Tem. Tem.11 Tem.12 Tem.13 Tem.14 Tem.15 Tem.16 Tem.17 Tem.18 Nis. Kas. Haz.11 Ağu.12 Mar.13 Eki.13 May.14 Ara.14 Tem.15 Eyl.16 Nis.17 Kas.17 Haz.18 HAFTALIK RAPOR 4 Mart 19 Dış ticaret açığı Ocak ayında 2.5 milyar dolar oldu. Ocak ayında ihracatın yıllık bazda %5.9 artması ve ithalatın %27.2 azalması sonucunda dış ticaret açığında %72.5 seviyesinde sert bir azalış oldu. Böylece dış ticaret açığı Ocak ayında da daralmaya devam etti. Dış ticaretin açığının düşüş trendini sürdürmesinde, ithalatın 8 aydır azalmaya devam etmesi ve ihracatın geçen ayki düşüşün ardından tekrar artış kaydetmesi etkili oldu. Haftalık raporumuzun bu bölümünde Ocak ayı dış ticaret gelişmelerini inceleyeceğiz. 1 1 9 7 Dış Ticaret Açığı Enerji ve Altın Hariç Dış Ticaret Açığı (sağ eksen) (yıllık, milyar $) 7 Ocak ayında dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre %72.5 azalışla 2.5 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. 18 yılı Haziran ayında daralmaya başlayan dış ticaret açığı toparlanmasını böylece 19 yılının ilk ayında da sürdürmüş oldu. İhracat yıllık bazda %5.9 artışla 13.2 milyar dolar, ithalat ise %27.2 azalışla 15.7 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. 18 yılı Ağustos ayında kur ve faizlerde yaşanan artış ve ekonomik aktivitede görülen yavaşlamanın ithalatı azaltıcı etkisi görülmeye devam ediliyor. Böylece 18 yılı Ocak ayında 81.6 milyar dolar seviyesinde gerçekleşen dış ticaret açığı 19 yılı Ocak ayında yıllık bazda %.5 azalarak son yılın en düşük seviyesi olan 48.5 milyar dolara geriledi. İthalatta düşüşün 8 aydır devam etmesinin yanı sıra geçtiğimiz ay azalan ihracatın Ocak ayında tekrar artması olumlu bir gelişme olarak karşımıza çıkıyor. - - - Mevsimsellikten Arındırılmış Dış Ticaret Açığı (12 aylık küm., 3 aylık ort., y-y,%) İhracatın İthalatı Karşılama Oranı (%) 9 7 Ocak ayında arındırılmamış verilerle ithalatta geçen aya göre %5.3 azalış olmasına rağmen mevsimsellikten arındırılmış verilerle ithalatın %4.9 arttığını ve son üç aydır yükseldiğini görüyoruz. Bu durumda ekonomide alınan önlemler sonucunda başlayan toparlanmanın etkili olduğunu düşünüyoruz. Arındırılmamış verilerle geçen aya göre %4.8 azalan ihracatın ise arındırılmış verilerle %5.4 artış kaydettiği görülüyor. Enerji ve altın hariç dış ticaret açığı ise, aynı dönemde sert bir azalışla 39.2 milyar dolardan 6.2 milyar dolara geriledi. Geçen yıl Ocak ayında %57.8 olan ithalatı karşılama oranı ise bu yıl Ocak ayında %84 e yükseldi. Dış ticaret verilerinin detaylarına VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul
Oca.7 Oca.8 Oca.9 Oca.7 Oca.8 Oca.9 Tem. Tem.11 Tem.12 Tem.13 Tem.14 Tem.15 Tem.16 Tem.17 Tem.18 bakıldığında, ihracattaki artışa motorlu kara taşıtları faslının öncü olduğu, ithalattaki düşüşte ise elektrikli makina ve cihazlar ve kazanlar ve mekanik cihazlar ithalatındaki azalışın rol oynadığı görülüyor. 9 85 75 7 65 55 45 Avrupa Birliği İle İhracat (12 aylık kümülatif, milyar dolar) İhracatın Ocak ayındaki yıllık bazdaki yükselişinde en önemli ihracat ortağımız olan Avrupa Birliği (AB) den artan talep ve buraya yapılan ihracatın artması öncelikle etkili oldu. 12 aylık kümülatif verilerle AB ye yapılan ihracatın yıllık bazda %12.2 artış göstererek 84.3 milyar dolar seviyesine ulaştığı görülüyor. Ancak önümüzdeki dönemde, Euro Bölgesi büyümesinin 18 yılının son çeyreğinde yavaşladığı göz önünde bulundurarak söz konusu yavaşlamanın ihracatımıza olumsuz yansıyabileceğini ve ihracatımızdaki artışı aşağı yönlü baskılayabileceğini düşünüyoruz. 55 45 35 25 Enerji Ticareti Açığı (12 aylık kümülatif, milyar dolar) 9 6 3-3 -6-9 -12 Net Altın Ticareti (12 aylık kümülatif, milyar dolar) Dış ticarette önemli paya sahip olan enerji ticareti açığı petrol fiyatlarındaki yükselişin yarattığı baz etkisiyle 12 aylık kümülatif rakamlarla Ocak ayında yıllık bazda %15.9 artarak 38.7 milyar dolar olurken 12 aylık kümülatif altın ticareti açığı altın ithalatındaki belirgin düşüşün etkisiyle %89.4 azalarak 3.5 milyar dolar oldu. Sonuç olarak, 18 yılı Ocak ayında 81.6 milyar dolar olan dış ticaret açığı 19 yılının aynı ayında %.5 azalarak 9 yılından sonraki en düşük seviye olan 48.5 milyar dolara geriledi. Dış ticaretin açığının düşüş trendini sürdürmesinde ithalatın 8 aydır azalmaya devam etmesi ve ihracatın geçen ayki düşüşün ardından tekrar artış kaydetmesi etkili oldu. İthalat 18 yılında finansal koşullarda yaşanan sıkılaşma ve ekonomik aktivitedeki yavaşlamanın yansımaları nedeniyle düşmeye devam ederken ihracat, en önemli ihracat ortağımız olan Avrupa Birliği den artan talep ve buraya yapılan ihracatın artmasıyla yükseldi. İhracattaki artış ihracatın ithalatı karşılama oranına olumlu yansıdı ve söz konusu oran %84 oldu. dış ticarette yaşanan dengelenme ihracat artmasına rağmen genel olarak ithalattaki düşüşten kaynaklanıyor. Türkiye ekonomisi yapısal olarak hammadde ve ara malı ithal eden bir ülke olması nedeniyle dış ticaret açığındaki daralmanın konjonktürel bir durum olduğunu düşünüyoruz. Ekonomide alınan önlemler sonucunda başlayan toparlanma ile piyasalarda oluşacak canlanma ithalatta önümüzdeki dönemde yukarı yönlü baskı oluşmasına neden olabilir. Ancak 19 yılında %2.3 olan büyümenin beklentimizi göz önüne alarak ithalattaki bu artışın sınırlı kalabileceğini düşünüyoruz. VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul 2
Haftalık Veri Takvimi (4-8 Mart 19) Tarih Ülke Açıklanacak Veri Önceki Beklenti 4.3.19 Türkiye TÜFE (Şubat, a-a) %1.6 %.16 (Açıklandı.) ÜFE (Şubat, a-a) %.45 %.9(Açıklandı.) Euro Bölgesi ÜFE (Ocak, y-y) %3 %2.9 5.3.19 Türkiye Reel Efektif Döviz Kuru (Şubat) 75.61 -- ABD Yeni Konut Satışları (Aralık, a-a) %16.9 -%8.7 Aylık Bütçe Dengesi (Ocak) -13.5 milyar $ 6 milyar $ ISM Hizmet Endeksi (Şubat) 56.7 57.3 Hizmet PMI (Şubat) 56.2 56.2 Euro Bölgesi Perakende Satışlar (Ocak, y-y) %.8 %2.1 Hizmet PMI (Şubat) 52.3 52.3 Almanya Hizmet PMI (Şubat) 55.1 55.1 İtalya GSYH (4. çeyrek, y-y) %.1 %.1 Hizmet PMI (Şubat) 49.7 49.5 Japonya Nikkei Hizmet PMI (Şubat) 51.6 -- 6.3.19 ABD Fed Bej Kitap -- -- ADP Özel Sektör İstihdamı (Şubat) 213 bin kişi 19 bin kişi Dış Ticaret Dengesi (Aralık) -49.3 milyar $ -57.8 milyar $ 7.3.19 Türkiye Hazine Nakit Dengesi (Şubat) 2.5 milyar TL -- ABD Haftalık İşsizlik Maaşı Başvuruları (Mart) 225 bin kişi 225 bin kişi Euro Bölgesi GSYH (4. çeyrek, y-y) %1. %1. ECB Toplantısı ve Faiz Kararı (Mart) -- -- Japonya GSYH (4. çeyrek, ç-ç, yıllıklandırılmış) %1.4 %1.7 8.3.19 ABD Tarımdışı İstihdam (Şubat) 4 bin kişi 185 bin kişi İşsizlik Oranı (Şubat) %4 %3.9 Ortalama Saatlik Kazançlar (Şubat, y-y) %3.2 %3.3 İnşaat İzinleri (Ocak, a-a) %. -%2.9 Yeni Başlayan Konut İnşaatları (Ocak, a-a) -%11. %9.9 Almanya Fabrika Siparişleri (Ocak, y-y) -%7 -%3.1 VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul 3
Ara.14 Mar.15 Haz.15 Eyl.15 Ara.15 Mar.16 Haz.16 Eyl.16 Ara.16 Mar.17 Haz.17 Eyl.17 Ara.17 Mar.18 Haz.18 Eyl.18 Ara.18 13-I 13-II 13-III 13-IV 14-I 14-II 14-III 14-IV 15-I 15-II 15-III 15-IV 16-I 16-II 16-III 16-IV 17-I 17-II 17-III 17-IV 18-I 18-II 18-III Ara.14 Mar.15 Haz.15 Eyl.15 Ara.15 Mar.16 Haz.16 Eyl.16 Ara.16 Mar.17 Haz.17 Eyl.17 Ara.17 Mar.18 Haz.18 Eyl.18 Ara.18 7Ç1 7Ç3 8Ç1 8Ç3 9Ç1 9Ç3 Ç1 Ç3 11Ç1 11Ç3 12Ç1 12Ç3 13Ç1 13Ç3 14Ç1 14Ç3 15Ç1 15Ç3 16Ç1 16Ç3 17Ç1 17Ç3 18Ç1 18Ç3 12-IV 13-I 13-II 13-III 13-IV 14-I 14-II 14-III 14-IV 15-I 15-II 15-III 15-IV 16-I 16-II 16-III 16-IV 17-I 17-II 17-III 17-IV 18-I 18-II 18-III TÜRKİYE Türkiye Büyüme Oranı Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %) 15, Reel GSYH (y-y, %) 25 Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %), 5,, 15 5-5, -, -5-15, - Kaynak:TÜİK Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler Kaynak:TÜİK Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %) Sanayi Üretim Endeksi 25,, 15,, 5,, -5, -, -15, -, Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%) 25 15 5-5 - -15 Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %) Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen) 8 6 4 2-2 -4-6 -8 Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat Kaynak:TÜİK Beyaz Eşya Üretimi Sanayi Ciro Endeksi 29 27 2 19 17 Beyaz Eşya Üretimi (Adet) 2 2 19 17 1 1 1 9 7 Aylık Sanayi Ciro Endeksi (15=) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı 4
Şub. Ağu. Ağu.11 Şub.12 Ağu.12 Ağu.13 Şub.14 Ağu.14 Ağu.15 Ağu.16 Ağu.17 Şub.18 Ağu.18 Oca.2 Oca.3 Oca.4 Oca.5 Oca.6 Oca.7 Oca.8 Oca.9 Şub. Ağu. Ağu.11 Şub.12 Ağu.12 Ağu.13 Şub.14 Ağu.14 Ağu.15 Ağu.16 Ağu.17 Şub.18 Ağu.18 Toplam Otomobil Üretimi Kapasite Kullanım Oranı Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.) 86 83 77 74 71 68 65 Kapasite Kullanım Oranı (%) Kaynak: OSD, VakıfBank Kaynak:TCMB PMI Endeksi 55 PMI Imalat Endeksi Eşik Değer 45 Kaynak:Reuters 5
Tem.12 Tem.13 Tem.14 Tem.15 Tem.16 Tem.17 Tem.18 Eki.11 Haz.12 Eki.13 Haz.14 Eki.15 Haz.16 Eki.17 Haz.18 Şub.9 Ağu.9 Şub. Ağu. Ağu.11 Şub.12 Ağu.12 Ağu.13 Şub.14 Ağu.14 Ağu.15 Ağu.16 Ağu.17 Şub.18 Ağu.18 Şub.5 Şub.6 Şub.7 Şub.8 Şub.9 Şub. Şub.12 Şub.14 Şub.18 Şub.5 Şub.6 Şub.7 Şub.8 Şub.9 Şub. Şub.12 Şub.14 Şub.18 ENFLASYON GÖSTERGELERİ TÜFE ve Çekirdek Enflasyon ÜFE TÜFE (y-y, %) Çekirdek Enflasyon (y-y, %) ÜFE (y-y, %) 25 15 5 - Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %) 2 2 2 1 1 1 BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen) 2 35 25 15 5-5 Gıda Enerji TÜFE Kaynak:Bloomberg Enflasyon Beklentileri Reel Efektif Döviz Kuru 12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) TÜFE Bazlı (3=) 18 16 14 12 8 6 4 24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) 1 1 1 1 9 7 6
Kas.12 May.13 Kas.13 May.14 Kas.14 May.15 Kas.15 May.16 Kas.16 May.17 Kas.17 May.18 Kas.18 May.12 Kas.12 May.13 Kas.13 May.14 Kas.14 May.15 Kas.15 May.16 Kas.16 May.17 Kas.17 May.18 Kas.18 İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ İşsizlik Oranı İşgücüne Katılım Oranı 14, 13, 12, 11,, 9, 8, 7, Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) İşsizlik Oranı (%) 54 52 48 46 44 42 İşgücüne Katılma Oranı (%) İstihdam Oranı (%) Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet) 8. 7. 6. 5. 4. 3. 2. 1. - Kaynak: TOBB 7
Ara.6 Ara.7 Ara.8 Ara.9 Ara. Ara.11 Ara.12 Ara.13 Ara.14 Ara.15 Ara.16 Ara.17 Ara.18 Ara.7 Ara.8 Ara.9 Ara. Ara.11 Ara.12 Ara.13 Ara.14 Ara.15 Ara.16 Ara.17 Ara.18 Oca.6 Oca.7 Oca.8 Oca.9 Oca.6 Oca.7 Oca.8 Oca.9 DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ İthalat-İhracat Dış Ticaret Dengesi İhracat (milyon $) İthalat (milyon $) - - - - - - Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı 7 - - - -3-4 -5-6 -7-8 - - - - - - - - Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen) Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar) TÜKETİM GÖSTERGELERİ Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketici Güven Endeksi 1,, 9,, 7,,, Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen) 1 1 8
3 4 5 6 7 8 9 11 12 13 14 15 16 17 Tem.11 Tem.12 Tem.13 Tem.14 Tem.15 Tem.16 Tem.17 Tem.18 KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ Bütçe Dengesi Faiz Dışı Denge Bütçe Dengesi (12 aylık toplam-milyar TL) Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL), -, -, -, -, -, -, -7, -, -9, - Kaynak:TCMB İç ve Dış Borç Stoku Türkiye nin Net Dış Borç Stoku 6 5 4 3 2 İç Borç Stoku (milyar TL) Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen) 6 5 4 3 2 1, 35,, 25,, 15,, 5, Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%) 34,2, Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı,TÜİK 9
Şub. Ağu. Ağu.11 Şub.12 Ağu.12 Ağu.13 Şub.14 Ağu.14 Ağu.15 Ağu.16 Ağu.17 Şub.18 Ağu.18 Şub.5 Eki.5 Haz.6 Şub.7 Eki.7 Haz.8 Şub.9 Eki.9 Haz. Eki.11 Haz.12 Eki.13 Haz.14 Eki.15 Haz.16 Eki.17 Haz.18 LİKİDİTE GÖSTERGELERİ TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz Borç Alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%) 29 24 19 14 9 4-1 25 15 5-5 - Reel Faiz Nominal Faiz Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB, VakıfBank Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler Reel Büyüme (y-y,%) Enflasyon (y-y,%) Cari Denge/GSYH (%)* Merkez Bankası Faiz Oranı (%) Tüketici Güven Endeksi ABD 3. 1. -2. 2. 131. Euro Bölgesi 1 1. 3.. -7. Almanya. 1.7 8.5. 4. Fransa.9 1. -1.42. -11. İtalya.7 1. 2.. 112. Macaristan 5. 2.7 3.58.9-11. Portekiz 1.7.9.46. -9.9 İspanya 2. 1. 1.9. -5. Yunanistan 2.. -.82. -33. İngiltere 1. 1. -4.7.75-13. Japonya.. 4.1. 41. Çin 6. 1.7 1.37 4.35 122. Rusya 1. 5. 2.64 14. -- Hindistan 5. 6. -1.96 6. -- Brezilya 1.7 3.78 -.48 6. 114. G. Afrika 1. 4. -2. 6.75 7. Türkiye 3.9 19.67-5. 24. 57.9 Kaynak: Bloomberg. *Cari denge verileri IMF den alınmaktadır ve 17 yılı verileridir.
GSYH (Cari Fiyatlarla, milyon TL) Türkiye Makro Ekonomik Görünüm Reel Ekonomi GSYH Büyüme Oranı (zincirlenmiş hacim endeksi, y-y, %) İşsizlik Oranı (%) Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %) (takvim etkisinden arındırılmış) Kapasite Kullanım Oranı (%) 16 2,8,526 3.2.9 1.6 78.1 17 3,6,537 7.4.9 8.7 79. Son Yayımlanan 1,13,453 (18Ç3) 1.6 (18Ç3) 12.3 (Kasım) -9.8 (Aralık) 74.(Şubat) Fiyat Gelişmeleri (y-y, %) TÜFE Çekirdek TÜFE Yİ - ÜFE 17 11.92 12. 15.47 18. 19.53 33.64 (19 Şubat) 19.67 18.12 29.59 Parasal Göstergeler (Milyon TL) M1 M2 M3 Emisyon TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 17 449,632 1,624,675 1,675,831 119,198 84,1 18 521,524 1,9,59 1,988,5 71,9 Son Yayımlanan (22.2.19) 517,319 1,969,824 2,38,58 123,371 79,122 Faiz Oranları (%) TCMB O/N (Borç Alma) TCMB O/N (Borç Verme) TCMB Haftalık Repo TRLIBOR O/N 17 7.25 9.25 8. 13.38 18 22. 25. 24. 24.38 Son Yayımlanan (1.3.19) 22. 25. 24. 24.15 Mal Ticareti ve Cari Denge (Milyar $) Cari İşlemler Dengesi İthalat İhracat Dış Ticaret Dengesi 16-33.1 198.6 142.5-56.1 17-47.4 233.8 157. -76.8 Son Yayımlanan -1.44 (Aralık) 15.7 (Ocak ) 13.2 (Ocak) -2.5 (Ocak) Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL) Merkezi Yön. İç Borç Stoku Merkezi Yön. Dış Borç Stoku Kamu Net Borç Stoku 16 468.6 291.3 219.2 17 563.4 341. 262.2 Son Yayımlanan 597.9 (Ocak).2 (Ocak) 5.9 (18Ç2) Kamu Maliyesi (Milyar TL) Bütçe Giderleri Bütçe Gelirleri Bütçe Dengesi Faiz Dışı Denge 17 (Ocak) 47.3 58.8 11.4 18. 18 (Ocak) 56.5 58.2 1.7 7.7 19 (Ocak ) 91.9 97. 5.1 12.4 Rasyolar ( %) Bütçe Açığı/GSYH Brüt Dış Borç Stoku/GSYH Cari Açık/GSYH 1.9 (18 Ç3) 53.4 (18 Ç3) 5.6 (18 Ç3) GSYH (yıllık, %) TÜFE (y-y, %) Cari Açık (yıllık, milyar $) İşsizlik (%) 18 Beklentilerimiz 3. 21. 28. 11.5 11
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Cem Eroğlu Müdür cem.eroglu@vakifbank.com.tr 216-724 Fatma Özlem Kanbur Müdür Yardımcısı fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr 216-724 83 Naime Doğan Eriş Uzman naimedogan.eris@vakifbank.com.tr 216-724 82 Bilge Pekçağlayan Uzman bilge.pekcaglayan@vakifbank.com.tr 216-724 84 Elif Engin Uzman elif.engin@vakifbank.com.tr 216-724 85 Sinem Ulusoy Kasap Uzman sinemulusoy.kasap@vakifbank.com.tr 216-724 86 Pınar Cansu Akargöl Uzman Yardımcısı pinarcansu.akargol@vakifbank.com.tr 216-724 87 Seval Çelik Yetkili Yardımcısı seval.celik@vakifbank.com.tr 216-724 88 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar