Hazırlayan: Yasemin Özkonuk 1
HOŞGELDİNİZ 2
45001 İLE 18001 ARASINDAKİ TEMEL FARKLILIK Diğer yönetim sistem standardları ile entegre. Liderlik vurgusu Çalışanların katılımı İç ve dış faktörler ele alındı Proses yaklaşımı Risk yönetimi
TASLAK ULUSLARARASI STANDARD ISO/DIS 45001.2-30 kasımda oylama final tasarı için başlıyor ve Mart 2018 de yayınlanması ön görülüyor 4
4-KURULUŞ KAPSAMI İyi bir İSG yönetim sistemi için kuruluş, İSG yönetimini etkileyebilecek, iç dış faktörler ve çalışan ve diğer ilgili taraf beklentilerini anlamalıdır. Kuruluş uygulamada kapsam sınırlarını belirlemede özgürdür ancak bu özgürlüğünü kullanırken yasal şartlara uyma zorunluluğunu da unutmamalıdır. Bu standardın şartlarını karşılamak için prosesler oluşturma şartı ve bu etkileşiminin belirlenmesi şartı da yeni getirilmiştir. Not 1. Çalışan, denildiğinde beyaz ve mavi yakalı herkes bunun yanında alt işveren, yüklenici çalışanları da akla gelmelidir. Not 2. İlgili taraf, yasal otoriteler(yerel ulusal, uluslararası) kuruluş sahipleri, yüklenici tedarikçi, ve işveren kuruluşları (işçi ve işveren sendikaları) sahipler, hissedarlar, ziyaretçiler, müşteriler, yerel halk, kuruluş komşuları ve genel halk. 5
DIŞ HUSUSLAR Yasal, teknolojik, rekabetçi piyasa ile ilgili, kültürel, sosyal ve ekonomik çevrelerden(uluslararası, ulusal, bölgesel veya yerel) Yeni rakipler, yükleniciler, tedarikçiler, ortaklar, yeni teknolojiler ve yeni oluşumlar, Kuruluş ve ürünler hakkında yeni bilgiler ve iş sağlığı güvenliği üzerindeki etkiler, Kuruluş üzerinde etkisi olan yeni eğilimler, 6
İÇ HUSUSLAR Organizasyon yapısı sorumluluklar ve hesap verme Politika hedef stratejiler, Bilgi yeterliliği, Bilgi sistemi karar verme prosesi, bilgi akışı yeni ürün hizmet yazılım ile tanışma, Çalışanların bakış açısı ve değerleri, Organizasyon kültürü, Kuruluşun adapte ettiği standardlar, modeller, dış kaynaklı faaliyetleri de içeren yapısal ilişkilerin kapsamı, Çalışma saatlerindeki düzenlemeler, Çalışma şartları, 7
5) LİDERLİK VE ÇALIŞANLARIN KATILIMI Liderdeki farkındalık, cevap verme, aktif katılım ve yaptığı geri bildirimler İSG yönetim sisteminin başarısı için oldukça kritik rol oynar. Kurum kültürünü çok büyük bir oranda lider belirler. Çalışanların ramak kalma ve tehlikeli olayları raporlandırma konusunda cesaretlendirilmesi iyi bir liderlik örneğidir. Yapılan tetkiklerde liderin açılış toplantısına kısaca katılması ve daha sonra tetkikle ilgilenmemesinin iyi bir liderlik örneği olduğunu söyleyemeyiz. Lider iş proseslerine, İSG yönetim sistemini entegre etmelidir. Lideri bu standatta zorlayacak husus kurum kültürünü oluşturmak olacaktır, iş sağlığı güvenliği yönetim sistemi prosedürlerden değil davranışlardan oluşur. 8
5.2. İŞ SAĞLIĞI İŞ GÜVENLİĞİ POLİTİKASI Politika, hedefler için çerçeve yasal şartalar uyum ve sürekli iyileştirme taahhütünü içermeli. Yazılı halde olmalı ilgili taraf dikkatine sunulmalı. 18001 standardından farklı olarak politikanın İSG riskleri azaltmak, tehlikeleri ortadan kaldırmak taahhütü ile çalışan ve çalışan temsilcilerine danışma ve katılımı sağlama taahütünü içermesi gerektiği eklenmiştir. 9
5.3.ROL SORUMLULUK VE YETKİLER Üst yönetim İSG yönetim sistemi için gerekli rol sorumluluk yetki tanımı yaptı diye asla iş kazası karşısında sorumluluğundan kurtulamaz. İş yerindeki herkes kendi sağlığının yanında diğerlerinin de sağlığını düşünmek zorunda. Üst yönetim devlet mercilerine karşı aldığı kararları açıklayabilir olmalı. Burada standard bu durumu hesap verebilirlik olarak tanımlamıştır. ISO 9001-2015 versiyonu gibi direk adreslenen bir yönetim temsilcisi şartı aranmamakla beraber sistem şartlarının güvence altına alındığında emin olunan ve üst yönetime İSG performansı hakkında raporlama yapılması şartı vardır 10
5.4.ÇALIŞANLARA DANIŞMA VE İLETİŞİM Çalışanlara ve varsa çalışan temsilcilerine danışılan bilgi alışverişinin olduğu, karar alma süreçlerinde rol aldıkları bir iletişim süreci olmalı. Çalışanlar bildirdikleri ramak kalma, kaza ve öneri için herhangi bir tehdit asla hissetmemelidir. Çalışanlara iletişimde engel ve bariyer kalksın ya da minimize edilsin de engel ve bariyerden kasıt dil, literatür, çalışanın cesaretini kıran yaklaşım vb. Karar verme yetkisi olmayan yanlızca kendilerine verilen işi yapan çalışanlarında ihtiyaç ve beklentilerinin anlaşılması, politika, sorumluluk yetki ve yasal şart gibi konularda da danışılması vurgulanmıştır. TOPLANTI KONUSU KİCK OF MEETİNG TOPLANTILARI GENEL KOORDİNASYON TOPLANTISI İSG GENEL KOORDİNASYON TOPLANTISI İSG KURUL TOPLANTISI İSG KISIM ŞEFLERİ KOORDİNASYON TOPLANTISI ALT YAPI İSG-ALT YÜKLENİCİ KOORDİNASYON TOPLANTISI ÜST YAPI İSG-ALT YÜKLENİCİ GENEL KOORDİNASYON TOPLANTISI ELEKTRİK KOORDİNASYON TOPLANTISI TOPLANTI PERİYODU HER YENİ FİRMA BAŞLANGICINDA HAFTALIK HAFTALIK AYDA BİR KEZ HAFTALIK HAFTALIK HAFTALIK HAFTALIK 11
6) PLANLAMA Planlama tek bir olay değil risk ve fırsatları, değişen koşulları algılayan devam eden bir prosestir. Risk ve fırsatlar dökümante edilmelidir. Fırsat yeni getirilen bir kavram olup, İSG performansını iyileştirecek koşullar olarak tanımlanır. 6.1.1 de standard belirsizlik etkisi adını verdiği ve kuruluşun istenen isg sonuçlarını elde etmesini etkileyecek iç ve dış hususların çalışan, ilgili taraf beklentilerinin dikkate alındığı risk ve fırsatlardan söz etmekte olup, iş sağlığı iş güvenliği riskleri ile karıştırılmaması istenmektedir. 12
6) PLANLAMA 18001 den farklı olarak tehlike tanımlamasında kuruluş içi ve kuruluş dışı acil durumlar, sebepleri, geçmiş ile ilgili kazalar, işin yürütülmesindeki sosyal faktörler (aşırı yük, çalışma saatleri taciz, zorbalık, mağduriyet), liderlik ve kurum kültürü hususlarını dile getirmiştir. Standardın 6.1.3. yasal ve diğer şartlar maddesinde diğer şartlar maddesindeki Diğer şartlar; müşteri şartları, alt işveren şartları, sendika şartları, rehber standart şartları vb anlamındadır. 18001 den farklı olarak hedeflerde çalışan temsilcileri ve çalışan görüşlerinin alınması gerektiği ve isg hedeflerinin iş proseslerine entegre edilmesi gerektiği eklenmiştir. 13
7) DESTEK 18001 den farklı olarak, 7.2. yeterlilik maddesi içerisine yetkinlik şartı eklenmiş, 7.3. farkındalık maddesinde ise çalışanların farkında olması gereken konulara arasına çalışanlarla ilgisi olan kazalar ve bu kazaların araştırma sonuçları çalışanlarla ilgili tehlikeler, İSG riskleri ve belirlenmiş aksiyonlar hayati bir tehlikeyle karşılaşan bir çalışanın işi yapmama imkanı ile ilgili düzenlemeler eklenmiştir. 7.4 iletişim maddesinde 18001 den farklı olarak iletişim iç ve dış olarak ikiye ayrılmış ve ne hakkında ne zaman kimlerle konusunu ele alan iç dış iletişim prosesi oluşturulması şartı konmuştur ve iletişim ihtiyaçları ele alınırken dil, kültür, okuryazarlık,sakatlık gibi hususların göz önüne alınması istenmiştir. 14
7) DESTEK 7.5 Dökümante edilmiş bilgi bizim eskiden doküman ve veri kontrolü dediğimiz madde olup 9001-2015 versiyonu ile aynıdır. Neler dökümante edilmelidir? Standatta dökümante edilmiş bilgi şartı olan hususlar ile İSG sistemin etkinliği için kuruluşunuzun ihtiyaç duydukları, yasal ve diğer şart gereği olan şartlar dökümante edilmeli ve gerekiyorsa kayıt olarak muhafaza edilmelidir. 15
8) OPERASYON 8.1 Operasyonel Planlama ve Kontrol 8.1.1. Genel 8.1.2. İSG Risklerinin Azaltılması ve Tehlikelerin Ortadan Kaldırılması 8.1.3. Değişim Yönetimi 8.1.4. Dış Kaynak Kullanma 8.1.5. Satın Alma 8.1.6 Yükleniciler 8.2 Acil Durum Hazırlığı Ve Müdahale 16
8) OPERASYON İSG yönetim sistemi prosesleri için kriterlerin belirlenmesi ve bu kriterlere uygunluğun kontrol edilmesi istenmektedir. Standard nerelerde proses oluşturmalı şartı koymuş? 5.4 ÇALIŞANLARA DANIŞMA VE İLETİŞİM Kuruluş uygulanabilir her seviye ve fonksiyonda İş sağlığı güvenliği yönetim sisteminin iyileştirme faaliyetlerinde, performans değerlendirilmesinde uygulanmasında planlanmasında çalışanların katıldığı, çalışan temsilcilerine danışıldığı bir proses kurmalı uygulamalı ve sürdürmeli 17
8) OPERASYON 6.1.2.1 TEHLİKE TANIMLAMASI Kuruluş sürekli ve önleyici bir tehlike tanımlama prosesi kurmalı uygulamalı ve sürdürmelidir. 6.1.2.2 İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ RİSKLERİ VE DİĞER RİSKLERİN İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİNE GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ Kuruluş aşağıdakileri sağlayan proses oluşturmalı uygulamalı ve sürdürmelidir 6.1.3 YASAL VE DİĞER ŞARTLARIN BELİRLENMESİ Kuruluş aşağıdakileri dikkate alan bir proses kurmalı oluşturmalı yürütmeli 7.4 İLETİŞİM 7.4.1. GENEL Kuruluş aşağıdakileri de içeren, İSG yönetim sistemi ile ilgili iç ve dış iletişim prosesi oluşturmalı uygulamalı ve sürdürmelidir. 18
8) OPERASYON 8.1.3. DEĞİŞİM YÖNETİMİ Kuruluş İSG performansı üzerinde etkisi olacak planlı kalıcı ve geçici değişikliklerin kontrolü için proses oluşturmalı. 8.1.5. SATIN ALMA İSG yönetim sistemine uygunluğunu garantilemek için kuruluş satın alınan ürün veya hizmet için kontrolü için proses oluşturmalı, uygulamalı sürdürmeli. 8.1.6 YÜKLENİCİLER Kuruluş İSG yönetim sistemi şatlarının yüklenici ve yüklenici çalışanları tarafından sağlandığından emin olacak proses oluşturmalı, uygulamalı, sürdürmeli. 8.2 ACİL DURUM HAZIRLIĞI VE MÜDAHALE Kuruluş 6.1.2.1. de tanımlanan potansiyel acil duruma müdahale etme ve hazırlıklı 19 olmak için kuruluş bir proses oluşturmalı uygulamalı ve sürdürmeli.
8) OPERASYON 9 PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ 9.1. İZLEME ÖLÇME ANALİZ VE PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ 9.1.1. GENEL Kuruluş izleme ölçme analiz ve performans değerlendirmesi için bir proses oluşturmalı uygulamalı ve sürdürmeli. 9.1.2. UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİ Kuruluş yasal ve diğer şartlara uygunluğunu değerlendirecek bir proses kurmalı ve uygulamalıdır. 10.2 KAZA, UYGUNSUZLUK VE DÜZELTİCİ FAALİYET Kuruluş, kaza ve uygunsuzlukları belirleyen yöneten, raporlayan,araştıran ve tedbirleri alan bir proses oluşturmalı. 20
9) PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ 9.1. İzleme Ölçme Analiz Ve Performans Değerlendirmesi 9.1.1. Genel 9.1.2. Uygunluk Değerlendirmesi 9.2. İç Tetkik 21
9) PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ Tehlike tanımı ve risk değerlendirmesi sonucu aksiyonlar uygulanıyor mu? Etkin mi? İSG hedefleri gerçekleşti mi? Yasal şartlara uyulmakta mı? İç tetkik sonucunda sistem işliyor mu? İSG performans değerlendirme sonuçları(kaza sayısı, ramak kalma vb) Bunları kim hangi sıklıkta nasıl takip edecek? 22
10) İYİLEŞTİRME 10.1 Genel 10.2 Kaza, Uygunsuzluk ve Düzeltici Faaliyet 10.3 Sürekli İyileştirme 23
TEŞEKKÜRLER 24