HASAR STABİLİTESİ (DAMAGE STABILITY) 1 of 94
1. HASAR STABİLİTESİ TEORİSİNİN ESASLARI 1.1. Arşimet Prensibi: Bir madde suda serbestçe yüzerken; bu maddenin kütlesi, bu maddenin yer değiştirmeye zorladığı suyun kütlesine eşittir. 2 of 94
1.2. Hasarlı geminin yüzmesi: 1.2.1. Draft değişimi: Bir veya birden fazla kompartımanı hasar gören bir geminin draftı; hasarlı kompartımanlar sebebiyle kaybedilen yüzdürme yeteneği (buoyancy)'ni telafi etmek için artacaktır. Dengeye geldiğinde ise yeni bir yüzme merkezi noktası ortaya çıkacaktır. Kompartımanları hasar gören gemi 3 of 94
1.2.2. Meyil açısı: Eğer hasar gemi baş-kıç hattına göre simetrik değilse, gemi meyil yapacaktır. Hasar sonrası meyil yapan gemi 4 of 94
1.3. Trim değişimi: Eğer hasar geminin baş ya da kıç tarafında ise ciddi trim oluşumu gerçekleşecektir. Hasar sonrası trim yapan gemi 5 of 94
1.4. Stabilite parametrelerindeki değişim: Gemi hasar gördüğünde; deniz, geminin hasarlı kompartımanlarını aslında yoklarmış gibi hisseder. Denizin hasarlı gemiyi hissediş şekli 6 of 94
1.5. Ağırlık merkezi "G" ve Yüzdürme yeteneği merkezi (B) : Hasar gören geminin stabilitesi etkilenir. Suyun altında kalan kısım değiştiği için stabilite parametreleri de değişir. Eğer hasar sonrası tanklarda bulunan sıvılar hala gemideyse; ağırlık merkezi "G" aynı yerinde kalacaktır. Yüzdürme yeteneği merkezi "B" ise; ağırlık merkezi "G" ile aynı dikey hatta gelecek şekilde yer değiştirecektir. Hasarlı geminin "G" ve "B" noktaları 7 of 94
1.6. Metasenterik yarıçap "BM" : Geminin su altında kalan kısmının şekli değişirse, Metasenter "M" noktasının yeri de değişir. Genellikle Metasenterik yükseklik "GM" azalır fakat hasarın genişliğine göre bazen artabilir de. Metasenter "M" noktası; geminin deplasmanına ve geminin yüzme merkezinden geçen boyuna eksendeki su kesiti alanının eylemsizlik momentine (moment of inertia) bağlıdır. Formülü de şöyledir: BM = I Δ I: Gemi su hattı alanının eylemsizlik momenti : Geminin deplasman hacmi Δ 8 of 94
"BM" mesafesi 9 of 94
1.7. Su seviyesinin üzerine uzanan hasarlar: Eğer hasarlı kompartımanlar su seviyesinin üstüne kadar uzanıyorsa; bu yatay eksendeki su hattı alanında boşluklara yol açacaktır ve eylemsizlik momentini azaltacaktır. Su hattı alanında ortaya çıkan boşluklar Su seviyesinin üzerine uzanan hasar ve bunun sebep olduğu geminin su hattı alanındaki boşluklar 10 of 94
Bu şartlarda; deplasman sabit olduğu sürece BM mesafesi küçülecektir. Artan draft sebebiyle "B" yukarı çıkacaktır fakat bu çıkış, BM mesafesinin azalışı kadar olmayacaktır. Buna göre "G" hasardan sonra "M" ye daha da yaklaşacak ve geminin "GM" mesafesi azalacaktır. Su seviyesinin üzerine uzanan hasarlarda "GM" azalışı 11 of 94
1.8. Su seviyesinin üzerine uzanmayan hasarlar: Eğer hasarlı kompartımanlar su seviyesinin altında kalıyorsa; geminin su hattı alanı neredeyse etkilenmez. Neredeyse kelimesini kullanmamızın sebebi draft artışının sebep olduğu çok az miktardaki su hattı alanı büyümesidir. (Geminin formu sebebiyle yüksek draftlarda geminin su hattı alanı daha geniştir) Bu küçük büyüme geminin su hattı alanının eylemsizlik momentini de bir miktar artıracaktır. Su hattı alanında boşluk oluşmuyor Su seviyesinin üzerine uzanmayan hasar 12 of 94
Bunun bir sonucu olarak "BM" mesafesi artacak; artan draft "B" noktasını yukarı itecek ve ardından "GM" mesafesi artacaktır. Su seviyesinin üzerine uzanmayan hasarlarda "GM" artışı 13 of 94
1.9. Geçirgenlik katsayıları (Permeability coefficients): 1.9.1. Hacim (volume) geçirgenlik katsayısı: Geminin hasar gören kompartımanı tamamıyla deniz suyu ile dolmayabilir; çünkü outfitting, makine veya kargo, kompartımanı işgal etmektedir. Buna mahalin geçirgenliği denir. Soldaki küpün içindeki su miktarı daha azdır 14 of 94
Mahalin hacim geçirgenlik katsayısı; mahale girebilecek maksimum su hacminin, mahalin toplam hacmine oranıdır ve yüzde olarak ifade edilir. Bu figür, yeni yüzme merkezini hesaplama için bize gerekecek olan, hasar durumunda mahale ne kadar su gireceğini hesaplamaya yardımcı olur. SOLAS'ın tahmin maksatlı olarak vermiş olduğu figürler şöyledir: Mahal Kargo alanları ve storlar (tanklar hariç) Geçirgenlik %60 Yaşam mahali (Accomodation) %95 Makine (Machinery spaces) %85 Sıvılar için özel alanlar (tanklar bu gruba girer) Doluluğa göre %0 - %95 arası 15 of 94
1.9.2. Yüzey (surface) geçirgenlik katsayısı: Hasarlı geminin stabilitesinden bahsederken geminin su hattı alanının eylemsizlik momentinin ne kadar önemli olduğundan bahsetmiştik. Hasar, geminin su hattı alanının tümünü alıp götürmez. Kompartımandaki çeşitli objeler su hattı alanında ufak adacıklar oluşturur ve bu da geminin stabilitesine olumlu etki yapar. Yüzey geçirgenlik katsayısı; hasarlı kompartımanın su hattı alanının delinmemiş kısımlarının, kompartımanın tüm yüzey alanına oranıdır. SOLAS'ın çeşitli mahaller için yüzey geçirgenlik katsayıları olarak verdiği figürler, hacim geçirgenlik katsayılarının aynısıdır. 16 of 94
2. HASAR STABİLİTESİ HESAPLAMALARI Bir geminin hasar aldıktan sonra batıp batmayacağını hesap edebilmek için mevcut iki tane teori bulunmaktadır: - Yüzdürme yeteneği kaybı yöntemi - İlave ağırlık yöntemi 17 of 94
2.1. Yüzdürme yeteneği kaybı yöntemi: Bu yöntem doğru yöntem olarak kabul edilir. Geminin yeni bir su altı şekline sahip olduğu kabul edilerek denge hesabı yapılır. 2.1.1. Hesaplama prosedürü: Yüzdürme yeteneği kaybı yöntemi kullanılarak geminin yeni yüzme merkezini ve stabilitesini hesaplanmak isteniyorsa; aşağıdaki prosedür uygulanmalıdır: 18 of 94
1. adım: Hasarlı kompartımanın, hasar öncesindeki su seviyesine inmesi için gereken deplasman farkının kompartımanın hacim geçirgenlik katsayısı ile çarpılması ile kompartımanı basan deniz suyunun hacmi, diğer bir deyişle yüzdürme yeteneği kaybı hesaplanır. 19 of 94
2. adım: Draft değişimi ve geminin hasarlı kompartımanlar çıkarıldığında geriye kalan su hattı alanı için boyuna yüzme merkezi "LCF" nin ve enine yüzme merkezi "TCF" nin yeni pozisyonu hesap edilir. 20 of 94
3. adım: Yeni yüzme merkezinin enine ve boyuna merkezini kullanarak geriye kalan su hattı alanı için eylemsizlik momenti hesaplanır. Ardından da yeni "BM" mesafesi bulunur. 21 of 94
4. adım: "B" noktasının omurga seviyesi üzerindeki yeni pozisyonu hesap edilir. 22 of 94
5. adım: Yeni "GM" mesafesi hesap edilir. 23 of 94
6. adım: Meyil açısı ve trim hesap edilir. 24 of 94
GZ eğrisi düzeltmesi: Hasarlı durum için doğru GZ değeri; ancak hasarlı tekne için hesaplanmış çapraz eğriler ve KN değerleri mevcut ise hesaplanabilir. 25 of 94
Bir önceki slayttaki durumun aynısı, tek fark rüzgarın olması 26 of 94
HASAR STABİLİTESİ HESABI, EL İLE YAPILACAKSA "YÜZDÜRME YETENEĞİ KAYBI YÖNTEMİ" PEK TAVSİYE EDİLMEZ. BU YÖNTEMİN BİLGİSAYAR HESAPLAMALARINDA KULLANILMASI DAHA UYGUNDUR VE DOĞRU SONUÇ VERİR. 27 of 94
2.2. İlave ağırlık yöntemi: El ile hesaplamalarda bu yöntemi kullanmak daha kolaydır. Normal yüklemelerdeki gibi hesap yapılır; sadece kompartımanlara deniz suyu yükleniyormuş gibi davranılır. Geminin yeni yüzme merkezi hesap edilir ve gemi kırılmadığı sürece hidrostatik tablolar ve çapraz eğriler kullanılabilir. Tek zorluk kompartımanı basan deniz suyu hacmini tahmin etmektir. 28 of 94
2.2.1. Hesaplama prosedürü: İlave ağırlık yöntemi kullanılarak geminin yeni yüzme merkezi ve stabilitesi hesaplanmak isteniyorsa; aşağıdaki prosedür uygulanmalıdır: 29 of 94
1. adım: Kompartımanı basan deniz suyunun kütlesi tahmin edilir ve hesaplamada "ilave ağırlık" olarak bu kullanılır. 2. adım: Bu ilave ağırlığa göre yeni draft ve deplasman hesap edilir. 30 of 94
3. adım: Kompartımanı basan deniz suyunun ağırlık merkezi tahmin edilir ve buna göre geminin yeni ağırlık merkezi "G" hesap edilir. 31 of 94
4. adım: Yeni draft ve yeni "G" noktası için yeni "GM" mesafesi hesap edilir. 32 of 94
5. adım: Eklenen ağırlık sıvı olduğu için; "GM" mesafesini azaltacak olan serbest yüzey etkisi (free surface effect) hesap edilir. Bu hesap için aşağıdaki formül kullanılacaktır: I A x y 2 GG v = + Δ GG v : Gemi ağırlık merkezinin serbest yüzey etkisi ile sanal yükselişi I: Hasarlı kompartımandaki serbest yüzeyin eylemsizlik momenti : Metreküp olarak geminin deplasman hacmi A: Serbest yüzey alanı y: Geminin merkez hattı ile serbest yüzey alanının merkezi Δ Δ 33 of 94
Bir önceki slaytta verilen formülün "+" dan sonraki ikinci kısmı "Steiner Teoremi" nin bir katkısıdır ve hasarlı kompartımandaki suyun serbest iletişim etkisini hesaba katmak için kullanılır. Hasarsız kompartımanlardaki sıvılar denizle iletişim halinde olmadığından bu kompartımanların serbest yüzey etkisi hesabında bahsettiğimiz formülün ikinci kısmı kullanılmaz. 34 of 94
6. adım: Trim ve meyil hesap edilir. Yeni yüzme merkezi hesaplandıktan sonra kompartımandaki su seviyesinin, ilk aşamada tahmin edilenle uyumlu olup olmadığı kontrol edilebilir. Eğer uyuşmuyorsa hesaplama yeni tahminle tekrar edilmelidir. 35 of 94
GZ eğrisinin düzeltilmesi: Geminin "G" noktasının ve "F" noktasının yeni yerlerine göre yeni GZ eğrisi hesaplanmalıdır. Sonrasında bu eğri; meyil (kosinüs düzeltmesi), basan suyun serbest yüzey etkisi (sinüs düzeltmesi) ve olası serbest iletişim etkisi (sinüs düzeltmesi) için düzeltilmelidir. 36 of 94
3. TANKER HASAR STABİLİTESİ GEREKLİLİKLERİNİN DOĞRULANMASI İÇİN KILAVUZ Denizcilik Emniyet Komitesi (MSC), 92. oturumunda (12-21 Haziran 2013); Stabilite, Load Lines ve Balıkçı Gemisi Emniyeti ile ilgili Alt-Komite'nin 55.oturumunda (18-22 Şubat 2013) alınan karar sonucunda ortaya çıkan teklifini değerlendirerek "Tanker hasar stabilitesi gerekliliklerinin doğrulanması için kılavuz (Guidelines for verification of damage stability requirements for tankers)" u onaylamıştır. Bu kılavuzun mutlaka gemide bulundurulması gerekmektedir. Bu kılavuz 2 kısımdan oluşur: Kısım 1: Tanker hasar stabilitesi hesaplamalarının hazırlığı ve onayı için kılavuz. Bu kısım 14 Haziran 2013'ten sonra inşa edilen petrol tankeri, kimyasal tanker ve gaz taşıyıcılarına uygulanacaktır. Kısım 2: Hasar stabilitesi ile ilgili gereklere uygunluğun sağlanması ve bunun gösterilmesi ile ilgili kılavuz. Bu kısım tüm petrol tankeri, kimyasal tanker ve gaz taşıyıcılarına uygulanacaktır. Bizi ilgilendiren kısım budur; bunu inceleyeceğiz. 37 of 94
Kısım 2 - Hasar stabilitesi ile ilgili gereklere uygunluğun sağlanması ve bunun gösterilmesi ile ilgili kılavuz. UYGULAMA Bu kılavuz petrol tankeri, kimyasal tanker ve gaz taşıyıcılar içindir. ARKAPLAN Kılavuzun kapsamı Bu kılavuzun esas geliştirilme sebebi; tanker kaptanlarına, Şirketlere, Armatörlere, İşletmecilere, Operatörlere vb. hasar stabilitesi gerekliliklerine uyum ve bu uyumu ilgili otoritelere ispatlama konularında bilgi ve kılavuzluk sağlamaktır. Kaptana, tankerin farklı hizmet koşulları altındaki stabilitesi ile ilgili bilgiler temin edilmelidir. SOLAS, MARPOL ve, IBC ve IGC Kodları altındaki stabilite bilgisinin temini konusunda temel gereklilikler aşağıdaki tabloda verilmiştir. 38 of 94
Gemi tipi Cargo ships of 80 m in length and upwards*, keel laid on or after 1 January 2009 Cargo ships over 100 m in length*, constructed on or after 1 February 1992 and cargo ships 80 m in length and up, but not over 100 m*, constructed on or after 1 July 1998 Oil tankers of 150 gross tonnage and above, delivered after 31 December 1979 Ships carrying dangerous chemicals or noxious liquid substances in bulk, keel laid on or after 1 July 1986 Ships carrying liquefied gases in bulk, constructed on or after 1 October 1994 Regülasyon SOLAS 2009, chapter II-1, regulation 5-1 SOLAS 90, chapter II-1, regulation 25-1 MARPOL, Annex I, regulation 28 IBC Code, chapter 2, regulation 2.2.5 IGC Code, chapter 2, regulation 2.2.5 39 of 94
Bu doküman içinde "Onaylanmış yükleme koşulları" diye atıfta bulunulan şeyin ne olduğu annex içinde tanımlanmıştır. Fakat operasyonel GM veya KG verisinin sınırlandırılması hükmü tankerler için her zaman geçerli değildir ve böyle bir veri sağlanamaz. Bu tip bir durumda SOLAS Kısım II-1 Regülasyon 5-1(5) uygulanır. Kapsam ile ve stabilite bilgisi tipi ile ilgili göz önüne alınması gerekenler annex'te verilmiştir. Giriş Sorumluluk Geminin denize çıkmadan önce ilgili tüm stabilite kriterlerine uygun şekilde yüklendiğinden emin olunması; MARPOL ve SOLAS'a göre bir gerekliliktir. Bu sorumluluk SOLAS ve MARPOL'ün çeşitli hükümlerinde tanımlanmıştır. IBC ve IGC Kod'da verilen sertifikalar için ilave kurallar ve gereklilikler vardır. 40 of 94
SOLAS Sözleşmesi'nin uygulandığı tüm gemilerin kendilerine uygulanan tüm uluslararası belgelere, ulusal ve diğer kanunlara uyumlu bir şekilde işletilmeleri; ISM Kod paragraf 1.2.3'e göre bir gerekliliktir. Bu kural tankerlerin; MARPOL Annex I, veya IBC ve IGC Kod'ların hasar stabilitesi gerekliliklerine uygun şekilde işletilmesi ihtiyacını da kapsamaktadır. ISM Kod'un 7.Bölümü daha da ileri giderek işletmeci şirketin; bu gereklilikleri karşılamayı sağlayacak kontrol listesi de dahil olacak şekilde yeterli prosedürlerin mevcut olduğundan ve görevlerin sadece nitelikli personel tarafından gerçekleştirildiğinden emin olmasını şart koşmaktadır. Bu tip operasyonel prosedürlerin içinde; geminin hizmeti süresince tüm ilgili zorunlu gereklilikleri iç ve dış ISM auditor'lere ve PSC enspektörlerine gösterebilecek yeterli kayıtların tutulması da olmalıdır. Bu kılavuz ayrıca SOLAS Sözleşmesi'nin Chapter IX'unun uygulanmadığı gemiler ile de ilgilidir; ve MARPOL Annex I ve IBC, IGC Kod'ların SOLAS Sözleşmesi tonajının altında kalan gemilere kadar uzandığı göz önünde bulundurulduğunda, gemideki operasyonel kılavuzun da bu kılavuz standardına eşdeğer olması gerekir. 41 of 94
Petrol ve kimyasal taşıyan tankerler farklı hasar kriterlerine göre değerlendirilir, bu sebeple doğrulama için uygun kriter seçilmelidir. Konuyu anlayabilmek için, "Intact Stabilite", "" ve "Hasarlı durumda stabilite" terimlerinin iyi anlaşılması gerekir. Intact Stabilite kurallarına uyum Resolution MSC.267(85) ile kabul edilen "Intact Stabilite ile ilgili Uluslararası Kod 2008 (IS Code 2008)" kargo ve yolcu gemileri için uyulması gereken kriterleri ve bilgileri içerir. SOLAS Chapter II-1 Regülasyon 5-1'e göre Intact Stabilite bilgisi Kaptan'a temin edilmelidir. Normal durumlarda geminin Intact Stabilitesi ya yükleme ya da stabilite enstrumanına (loadcomputer gibi.) eklenmiş bir Intact stabilite fonksiyonu ile veya manuel hesaplamalar ile değerlendirilir. Intact stabilite kurallarına uyum denize çıkmadan önce gösterilmelidir ve bunun kanıtı dokümante edilmelidir. 42 of 94
kurallarına uyum Boyu 80 metreden uzun olan ve diğer IMO dokümanlarındaki alt bölüm (subdivision) ve hasar stabilitesi kurallarına uyması gerekenlerin haricindeki tüm kargo gemilerinin; SOLAS Chapter II-1 Bölüm B-1 B-4 arasındaki hasar stabilitesi gerekliliklerine uyması gerekir. MARPOL Annex I, IBC Kod ve IGC Kod'daki hasar stabilitesi kurallarına uyan petrol tankeri, kimyasal tanker ve gaz taşıyıcıların; SOLAS Chapter II-1, Bölüm B- 1'e uyması gerekmez. Kaptana, stabilite kitapçığı (stability booklet) şeklinde sunulan bilgiler; geminin tipine uygun intact stabilite ve hasar stabilitesi gerekliliklerini karşıladığı doğrulanmış olan yükleme durumlarını (balastlı durumlar da dahil) içerir. Tanker, stabilite kitapçığındaki bu yükleme durumları tarafından kapsanmayan bir yükleme durumunda ise; geminin hasar stabilite kurallarına uygunluğu denize çıkmadan önce doğrulanmalı ve ispatı dokümante edilmelidir. (IS Kod 2008'e bakınız) 43 of 94
Hasarlı durumdaki geminin stabilitesi Bu; geminin gerçek bir yapısal hasara uğradıktan ve su aldıktan sonra geriye kalan stabilitesi (residual stability)'dir. Stabilite bilgisinin onaylanması esnasında; o gemiye uygulanan kurallarda tanımlanan, olabilecek en kötüne kadar çeşitli ebatlarda ve şekillerde hasarlar değerlendirilir. Sadece temel intact stabilite kriterine uyum sağlamak; hasar stabilite kurallarına uyumu gerektiği şekilde sağlamaya yetmez. Hasar stabilitesi gerekliliklerine uyum için yükleme durumu öncesinde minimum intact stabilite gerekliliğinin çok ötesinde bir intact stabilite karakteristiği gerekebilir. Hasar stabilitesine gerekliliklerine uygunluk her zaman denize çıkmadan önce doğrulanmalı ve geminin, kendisine uygulanan kuralların gerektirdiği en kötü hasarın gerçekleşmesi halinde bile batmayacağından emin olunmalıdır. Hizmet esnasında yaşanan hasar durumlarında acil durum değerlendirmesi ve yardımı sağlayan karadaki bir taşeronun (shore-side contractor) kullanımı; bahsedilen bu kalkış öncesi doğrulamayı yapmanın bir yöntemi olarak kabul edilmez. (Örneğin Class NK ETAS, Emergency Technical Assistance Service) 44 of 94
Bayrak idaresinin haberdar edilmesini gerektiren herhangi bir hasarın geminin başına gelmesi durumunda; yapısal bütünlüğün devam ettiğinin doğrulanması için her zaman liman devleti ve tanınan bir organizasyon (RO: Recognized Organization) eksperinin tavsiyesi alınmalıdır. UYGUNLUK Geminin, tüm operasyonel kargo durumlarında uygulanabilir intact stabilite ve hasar stabilitesi kriterlerine uygun şekilde yüklenmesi Kaptan'ın sorumluluğundadır. Ayrıca yine Kaptan'ın bu stabilite kriterlerine uyulduğunu çeşitli sörvey ve denetleme otoritelerine ispat etmesi istenebilir. Hasar stabilitesi gerekliliklerini ayarlayan regülasyonlar IMO tarafından geliştirilmiş olan bir çok belgede bulunmaktadır. Regülasyonlara uygunluk Kaptan'ın; geminin kendi tipi, boyutu ve yaşına göre ilgili regülasyonlara uygun şekilde yüklendiğini ispat edebilmesi için kendisine yeterli bilginin temin edilmesi gerekecektir. Temin edilmesi gereken bilgiler şunlardır: 45 of 94
- Load line bilgisi - Shear Force ve Bending Boment bilgisi - KG, draft ve trim bilgisi - Intact stabilite bilgisi; ve - Hasar stabilitesi bilgisi UYGUNLUĞU İSPAT ETME YÖNTEMLERİ Kaptan'ın regülasyonlara uygunluğu ispat etmek için kullanabileceği bir çok yöntem vardır, bunlar aşağıdaki gibidir: - Geminin, onaylı stabilite kitapçığında verilen onaylı yükleme durumlarına (approved loading conditions) uygun şekilde yüklenmesi; veya - Gemi onaylı stabilite kitapçığına uygun şekilde yüklenmemiş ise, İdareden veya idare yerine hareket eden RO'dan bu yükleme durumu için onay alınması. Böyle bir durumda onaylanan yükleme durumunun hassasiyeti, tahmin edilen yüzme pozisyonu ile kayıt edilen gerçek draftlara göre gözlemlenen durumun karşılaştırılması ile cross-check yapılarak doğrulanması tavsiye edilir; veya 46 of 94
- Gemi onaylı stabilite kitapçığına uygun şekilde yüklenmemiş ise; İdare (veya idare yerine hareket eden RO)'den yetki verilmiş karadaki bir şirketten yükleme durumunun uygunluğu ile ilgili onay alınması. Böyle bir durumda onaylanan yükleme durumunun hassasiyeti, tahmin edilen yüzme pozisyonu ile kayıt edilen gerçek draftlara göre gözlemlenen durumun karşılaştırılması ile cross-check yapılarak doğrulanması tavsiye edilir; veya - Hasar stabilitesi uygunluğunun doğrulanması için, 2008 IS Kod Chapter 4, veya MSC. 1 / Circ.1229 Type 2 (veya eşdeğer) bir stabilite yazılımı (software) kullanılması; bu gemide veya yetkili bir kara lokasyonunda gerçekleştirilebilir. - Mevcut durumun Intact stabilite ve hasar stabilitesi kriterlerine uyduğunu doğrulayabilmek için onaylı bir stabilite ekipmanı (stability instrument) veya diğer kabul edilebilir bir yöntemin kullanılması. Doğrulama için onaylı stabilite ekipmanının kullanılması durumunda, programın kullanılmasına İdare veya idare yerine hareket eden RO tarafından yetki verilmelidir. Onaylı stabilite programları; 2008 IS Kod ve MSC.1 / Circ. 1229 Type 2 veya Type 3 hasar stabilite yazılımı olarak onaylanabilir. 47 of 94
- Uygunluğun ispatı için, onaylanmış bir yükleme durumu aralığı (range), maksimum KG veya minimum izin verilebilir GM eğrileri gibi basitleştirilmiş stabilite bilgisinin kullanımı. Fakat böyle basitleştirilmiş veri kullanılıyorsa; bunların oluşturulmasında uygulanan sınırlamaların, gerçek yükleme durumunda yerine getirilip getirilmediği değerlendirilmelidir. UYGUNLUK İLK ETAPTA İSPAT EDİLEMEZ İSE Tüm stabilite gereklilikleri tam anlamıyla karşılanmıyorsa Kaptan seyre kalkmamalıdır. Bir önceki kısımda bahsettiğimiz ispat yöntemlerinden herhangi biri ile ispatın mümkün olmadığı bir durumda yapılabilecekler şunlardır: - Geminin yükleniş şeklini onaylı stabilite kitapçığındaki onaylı bir duruma uyan bir şekle getirmek; veya - Bir yandan Load line ve mukavemet gereklilikleri gibi seferin diğer gereklilikleri karşılanırken; diğer yandan da geminin yükleniş şeklini, stabilite ekipmanı uygunluğun sağlandığını gösterene kadar ayarlamak; veya 48 of 94
- İdare (veya onun yerine hareket eden RO) tarafından yetkilendirilmiş karadaki bir şirket ile temasa geçilmesi ve ayarlanmış bir yükleme durumunun regülasyonlara uygunluğunu doğrulamak için intact ve hasar stabilitesi hesaplamalarında yardım istenmesi. Böyle bir durumda onaylanan yükleme durumunun hassasiyeti, tahmin edilen yüzme pozisyonu ile kayıt edilen gerçek draftlara göre gözlemlenen durumun karşılaştırılması ile cross-check yapılarak doğrulanması tavsiye edilir; veya - İdare yerine hareket eden RO ile temasa geçilmesi ve ayarlanmış bir yükleme durumunun regülasyonlara uygunluğunu doğrulamak için intact ve hasar stabilitesi hesaplamalarında yardım istenmesi. Böyle bir durumda onaylanan yükleme durumunun hassasiyeti, tahmin edilen yüzme pozisyonu ile kayıt edilen gerçek draftlara göre gözlemlenen durumun karşılaştırılması ile cross-check yapılarak doğrulanması tavsiye edilir. 49 of 94
HASAR STABİLİTESİ GEREKLİLİKLERİNE UYGUNLUĞUN İSPATI İÇİN KULLANILABİLECEK DOKÜMANTASYON Kılavuzun bu bölümünün amacı, ilgili tüm taraflara hasar stabilitesi gerekliliklerine uygunluğun doğrulanması konusunda yardımcı olmaktır. Hasar stabilitesi gerekliliklerine uygunluğun doğrulanması, şirketin işletme prosedürlerine ve şirket emniyet yönetim sistemine uygun şekilde belgelenmelidir. Buna manuel hesaplamaların ve / veya stabilite ekipman çıktılarının uygunluğun doğrulanması için saklanma yöntemi de dahil olmalıdır; böylece bu bilgiler şirket auditor'leri, sörveyörler veya PSC enspektörleri gibi 3.partilere sağlanabilir. Kayıtların, bir sonraki Emniyet Yönetim Sistemi (SMC) audit'inde mevcut olabilmesi için en az 3 sene boyunca saklanması tavsiye edilmektedir. 50 of 94
Aşağıdaki dokümanlar eğer gemide bulundurulursa, hasar stabilitesi gerekliliklerine uygunluğun ispatı için kullanılabilirler: 1. Geminin, onaylı stabilite kitapçığındaki onaylı yükleme durumlarına uygun şekilde yüklenmesi halinde: 1.1. Onaylı stabilite bilgisi (Eğer onay evrak ile belirtilen koşullara veya dizayn değerlendirme dokümanına bağlıysa, ek olarak bu evrakın veya dokümanın da bir kopyası) 1.2. Onaylı hasar stabilite hesaplamaları (Eğer onay evrak ile belirtilen koşullara veya dizayn değerlendirme dokümanına bağlıysa, ek olarak bu evrakın veya dokümanın da bir kopyası) 1.3. Kayıt altına alınmış gerçek yükleme durumu 1.4. Uygunluğun temel alındığı onaylı yükleme durumunun doğrulanması Gerçek yükleme durumunun İdare tarafından tanımlanan kabul edilebilir aralıkta olup olmadığı, iki onaylı yükleme durumunun karşılaştırılmasıyla onaylanmalıdır. 51 of 94
2. Gemi, onaylı yükleme durumlarında olmayan bir durumda yüklenmişse, ve doğrulama gemide kritik GM / KG bilgisinin manuel kontrolü ile yapılmışsa: 2.1. Onaylı stabilite bilgisi (Eğer onay evrak ile belirtilen koşullara veya dizayn değerlendirme dokümanına bağlıysa, ek olarak bu evrakın veya dokümanın da bir kopyası) 2.2. Kritik GM / KG bilgilerinin birleştirildiği onaylı hasar stabilite hesaplamaları. Bu kritik bilgilerin kökenleri mevcut yükleme durumundaki bazı varsayım veya sınırlamalara dayanıyorsa, net bir şekilde belirtilmelidir. (Eğer onay evrak ile belirtilen koşullara veya dizayn değerlendirme dokümanına bağlıysa, ek olarak bu evrakın veya dokümanın da bir kopyası) 2.3. Kayıt altına alınmış gerçek yükleme durumu 2.4. Kayıt altına alınan yükleme durumunun; kritik hasarlı GM /KG bilgisinin basitçe türetilmesinde kullanılan mevcut ilk varsayımlara veya sınırlamalara uyup uymadığının doğrulanması. 52 of 94
2.5. Daha küçük olan case'ler (iki kompartımanlı bir gemide tek kompartıman hasarı gibi) de dahil olmak üzere; alakalı ise kayıt altına alınmış yükleme durumunun GM / KG'sinin tüm ilgili hasar case'leri için onaylı kritik hasar GM / KG bilgisini karşıladığını doğrulayan hesaplama veya kayıt sayfalarının kontrolü 3. Gemi, onaylı yükleme durumlarında olmayan bir halde yüklenmişse, ve doğrulama karada kritik GM / KG bilgisinin manuel kontrolü ile yapılmışsa: 3.1. Onaylı stabilite bilgisi (Eğer onay evrak ile belirtilen koşullara veya dizayn değerlendirme dokümanına bağlıysa, ek olarak bu evrakın veya dokümanın da bir kopyası) 3.2. Kritik GM / KG bilgilerinin birleştirildiği onaylı hasar stabilite hesaplamaları. Bu kritik bilgilerin kökenleri mevcut yükleme durumundaki bazı varsayım veya sınırlamalara dayanıyorsa, net bir şekilde belirtilmelidir. (Eğer onay evrak ile belirtilen koşullara veya dizayn değerlendirme dokümanına bağlıysa, ek olarak bu evrakın veya dokümanın da bir kopyası) 53 of 94
3.3. Kritik GM / KG bilgisinin hasar stabilitesini doğrulamak üzere kara ofisinde kullanımını kabul eden, idare veya idare adına hareket eden RO tarafından verilen yetki. 3.4. Kayıt altına alınmış gerçek yükleme durumu ve bu yükleme durumunun onay için kara ofisine gönderilişinin ispatı 3.5. Kayıt altına alınan yükleme durumunun; kritik hasarlı GM /KG bilgisinin basitçe türetilmesinde kullanılan mevcut ilk varsayımlara veya sınırlamalara uyup uymadığının doğrulanması. Bu kontrol stabilite yazılımı ile yapılamaz ve böyle bir durumda manuel kontrol yapılması şarttır. 3.6. Daha küçük olan case'ler (iki kompartımanlı bir gemide tek kompartıman hasarı gibi) de dahil olmak üzere; alakalı ise kayıt altına alınmış yükleme durumunun GM / KG'sinin tüm ilgili hasar case'leri için onaylı kritik hasar GM / KG bilgisini karşıladığını doğrulayan hesaplama veya kayıt sayfalarının kontrolü 54 of 94
4. Gemi, onaylı yükleme durumlarında olmayan bir halde yüklenmişse, ve doğrulama gemide 2008 IS Kod ve MSC.1 / Circ.1229 Type 2 (veya, İdare veya idare adına hareket eden bir RO tarafından tanımlanmış eşdeğer bir standart) stabilite ekipmanı kullanarak kritik GM / KG bilgisine karşı yapılmış ise: 4.1. Onaylı stabilite bilgisi (Eğer onay evrak ile belirtilen koşullara veya dizayn değerlendirme dokümanına bağlıysa, ek olarak bu evrakın veya dokümanın da bir kopyası) 4.2. Kritik GM / KG bilgilerinin birleştirildiği onaylı hasar stabilite hesaplamaları. Bu kritik bilgilerin kökenleri mevcut yükleme durumundaki bazı varsayım veya sınırlamalara dayanıyorsa, net bir şekilde belirtilmelidir. (Eğer onay evrak ile belirtilen koşullara veya dizayn değerlendirme dokümanına bağlıysa, ek olarak bu evrakın veya dokümanın da bir kopyası) 4.3. Kayıt altına alınmış gerçek yükleme durumu 4.4. Kayıt altına alınan yükleme durumunun; kritik hasarlı GM /KG bilgisinin basitçe türetilmesinde kullanılan mevcut ilk varsayımlara veya sınırlamalara uyup uymadığının doğrulanması. Bu kontrol stabilite ekipmanı ile yapılamaz ve böyle bir durumda manuel kontrol yapılması şarttır. 55 of 94
4.5. Geminin yükleme durumunu doğrulamak için stabilite ekipmanının kullanımını kabul eden, idare veya idare adına hareket eden RO tarafından verilen yetki 4.6. İdare veya idare adına hareket eden RO tarafından verilen yetkide tanımlanan stabilite ekipmanı için onayın bir kopyası 4.7. Stabilite ekipmanının hassas çalıştığını ispat için, idare veya idare adına hareket eden RO tarafından verilen yetkide tanımlanan kontrol hesaplamalarının kanıtı 4.8. Daha küçük olan case'ler (iki kompartımanlı bir gemide tek kompartıman hasarı gibi) de dahil olmak üzere; alakalı ise kayıt altına alınmış yükleme durumunun GM / KG'sinin tüm ilgili hasar case'leri için onaylı kritik hasar GM / KG bilgisini karşıladığını doğrulayan stabilite ekipmanı veri çıktıları 56 of 94
5. Gemi, onaylı yükleme durumlarında olmayan bir halde yüklenmişse, ve doğrulama karada 2008 IS Kod ve MSC.1 / Circ.1229 Type 2 (veya, İdare veya idare adına hareket eden bir RO tarafından tanımlanmış eşdeğer bir standart) stabilite ekipmanı kullanarak kritik GM / KG bilgisine karşı yapılmış ise: 5.1. Onaylı stabilite bilgisi (Eğer onay evrak ile belirtilen koşullara veya dizayn değerlendirme dokümanına bağlıysa, ek olarak bu evrakın veya dokümanın da bir kopyası) 5.2. Kritik GM / KG bilgilerinin birleştirildiği onaylı hasar stabilite hesaplamaları. Bu kritik bilgilerin kökenleri mevcut yükleme durumundaki bazı varsayım veya sınırlamalara dayanıyorsa, net bir şekilde belirtilmelidir. (Eğer onay evrak ile belirtilen koşullara veya dizayn değerlendirme dokümanına bağlıysa, ek olarak bu evrakın veya dokümanın da bir kopyası) 5.3. Kayıt altına alınmış gerçek yükleme durumu ve bu yükleme durumunun onay için kara ofisine gönderilişinin ispatı 57 of 94
5.4. Kayıt altına alınan yükleme durumunun; kritik hasarlı GM /KG bilgisinin basitçe türetilmesinde kullanılan mevcut ilk varsayımlara veya sınırlamalara uyup uymadığının doğrulanması. Bu kontrol stabilite ekipmanı ile yapılamaz ve böyle bir durumda manuel kontrol yapılması şarttır. 5.5. Geminin yükleme durumunu doğrulamak için stabilite ekipmanının kullanımını kabul eden, idare veya idare adına hareket eden RO tarafından verilen yetki 5.6. Bayrak devleti veya RO tarafından verilen yetkide tanımlanan stabilite ekipmanı için onayın bir kopyası 5.7. Daha küçük olan case'ler (iki kompartımanlı bir gemide tek kompartıman hasarı gibi) de dahil olmak üzere; alakalı ise kayıt altına alınmış yükleme durumunun GM / KG'sinin tüm ilgili hasar case'leri için onaylı kritik hasar GM / KG bilgisini karşıladığını doğrulayan stabilite ekipmanı veri çıktıları 58 of 94
Gemi, onaylı yükleme durumlarında olmayan bir halde yüklenmişse, ve doğrulama bu yükleme durumunun direkt olarak İdare veya idare adına hareket eden RO' ya sunulmasıyla yapılırsa: - Onaylı stabilite bilgisi (Eğer onay evrak ile belirtilen koşullara veya dizayn değerlendirme dokümanına bağlıysa, ek olarak bu evrakın veya dokümanın da bir kopyası) - Onaylı hasar stabilite hesaplamaları (Eğer onay evrak ile belirtilen koşullara veya dizayn değerlendirme dokümanına bağlıysa, ek olarak bu evrakın veya dokümanın da bir kopyası) - Kayıt altına alınmış gerçek yükleme durumu ve bu yükleme durumunun onay için İdare veya idare yerine hareket eden RO'ya gönderilişinin ispatı - Yükleme durumunun hasar stabilite kurallarına uygunluğunun doğrulanmış olduğunu ve kalkış için onay verildiğini gösteren İdare veya idare yerine hareket eden RO tarafından verilen karşılık (response) 59 of 94
Gemi, onaylı yükleme durumlarında olmayan bir durumda yüklenmişse, ve doğrulama gemide 2008 IS Kod ve MSC.1 / Circ.1229 Type 3 (veya, İdare veya idare adına hareket eden bir RO tarafından tanımlanmış eşdeğer bir standart) stabilite ekipmanı kullanarak yapılmış ise: - Onaylı stabilite bilgisi (Eğer onay evrak ile belirtilen koşullara veya dizayn değerlendirme dokümanına bağlıysa, ek olarak bu evrakın veya dokümanın da bir kopyası) - Onaylı hasar stabilite hesaplamaları (Eğer onay evrak ile belirtilen koşullara veya dizayn değerlendirme dokümanına bağlıysa, ek olarak bu evrakın veya dokümanın da bir kopyası) - Kayıt altına alınmış gerçek yükleme durumu - Geminin yükleme durumunu doğrulamak için stabilite ekipmanının kullanımını kabul eden, idare veya idare adına hareket eden RO tarafından verilen yetki; ve yetkinin işaret ettiği herhangi bir dokümanın kopyası 60 of 94
- Stabilite ekipmanının hassas çalıştığını ispat için, idare veya idare adına hareket eden RO tarafından verilen yetkide tanımlanan kontrol hesaplamalarının kanıtı - Yükleme durumunun intact ve hasar stabilite gerekliliklerini karşıladığını belgeleyen stabilite ekipmanı çıktısı. Tüm ilgili hasar case'leri değerlendirilmelidir. Gemi, onaylı yükleme durumlarında olmayan bir durumda yüklenmişse, ve doğrulama karada 2008 IS Kod ve MSC.1 / Circ.1229 Type 3 (veya, İdare veya idare adına hareket eden bir RO tarafından tanımlanmış eşdeğer bir standart) stabilite yazılımı kullanarak yapılmış ise: - Onaylı stabilite bilgisi (Eğer onay evrak ile belirtilen koşullara veya dizayn değerlendirme dokümanına bağlıysa, ek olarak bu evrakın veya dokümanın da bir kopyası) - Onaylı hasar stabilite hesaplamaları (Eğer onay evrak ile belirtilen koşullara veya dizayn değerlendirme dokümanına bağlıysa, ek olarak bu evrakın veya dokümanın da bir kopyası) 61 of 94
- Kayıt altına alınmış gerçek yükleme durumu ve bu yükleme durumunun onay için kara ofisine gönderilişinin ispatı - Stabilite ekipmanının, geminin yükleme durumunu doğrulamak üzere kara ofisinde kullanımını kabul eden, idare veya idare adına hareket eden RO tarafından verilen yetki. - İdare veya idare adına hareket eden RO tarafından verilen yetkide tanımlanan stabilite yazılımı için onayın kopyası - Yükleme durumunun intact ve hasar stabilite gerekliliklerini karşıladığını belgeleyen stabilite yazılımı çıktısı. Tüm ilgili hasar case'leri değerlendirilmelidir. 62 of 94
Gemi, onaylı yükleme durumları aralığında bulunan bir yükleme durumundaysa: - Onaylı stabilite bilgisi (Eğer onay evrak ile belirtilen koşullara veya dizayn değerlendirme dokümanına bağlıysa, ek olarak bu evrakın veya dokümanın da bir kopyası) - Onaylı hasar stabilite hesaplamaları (Eğer onay evrak ile belirtilen koşullara veya dizayn değerlendirme dokümanına bağlıysa, ek olarak bu evrakın veya dokümanın da bir kopyası) - Kayıt altına alınmış gerçek yükleme durumu - Uygulanan onaylı yükleme durumları aralığının ve bu aralık içinde tanımlanan tüm yükleme parametrelerinin önceden tanımlanmış limitler dahilinde olduğunun doğrulanması 63 of 94
EKLENTİ (APPENDIX) Tanımlamalar ve yorumlar "Stabilite ekipmanı" stabilite kitapçığında gemi için tanımlanan stabilite gerekliliklerini herhangi bir yükleme durumunda karşıladığından emin olacak şekilde gemiye özel tesis edilen ekipmandır. Donanım (hardware) ve yazılım (software)'ın birleşmesinden oluşur. Stabilite yazılımının 3 çeşidi vardır ve bunların detayları 2008 IS Kod Part B Chapter 4 ve MSC.1 / Circ.1229' da verilmektedir. Kısa tanımları aşağıda yapılmıştır. Stabilite yazılımının, geminin stabilite gerekliliklerine bağlı olarak gerçekleştireceği kabul edilebilir 3 çeşit hesaplama şekli şunlardır: Type 1: Sadece intact stabiliteyi hesaplayan yazılımdır (Hasar stabiltiesi gerekliliklerini karşılamak zorunda olmayan gemiler için); Type 2: Intact stabiliteyi hesaplayan ve limit eğrisi (Örn: SOLAS Chapter II-1 Part B-1 hasar stabilitesi hesaplamalarının uygulandığı gemiler vb. için) veya önceki onaylı yükleme durumları bazında hasar stabilitesini kontrol eden yazılımdır; 64 of 94
Type 3: Intact stabiliteyi ve her bir yükleme durumu için önceden programlanmış hasar case'lerinin direkt uygulanması yöntemiyle hasar stabilitesini hesaplayan yazılımdır (bazı tankerler vb. için) 65 of 94
Onaylı yükleme durumu MARPOL Annex I veya IBC veya IGC Kod'a göre sertifikalandırılmış bir tanker için, onaylı bir yükleme durumu; lightship ve tüm özel deadweight maddelerinin hesaba katıldığı, İdare veya idare yerine hareket eden RO tarafından hem intact hem de hasar stabilitesi gerekliliklerine uyduğu doğrulanmış olan, ve geminin hizmetinde kullanılmak üzere onaylanmış benzersiz özel bir yükleme durumudur. Özel bir yükleme durumu için onay; bu benzersiz durum yüklemesi için verilir ve uygulanabilir intact ve hasar stabilite kriterlerine karşı uygunluk payı sıfır olabilecek farklı bir yükleme durumunun kabulünün veya onayının sunumu olarak kabul edilemez. Hizmet esnasında doğrulanan ve; onaylı yükleme durumları aralığı veya onaylı sınırlayıcı KG / GM eğrilerinin hudutları içinde olduğu gösterilen yükleme durumları da onaylı yükleme durumu olarak kabul edilir. İdare veya idare yerine hareket eden RO tarafından yetkilendirilmiş onaylı bir stabilite ekipmanı kullanılarak doğrulanan yükleme durumları da onaylı yükleme durumu olarak kabul edilir. 66 of 94
Onaylı yükleme durumuna "uygun şekilde", "çok yakın şekilde" veya "ciddi fark içermeyen şekilde" yükleme Kalkış öncesinde gemide gerçek yükleme durumunun hasar stabilitesi doğrulamasını mümkün kılan onaylı bir stabilite ekipmanına, onaylı yükleme durumları aralığına veya kritik GM veya KG bilgisine sahip olmayan tankerler için; yükleme durumu kalkış öncesi idare veya idare yerine hareket eden RO tarafından uygun olarak doğrulanmamış ise, yükleme her zaman onaylı bir yükleme durumuna sımsıkı uyacak şekilde gerçekleştirilmelidir. Fakat, kargo spesifik gravitesi (s.g.), storlar ve küçük tank dolumlarındaki bazı küçük değişimler göz önünde bulundurulduğunda; bu tip tankerlerin operasyonunu kolaylaştırmak için; onaylı durumdan biraz farklı yüklemelere müsaade edilmesi gerektiği değerlendirilmiştir. Bu anlamda; sabit kargo ve balast dağılımından türetilmiş, onaylı bir çift kalkış ve varış durumlarının hudutları arasında yükleyen bir geminin, bu onaylı durumlara uygun olarak yüklendiğinin kabul edilmesi tavsiye edilmektedir. 67 of 94
Bu tavsiyeyi karşılamak için, gerçek yükleme durumu aşağıdaki limitler içinde olmalıdır: - Deplasman, onaylı kalkış ve varış durumlarının deplasman değerlerinin arasında olmalıdır; - KG / GM (serbest yüzey düzeltmesi yapılmış); hasar stabilitesi uygunluğunu doğrulamak için, gerçek durum deplasmanının onaylı kalkış ve varış durumlarınınkiler ile linear enterpolasyonunun yapılması ile tespit edilen değerin altında olmalıdır; ve - Trim, onaylı kalkış ve varış durumları tarafından tanımlanan trim aralığında olmalıdır. İdare tarafından özellikle onaylanmamış ise, bunların haricinde herhangi bir gevşetme veya sapmaya müsaade edilmez. 68 of 94
Onaylı yükleme durumu aralığı Onaylı yükleme durumları aralığında tanımlanan bir yükleme durumunda yükleme kabul edilmektedir. Onaylı bir yükleme durumları aralığının geçerli olması için; kargo ve balastın nasıl yüklenmesi gerektiği açıkça işaret edilmiş olmalıdır. Bu anlamda; bir geminin onaylı bir yükleme durumları aralığı içinde doğru bir şekilde yükleme yaptığının kabul edilebilmesi için, o aralıkta tanımlanan yüklemenin tüm parametrelerine tam anlamıyla uyması gerekir. 69 of 94
4. DENETLEMELER VE DENETLEMELERDE YAPILMASI GEREKENLER Gemilerde hasar stabilitesi gerekliliklerine uygunluk konusunda ciddi sıkıntılar yaşanmıştır ve yaşanmaya da devam etmektedir. Bu sebepten dolayı Paris MOU ve Black Sea MOU; 2010 yılında (1 Eylül - 30 Kasım), tankerlerdeki hasar stabilitesi uygulamaları üzerine yoğunlaştırılmış denetleme kampanyası (CIC: Concentrated Inspection Campaign) başlatmıştır. Bu eğitim sunumunda tarihi geçmiş bu CIC'den bahsetmemizin sebebi şudur: Bu denetleme kampanyasında denetlenen hususlar günümüzde de geçerlidir ve bunlara günümüzde de hazırlıklı olunması durumunda Bayrak / PSC / SIRE denetlemelerinde hasar stabilitesi ile ilgili herhangi bir sıkıntı yaşanmayacaktır. Bu denetleme kampanyasında gemilerin onaylı stabilite kitapçığı (SIB)'na sahip oldukları, gerçek yükleme durumunun, onaylı stabilite kitapçığına uygun olduğunun Kaptan tarafından ispatı kontrol edilmiştir. Gerçek ve müsaade edilen durumlar arasındaki küçük farklılıklara izin verilmiştir. (Örneğin: Kargo ve balast tanklarında ağırlık anlamında %1 sapma ve KG / GM değerlerinde 2 cm sapma) PSC denetlemeleri esnasında konuyla ilgili doküman ve uygulamalar, 9 maddelik bir kontrol listesi kullanılarak denetlenmiştir. Bu kontrol listesi aşağıdadır. 70 of 94
71 of 94
Yukarıdaki kontrol listesinde; 1-4 nolu soruların tümüne verilen cevap "EVET" ise, gemi hasar stabilitesi gereklilikleri uygundur ve 5-9 nolu soruların kontrol edilmesine gerek yoktur. 1,2 ve 3 nolu sorulardan herhangi bir tanesine "HAYIR" cevabının verilmesi alıkonma (detention) sebebi sayılabilir. Özetle Kaptan uygunluk için şunları yapmalıdır: - Gemiyi, stabilite kitapçığındaki onaylı durumlara uygun yüklemek; veya - Yükleme durumu stabilite kitapçığındaki onaylı durumlardan farklı ise, bayrak devleti veya klas'tan yazılı onay almış olmak; veya - Yükleme durumunu, stabilite kitapçığında mevcut olan allowable limit curves (hasar stabilitesini de kapsayan)'e göre değerlendirmek; veya - Hasar stabilitesi hesaplamalarını gerçekleştirmek için onaylı bir bilgisayar programı kullanmak 72 of 94
Soruları tek tek inceleyelim: 1: Gemide onaylı stabilite kitapçığı (SIB; Stability Information Booklet) var mı? Kaptan gemide onaylanmış bir stabilite kitapçığı olduğunu belirtmelidir. Bu kitapçıkta onaylı yükleme durumları vardır. Kapak sayfasında bayrak devleti veya klas kuruluşunun onayı olmalıdır. Stabilite kitapçığında ayrıca Hasar stabilitesi gereklilikleri" konusunda da ihtiyaçları karşıladığına dair bir not veya mühür olmalı; ya da ayrı bir "Hasar stabilitesi" isminde onaylı kitap bulunmalıdır. (Gemilerimizde ayrı bir kitapçık olarak bulunmaktadır.) Yeni teslim alınan gemiler de stabilite kitapçığı üzerinde "Preliminary" onay mührü olabilir. Bu gibi durumlarda PSCO bu dokümanı kabul etmelidir. 73 of 94
74 of 94
2: Stabilite kitapçığı gemi kaptanı tarafından anlaşılır bir dilde mi yazılmıştır? Stabilite kitapçığı "İngilizce" yazılmıştır ve Kaptan tarafından anlaşıldığı gösterilmelidir. Bu sorumluluk kesinlikle Kaptan'dadır ve başkasına devredilemez. 3: Stabilite kitapçığı hasarlı durumları içeriyor mu? Bu soruya cevap olarak; "Hasar stabilitesi hesaplamaları" dokümanı, onayları ve içerisindeki "Hasar durumları" kısmı gösterilerek "EVET" cevabı verilmelidir. 75 of 94
76 of 94
4: Gemi Kaptanı geminin stabilite kitapçığı gereklerine uygun olarak yüklendiğini ispat edebiliyor mu? Bu sorunun cevabı "EVET" ise; PSCO, mevcut ve geçmişe dönük seferlerin yükleme durumlarını denetleyebilir. Böyle bir durumda uygunluğun ispat edilebilmesi için eski seferlere ait stabilite özet raporlarının ibraz edilebilmesi gerekir. Deplasman ve GM değerleri, stabilite kitapçığındaki onaylı yükleme durumlarından çok farklı değilse; bu durum PSCO tarafından stabilite kitapçığındaki onaylı bir kondisyon gibi kabul edilebilir. Yani alternatif yükleme durumu olarak kabul edilmez. Fakat bu sorunun cevabı "HAYIR" olursa; 5-9 arası sorular önem kazanır. Çünkü geminin yükleme durumu, stabilite kitapçığında bulunmayan "ALTERNATİF" bir yükleme durumu demektir. Alternatif yükleme durumlarının gereklilikleri farklıdır. 77 of 94
Stabilite kitapçığındaki onaylı yükleme durumları 78 of 94
79 of 94 18 nolu onaylı yükleme durumu ayrıntısı (sayfa 1 & 2)
80 of 94 18 nolu onaylı yükleme durumu ayrıntısı (sayfa 3 & 4)
5: Gemi kaptanı, alternatif yükleme durumunu bayrak devleti ya da klas kuruluşu tarafından verilmiş yazılı bir onay ile doğrulamış mı? Alternatif yükleme kondisyonu; stabilite kitapçığı içerisinde yer almayan bir yükleme durumu anlamına gelmektedir. Gemilerimiz hasarlı durum hesaplarını yapabilecek onaylanmış bir stabilite programıyla donatıldığı için, bu durumu gösterecek ayrı bir onaylanmış evraka gerek yoktur. 81 of 94
82 of 94
6: Gemi kaptanı; alternatif yükleme durumunu, stabilite kitapçığında bulunan kritik hasarlı KG verilerini kullanarak değerlendirip doğrulamış mı? Mevcut regülasyonlara göre tankerler için KG ve GM eğrileri istenmediğinden; stabilite kitapçığı içerisinde bu bilgiler genellikle bulunmaz. Bu sorunun cevabı genellikle "HAYIR" olacaktır. 83 of 94
7: Hasar stabilitesini içeren bir gemi stabilite bilgisayar programı mevcut mu? Programın klas onayı gösterilerek bu soruya "EVET" cevabı verilir. Stabilite programının bulunduğu bilgisayara kesinlikle gereksiz program yüklenmemeli ve virüs bulaşmaması için gereken azami özen gösterilmelidir. 84 of 94
85 of 94
8: Gemi kaptanı; alternatif yükleme durumunu, hasar stabilitesi kontrollerini gerçekleştirmek üzere gemi stabilite bilgisayar programı kullanarak doğruladı mı? Stabilite kitapçığında bulunmayan alternatif bir yükleme gerçekleştirdiyse; hasar stabilitesi hesaplama çıktıları kanıt olarak göstermelidir. 86 of 94
87 of 94
88 of 94
5. STABİLİTE YAZILIMININ KONU HAKKINDA KULLANIMINA ÖRNEK Filo gemilerimizde stabilite yazılımı olarak şunlar kullanılmaktadır: MR gemilerimizde: ShipManager-88 (Hasar stabilitesi hesaplıyor) 110K gemilerimizde: MES-ACE (Hasar stabilitesi hesaplamıyor) 115K gemilerimizde: ShipManager-88 (Hasar stabilitesi hesaplamıyor) 158K gemilerimizde: NAPA (Hasar stabilitesi hesaplıyor) Stabilite yazılımının, hasar stabilitesi hesaplaması için nasıl kullanılacağına örnek göstermek için bu sunumda "ShipManager-88" i kullanacağız (MR gemilerimizden). 89 of 94
Yükleme planı hazırlandıktan sonra "Damage Stability" sekmesine tıklanır. 90 of 94
Tanımlanmış tüm hasar durumları için kriterler ve uygun olup olmadığı tabloda ve yazı ile karşımıza çıkar 91 of 94
"File" menüsünden "Print"; ardından "Damage" seçilir. 92 of 94
Ardından açılan ekrandan "Summary" seçilerek çıktı alınır. 93 of 94
Tüm case'ler için alınmış olan hasar stabilitesi çıktısı, yükleme planına eklenir. 94 of 94