KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİ 7 8 Haziran 2014 TG 8 ÖABT TÜRKÇE Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının İhtiyaç Yayıncılık ın yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
AÇIKLAMA DİKKAT! ÇÖZÜMLERLE İLGİLİ AŞAĞIDA VERİLEN UYARILARI MUTLAKA OKUYUNUZ. 1. Sınavınız bittiğinde her sorunun çözümünü tek tek okuyunuz. 2. Kendi cevaplarınız ile doğru cevapları karşılaştırınız. 3. Yanlış cevapladığınız soruların çözümlerini dikkatle okuyunuz.
2014 ÖABT / TÜR TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİ TG 8 1. Özellikleri verilen dinleyici tiplerinin tablodaki dağılımı şu şekildedir. I. Yönlendirici Bahane kabul etmez, engelleri aşar amaçlarına ulaşırlar. Doğaları gereği kontrolcüdürler. Ana noktaya yönelirler. Zamanı boşa harcamazlar. II. Çözümleyici Mantığı ön planda tutarlar. Daima düzenlidirler. Eldeki verileri inceler çözüm üretirler, sonuca ulaşırlar. Güvenilir ve sabırlıdırlar. III. Destekleyici İyi bir takım oyuncusudurlar. Olayları olduğu gibi kabul ederler. Öncülük, liderlik kaygısı taşımazlar. Toplantılarda, konuşmalarda barış aracısı görevi üstlenirler. Tablodaki yerleşim düzenine uygun seçenek D seçeneğidir. 2. Öncelikle ses işitilir, işitilenler kasıtlı olarak dinlenir, dinlenenler anlaşılır, anlaşılanlar analiz edilir, analiz edilenlerden seçme yapılır ve seçilenlerden gerekli görülenler not edilir. Doğru sıralama D seçeneğinde verilmiştir. I. İşitme II. Dinleme III. Anlama IV. Analiz Etme V. Seçme VI. Yazma 3. Öncülde verilen dudaklarını iyice hareket ettirmeme ve bu yüzden anlaşılmama yani dudak tembelliğinin olmaması boğumlandırmamasıdır. Heceleri iyi anlaşılacak şekilde söyleme işi boğumlamadır. Vurgu, hece ya da sözün daha baskılı söylenmesi işidir. Ton, sesin titreşim hızının oranıdır. Durak, konuşma anında soluk almak vb. sebeplerle bekleme işidir. Ulama bir ses olayıdır. A seçeneğindeki sözler boşlukları en uygun biçimde tamamlar. 4. Öğrencilerine etkili ve anlaşılır olarak konuyu anlatmak isteyen Ali Öğretmen in açıklamalarını görsellerle destekleyerek anlatacak olması ve bunun için ayna karşısında hazırlık yapıyor olması B seçeneğinde belirtilen sunum yoluyla öğretimi gerçekleştireceğini göstermektedir. 5. Panel ve forum bir yöneticinin başkanlığında konuşmacı ve dinleyicilerin soru sorup tartışabildiği türlerdir. Ancak konferans ve sempozyumlar sohbet havasında bilgilendirme amaçlı kullanılan türlerdir. Konferansta dinleyici soru sorabilir ancak tartışma yoktur. Dolayısıyla III ve IV. seçenekler tartışmaya dayalı türlerden olmadığı için doğru cevap E seçeneğidir. 6. Ortanca, sanat, Türk ve hukuk kelimelerinde verilen kuralların hiçbirine aykırı bir unsur bulunmamaktadır. İcraat kelimesinde ise iki ünlü yan yana gelmiştir yani diftong bulunmaktadır. 7. Dil göstergeleri nedensizdir. Yani kelimelerin kullanılan tanımlamaları neden bu şekildedir bilinmemektedir. Ancak yansıma sözcükler nedensiz değildir, nedensellik taşırlar. Fısıldamak kelimesi de ses taklidi ile oluşturulmuş bir yansıma sözcüktür. Doğru cevap D seçeneğidir. 8. Okuyucunun bilgi ve sözcük zayıflığı, okuyucunun dikkatsizlik ve dalgınlığı, metinde fikirlerin tekrar edilmiş olması ve okuyucunun okuma anında bir şeyler yiyip içmesi pasif okumaya geçişe yol açabilecek etkenlerden iken E seçeneğinde belirtilen eleştirel bakış açısı pasif değil aksine aktif okuma eylemini gerektiren bir süreçtir. Dolayısıyla E seçeneği pasif okumaya yol açmaz. 9. Hızlı okuma tekniklerini kavramak için zamanı kullanmayı öğrenmek, okuma engellerini ortadan kaldırmak, okuma alıştırmaları yapmak, göz kaslarını geliştirecek alıştırmalar yapmak yapılabilir etkinliklerdendir ancak C seçeneğindeki okuduğunu hatırlamak için tekrar yapmak hızlı okumanın amacına ters bir etkinliktir. Hızlı okuma kısa sürede anlamlı okuma yapma işidir ancak tekrar süreyi uzatacaktır. 10. İyi bir cümle, dil kurallarına uygun, mantıksal açıdan doğru, anlamı açık, duru ve yalın olmalıdır ancak doğru şekilde telaffuz edilmesi gibi bir şart taşımamaktadır. Soru kökünde iyi bir konuşma denilmediği için C seçeneği söz konusu soruya verilebilecek cevaplardan değildir. Soru kökünde iyi bir konuşmanın ya da sesli okumanın özellikleri sorulsaydı C seçeneği doğru cevap olabilirdi. 11. A seçeneğinde pazar ve ertesi kelimeleri birleştirilmiş ve er hecesi aşınmaya uğramıştır, B seçeneğinde -daş eki yurt kelimesine eklenirken sertleşmiş ve benzeşme oluşturmuştur, C seçeneğinde ana kelimesinde ünsüz ikizleşmesi olmuş ve çift n sesi meydana gelmiştir, D seçeneğinde metatez/göçüşme diğer adı ile yer değiştirme meydana gelmiş ve kirpi kelimesi kipri olarak yazılmıştır. E seçeneğinde verilen kavram dudaksıllaşma b dudak ünsüzünün kendisinden önce gelen n sesini m sesine dönüştürmesidir ancak çarşanba kelimesinde n sesi m sesine dönüşmediği için dudaksıllaşmaya aykırı bir örnek teşkil etmektedir. 12. Ses organları ve göz yoluyla algılanan ve farklı kaynaklara ulaşmayı sağlayan beceri okuma becerisidir. MEB Türkçe dersi öğretim programında okuma becerisi şu şekilde tanımlanmıştır: Okuma ses organları ve göz yoluyla algılanan işaret ve sembollerin beyin tarafından yorumlanarak değerlendirilmesi ve anlamlandırılması sürecidir. Okuma becerisi, öğrencinin farklı kaynaklara ulaşarak yeni bilgi, olay, durum ve deneyimlerle karşılaşmasını sağlar. Dolayısıyla bu beceri; öğrenme, araştırma, yorumlama, tartışma, eleştirel düşünmeyi sağlayan bir süreci de içine alır. 3
2014 ÖABT / TÜR TG 8 13. A seçeneğinde dipnot (dipnotu), B seçeneğinde hücumbot (hücumbotu), C seçeneğinde dilbilim (dil bilimi), E seçeneğinde otopark (oto parkı) açıklaması yapılan ses olayına örnek teşkil ederken D seçeneğinde böyle bir tamlama bulunmamaktadır. Eskiköy isim değil sıfat tamlamasıdır. 17. Toplum bilimsel dil bilimi olarak adlandırılan, dili toplumun ve kültürün bir parçası olarak tanımlayan dil bilim alanı sosyal dil bilim yani sosyolinguistik dil bilimidir. 21. Çocuk, insanların babasıdır.ʺ ve Çocuklarınızı sizin zamanınıza göre değil, onların yaşayacağı zamana göre yetiştiriniz. Çünkü onlar sizin zamanınızdan başka bir zaman için doğmuşlardır.ʺ sözlerinden geçmiş ve geleceği bir bütün olarak görme ve çocuklara bu yönde edebî ürünler sunabilme yetisi belirtilmiştir. 14. Konuşmacının amacı nedir? Konuşmacı konuyla ilgili yeterli bilgi ve birikime sahip mi? Verilen bilgiler güncel ve geçerli midir? Konu tarafsız bir bakış açısıyla mı ele alınıyor? Alternatif çözüm önerileri sunuluyor mu? Çözüm önerileri bilimsel mi? sorularını soran bir kişi konuşmayı eleştirel bakış açısı ile dinlemektedir. Seçici dinleme ilgi ve ihtiyaçlara göre, katılımlı dinleme akla gelen soruların konuşmacıya sorulmasıyla, ayrıştırıcı dinleme konuşmacının ton, vurgu vb. ses özelliklerine dikkat ederek, estetik dinleme ise zevk için yapılan dinlemelerdir. Doğru cevap B seçeneğidir. 15. Kemal in sabahları serviste, o gün işlenecek konuları okuması gözden geçirerek okuma, okuldan sonra kütüphanede sınavlara hazırlanırken not tutarak ve tuttuğu notları okuyarak çalışması çalışmak için okuma, Osmanlı Türkçesi öğrendiği için düzenli olarak her gün eski harflerle yazılmış bir metin okuması dikkatli okuma, akşam yatmadan önce kütüphanesinden istediği bir kitabı okuması ise serbest okuma türüne girmektedir. Ancak güdümlü okuma yapmamaktadır. 16. Dinletilen hikayelerle ilgili görüşlerin yazılı olarak alındığı bu etkinlikte kullanılan dinleme türü not alarak dinlemedir. İdeal dinleme diye bir teknik yoktur. Soruda verilen öncüller A, B ve D seçeneklerindeki dinleme türleri için uygun değildir. 18. İş kuramı dilin, çalışma esnasında çıkan seslerden; yansıma kuramı ise doğadaki yansıma seslerin taklidiyle oluştuğunu ileri sürmüştür. Güneş Dil kuramı temele Sümer dilini alarak dilleri açıklarken ünlem kuramı duyguların etkisiyle çıkan seslerin dile temel olduğunu savunmuştur. Aristo kuramı diye bir dil kuramı yoktur. 19. Misafir (müsafir), pastırma (bastırma), pembe (penbe), öksüz (ögsüz) kelimelerinde sondaki bir sesin kendinden önceki bir sesi etkileyerek kendine benzetmesi yani gerileyici benzeşme söz konusuyken E seçeneğinde müdür (müdîr) kelimesinden ilerleyici benzeşme vardır. 20. Galiba bundan tam dört yıl önceydi. (anlamca çelişen sözcükler bir arada kullanılmıştır.) Tabiatın, doğal çevrenin size sunduğu imkânların farkında mısınız? (Aynı anlama gelen sözcükler bir arada kullanılmıştır.) Avukatın söylediklerine yaklaşık şeyler anlattı. (Yanlış anlamda sözcük kullanılmıştır. Yakın kelimesi kullanılmalıydı. Oldukça başarılı bir yıl geçirdi verdiği zahmete değdi. (Zahmet verilmez zahmete girmek ifadesi kullanılmalıydı.) Bu küçük kasaba da çok güzelmiş, cümlesinde her hangi bir anlatım bozukluğu yoktur. 22. Öncülde verilen türlerden şiir, duygusal zekâlarının gelişmesine, masal, hayal dünyalarının gelişmesine, biyografi, ünlü kişileri tanımalarına, roman, olaylar arasındaki ilişkileri görmelerine yardımcı olur. Deneme ise çocukların bakış açılarının gelişmesine yardımcı olur. 23. Seksen Günde Devr-i Âlem ve Gizli Adam adlı romanları tercüme ederek Jules Verne ni gençlerimize tanıtan yazar Ahmet İhsan Bey dir. 24. Dizelerde zamaneden şikâyet söz konusudur. Ayrıca, devrin karmaşık olduğu dillendirilmiştir. Zulm-ı zalim göğe direk bilmem sözüyle tecahülüarif sanatı yapılmıştır. Fakat bu dizeler şiirin son dörtlüğü değil, ilk dörtlüğünden alınmadır. Kafiye örgüsüne bakıldığı zaman bu durum anlaşılır. 25. Tezkireler ve haşiyeler halk edebiyatının kaynakları arasında sayılamaz. Bunlar divan edebiyatına kaynaklık eder. 26. Numaralanmış özelliklerin hepsi atasözleri için geçerlidir. 27. Halk edebiyatı konusundaki araştırmalarından yararlanarak bir model oluşturan antropolog William Bascom a göre halk edebiyatı ürünlerinin hem güldürüp hem düşündürme özelliği yoktur. Diğer özellikler Bascom ın ortaya koyduğu görüşlerdir. 4
2014 ÖABT / TÜR TG 8 28. Keçecizade İzzet Molla Mevlevi bir şairdir, hicivleri vardır. Leskofçalı Galib, Namık Kemal i etkileyen bir şairdir. Yenişehirli Avni, Ateşgede ve Ab-name gibi eserleriyle tanınır. Leyla Hanım, 19. yüzyılda yaşamış bayan şairlerimizdendir. Özellikleri verilen şair ise Enderunlu Vasıf tır. 29. Beyitte geçen bezm-i âdem sözü ile anlatılmak istenen kalubeladır. Kalubela divan şiirinde bezm-i elest ismiyle de anılır. 30. Divan, Hırre-name, Münşeat Tokatlı Kâni ye ait eserlerdendir. 31. Âferîn ey rüzgârın şehsüvâr-ı safteri / Arşa as şimdengerû tîg-ı süreyyâ cevheri beytinde şair, seslendiği kişiye aferin diyebilecek kadar kendini üstün görmektedir. Söz konusu beyit Nef î tarafından padişaha söylenmiştir. 33. İlk şiirlerini aruz ölçüsüyle yazan Faruk Nafiz Çamlıbel, Cenap Şahabettin ve Yahya Kemal den etkilenmiştir. Han Duvarları, Çoban Çeşmesi gibi eserleri şairin en tanınan şiirleridir. Bedri Rahmi Eyüboğlu I. Yeni ye bağlı tutumu, ressamlığı, eserlerine kattığı canlı yerli hava ile kendine özgü bir tarz yakalamıştır. Behçet Kemal Çağlar, edebiyatımızda yer edinmiş kahramanları şiirlerinde simgeleştirmiştir. Kemalettin Kamu Varlık ve Oluş dergilerinde şiirlerini yayımlamış, millî edebiyata bağlı kalmıştır. Bingöl Çobanları adlı şiiriyle ün yapmıştır. Parçada özellikleri verilen yazar ise Ahmet Kutsi Tecer dir. Ahmet Kutsi Tecer, Âşık Veysel i edebiyatımıza kazandıran isim olmasıyla da bilinir. 34. Şili de Av, Orhan Asena ya Tanrıdağı Ziyafeti, Reşat Nuri Güntekin e Ayak Bacak Fabrikası, Sermet Çağan a Kıral Üşümesi, Sabahattin Kudret Aksal a ait eserlerdir. Parçada bahsedilen eser ise Günün Adamı dır. 35. Parçada anlatılan eser Tehlikeli Oyunlar dır. Bu eser Oğuz Atay a aittir. 37. Öncülde, Tevfik Fikret in Sabah Ezanında adlı şiiri verilmiştir. Şiirde şu özellikler öne çıkar: Ses tekrarlarıyla bir ahenk oluşturulmuştur. Allahu Ekber sözlerinin tekrarı ezan okunuyor hissini uyandırır. Üç dizeyle başlayan şiir, beş dizeyle sona ermiştir. Şiirde duygular değil tasvir ön plandadır çünkü doğanın şiire yansıması şiirde görülür. Ancak şiirde anlam katmanları oluşturulmamıştır. Anlam katmanları genel itibarıyla sebkihindî tarzı şiirlerin özelliklerindendir. 38. Servetifünun Dönemi nde serbest şekli kullanılmaya başlanan nazım şekli müstezattır. Rubai, mâni, balad, tardiye gibi türlerin serbest şekli yoktur. 39. Aşağıdakilerden hangisi edebiyatımızdaki ilklerden değildir? Mecalisü n-nefais, ilk tezkiredir. Mümeyyiz, ilk çocuk gazetesidir. Diyojen, ilk mizah dergisidir. Sahra, ilk pastoral şiirdir. Künhü l-ahbar ise Gelibolulu Âli ye ait bir eserdir. Bu eserin tezkire kısmı bulunmaktadır. Eser, edebî açıdan bir ilk olma özelliği taşımamaktadır. 32. Namık Kemal, Muallim Naci, Kâzım Paşa ve Ziya Paşa divan edebiyatından etkilenen şairler arasında yer alırlar. Ancak Şinasi de bu etki görülmez. 36. Sözü edilen edebiyat topluluğu Hisarcılardır. 40. Öncülde verilen dizelerde aşk konusunun işlendiği görülür. Dolayısıyla bu dizelerde konu bakımından bir ortaklık bulunmaktadır. 5
2014 ÖABT / TÜR TG 8 41. MEB bakanlığı tarafından yapılandırmacı yaklaşımla hazırlanmış Türkçe öğretim programında okuma metinlerinde olması gereken özellikler verilmiştir. A, B, C, D seçenekleri bu özelliklerden bazılarıdır ancak E seçeneği olması gereken değil olmaması gereken bir özelliktir. Doğrusu Metinlerde insan hak ve özgürlüklerine, demokratik değerlere uygun olmayan ögeler yer almamalıdır. şeklinde olmalıdır. 45. Türkçe dersi öğretim programı ile Türk Millî Eğitiminin genel amaçları ve temel ilkeleri arasında A, B, C, D seçeneklerindeki kazanımları öğrencinin davranış boyutuna taşıması yani içselleştirmesi beklenir ancak söz konusu kazanım ve ilkelerin arasında evrensel kabul görmüş değerleri milli değerlerin önünde tutma, geliştirme, yaşatma ve dünya barışına katkıda bulunma gibi bir amaç bulunmamaktadır. Evrensel değerler ile millî değerlerin birbirine üstünlük ya da alçaklığı söz konusu değildir. 49. Aysel Hanım ın kızının telefonu çıkardığı sesle isimlendirmesi kendi kendine kavramlaştırmasıdır yani kendiliğinden oluşan kavramdır. Şayet söz konusu cihazı telefon olarak öğrense ve kullansaydı kendiliğinden olmayan kavram olacaktır. Nesneleri gruplandırmak için kullanılan kavramlar nesnesel kavram, doğrudan gözlemleyemediğimiz kavramlar soyut kavramlar, günlük kavramlar bilimsel olmayan hayatın içinde kendiliğinden türeyen kavramlardır. 42. Türkçe öğretiminde işlenilecek temalar ve alt temaları MEB tarafından belirlenmiştir. Geleneksel sanatlarımız, Türk müziği, zanaatlar, spor, oyunlar, bayramlar Millî Kültür temasının alt teması olarak verilmiştir. 46. Mehmet Öğretmen in İnanıyorum ki sizler neyi olmak istiyorsanız o olacaksınız. İstemeniz ve çalışmanız halinde hiçbir engel karşınızda duramaz. ifadeleri öğrencilerin öğrenebileceğine ve başaracağına inanma ilkesini ön plana çıkarttığını göstermektedir. Doğru cevap B seçeneğidir. 43. Seçeneklerden A, B, D, E de verilen özelliklerin tamamı söz konusu öğretmenin tutumu olabilecekken C seçeneği bu tutumla çelişmektedir. İdeal öğretmen öğrencilerinin geçmişini bilse dahi buradan edindiği bilgilerin ön yargısı ile öğrencisine yaklaşmaz. 44. Ali öğretmen Mehmet Akif Ersoy un cümlesinden hareketle öğrencilerinin şuna benzer bir yorum yapmalarını beklemektedir: İstiklal Marşı güzel olabilir ancak yazılma sebebi ve bu süreçte milletin yaşadıkları acı vericidir. Dolayısıyla bu millet inşallah bir daha bağımsızlık mücadelesi vermek ve yeni bir İstiklal Marşı yazmak zorunda kalmaz. Buradan hareketle öğrencilerden sergilenmesi beklenen Cümlede doğrudan söylenmeyen anlamları cümlenin anlamından yani bağlamdan çıkarmaktır. 47. Osman Öğretmen in kurslara katılması ve katıldığı kursların stresle mücadele, problem çözme ve sorunlara sabırla yaklaşıp onları çözümleme konularıyla ilişkili olması öğretmenin kişisel gelişimini sağlamaya yönelik hareket ettiğini gösterir. Mesleki gelişim sağlama daha çok enformatik beceriler kazanmaya yönelik eğitimlere katılmayı kapsar. 48. Parçada bahsedilen Türkçe öğretmeninin bütüncül yaklaşımla öğrenciyi merkeze alarak tüm becerilerini geliştirmek amacıyla öğreten değil öğrenmeyi sağlayan yani öğrenciye bilgiyi aktaran değil öğrenciyi bilgiye yönlendiren olması sebebiyle yapılandırmacı yaklaşımı benimsemiştir denilebilir. 50. Türkçe Dersi Öğretim Programı, içinde bulundurduğu becerilerle temel becerilere katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Bu beceriler şunlardır: Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, Problem çözme Girişimcilik Eleştirel düşünme İletişim kurma Bilgi teknolojilerini kullanma Araştırma Yaratıcı düşünme Kişisel ve sosyal değerlere önem verme Metinler arası okuma Karar verme Bu beceriler arasında estetik düşünme yer almamaktadır. 6