

30 GÜNDE EĞİTİM BİLİMLERİ

KPSS EĞİTİM BİLİMLERİ. gelişim psikolojisi öğrenme psikolojisi rehberlik ve özel eğitim program geliştirme

ÖĞRETİM İLKE YÖNTEMLERİ

KPSS EĞİTİM BİLİMLERİ 2019 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME. Tamamı Çözümlü DENEME E 65 D Ö U K. 80 soruda SORU

PROGRAM GELİŞTİRME SORU BANKASI KPSS KPSS. Eğitim Bilimleri. Eğitimde. Sınıf Yönetimi Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı

kpss Soru Bankası Program Geliştirme Eğitim Bilimleri 2011 de da 87 SORU AVCISI 2009 da 74 SORU YAKALADI

ÖABT LİSE MATEMATİK SORU BANKASI ÖABT ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ. Tamamı Çözümlü. Kerem Köker

İÇİNDEKİLER. Giriş...1

önce biz sorduk KPSS Soruda 82 soru ezberbozan MATEMATİK GEOMETRİ SORU BANKASI Eğitimde

İÇİNDEKİLER GİRİŞ...1 BİRİNCİ BÖLÜM ÖĞRENME ÖĞRETME SÜREÇLERİ

kpss eğitim bilimleri ĞRENCİNİN D ERS D EFTERİ REHBERLİK ve ÖZEL EGİTİM Editör: Savaş Doğan Yazar: Ferdi Kaya Kolay oku Hızlı düşün Kalıcı öğren

kpss eğitim bilimleri ÖDD ÖĞRENCİNİN DEFTERİ DERS REHBERLİK ve ÖZEL EGİTİM Editör: Savaş Doğan Yazar: Ferdi Kaya

İş Birlikli Öğrenme Teknikleri ve Türkçe Öğretimi

ALES SÖZEL ADAYLAR İÇİN ALES SORU BANKASI. Savaş Doğan - Kenan Osmanoğlu - Kerem Köker. Eğitimde

Ritim Öğreniyorum-II. Al ÖZTÜRK

İç Denet m Başarısı Üzer ndek Önem. Dr. Ramazan YANIK

önce biz sorduk KPSS Soruda 32 soru ÖABT FİZİK TAMAMI ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI Eğitimde

önce biz sorduk KPSS Soruda 31 soru ÖABT LİSE MATEMATİK TAMAMI ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI Eğitimde

KPSS ÖABT İLKÖĞRETİM MATEMATİK. Tamamı Çözümlü SORU BANKASI. 50 soruda SORU

kpss Önce biz sorduk 50 Soruda SORU Güncellenmiş Yeni Baskı ÖABT İLKÖĞRETİM MATEMATİK Tamamı Çözümlü SORU BANKASI

Dünyada Ana D l Öğret m

kpss Yeni sorularla yeni sınav sistemine göre hazırlanmıştır. öğretim ilke ve yöntemleri 20 deneme tamamı çözümlü

Özel Eğitime Gereksinimi Olan Öğrenciler ve. Özel Eğitim. Ed tör: İbrah m H. DİKEN. 15. Baskı

kpss Önce biz sorduk 50 Soruda SORU Güncellenmiş Yeni Baskı ÖABT TÜRKÇE Tamamı Çözümlü ÇIKMIŞ SORULAR

23. BASKI. Alıştırmalar için örnek data dosyaları te.

Ritim Öğreniyorum-II. Al ÖZTÜRK

MEB YURT DIŞINDA GÖREVLENDİRİLECEK ÖĞRETMENLERİN MESLEKİ YETERLİLİK SINAVLARINA HAZIRLIK EL KİTABI. Millî Eğitim Bakanlığı

Genel Matematiksel Kavramlar

TARİH DENEME GENEL KÜLTÜR. kpss ÖSYM. Osmanlı Siyasî Tarihi Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi. Serkan Aksoy. Gerçek Sınav Tadında...

Eğitime Giriş Editörler: Özcan DEMİREL Zeki KAYA

Komisyon DGS TAMAMI ÇÖZÜMLÜ 10 DENEME SINAVI ISBN Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir.

MUHASEBE SORU BANKASI REDITUS. Tamamı Çözümlü PERİL ÖZERGÜN - SAADET ERDEM. Temel Kavramlar. Vergi Müfettişliği. Muhasebe Standartları

Komisyon ANAYASA 30 DENEME ISBN Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

ezberbozan MATEMATİK GEOMETRİ SORU BANKASI KPSS 2018 eğitimde tamamı çözümlü 30.yıl

Editör: Prof. Dr. Firdevs GÜNEŞ EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ ISBN

Uygulamalı Meta-Analiz

Öğretim İlke ve Yöntemleri

Eğitim Durumlarının Düzenlenmesi

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ

Öğretim İlke ve Yöntemleri

KPSS 2015 EĞİTİM BİLİMLERİ ÖĞRETİM İLKE YÖNTEMLERİ. Tamamı Çözümlü DENEME. Soruları yakalayan komisyon tarafından hazırlanmıştır.

önce biz sorduk 50 Soruda 32 KPSS 2017 soru ÖABT FEN BİLİMLERİ FEN ve TEKNOLOJİ TAMAMI ÇÖZÜMLÜ ÇIKMIŞ SORULAR Eğitimde

Eşit Ağırlık ve Sayısal Adaylar İçin ALES SORU BANKASI ALES. eğitimde 30.yıl. Kenan Osmanoğlu Kerem Köker

kpss Önce biz sorduk 120 Soruda 83 SORU Güncellenmiş Yeni Baskı Genel Yetenek Genel Kültür MATEMATİK GEOMETRİ DENEME

Tüm Adaylar İçin ALES SORU BANKASI. Kenan Osmanoğlu Kerem Köker

KPSS. Eğitim Bilimleri. ezberbozan. serisi. KPSS Ders Notları. özetlenmiş içerik pratik bilgiler kritik notlar ilgi çekici görseller

KPSS GENEL YETENEK MATEMATİK GEOMETRİ YENİ. Özgün 900 Soru

kpss Önce biz sorduk 50 Soruda SORU Güncellenmiş Yeni Baskı ÖABT FİZİK Tamamı Çözümlü ÇIKMIŞ SORULAR

Çözümlü Yüksek Matematik Problemleri. Doç. Dr. Erhan Pişkin

önce biz sorduk KPSS Soruda soru ÖABT İLKÖĞRETİM MATEMATİK SOYUT CEBİR - LİNEER CEBİR Eğitimde 30.

Komisyon KPSS PROGRAM GELİŞTİRME-SINIF YÖNETİMİ- ÖĞRETİM TEKNLOJİLERİ VE MATERYAL TASARIMI TAMAMI ÇÖZÜMLÜ 20 DENEME. E-ileti:

kpss Önce biz sorduk 50 Soruda 33 SORU Güncellenmiş Yeni Baskı ÖABT TARİH Tamamı Çözümlü ÇIKMIŞ SORULAR

ALES EŞİT AĞIRLIK VE SAYISAL ADAYLAR İÇİN ALES SORU BANKASI. Kenan Osmanoğlu - Kerem Köker - Savaş Doğan. Eğitimde

Psikolojik Sorunlara Müdahale ve Kendi Kendine Yardım Kitabı

Komisyon DİKEY GEÇİŞ SINAVI TAMAMI ÇÖZÜMLÜ ÇIKMIŞ SORULAR ISBN Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

DİLBİLİM NEDİR? Dav d CRYSTAL. Çeviren: Ahmet BENZER

EĞİTİM BİLİMLERİ

Komisyon LYS1 MATEMATİK 10 DENEME TAMAMI ÇÖZÜMLÜ ISBN Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir.

GYS. Ceza ve. Tevkifevleri. Saymanlık. Adalet Bakanlığı

AKTS ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ-I MB-

ALES EŞİT AĞIRLIK VE SAYISAL ADAYLAR İÇİN TAMAMI ÇÖZÜMLÜ 10 DENEME

KPSS soruda SORU GENEL YETENEK - GENEL KÜLTÜR MATEMATİK GEOMETRİ TAMAMI ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI

ales dört bin soru tarzına en yakın EŞİT AĞIRLIK ve SAYISAL ADAYLARA ALES SORU BANKASI Kenan Osmanoğlu - Kerem Köker - Savaş Doğan

Komisyon İLKÖĞRETİM MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ TAMAMI ÇÖZÜMLÜ 10 DENEME ISBN

kpss ğrencinin D ers D efteri genel yetenek genel kültür COĞRAFYA Kolay oku Hızlı düşün Kalıcı öğren PEGEM AKADEMİ

matematik sayısal ve mantıksal akıl yürütme

önce biz sorduk KPSS Soruda 92 soru GENEL YETENEK - GENEL KÜLTÜR EFSANE SORU BANKASI Eğitimde

önce biz sorduk KPSS Soruda 92 soru GENEL YETENEK - GENEL KÜLTÜR COĞRAFYA 30 DENEME Önder Cengiz - Mustafa Mervan Demir Eğitimde

Yrd. Doç. Dr. Mehmet Serkan UMUZDAŞ ÖZGÜN MAKAMSAL ETÜTLER ISBN Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir.

FEN BİLİMLERİ FEN ve TEKNOLOJİ

Prof. Dr. Özcan Demirel. Yabancı Dil Öğretimi ISBN Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarına aittir.

Görevde Yükselme. Konu Anlatımlı Soru Bankası GYS. Sınavlarına Hazırlık El Kitabı. Sosyal Güvenlik Kurumu. Şef ve Memur Unvanlar İçin

Türkiye'nin En Çok Satan. TARİH ten

Eğitim Psikolojisi. Ed törler: Prof. Dr. Yaşar ÖZBAY Prof. Dr. Serdar ERKAN. 6. Baskı

kpss Önce biz sorduk 50 Soruda 35 SORU Güncellenmiş Yeni Baskı ÖABT KİMYA Tamamı Çözümlü DENEME

kpss Yeni sorularla yeni sınav sistemine göre hazırlanmıştır. matematik sayısal akıl yürütme mantıksal akıl yürütme geometri 30 deneme

DENEME MATEMATİK GEOMETRİ KPSS KPSS. Genel Yetenek Genel Kültür. Eğitimde

önce biz sorduk KPSS Soruda 92 soru GENEL YETENEK - GENEL KÜLTÜR MATEMATİK GEOMETRİ SORU BANKASI TAMAMI ÇÖZÜMLÜ Eğitimde

kpss Önce biz sorduk 50 Soruda SORU Güncellenmiş Yeni Baskı ÖABT KİMYA Tamamı Çözümlü SORU BANKASI

önce biz sorduk KPSS Soruda soru ÖABT İLKÖĞRETİM MATEMATİK GEOMETRİ, İSTATİSTİK, OLASILIK Eğitimde 30.

önce biz sorduk KPSS Soruda 62 soru EĞİTİM BİLİMLERİ ÖĞRETİM İLKE ve YÖNTEMLERİ Tamamı Çözümlü SORU BANKASI Eğitimde

SORU BANKASI. kpss MATEMATİK GEOMETRİ SORU. Lise ve Ön Lisans. Önce biz sorduk. Güncellenmiş Yeni Baskı. Tamamı Çözümlü.

ALES. sýnavlarına en yakın üç bin iki yüz soru SÖZEL ADAYLAR İÇİN ALES SORU BANKASI. Tamamı Çözümlü. Savaş Doğan - Kenan Osmanoğlu - Kerem Köker

KPSS. Eğitim Bilimleri. ezberbozan. serisi. KPSS Ders Notları. özetlenmiş içerik pratik bilgiler kritik notlar ilgi çekici görseller

kpss Önce biz sorduk 50 Soruda SORU Güncellenmiş Yeni Baskı ÖABT KİMYA Tamamı Çözümlü ÇIKMIŞ SORULAR

Özgün Makamsal Parçalar Piyano İçin Hazırlanmış 10 Özgün Parça

Komisyon DGS 10 DENEME ISBN Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

ALES. ÇIKMIŞ SORULAR Tamamı Çözümlü. ales AKADEMİK PERSONEL VE LİSANSÜSTÜ EĞİTİMİ GİRİŞ SINAVI.

LİSE MATEMATİK SOYUT CEBİR LİNEER CEBİR

ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ. soru KPSS 2017 EĞİTİM BİLİMLERİ. önce biz sorduk. Eğitimde

kpss ÖĞRETİM İLKE ve YÖNTEMLERİ SORU Önce biz sorduk Güncellenmiş Yeni Baskı Eğitim Bilimleri 80 Soruda 64

Komisyon KPSS ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME TAMAMI ÇÖZÜMLÜ 20 DENEME. ISBN Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir.

Psikolojik Danışma ve Rehberlik

Eğitim Sözlüğü. Dictionary of Education Türkçe-İngilizce / İngilizce-Türkçe. Özcan DEMİREL. 6. Baskı

İÇİNDEKİLER BÖLÜM I AÇIK BİR SİSTEM OLARAK EĞİTİM / Sayfa Açık Bir Sistem Olarak Eğitim Eğitim ve Kültür Eğitim...

Transkript:

Editörler: Doç. Dr. Semra Güven Doç. Dr. Mehmet Arif Özerbaş ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ ISBN 978-605-318-271-9 DOI 10.14527/9786053182719 Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. 2016, Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 1. Baskı: Ekim 2015, Ankara 2. Baskı: Ekim 2016, Ankara Yayın-Proje: Şafak Tangıç Dizgi-Grafik Tasarım: Didem Kestek Kapak Tasarımı: Pegem Akademi Baskı: Salmat Basım Yayıncılık Ambalaj Sanayi Tic. Ltd. Şti. Büyük Sanayi 1. Cadde 95/1 İskitler/ANKARA (0312-3411020) Yayıncı Sertifika No: 14749 Matbaa Sertifika No:26062 İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi 0312 430 67 50-430 67 51 Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60 Dağıtım: 0312 434 54 24-434 54 08 Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38 Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60 İnternet: www.pegem.net E-ileti: pegem@pegem.net

ÖN SÖZ Günümüzde öğretmenlerin sahip oldukları bilgi ve beceri düzeyleri, niteliklerinin bir göstergesi olarak kabul görmektedir. Bilgi teknolojilerindeki gelişmelerin eğitim bilimlerine etkileri, özellikle öğretmenin değişen rolü ve öğretmen yetiştirme alanında bilginin hızla artması ile öğretimin etkililiğini, niteliğini yükseltme istemlerinin çoğalması daha kapsamlı öğretim tasarımı çalışmalarına duyulan ihtiyacı arttırmıştır. Öğretim ilke ve yöntemleri isimli bu kitap, eğitim fakültelerinde öğrenim gören öğrencilerin; düşünme, düşüncelerini organize edebilme, karar verebilme, karşılaştıkları problemleri çözebilme, eleştirel ve yaratıcı düşünme ve uygulayabilme gibi yeteneklerini geliştirmelerine yardımcı olmak için hazırlanmıştır. Kitap öğretim ilke ve yöntemleriyle ilişkili ulusal ve uluslararası literatür incelenerek günlük bir ders konusunun planlama aşamasından sınıfta işlenişine kadar program ve öğretim tasarımı bir bütünlük içinde ele alınarak bilgilerin sunulduğu dokuz bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde öğretim ilke ve yöntemleriyle ilgili kuramsal temellere odaklanıp alanla ilgili temel kavramlar açıklanmıştır. İkinci bölümde öğretim sürecinde öğrenci ve öğretmen davranış ve yeterlikleri ele alınmıştır. Üçüncü bölümde öğrenme ve öğretme stilleri üzerinde durulmuştur. Dördüncü bölümde öğretimi planlama, öğretimin planlanmasında temel unsurlar ele alınarak plan örneklerine yer verilmiştir. Beşinci bölümde öğretim ilkeleri örneklendirilerek işlenmiştir. Altıncı bölümde öğretim ve öğrenme stratejileri ayrıntılı olarak verilmiştir. Yedinci bölüm öğretim yöntemlerinin tanımı, uygulama ilkeleri, örnek uygulamalar şeklinde oluşturulmuştur. Sekizinci bölümde öğretim teknikleri örneklendirilerek açıklanmıştır. Dokuzuncu ve son bölümde ise öğretim ve eğitim durumları ilişkisi doğrultusunda ders materyalleri, öğretim programları ve ders kitapları ilişkisi, öğretimde teknoloji kullanımı, öğretim ve internet ilişkisi bütün boyutlarıyla açıklanmıştır. Bu eserle öğretmenlik mesleğiyle uğraşan öğretmenlere, öğretim tasarımcılarına ve varlığımızın nedeni olan öğretmen adayları başta olmak üzere tüm eğitimcilere yeni yüzyılın ihtiyaçlarına yönelik rehber olmak umulmaktadır. Eserin geliştirilme sürecinde büyük katkı sağlayan alanlarında uzman tüm değerli bölüm yazarlarına ayrı ayrı teşekkürlerimizi sunarız. Değerli okuyuculardan gelecek ve kitabın gelişmesinde bizlere ışık tutacak geribildirimler eseri daha da olgunlaştıracaktır. Ankara- Ekim 2016 EDİTÖRLER Doç. Dr. Semra GÜVEN Doç. Dr. Mehmet Arif ÖZERBAŞ

BÖLÜMLER VE YAZARLARI 1. BÖLÜM: Öğretimle İlgili Temel Kavramlar Doç. Dr. Adnan KÜÇÜKOĞLU Atatürk Üniversitesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Arş. Gör. Adnan TAŞGIN Atatürk Üniversitesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi 2. BÖLÜM: Öğretim Sürecinde Öğrenci ve Öğretmen Doç. Dr. Semra GÜVEN Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi 3. BÖLÜM: Öğrenme ve Öğretim Stilleri Dr. A. Selcen ARSLANGİLAY Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi 4. BÖLÜM: Öğretimi Planlama Yrd. Doç. Dr. Subhan EKŞİOĞLU Sakarya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi 5. BÖLÜM: Öğretim İlkeleri Yrd. Doç. Dr. Kerim KARABACAK Sakarya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi 6. BÖLÜM: Öğretim ve Öğrenme Stratejileri Dr. A. Selcen ARSLANGİLAY Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi 7. BÖLÜM: Temel Öğretim Yöntemleri Doç. Dr. Mehmet Arif ÖZERBAŞ Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi 8. BÖLÜM: Öğretim Teknikleri Doç. Dr. Mehmet Arif ÖZERBAŞ Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dr. A. Selcen ARSLANGİLAY Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi 9. BÖLÜM: Öğretim ve Eğitim Durumları İlişkisi Yrd. Doç. Dr. Özden DEMİRKAN Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi

İÇİNDEKİLER Ön Söz...iii Bölümler ve Yazarlar... v İçindekiler...vii 1. BÖLÜM ÖĞRETİMLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR GİRİŞ...2 Öğretim...2 Öğretim İlkeleri...3 Genel Öğretim İlkeleri...3 Strateji...4 Öğretim Stratejisi...4 Yöntem...4 Öğretim Yöntemi...4 Teknik...4 Öğretim Tekniği...4 Öğretmen...5 Öğrenme ve Öğretme...6 Sınıf ortamı...8 Öğrenci...9 Öğretim Programı...9 Kazanım...10 Ünite...10 Plan ve Planlama...11 Ders Planı...12 ÖZET...14 SÖZLÜK...15 DEĞERLENDİRME SORULARI...17 KAYNAKÇA...19

viii Öğretiṁ İlke ve Yöntemleri 2. BÖLÜM ÖĞRETİM SÜRECİNDE ÖĞRENCİ VE ÖĞRETMEN GİRİŞ...23 ÖĞRETİM SÜRECİNDE ÖĞRENCİ...23 Öğrencilerin Öğretmenler Tarafından Tanınması Gereken Özellikleri...23 Öğrencilerin Bireysel Farklılıkları...28 ÖĞRETİM SÜRECİNDE ÖĞRETMEN...30 Öğretim Sürecinde Öğretmenin Rolü...30 Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri...32 Etkili Öğretmen ve Özellikleri...36 Öğretim Sürecinde Öğrenciyi Öğrenmeye Motive Etme...37 ÖĞRETİM SÜRECİNDE İLETİŞİM...39 İletişim Süreci ve Öğeleri...40 Sınıf İçi İletişimde Öğretmen-Öğrenci İlişkisi...43 Sınıfta Etkili İletişim Ortamı ve Öğrenme...44 Öğretmenin Sınıfta İletişimi Kolaylaştıran Tutum ve Davranışları...44 Öğretmenin Sınıfta İletişimi Engelleyici Tutum ve Davranışları...49 ÖZET...50 SÖZLÜK...52 DEĞERLENDİRME SORULARI...53 KAYNAKÇA...55 3. BÖLÜM ÖĞRENME VE ÖĞRETİM STİLLERİ GİRİŞ... 58 Öğrenme...59 Öğrenme Stili...60 Öğrenme Stili Modelleri...62 Dunn ve Dunn Öğrenme Stili Modeli...63 Kolb Deneyimsel Öğrenme Modeli...68 Gregorg Öğrenme Stili Modeli...71 Honey ve Mumford Öğrenme Stili Modeli...74

İçindekiler ix Grasha-Reichmann Öğrenme Stili Modeli...77 Fleming ve Mill Öğrenme Stili Modeli (VARK)...80 Birçok Öğrenme Stili Dâhilinde Öğretimi Düzenlemek İçin Evet! Yapabilirim Modeli...83 Öğrenme Stilleri Nasıl Belirlenir?...89 Öğretim Stilleri...91 Öğretmenlerin Öğretim Stillerini Etkileyen Faktörler...99 Öğretim Stilleri Nasıl Belirlenir?... 101 Öğrenme ve Öğretim Stilleri Arasındaki İlişki... 101 Öğretmen ve Öğrencilere Öneriler... 103 ÖZET... 105 DEĞERLENDİRME SORULARI... 106 KAYNAKÇA... 108 4. BÖLÜM ÖĞRETİMİ PLANLAMA GİRİŞ...113 Öğretimin Planlanmasında Temel Unsurlar... 113 Hedefler ve Kazanımlar... 114 Hedef ve kazanımların düzenlenmesi... 115 Bilişsel Alan Basamakları... 116 Duyuşsal Alan Basamakları... 118 Psikomotor Alan Basamakları... 120 İçeriğin Düzenlenmesi... 122 Öğrenme-Öğretme Süreçleri... 123 Değerlendirme... 124 Öğretimin Planlanmasında Dikkate Alınması Gereken Öğeler... 125 Öğretimin Planlanması ve Öğretmen... 125 Öğretimde Zaman... 126 Öğretimde Öğrenci... 127 Öğretimin Yapıldığı Yer... 128 Öğretim Planları... 129

x Öğretiṁ İlke ve Yöntemleri Plan Kavramı... 129 Plan Yapmanın Önemi... 129 İyi Bir Planda Bulunması Gerekenler... 130 Öğretmenlerin Hazırladığı Planlar... 131 Ünitelendirilmiş Yıllık Planlar... 131 Günlük Planlar... 131 ÖZET...133 SÖZLÜK...134 DEĞERLENDİRME SORULARI...136 KAYNAKÇA...138 EK 1: Örnek hedef ve bilişsel, psikomotor ve duyuşsal kazanımlar... 139 EK 2: Belirtke Tablosu... 139 EK 3: Yıllık Plan... 140 EK 4: Günlük Ders Planı (www.mevzuat.gov.tr)... 141 EK 5: Gezi Planı (www.mevzuat.meb.gov.tr)... 143 EK 6: Deney Planı... 144 5. BÖLÜM ÖĞRETİM İLKELERİ GİRİŞ...147 ÖĞRETİM İLKELERİ...148 Hedefe Uygunluk... 149 Öğrenciye (Çocuğa, Bireye) Görelik... 150 Öğrencilerin İlgi, İhtiyaç ve Yetenekleri... 151 Motivasyon... 151 Olgunlaşma... 152 Hazırbulunuşluk... 153 Aktivite (Etkin Katılım, İş, Yaparak Yaşayarak Öğrenme)... 155 Yaşama Yakınlık (Hayata Yakınlık, Hayatilik, Yaşamsallık)... 156 Somuttan Soyuta... 156 Bilinenden Bilinmeyene... 157 Yakından Uzağa... 158 Basitten Karmaşığa/ Kolaydan Zora... 159

İçindekiler xi Tümden Gelim (Genelden Özele, Bütünden Parçaya)... 160 Aktualite(Güncellik)... 160 Tekrar (Uygulama Yapma)... 161 Açıklık (Ayanilik)... 162 Ekonomiklik (Tasarruf)... 163 Bütünlük... 163 Sosyallik... 164 Transfer (Bilginin Kullanılması)... 166 Teknoloji İlkesi... 167 Değerlendirme İlkesi... 168 ÖZET...169 SÖZLÜK...170 DEĞERLENDİRME SORULARI...171 KAYNAKÇA...173 6. BÖLÜM ÖĞRETİM VE ÖĞRENME STRATEJİLERİ GİRİŞ... 176 Öğretim Stratejileri... 177 Sunuş Yoluyla Öğretim Stratejisi... 177 Buluş Yoluyla Öğretim Stratejisi... 179 Araştırma-İnceleme Yoluyla Öğretim Stratejisi... 181 Öğrenme Stratejileri... 182 Dikkat Stratejileri... 183 Tekrar (Yineleme) Stratejileri... 184 Anlamlandırma Stratejileri... 184 Örgütleme Stratejileri... 184 Anlamayı İzleme Stratejileri... 184 Duyuşsal Stratejiler... 185 ÖZET... 185 DEĞERLENDİRME SORULARI... 186 KAYNAKÇA... 188

xii Öğretiṁ İlke ve Yöntemleri 7. BÖLÜM TEMEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ GİRİŞ... 192 Anlatım Yöntemi... 195 Soru-Cevap Yöntemi... 197 Tartışma Yöntemi... 199 Problem Çözme Yöntemi... 203 Gezi-Gözlem Yöntemi... 207 Örnek Olay İncelemesi Yöntemi... 208 Drama (Rol oynama) Yöntemi... 211 Gösteri (Demonstrasyon) Yöntemi... 215 Gösterip Yaptırma Yöntemi... 221 Programlı Öğretim Yöntemi... 222 Proje Yöntemi... 224 Bireysel Çalışma Yöntemi... 227 Laboratuvar (Deney) Yöntemi... 228 Bağlaşık Öğretim Yöntemi... 229 ÖZET... 231 DEĞERLENDİRME SORULARI... 232 KAYNAKÇA... 234

İçindekiler xiii 8. BÖLÜM ÖĞRETİM TEKNİKLERİ GİRİŞ... 240 ÖĞRETİM TEKNİKLERİ... 240 Akrostiş... 240 Akvaryum (İç Çember) Tekniği... 242 Altı Şapkalı Düşünme Tekniği... 243 Balık Kılçığı Tekniği... 246 Benzetim (Benzetişim-Simulasyon) Tekniği... 247 Beyin Fırtınası Tekniği... 249 Buzkıran Tekniği... 253 Eğitsel Oyunlar Etkinliği... 254 Flipped (Tersine/Döndürülmüş) Sınıflar... 254 İstasyon Tekniği (Öğrenme İstasyonları)... 257 Kartopu Tekniği... 259 Kavram Haritaları... 261 Konuşan Resimler... 264 Konuşma Halkaları... 265 Metafor-Analoji... 268 Mikro Öğretim... 269 Phillips 66... 272 Sıcak Sandalye Etkinliği... 273 Sinektik... 274 V (Vee) Diyagramı... 279 Workshop (Çalıştay)... 280 ÖZET... 281 DEĞERLENDİRME SORULARI... 282 KAYNAKÇA... 284

xiv Öğretiṁ İlke ve Yöntemleri 9. BÖLÜM ÖĞRETİM VE EĞİTİM DURUMLARI İLİŞKİSİ Yazılı Ders Materyalleri... 290 Ders Kitapları... 290 Öğretmen Kılavuz Kitapları... 293 Çalışma Kitapları... 295 Çalışma Yaprakları... 295 Kavram Haritaları... 297 Zihin Haritaları... 300 Bilgi Haritaları... 302 Öğretim Programları ve Ders Kitapları İlişkisi... 304 Öğretimde Teknoloji Kullanımı... 305 Öğretim ve İnternet İlişkisi... 308 Vikiler... 309 Web Günlüğü (Blog)... 311 İnternet Toplulukları... 312 Sosyal İletişim Ağları... 313 Tartışma Listesi... 313 İnternet ten Bilgi Araştırma... 314 ÖZET... 315 DEĞERLENDİRME SORULARI... 318 KAYNAKÇA... 320

1. BÖLÜM ÖĞRETİMLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR İnsana hiçbir şey öğretemezsin; öğrenmeyi ancak kendi içinde bulacağını öğretebilirsin. Galilei BÖLÜMÜN TANITIMI: Bu bölüm öğretimle ilgili temel kavramları kapsamaktadır. Bu kavramlar; öğretim, öğretim ilkeleri, strateji, öğretim stratejisi, yöntem, öğretim yöntemi, teknik, öğretim tekniği, öğretmen, öğrenme ve öğretme, sınıf ortamı, öğrenci-öğrenen, öğretim programı, kazanım, ünite ve plandır. ÖĞRENME ÇIKTILARI Bu bölümün sonunda, 1. Öğretimle ilgili temel kavramları açıklayabilecek, 2. Öğretimle ilgili temel kavramlar arasındaki ilişkileri kavrayabilecek. 3. Strateji, yöntem ve teknik kavramlarını açıklayabilecek, 4. Öğretim stratejisi, öğretim yöntemi ve öğretim tekniği kavramları arasındaki ilişkileri kavrayabileceksiniz. KONU VE ALT BAŞLIKLAR GİRİŞ ÖĞRETİM ÖĞRETİM İLKELERİ Genel Öğretim İlkeleri Strateji Öğretim Stratejisi

2 Öğretim İlke ve Yöntemleri Yöntem Öğretim Yöntemi Teknik Öğretim Tekniği ÖĞRETMEN ÖĞRENME VE ÖĞRETME SINIF ORTAMI ÖĞRENCİ ÖĞRETİM PROGRAMI KAZANIM ÜNİTE PLAN VE PLANLAMA Ders Planı ÖZET SÖZLÜK DEĞERLENDİRME SORULARI KAYNAKÇA GİRİŞ Öğretim Öğretme etkinliklerinin önceden saptanan amaçlar doğrultusunda, istendik davranışların kazandırılması amacıyla düzenlendiği yerler genellikle eğitim kurumlarıdır. Okullarda yapılan planlı, kontrollü ve örgütlenmiş öğretme faaliyetlerine öğretim denir. Öğretim formal eğitim içinde yer alır. Öğretim sürecinde yapılacak etkinliklerin tümü önceden planlanır ve bu plan çerçevesinde yürütülür (Erden, 2008). Slavin (2013) ise öğretimi, bir öğretmenin öğrencilerinin neleri öğrenmesini istemesi ve öğrencilerin gerçekte neleri öğrendiği arasındaki bağlantı olarak ifade etmektedir.

Öğretimle İlgili Temel Kavramlar 3 Öğretim, önceden hazırlanmış bir program doğrultusunda planlanan, uygulanan ve değerlendirilen, amacı bireyin etkin bir şekilde öğrenmesini sağlamak olan ve çoğunlukla ders vb. uygulamalarla sınırlı olan etkinliklerdir (Taşpınar, 2012). Büyükkaragöz ve Çivi (1994) ise öğretimi, öğretmenin uyarıcı ve öğrenme durumları yaratarak, öğrencilerin amaçlar yönünde davranışlar geliştirmesine yardım etmesi olarak tanımlamaktadır. Özçelik (2010) öğretimi, öğretme-öğrenme sürecinin planlanması, işletilmesi ve denetimi, kısacası öğretme-öğrenme sürecinin işletimi olarak ifade etmektedir. Öğretim, belli bir amaçla, bir program ve bir plan dâhilinde, bireylere gerekli bilgiler, olumlu davranışlar, iyi alışkanlıklar kazandıran, yeteneklerini geliştiren, kişiliklerini oluşturan, hayata hazırlayan ve bir yönüyle de eğiten; öğrenme ve öğretme etkinlikleridir (Kemertaş, 1999). Öğretim, eğitimin bir aracıdır. Eğitimin amaçları öğretim aracılığıyla gerçekleştirilir. Eğitimin amaçlarına uygun olarak belirlenmiş olan içerik öğretim aracılığıyla öğrencilere kazandırılır. Böylece öğrenciler, eğitimin amaçları doğrultusunda biçimlendirilmeye çalışılır (Sünbül, 2011). Öğretim İlkeleri Öğretim ilkeleri, doğruluğu kabul edilen, eğitim öğretim etkinliklerinin amaçlarına başarıyla ulaşacak şekilde düzenlenip yürütülmesinde kılavuzluk ederek yönlendirilen öncü fikirlerdir. Bu ilkeler öğretmenin tüm öğretim etkinliklerini düzenlemesinde, yönetmesinde ve değerlendirmesinde rehber niteliğindedir (Büyükkaragöz ve Çivi, 1994). Öğretim ilkeleri, eğitim öğretim sırasında devamlı göz önünde bulundurulması gereken, ilkelere zıt iş yapılmasına müsaade edilmeyen prensiplerdir. İlkeler, konu ve yöntem seçiminde de etkili olur. Öğretimde başarıya ulaşmak için, uygun yöntem kullanmak kadar, bu faaliyetlerde bazı ilkelere de uymak gereklidir (Ergün ve Özdaş, 1997). Bu ilkeler, öğretmenin öğretim etkinliklerini düzenlemesinde, yönetmesinde ve değerlendirmesinde rehberdir. Öğretmenin başarısının büyük ölçüde, eğitim öğretim ilkelerini tam olarak anlamasına ve etkinliklerini bu ilkelere göre gerçekleştirmesine bağlıdır. Öğretmen, eğitim ve öğretim ilkelerini iyi bilmeli ve bunların nasıl ve ne zaman uygulanacağını kestirebilmelidir (Kemertaş, 1999). Genel Öğretim İlkeleri Çocuğa görelik, somuttan soyuta, bilinenden bilinmeyene, yakından uzağa, ekonomiklik, aktivite, açıklık, aktüalite, hayata yakınlık, bütünlük, otoriteye itaat ve özgürlük, hazırbulunuşluk, motivasyon, katılım, pekiştirme, geri bildirim ve transfer ilkesi şeklinde sıralanmaktadır.

4 Öğretim İlke ve Yöntemleri Strateji Strateji, belirlenen hedeflere ulaşmak için tutulan en genel yol olarak ifade edilebilir. Strateji; bir kurumun (veya devletin) güttüğü siyasete uygun olarak seçtiği hedeflere ulaşmak üzere, her alanda aldığı tedbirler ve her türlü aracın kullanılmasıdır (Meydan Larousse, 1991). Öğretim Stratejisi Öğretim stratejisi, bir öğretmenin, dersin veya bir konunun öğretilmesinde hedefe ulaşmak için seçeceği öğretim yöntemi, çeşitli teknikler ve hatta değerlendirme biçiminin uyum içinde olması (Ergün ve Özdaş, 1997) şeklinde açıklanmaktadır. Kısaca, dersin amaçlarına ulaşmasını sağlayan genel öğrenme ve öğretme modelidir (Kemertaş, 1999). Yöntem Bir amaca varmak için takip edilen, doğruluğu ve başarısı denenmiş en kısa ve en emin yol, hareket ve iş tutma tarzı (Büyükkaragöz ve Çivi, 1994) olarak tanımlanmaktadır. Bir başka tanımda ise yöntem, zihnin, bir gerçeğe ulaşmak veya onu kanıtlamak üzere mantığa uygun bir biçimde düzenlenmiş ilkelerin, kuralların, evrelerin bütünü (Kemertaş, 1999) olarak tanımlanmaktadır. Kısaca bir amaca giden yol demektir. Yani düşünülmüş ve planlanmış bir hareket biçimidir (Hesapçıoğlu, 2008). Öğretim Yöntemi Öğretim yöntemi, öğrencilerin özellikleri, ders araç ve gereçleri ile tüm öğrenme durumları göz önünde tutularak belirlenen ve izlenen mantıklı yol olarak ifade edilmektedir (Oğuzkan, 1985). Teknik Teknik, herhangi bir şeyi yapmak için izlenen veya yeniden bir şey oluşturmayı amaçlayan ve yaratıcı bir nitelik taşıyan yol olarak açıklanabilir (Büyükkaragöz ve Çivi, 1994). Öğretim Tekniği Öğretim tekniği, bir öğretme yöntemini uygulamaya koyma biçimi olarak ifade edilmektedir (Alkan, 1979). Daha geniş bir açıdan düşünülürse, yöntemin hedeflere ulaşmak için öğretme-öğrenme sürecini desenleme ve planlama olduğu, tekniğin ise bu desenlenen ve planlanan düşüncelerin uygulamaya aktarılmasında izlenen yol olduğu anlaşılacaktır (Demirel, 1994). Bu kavramlardan en geniş olanı genel yol anlamına gelen strateji ya da yaklaşım kavramıdır. Daha sonra ise sırasıyla yöntem ve teknik kavramları gelmektedir.