T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Temel Eğitim Genel Müdürlüğü İLKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK IX. MATEMATİK ve FEN BİLİMLERİ PROJE ÇALIŞMASI UYGULAMA KILAVUZU ANKARA, 2013
MEB Temel Eğitim Genel Müdürlüğü Atatürk Bulvarı 2. Kat B Blok 06648 Bakanlıklar/Ankara Sorumlu Kişiler Zeynep ÖÇGÜDER Grup Başkan : Telefon Numarası 413 16 00-01 Fatih KAYNAR Cemal TINKILIÇ Uzman Yardımcısı: Proje Koordinatörü: 413 16 09 413 16 05 Didem DEMİRKAYA Proje Sorumlusu: K. Kamil ERDOĞAN Eğitim Uzmanı: 413 16 05 413 15 89 Faks : 0 312 417 71 08 i
İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ... İİİ KISALTMALAR... İV 1.BÖLÜM... 7 GENEL BİLGİLER... 5 2.BÖLÜM... 7 1. ÇALIŞMANIN AMACI... 7 2. ÇALIŞMANIN HEDEFLERİ... 7 3. ÇALIŞMANIN KAPSAMI... 7 4. SINIRLILIKLAR... 7 5. UYGULAMA SÜRESİ... 8 6. PROJELERİN DEĞERLENDİRME SÜRECİ... 9 3. BÖLÜM... 11 UYGULAMA BASAMAKLARI... 11 1. Projelerin Tamamlanarak Başvuru Formunun Doldurulması... 11 2. Başvuru Formunun Okul Müdürlüklerince Onaylanması- Kurum Onay İşlemleri... 11 3. Projelerin İl Düzeyinde İl Çalışma Gruplarınca Değerlendirilmesi... 12 4. Projelerin Bölge Düzeyinde Bölge Çalışma Gruplarınca Değerlendirilmesi... 12 5. Projelerin Bölge Bilim Kurulunca Değerlendirilmesi... 12 6. Bölge Sergileri Düzenlenmesi ve Final Sergisine Katılacak Projelerin Belirlenmesi... 12 7. Ankara da Final Sergisinin Düzenlenmesi... 13 8. Ödül Töreni... 13 PROJE ÇALIŞMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR... 13 PROJE DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ... 15 4. BÖLÜM... 16 PROJE NEDİR?... 16 GÜVENLİK UYARILARI... 19 5. BÖLÜM... 21 PROJE INTERNET SAYFASI... 21 PROJE BAŞVURU İŞLEMLERİ... 22 PROJE BAŞVURU FORMU... 23 PROJENİN TANITIM VİDEO GÖRÜNTÜLERİNİN KAYDEDİLMESİ... 27 KURUM/OKUL MÜDÜRLÜĞÜ ONAY İŞLEMİ... 28 BİLİMSEL ETİK BEYANI... 29 ÖRNEK BAŞVURU FORMU... 30 SIKÇA SORULAN SORULAR...34 EK DERS GENELGESİ...37 ii
ÖNSÖZ Dün olduğu gibi bugün de insanlığın çağlar boyunca özlemini çektiği barışı, refahı ve sosyal adaleti sağlamanın yolu eğitimden geçmektedir. Yaşadığımız yüzyıl Bilgi Çağı, Bilimsel ve Teknolojik Devrim Çağı, Bilişim Çağı gibi ifadelerle adlandırılmakta, bilgi ve teknoloji toplumu olma yolunda ülkeler arasındaki yarış artan bir hızla devam etmektedir. 21. yüzyılın öğrenci profili; bilimsel ve akılcı düşünme becerisine sahip, araştırmacı, sorgulayıcı, bilgiyi ezberleyen değil bilgiye ulaşabilen, bu bilgiyi kullanıp paylaşabilen, iletişim kurma becerisine sahip, teknolojiyi etkin ve verimli kullanabilen, kendisini yenileyen insanlığın ortak değerlerini sahiplenen, yaratıcı, üretken, takım çalışmasına yatkın ve yaşam boyu öğrenmeyi benimsemiş bireyler olarak tanımlanmıştır. İlköğretim Öğrencilerine Yönelik Matematik ve Fen Bilimleri Proje Çalışması Bu Benim Eserim kurumsallaşma yolunda önemli aşamaları başarıyla geçmiş, tanınan, sürekliliği olan ve hatta marka haline gelen bir çalışma olmuştur. Millî Eğitim Bakanlığı ile TÜBİTAK ın ortaklaşa yürüttüğü İlköğretim Öğrencilerine Yönelik IX. Matematik ve Fen Bilimleri-BBE Proje Çalışması Temel Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından koordine edilmektedir. Bu projenin; insan yetiştirme kapasitemizin gelişmesi bakımından ülkemizin ihtiyaç duyduğu bilim insanlarını yetiştirmek yolundaki çabalara değerli katkılar sağlayacağı inancıyla çalışmalara katılan öğrencilerimizi, öğretmenlerimizi ve eğitim çalışanlarını kutlar, başarılar dileriz. iii
KISALTMALAR MEB TEG TÜBİTAK BBE MYK MÇG MBK BBK BÇG İÇG : Millî Eğitim Bakanlığı : Temel Eğitim Genel Müdürlüğü : Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu : Bu Benim Eserim : Merkez Yürütme Kurulu : Merkez Çalışma Grubu : Merkez Bilim Kurulu : Bölge Bilim Kurulu : Bölge Çalışma Grubu : İl Çalışma Grubu TANIMLAR MERKEZ YÜRÜTME KURULU: TEG Müdürlüğü bünyesinde oluşturulan, çalışmanın koordinasyonundan ve yürütülmesinden sorumlu olan kurulu, MERKEZ ÇALIŞMA GRUBU: TEG Müdürlüğü bünyesinde oluşturulan çalışmanın planlanması, yürütülmesi, izleme ve değerlendirmesinden sorumlu olan teknik grubu, MERKEZ BİLİM KURULU: TÜBİTAK tarafından akademisyenlerden görevlendirilerek Projelerin nihai değerlendirmesini yapmak üzere oluşturulan kurulu, BÖLGE BİLİM KURULU: Bölge merkezi illerde öğrenci projelerinin değerlendirmelerini yapmak amacıyla TÜBİTAK tarafından belirlenen akademisyenlerden oluşturulan kurulu, BÖLGE KOORDİNATÖRÜ: Bölge merkezi olarak belirlenen ilde bölge çalışma grubuna başkanlık eden il millî eğitim müdür yardımcısı ya da şube müdürü, BÖLGE ÇALIŞMA GRUBU: Bölge merkezi illerde, bölge koordinatörünün başkanlığında, bölge merkezi il ve bağlı illerin il çalışma gruplarından 1 (bir) Matematik ve 1 (bir) Fen Bilimleri branşından olmak üzere 2 (iki) temsilcinin katılımıyla oluşturulan çalışma grubu, İL KOORDİNATÖRÜ: Bulunduğu ilde il çalışma grubuna başkanlık eden il millî eğitim müdür yardımcısı ya da şube müdürü, İL ÇALIŞMA GRUBU: Proje çalışmasını yürütmek; okullara, öğrencilere ve danışman öğretmenlerine rehberlik yapmak amacıyla il koordinatörünün başkanlığında, her proje alanından (matematik ve fen bilimleri ) en az 2 (iki) öğretmenin katılımıyla oluşturulan çalışma grubunu ifade eder. iv
1.BÖLÜM 1.BÖLÜM GENEL BİLGİLER Ülkemizin ihtiyaç duyduğu bilim insanlarını yetiştirmek, yetenekli çocuklarımıza sahip çıkmak; bilimsel amaçlı yarışma ve benzeri etkinlikleri ilgiyi-katılımı artırarak ülke genelinde yaygınlaştırmak ve teşvik etmek, geleceğin bilim insanı olma potansiyeline sahip çocuklarımızı erken yaşlarda keşfedip var olan yeteneklerini geliştirmek, gerekli desteği vererek onlara araştırmacı bir ruh kazandırmak amacıyla Bu Benim Eserim İlköğretim Öğrencilerine Yönelik Matematik ve Fen Bilimleri Proje Çalışması gerçekleştirilmektedir. Bakanlığımız ile TÜBİTAK arasında imzalanan 08.11.2004 tarihli işbirliği protokolü gereğince öğrenci projelerinin değerlendirme süreci TÜBİTAK tarafından oluşturulan bilim kurulları tarafından yürütülmektedir. Proje çalışması ilköğretim okullarının 6. 7. ve 8. sınıflarına yönelik olarak gerçekleştirilmektedir. Öğrenciler matematik ve fen bilimleri alanlarında hazırladıkları projeler ile çalışmaya katılabilmektedir. Bu alanlardaki konuların projelendirilmesi aşamasında, çalışmaların özgün, bilimsel, mantık çerçevesi içinde, estetik, uygulanabilir ve sosyal fayda sağlayıcı olması esas alınmaktadır. Öğrenci Projelerinin Değerlendirilmesi Proje başvuruları il düzeyinde yapılmakta ve ön incelemeleri il millî eğitim müdürlükleri bünyesinde oluşturulan İÇG tarafından yapılmaktadır. İÇG tarafından onaylanan projeler bir sonraki aşama olan BÇG değerlendirmesine sunulmaktadır. İl ve Bölge Çalışma Grupları alan uzmanı öğretmenlerden oluşmaktadır ve değerlendirmeler önceden belirlenen objektif kriterler doğrultusunda yapılmaktadır. İl ve Bölge Çalışma Gruplarının değerlendirme aşamaları tamamen internet üzerinden elektronik ortamda gerçekleştirilmektedir. İl ve Bölge Çalışma Gruplarının onayından geçen projelerin dokümanları BBK teslim edilmektedir. BBK, TÜBİTAK tarafından belirlenen alan uzmanı akademisyenlerden oluşturulmaktadır. Bu kurullar, projeleri dokümanlar üzerinden incelemekte ve uygun bulduğu projeleri bölge sergilerine davet etmektedir. BBK, bölge sergilerine katılan projeleri değerlendirmekte ve final sergisine katılacak projeleri belirlemektedir. Her yıl 12 bölge merkezinden toplam 100 proje Ankara da yapılacak final sergisine davet edilmektedir. Final sergisine katılan projeler TÜBİTAK tarafından oluşturulan MBK tarafından değerlendirilmekte ve ilk 50 ve ikinci 50 ye kalan projeler belirlenmektedir. Projeleri hazırlayan öğrenci ve danışman öğretmenler ödüllendirilmektedir. 5
Proje çalışması kapsamında 2012-2013 eğitim-öğretim yılında 78.887 proje başvurusu yapılmıştır. Aşağıdaki tabloda da görüleceği gibi 2004-2013 yılları arasında yaklaşık 334.121 proje ve bunları hazırlayan 400.000 öğrencimiz bilimsel bir projenin hazırlanması konusunda çalışma yürütmüş, fikirler üretmiş ve bunları raporlaştırmıştır. Yıllara göre proje başvuru sayıları aşağıda belirtilmiştir; EĞİTİM ÖĞRETİM KAPSAM YILI 2004 İstanbul (Pilot Uygulama) BAŞVURU SAYISI BÖLGELERDE SERGİLENEN PROJE SAYISI FİNALDE SERGİLENEN PROJE SAYISI 2.794-133 2005-2006 30 İL 5.116 741 100 2006-2007 81 İL 13.922 959 100 2007-2008 81 İL 18.313 902 100 2008-2009 81 İL 31.866 960 100 2009-2010 81 İL 33.264 1.004 100 2010-2011 81 İL 63.247 1.048 100 2011-2012 81 İL 86.234 1.053 100 2012-2013 81 İL 78.887 968 100 6
ÖLÜM 2. BÖLÜM İLKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK IX. MATEMATİK ve FEN BİLİMLERİ PROJE ÇALIŞMASI BU BENİM ESERİM 2 1.ÇALIŞMANIN AMACI Bu çalışmanın amacı, ülkemizin insan yetiştirme kapasitesini güçlendirmek, bunun için ülkemizin ihtiyaç duyduğu bilim insanlarını yetiştirmek, yetenekli çocuklarımıza sahip çıkmak; ülke genelinde bilimsel amaçlı etkinlikleri ilgiyi-katılımı artırarak yaygınlaştırmak ve teşvik etmek, geleceğin bilim insanı olma potansiyeline sahip çocuklarımızı erken yaşlarda keşfedip var olan yeteneklerini geliştirmek, gerekli desteği vererek onlara araştırmacı bir ruh kazandırmaktır. 2. ÇALIŞMANIN HEDEFLERİ Öğrencileri, temel bilimler olan matematik ve fen bilimleri alanlarında yaratıcılığa teşvik etmek, Öğrencilerin gizli kalmış yeteneklerinin desteklenerek geliştirilmesine ortam hazırlamak, Öğrencilerin, çalışmalarında bilimsel düşünce, yöntem ve teknikleri kullanarak bilgi ve beceri kazanmalarını sağlamak, Ülkenin geleceğini yönlendirecek, bilimsel alanlarda özgün ve farklı düşünceler ortaya koyabilen, öz güveni gelişmiş bireyler yetiştirilmesine katkıda bulunmaktır. 3. ÇALIŞMANIN KAPSAMI Bu çalışma, 2013-2014 eğitim öğretim yılında da ülke genelinde tüm ilköğretim kurumlarının (ortaokulların) sadece 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerine yönelik olarak gerçekleştirilecektir. 4. DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR Bu çalışmaya, 2013-2014 eğitim öğretim yılında ülke genelinde tüm ilköğretim kurumlarının (ortaokulların) sadece 6, 7 ve 8. sınıf öğrencileri katılabilecektir. Projeler İlköğretim Matematik ve Fen Bilimleri müfredatlarında yer alan bilgi ve konularla ilgili yapılacak araştırma projelerini kapsamaktadır. Çalışmalar 7
müfredattaki içerik ve kazanımlarla ilişkili olmalıdır. Bu nedenle, uygulama ve tasarım projeleri (teknoloji tasarım, ders materyalleri, oyun tarzındaki etkinlikler gibi) değerlendirmeye alınmayacak, araştırma projeleri değerlendirilecektir. BBE proje çalışmasına katılmak hem öğrenciler hem de öğretmenler için hiçbir şekilde zorunlu değildir, gönüllülük esastır. Öğrenciler tek başlarına veya iki kişilik gruplar hâlinde proje hazırlayabileceklerdir. Öğrenciler, hazırlayacakları projeler için 1 (bir) danışman öğretmen seçeceklerdir. Her okul, birden fazla proje ile çalışmaya katılabilecektir. Öğrenciler, Matematik ve Fen Bilimleri alanlarının sadece birinden 1 (bir) proje ile çalışmaya katılabilirler. Projeyi hazırlayan öğrenci sayısının 1 den fazla olması durumunda her iki öğrencinin de aynı okulda öğrenim görüyor olması gerekmektedir. Danışman öğretmen en fazla 3 projeye danışmanlık yapabilecektir. BBE proje çalışmasına başvuran projeler, 23 Eylül 2013-09 Mayıs 2014 tarihleri arasında ulusal ya da uluslar arası hiçbir yarışmaya katılamazlar. Katılanlar hangi aşamada olursa olsun elenecektir. Proje başvuruları, 23 Eylül 2013-17 Ocak 2014 tarihleri arasında yapılacaktır. Başvuru tarihlerinin bitiminden sonraki müracaatlar kabul edilmeyecektir. Proje uygulama kılavuzu basılı olarak okullara gönderilmeyecek, yalnızca internet üzerinden ulaşılabilecektir. Proje başvuru işlemleri internet ortamında yapılacaktır. Proje başvuruları, projeler hazırlanıp sonuçlandırıldıktan sonra başvuru formu doldurularak yapılacaktır. Başvuru işlemleri tamamen elektronik ortamda gerçekleştirilecek, yazılı evrak biçiminde çıktı alınmayacaktır. Elektronik ortamda yapılan başvurular öğrencilerin öğrenim gördüğü kurum/okul müdürlüğü tarafından yine elektronik ortamda onaylanacaktır. Kurum/okul müdürlükleri tarafından onaylanmayan başvurular dikkate alınmayacaktır. Proje hazırlayan öğrenci/öğrenciler ile danışman öğretmeni arasında birinci derecede akrabalık bağı bulunmamalıdır. İl ve bölge çalışma grubu üyelerinin, proje hazırlayan öğrenci/öğrenciler ile danışman öğretmeni arasında birinci derecede akrabalık bağı bulunmamalıdır. İÇG Üyeleri, İlköğretim Öğrencilerine Yönelik Matematik ve Fen Bilimleri Proje Çalışmasında proje hazırlayan öğrencilerin danışman öğretmeni olarak görev alamazlar. 8
Okulda Fen Bilimleri ve Matematik branşlarında görevli öğretmenin bulunmaması ya da okulda bu branşlarda gönüllü öğretmenin olmaması durumunda, başka branşlardaki öğretmenler de danışman öğretmen olarak görev alabilirler. Danışman öğretmenlerinin görevi projeyi hazırlamak değil, proje hazırlayan öğrencilere danışmanlık yapmaktır. Proje bankasında arama yapabilmek için en az 3 karakter girilmelidir. Proje son başvuru tarihi olan 17 Ocak 2014 tarihinden sonra proje başvuru formunda hiçbir değişiklik yapılamayacaktır. Bölge sergisi ve final sergisine öğrenci ve danışman öğretmenlerin katılması zorunludur. Projeyi hazırlayan öğrenci veya danışman öğretmenin katılamaması veya yeni bir görevlendirmenin yapılmasına gerek duyulması halinde, durumun Temel Eğitim Genel Müdürlüğü bünyesindeki Merkez Yürütme Kurulu na bildirilmesi zorunludur. MYK nın kararı geçerli olacaktır. Bölge ve final sergisine katılan; - öğrencilerin yol ücretleri, - danışman öğretmenlerin yol ücreti ile 2 günlük yevmiyeleri, - il çalışma grubu üyeleri ve il koordinatörlerinin yol ücreti ile 2 günlük yevmiyeleri TEG Müdürlüğünün göndereceği ödenekten karşılanacaktır. - Bölge ve final sergisi boyunca yukarıda belirtilen katılımcıların iaşe ve ibatesi bölge sergisi için Bölge Merkezi il tarafından, Final Sergisi için ise TEG Müdürlüğü tarafından karşılanacaktır. - İaşe ve ibate için katılımcılardan herhangi bir ücret talep edilmeyecek ve ücret ödenmeyecektir. Bölge ve final sergisi dışındaki günlere ait harcırahlar bulundukları ilin il millî eğitim müdürlüklerince ödenecektir. Öğrencilerin zihinsel üretim içinde olmalarını sağlamak esas alındığından hazırlanan ve onaylanan projelerin başka bir projenin birebir aynısı (kopyası) ya da çevirisi olduğu, bilimsel etik beyanına (bkz. sayfa 29) aykırı davranıldığı tespit edilirse, proje hangi aşamada olursa olsun süreçten çıkarılacak ve ilgililer hakkında idari soruşturma açılacaktır. Ayrıca verilen ödül ve belgeler geri alınacaktır. 5. UYGULAMA SÜRESİ Çalışma, eğitim-öğretim yılı başında başlar ve o yıla ait uygulama takvimi doğrultusunda gerçekleştirilir. 2013 2014 eğitim-öğretim yılında, İlköğretim Öğrencilerine Yönelik IX. Matematik ve Fen Bilimleri-Bu Benim Eserim Proje Çalışması, 12 bölge merkezi ve bunlara bağlı iller olmak üzere ülke genelinde tüm ilköğretim kurumlarının (ortaokulların) sadece 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerine yönelik gerçekleştirilecektir. 9
Proje başvuruları 23 Eylül 2013 tarihinde başlayıp 17 Ocak 2014 tarihinde sona erecektir. Proje çalışmasıyla ilgili ayrıntılı bilgiler ve duyurular http://tegm.meb.gov.tr/bubenimeserim adresindeki proje internet sayfasında yer almaktadır. 6. PROJELERİN DEĞERLENDİRME SÜRECİ İl ve bölge merkezlerinde yapılacak değerlendirme işlemleri internet ortamında gerçekleştirilecektir. Başvurular, İÇG tarafından incelenerek, değerlendirme sonucunda uygun bulunan projeler elektronik ortamda BÇG onayına sunulacaktır. BÇG tarafından onaylanan projeler elektronik ortamda projenin bir üst değerlendirmesini yapacak olan BBK ya sunulacaktır. BBK lar, bölgelerde yapılacak bölge sergisine katılmasını uygun buldukları projeleri belirler. Belirlenen projeler bölge merkezlerinde sergilenecektir. BBK lar ayrıca bölge sergisine katılan projeler içinden değerlendirme yaparak TEG Müdürlüğü tarafından belirlenen bölge kontenjanlarına göre Ankara daki final sergisine katılacak projeleri tespit edecektir. BBK ve MBK üyeleri proje değerlendirmelerini öğretmen ve öğrencilerle görüşmeler yoluyla yapmaktadır. Öğrenciler projelerin değerlendirilmesinde kullanmak üzere fotoğraf, video, grafik, şekil, tablo vb. araçları kullanarak en fazla 5 dakikalık bir sunum yapacaktır. Bölge koordinatörleri tarafından öğrencilerin bilim kuruluna sunum yapabilmeleri için gerekli düzenleme ve planlamalar yapılacaktır. Final sergisine katılan projeler, MBK tarafından yapılan nihai değerlendirme sonucunda ödüllendirilecektir. SONUÇLARIN DUYURULMASI Projeleri hazırlayan öğrenci ve danışman öğretmenler, il düzeyindeki proje değerlendirme sonuçlarını bulundukları ilin internet sayfasından, değerlendirmenin bittiği tarihten sonra bölge düzeyindeki proje değerlendirme sonuçlarını ise illerinin bağlı olduğu bölge merkezi olan ilin internet sayfasından öğrenebileceklerdir. Ayrıca bütün değerlendirmeler (il ve bölge düzeyinde) sona erdikten itibaren danışman öğretmenler isterlerse başvuru yaptıkları giriş ekranından T.C Kimlik no ve Proje No ile giriş yaparak sonuçları öğrenebilirler. 10
BU BENİM ESERİM PROJE ÇALIŞMASI UYGULAMA TAKVİMİ Başvuru Formunun Doldurulması (23 Eylül 2013-17 Ocak 2014) Başvuru Formunun Okul Müdürlüklerince Onaylanması (En son onaylama tarihi 24 Ocak 2014) Projelerin İl Düzeyinde İl Çalışma Gruplarınca Değerlendirilmesi (27 Ocak-14 Şubat 2014) Projelerin Bölge Düzeyinde Bölge Çalışma Gruplarınca Değerlendirilmesi (17 Şubat- 21 Şubat 2014) Projelerin Bölge Bilim Kurullarınca Değerlendirilmesi ve Bölge Sergisine Katılacak Projelerin Belirlenmesi (24 Şubat-14 Mart 2014) Bölge Sergileri Düzenlenmesi ve Final Sergisine Katılacak Projelerin Belirlenmesi (08-09-10 Nisan 2014) Ankara da Final Sergisinin Düzenlenmesi (06-07 Mayıs 2014) Ödül Töreni (08 Mayıs 2014) Değerlendirme Raporlarının Hazırlanması ve TEG Müdürlüğüne Gönderilmesi (09-31 Mayıs 2014) 11
3. BÖLÜM UYGULAMA BASAMAKLARI 1. Proje Başvuru Formunun Doldurulması Proje başvuruları, 23 Eylül 2013-17 Ocak 2014 tarihleri arasında yapılacaktır. Başvuru tarihlerinin bitiminden sonraki müracaatlar kabul edilmeyecektir. Projeler bu tarihler arasında tamamlanacak ve proje bilgileri, proje internet sayfasındaki Proje Başvuru İşlemleri bağlantısı ile ulaşılacak http://basvurular.meb.gov.tr/bubenimeserim/login.aspx adresindeki başvuru formuna kaydedilecektir. Lütfen Dikkat! Proje No: İlk başvuruda proje numarası boş bırakılarak giriş yapılacaktır. Proje kaydedildiği anda sistem tarafından otomatik olarak bir proje numarası verilecektir. Proje ile ilgili güncellemelerde ilk proje numarası kullanılacaktır. Yeni proje girişlerinde, öğretmenin danışmanlık yaptığı ilk Projenin Numarası kullanılarak giriş yapılabilecektir. Bundan dolayı sistem tarafından verilen proje numaraları unutulmamalı ve saklanmalıdır. Bilgilerde değişiklik yapılmak istenildiğinde, danışman öğretmeninin T.C Kimlik Numarası ve proje numarası kullanılarak başvuru formuna ulaşılabilecek ve istenilen değişiklikler başvuru süresi içinde yapılabilecektir. Proje başvuru formunun eksiksiz ve hatasız doldurulmasından danışman öğretmeni sorumludur. 2. Başvuru Formunun Okul Müdürlüklerince Onaylanması-Kurum Onay İşlemleri Okul müdürlükleri, proje başvuru formlarını başka proje girişi olmayacağından emin olduktan sonra (en son tarih) 24 Ocak 2014 tarihine kadar onaylayabileceklerdir. Onay işlemleri için proje internet sayfasında http://tegm.meb.gov.tr/bubenimeserim/ yer alan Kurum/Okul Onay İşlemleri bağlantısı kullanılacaktır. Okul müdürlükleri, Kurum/Okul Onay İşlemleri sayfasında kurum kodu ve şifresini (okulun kendisinin belirlediği ve bulunduğu ilin MEBBİS biriminden alacaığı en fazla 10 karakteri geçmeyen şifre) girerek kurum/okulundan yapılan proje başvurularının listesine ulaşabileceklerdir. Okul müdürlükleri, başvuru formlarındaki 12
bilgilerde herhangi bir eksiklik olması durumunda gerekli düzeltmeleri yaptırdıktan sonra onay işlemlerini gerçekleştireceklerdir. Lütfen Dikkat! 17 Ocak 2014 (saat 17.00) tarihinden sonra proje başvuru formu üzerinde hiçbir değişiklik yapılamayacaktır. Proje başvurusu ve değerlendirme işlemleri tamamen internet ortamında gerçekleştirildiğinden, projeyi hazırlayanlar ya da okul tarafından herhangi bir çıktı alınması gerekmemektedir. Ancak projeyi hazırlayanlar ya da okul, bilgi amaçlı proje ile ilgili bilgileri elektronik ortamda muhafaza edebilir. 3. Projelerin İl Düzeyinde İÇG tarafından Değerlendirilmesi İÇG, başvuruların tamamlanmasının ardından 27 Ocak-14 Şubat 2014 tarihleri arasında ilden yapılan tüm başvuruların ön değerlendirmesini ve onay işlemlerini, belirlenen ölçütler doğrultusunda internet üzerinden yapacaklardır. Onaylanan projelerin listesi 17 Şubat 2014 tarihinden itibaren il millî eğitim müdürlüklerinin internet sayfasında ilan edilecektir. 4. Projelerin Bölge Düzeyinde BÇG tarafından Değerlendirilmesi BÇG, kendilerine bağlı illerdeki il çalışma gruplarının onayladığı projeleri 17-21 Şubat 2014 tarihleri arasında internet üzerinden değerlendirerek onay işlemlerini gerçekleştirecektir. Onaylanan projelerin listesi, 24 Şubat 2014 tarihinden itibaren bölge merkezi olan il millî eğitim müdürlüklerinin internet sayfasında ilan edilecektir. 5. Projelerin Bölge Bilim Kurulu (BBK) tarafından Değerlendirilmesi BBK, 24 Şubat - 14 Mart 2014 tarihleri arasında projeleri internet üzerinden değerlendirerek bölge sergisine katılacakları belirleyeceklerdir. BBK değerlendirme sonuçları, bölge merkezi olan ilin internet sayfasından 17 Mart 2014 tarihinden itibaren ilan edilecektir. Sergi tarihleri ilgililere, bölge merkezindeki bölge koordinatörü tarafından duyurulacaktır. 13
6. Bölge Sergileri Düzenlenmesi ve Final Sergisine Katılacak Projelerin Belirlenmesi 12 Bölge Merkezinde 08-10 Nisan 2014 tarihlerinde bölge sergileri düzenlenecektir. Sergi esnasında BBK üyeleri, proje değerlendirmelerini görüşmeler yoluyla yapacaklardır. Öğrenciler, projelerin değerlendirilmesinde kullanmak üzere fotoğraf, video, grafik, şekil, tablo vb. araçları kullanarak en fazla 5 dakikalık bir sunum hazırlayacaktır. Bölge koordinatörleri tarafından öğrencilerin bilim kuruluna sunum yapabilmeleri için gerekli düzenleme ve planlamalar yapılacaktır. BBK, bölge merkezlerinde yapılacak sergi sonunda Temel Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen kontenjan doğrultusunda Ankara da yapılacak final sergisine katılması uygun bulunan projeleri belirleyecektir. Bölge sergilerinin tamamlanmasının ardından düzenlenecek törende, bölge sergisine katılan tüm proje sahiplerine bölge merkezi il tarafından hazırlanarak Katılım Belgesi verilecektir. 7. Ankara da Final Sergisinin Düzenlenmesi BBK tarafından belirlenip Ankara ya gönderilen projeler için 06-07 Mayıs 2014 tarihleri arasında final sergisi düzenlenecektir. Sergiye katılacak proje sahibi öğrenci ve danışman öğretmenler Ankara ya davet edilecektir. Ankara da, TÜBİTAK MBK tarafından projelerin nihaî değerlendirmesi yapılacaktır. 8. Ödül Töreni Final sergisi sonunda 08 Mayıs 2014 tarihinde ödül töreni düzenlenecektir. Düzenlenen törende öğrencilere ve danışman öğretmenlere ödülleri ve katılım belgeleri verilecektir. 14
PROJE DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ Projelerin değerlendirilmesi, aşağıda belirtilen ölçütler kullanılarak yapılacaktır. Verilen kararlar kesindir, itiraz edilemez. İl Çalışma Gruplarınca Kullanılacak Değerlendirme Ölçütleri Hazırlanan projenin teknoloji tasarım, ders materyalleri, oyun tarzındaki etkinlikler olmaması, Proje konusunun matematik ve fen bilimleri kapsamında olması, Proje başvuru formunun doğru ve eksiksiz doldurulması, Konu, amaç, faaliyetler, seçilen yöntemler ve elde edilen sonuçların tam, açık anlaşılabilir biçimde ifade edilmiş olması, Konunun daha önce aynı biçimde ve yöntemle çalışılmamış olması (proje bankası, ilgili literatür ve internetten yararlanılacaktır), Projenin başka herhangi bir yarışmaya katılmamış olması, Kılavuzda belirtilen güvenlik uyarılarına uyulması, Daha önce yapılmış olan bir çalışmanın birebir aynısı olmaması. Bölge Çalışma Gruplarınca Kullanılacak Değerlendirme Ölçütleri Hazırlanan projenin teknoloji tasarım, ders materyalleri, oyun tarzındaki etkinlikler olmaması, Konunun daha önce aynı biçimde, yöntemle çalışılmamış olması (proje bankası, ilgili literatür ve internetten yararlanılacaktır), Konu, amaç, faaliyetler, seçilen yöntemler ve elde edilen sonuçlar arasında bütünsellik olması, Projenin başka herhangi bir yarışmaya katılmamış olması, Sonuca ulaşabilme yeterliğine sahip olması, Toplumsal veya ekonomik bir yarar sağlaması, Kaynakların belirtilmesi, Uygulanabilirliği, Kılavuzda belirtilen güvenlik uyarılarına uyulması, Daha önce yapılmış olan bir çalışmanın birebir aynısı olmaması. Bilim Kurulları Tarafından Kullanılacak Değerlendirme Ölçütleri Özgünlük ve yaratıcılık, Kullanılan bilimsel yöntem, Tutarlılık ve katkı, Yararlılık (ekonomik, sosyal, akademik), Uygulanabilir veya kullanışlı olması, Kaynakların belirtilmesi, Sonuç ve açıklık, Özümseme ve hâkimiyet, Kılavuzda belirtilen güvenlik uyarılarına uyulması. 15
4. BÖLÜM 4. BÖLÜM 4 PROJE NEDİR? Proje, önceden belirlenmiş bir süre içinde değişim yaratmayı hedefleyen, birbiriyle ilişkili amaç ve hedefleri olan, uygulanması sonucunda çeşitli ürünlerin elde edildiği bir çalışmadır. Bilimsel bir çalışma olan projede; gözlem yaparak bilgi toplama, elde edilen bilgilerin düzenlenmesi, bilgiler arasında neden-sonuç ilişkisinin olup olmadığının araştırılması söz konusudur (TÜBİTAK-Proje Yarışmaları Kitapçığı 2010, Proje Rehberi, s:18) Proje süreci, proje fikrinin ortaya çıkışıyla başlayan ve bu fikrin kâğıda dökülmesi, geliştirilmesi, yürütülmesi, tamamlanması ve değerlendirilmesinin ardından yeni proje fikirlerinin üretilmesine kadar olan süreçleri içerir. Proje konusunu belirlerken proje internet sayfasında yer alan Proje Bankasını incelemek, sizin çalışmanızın özgün olup olmadığını, daha önce benzer projelerin yapılıp yapılmadığını öğrenmenizi sağlayacaktır. Proje bankası daha önce yapılmış çalışmalara ulaşılabilen bir arama motoru niteliği taşımaktadır. PROJE NASIL HAZIRLANMALIDIR? Projenin her aşamasında bilimsel çalışmanın bütün özelliklerinin görülmesi gerekir. Bilimsel yöntem, gözlemleri-olayları açıklamak ve sorulara cevap vermek için kullanılan deneysel bir süreçtir. Bilim adamları doğadaki neden-sonuç ilişkilerini belirlemek için bilimsel yöntem kullanır. Başka bir deyişle onlar, bir deney tasarlayarak bir öğeyi başka bir öğenin nedeni haline getirirler böylece diğerini-sonucu, tahmin edilebilir hale dönüştürürler. Yapacağınız projedeki çalışmalarınızda bilimsel yöntem izlemek, sorunuzu belirlerken, varsayımınızı geliştirirken, deneyinizi tasarlarken, yaparken ve değerlendirirken sizlere yardımcı olacaktır. 16
BİLİMSEL YÖNTEM Soru Sor Konuyla İlgili Araştırma Yap Bir Varsayım Oluştur Düşün ve Yeniden Dene Bir Deneyle Hipotezini Sına Sonuçları Analiz Et Varsayım Doğru Varsayım Yanlış ya da Kısmen Doğru Sonuçları Raporlaştır Kaynak: http://www.sciencebuddies.org Daha fazlası için http://www.sciencebuddies.org/science-fairprojects/project_guide_index.shtml?from=tab 17
Bilimsel Yöntemin Adımları 1. Bir Soru Sorun: Bilimsel yöntem, gözlemlerinize ilişkin bir soru sorduğunuz zaman başlar. Nasıl, Ne, Ne zaman, Kim, Hangi, Neden ya da Nerede? Proje konusu; ilgi çeken, üzerinde düşünülen, merak edilen konulardan seçilmelidir. Akla pek çok fikir gelebilir. Bunlar not edilmeli hemen karar verilmemelidir. Bunlar arasından; yapılabilecek, merak duyulan ve ilgi uyandıran bir konu seçilmelidir. 2. Konuyla İlgili Araştırma Yapın: Sorunuzu cevaplamak için konuyla ilgili var olan bilgilerle ilgili araştırma yapmalısınız. İyi bir bilim insanı olmak, başkalarının önceden yaptığı yanlışları yapmamak ve araştırmada elde ettiğiniz, bir araya getirdiğiniz, bilgilerin boşa gitmemesi için, kütüphanede ve internette araştırma yapmadan önce bir araştırma planı yapmalısınız. Konuyla ilgili yazılı, sözlü, görsel her türlü materyal toplanabilir. 3. Varsayım Oluşturun, Projenizi Tanımlayın: Varsayım, olayların nasıl meydana geldiğine ilişkin düzenlenmiş tahmindir. Eğer.(ben bunu yaparsam)..,(sonra)..(bu).(olur) Varsayımınızı kolayca ölçülebilir ve asıl sorunuzu yanıtlamaya yardımcı olacak biçimde oluşturmalısınız. Proje fikrinin ortaya çıkmasından sonra elde edilen bilgiler ışığında projenin amacı, hedefleri, yöntemi, uygulama adımları, çalışma takvimi ve beklenen sonuçlar da tanımlanmalıdır. Amaç, elde edilmek istenen sonucun basit anlatımıdır. Projelerin genelde tek bir amacı vardır. Projenin amacı iyi tanımlanmadığında amaca yönelik hedefler ve faaliyetleri tanımlamada sorunlarla karşılaşılır. Hedefler, tanımlanan amaca hizmet etmelidir. Hedef, birden fazla olabilir. Hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığını belirleyebilmek için ölçülebilir hedefler belirlenmelidir. 4. Varsayımınızı Bir Deney Yaparak Sınayın: Deneyiniz varsayımınızın doğru mu yanlış mı olduğunu sınayacak, gösterecektir. Deneyinizin hassas ve kurallara uygun bir şekilde yapılması çok önemlidir. Deneyinizi uygun ve geçerli bir şekilde yapmak için bir faktörü değiştirirken diğer tüm koşulları aynı tutmalısınız. Deneyinizde elde ettiğiniz ilk sonucun kaza sonucu ulaşılmış bir sonuç olmadığından emin olmak için deneyinizi birkaç sefer tekrarlamalısınız. 5. Verilerinizi Değerlendirin ve Sonuç Ortaya Koymaya Çalışın: Deneyinizi yaparken ve tamamladığınızda kaydettiğiniz ölçümlerinizi varsayımınızın doğru mu yanlış mı olduğunu görmek için analiz etmelisiniz. Bilim adamları çoğunlukla varsayımlarının yanlış olduğu sonucuna ulaşırlar. Böyle durumlarda en baştan başlayarak yeni bir varsayım oluştururlar. Varsayımlarının doğru olduğu sonucuna ulaşırlarsa da bu defa başka bir yoldan bu sonucu sınamaları gerekebilir. 6. Sonuçlarınızı Açıklayın-Paylaşın: Projenizi tamamlamak için sonuçlarınızı bir raporla ya da pano-posterle açıklamalı, paylaşmalısınız. Bilim insanları da bunun benzerini yaparlar. Elde ettikleri sonuçlara ilişkin raporları ya bilimsel bir dergide yayımlarlar ya da bilimsel bir toplantıda sunarlar. 18
GÜVENLİK UYARILARI Proje çalışmalarında uyulması gereken güvenlik kuralları aşağıda belirtilmiştir. Belirtilen güvenlik uyarılarına aykırı biçimde hazırlanan projelerin başvurusu kabul edilmeyecek ve değerlendirmeye alınmayacaktır. Halk sağlığı ve güvenliği için risk teşkil ettiği/edeceği düşünülen projeler değerlendirme dışında tutulacaktır, sergiye çağrılmayacaktır. Özellikle radyoaktif maddeler, tehlikeli deney setleri, toksik (zehirli), kanserojen vb. maddeler ihtiva eden projeler değerlendirme dışında tutulacaktır, sergiye çağrılmayacaktır. Hayvan deneyi içeren projeler yürütmeyi planlayan öğrenciler; deneylerinde öncelikle, omurgalı hayvanlar kullanmak yerine olası tüm diğer alternatifleri gözden geçirmelidir. Önerilen bazı alternatifler aşağıda verilmiştir: a) Omurgasız hayvanlar (örneğin, protozoa, planaria, böcekler) b) Bitkiler, mantarlar ve mayalar, c) Hücre ve doku kültürleri, d) Mikroorganizmalar, e) Matematik ya da bilgisayar modelleri. Yine de omurgalı hayvanlar içeren deneyler yapılacaksa aşağıdaki kurallara uymak zorunludur. a) Hayvanların öldürülmesini, vücudunda herhangi bir kesi yapılmasını, herhangi bir uzvunun ya da dokusunun vücuttan ayrılmasını (kan alma dâhil) gerektiren; b) Hayvanlara ağız ya da enjeksiyon yoluyla herhangi bir radyoaktif, toksik ya da etkisi kesin olarak bilinmeyen (örneğin çeşitli bitki özütleri) tehlikeli ve yabancı maddelerin verildiği; c) Hayvanların aç ve/veya susuz bırakıldığı, hayvanların acı ve eziyet çekmesine neden olan, onlara rahatsızlık veren ve sağlığını tehdit eden deneyleri içeren projeler kesinlikle kabul edilmeyecektir. Bunların dışında, gözleme bağlı (örneğin hayvanın doğal yaşama ortamında gerçekleşen ve hayvana müdahale edilmeyen davranış deneyleri) ya da hayvanın çeşitli fiziksel özelliklerinin (örneğin yaş, boy, ağırlık, renk, metabolik hız vb.) ölçülmesini ya da atıklarının analizini içeren deneyler kabul edilebilir. Bu deneylerde kullanılacak hayvanlar, düzenli, sağlık ve hijyen koşullarına uygun üretim-bakım yapan merkez ya da laboratuvarlardan sağlanmalı ve bu durum mutlaka belgelenmelidir. Hastalık (özellikle insana bulaşan) taşıdığı bilinen ya da böyle olduğundan şüphe edilen hayvanlar kesinlikle kullanılmamalıdır. Hayvan deneyi içeren projelerin yukarıdaki koşullara uygunluğu konusunda karar yetkisi bilim kurullarına aittir. 19
İnsan deneyleri içeren projeler yapmayı planlayan öğrenciler aşağıdaki kurallara uymak zorundadır. İnsanlardan kan almayı ya da herhangi bir madde vermeyi gerektiren deneyler ile önceden alınmış ve depolanmış insan kanıyla yapılan deneyler içeren projeler yapılmamalıdır. İnsanı içeren deneyler, aşağıdakilerle sınırlıdır: a) Birey ya da grup davranışlarını ölçmeye yönelik deneyler (denekleri rahatsız edici ya da onlara zarar verici koşullar altında olmayan), b) Doğal duyusal uyarılara (ışık ya da ses gibi) verilen tepkilerin ölçülmesi, c) Saç teli ya da damak/yanak içi epitel döküntüsü örnekleriyle yapılan DNA analizi deneyleri. Yukarıda anılan deneylerin kabul edilebilmesi için denek olarak kullanılacak kişi/kişilerin deney hakkında önceden ve anlaşılır biçimde bilgilendirilmesi, denek olmayı kabul ettiğine dair yazılı onayı (çocuk denekler için bu onay ebeveynlerinden alınmalıdır) ile çalışma için destek alınan kurumun etik kurulunun yazılı izni gereklidir. İlaç, parfüm, krem, sabun vb. ürünlerin üretiminin uzun süreli çalışmalar gerektirmesi, bu tür maddelerin dermatolojik testlerinin yapılmasının zorunlu olması ve insanlara zarar verme ihtimalinin olması nedeniyle bu kapsamdaki projeler kabul edilmeyecektir. Lütfen Dikkat! Proje uygulama süreci boyunca, başvuru kılavuzunda belirtilen hususlara uymadığı tespit edilen projeler, hangi aşamada olursa olsun proje çalışmasından çıkarılacaktır. Proje çalışmaları esnasında öngörülmeyen hususlarda Temel Eğitim Genel Müdürlüğü Merkez Proje Yürütme Ekibinin alacağı kararlar geçerli olacaktır. 20
5. BÖLÜM 5. BÖLÜM PROJE İNTERNET SAYFASI Proje başvuruları 23 Eylül 2013 tarihinden itibaren yapılacaktır. Proje çalışmasıyla ilgili ayrıntılı bilgiler ve duyurular http://tegm.meb.gov.tr/bubenimeserim/ adresindeki proje internet sayfasında yer almaktadır. Proje internet sayfasına http://tegm.meb.gov.tr adresindeki İlköğretim Öğrencilerine Yönelik Matematik ve Fen Bilimleri Proje Çalışması-Bu Benim Eserim linklerinden de erişim mümkün olacaktır Proje internet sayfasında; proje başvuru işlemleri hakkında bilgi sunmak amacıyla proje kılavuzu, örnek proje başvuru formları, önceki yıllarda final sergisine katılan projelere ait bilgilerin yer aldığı kataloglar, bölge sergilerine katılmış projelerin bilgilerinin yer aldığı proje bankası ve duyurular, önceki yıllarda yapılan final sergilerine ve ödül törenlerine ait fotoğraflar ve görüntüler bulunmaktadır. Proje internet sayfasında ayrıca Proje Başvuru İşlemleri, Kurum/Okul Onay İşlemleri, il çalışma grubunun kullanacağı İl Çalışma Grubu Onay İşlemleri ve bölge çalışma grubunun kullanacağı Bölge Çalışma Grubu Onay İşlemleri, Bölge Bilim Kurullarının kullanacağı Bölge Bilim Kurulu Onay İşlemleri bağlantıları yer almaktadır. 21
PROJE BAŞVURU İŞLEMLERİ Proje internet sayfasındaki Proje Başvuru İşlemleri bağlantısından başvuru ekranına ulaşılabilecektir. Bu ekranda; Onay Kodu: Sistemin güvenliğini sağlamak amacıyla sayfa her açıldığında otomatik olarak oluşturulan bir numara yer alacaktır. Bu numara sürekli değişeceğinden saklanması ya da kaydedilmesi zorunlu değildir. Sistem tarafından oluşturulan Onay Kodu ilgili boşluğa yazılacaktır. Sayfaya yeniden girildiğinde bu kod değişeceğinden yazılırken kontrol edilmelidir. Öğretmen T.C. Kimlik No: Proje başvuru formu danışman öğretmen tarafından doldurulacağından bu bölüme danışman öğretmenin T.C. Kimlik Numarası girilecektir. Lütfen Dikkat! İlk başvuruda proje numarası boş bırakılarak giriş yapılacaktır. Proje kaydedildiği anda sistem tarafından otomatik olarak bir proje numarası verilecektir. Proje ile ilgili güncellemelerde ilk proje numarası kullanılacaktır. Yeni proje girişlerinde, öğretmenin danışmanlık yaptığı ilk projenin numarası kullanılarak giriş yapılabilecektir. Bundan dolayı sistem tarafından verilen proje numaraları unutulmamalı ve saklanmalıdır. İlgili bölümler doldurulmadan önce, proje kılavuzu mutlaka incelenmelidir. Proje başvuru formuna giriş yapabilmek için Kılavuzu Okudum kutucuğu işaretlendikten sonra aktif hale gelen Giriş butonu tıklanarak başvuru formuna giriş yapılacaktır. 22
PROJE BAŞVURU FORMU Proje başvuruları 23 Eylül 2013-17 Ocak 2014 tarihleri arasında yapılacaktır. Öğrenciler projelerini bu tarihler arasında hazırlayacaklar, tamamlanan projeler danışman öğretmen tarafından başvuru formuna kaydedilecektir. 23 Eylül 2013-17 Ocak 2014 tarihleri arasında formda değişiklik yapılmak istendiğinde danışman öğretmeninin T.C. Kimlik Numarası ve kaydetme işleminden sonra sistem tarafından otomatik olarak oluşturulan proje numarası kullanılarak başvuru formuna ulaşılabilecek ve istenilen değişiklikler yapılabilecektir. 1. Bölüm: Proje Danışman Öğretmenine ve Okuluna Ait Bilgiler Proje danışman öğretmen ve okuluna ait bilgiler T.C. Kimlik Numarası ile giriş yapıldığında MEBBİS kayıtlarında olduğu biçimiyle otomatik olarak formda yer alacaktır. Bilgileri MEBBİS kayıtlarında yer almayan danışman öğretmenlerin (özel okullarda görevli öğretmenler ve ücretli öğretmenler) bilgileri kendileri tarafından doldurulacaktır. Ayrıca MEBBİS kayıtlarında yer almayan bilgiler danışman öğretmen tarafından ilgili bölümlere yazılacaktır. 2. Bölüm: Öğrenci/ler ve Okuluna Ait Bilgiler Bu kısım danışman öğretmen tarafından doldurulacaktır. Öğrenci/lerin T.C. Kimlik Numarası, adı soyadı, öğrenim gördüğü il, ilçe ve kurum adı, okul adresi, kurum telefonu, sınıfı ve cinsiyeti ile ilgili bölümler eksiksiz olarak doldurulacaktır. 3. Bölüm: Projeye Ait Bilgiler Öğretmenin Danışmanlığını Yaptığı Projeler: Danışman öğretmen birden fazla projeye danışmanlık yaptığı takdirde bu bölümde danışmanlığını yaptığı projelerle ilgili bilgiler otomatik olarak listelenecektir. Danışman öğretmen yeni bir proje girişi yapmak istediğinde önceki projeye ait bilgilerle giriş yapacak, giriş tamamlandığında başvuru formunda aktif hâle gelecek olan Yeni Proje Ekle butonunu tıklayacaktır. Daha sonra yeni projeye ilişkin bilgileri girebilecektir. Proje No: Bu kısım kaydetme işleminden sonra sistem tarafından oluşturulacağından herhangi bir işlem yapılmayacaktır. İlk proje numarası oluşturulduktan sonra daha sonraki işlemler için de aynı numara kullanılacağı için unutulmamalı ve bu numara saklanmalıdır. Proje Alanı: Bu kısımda proje başvurusunun yapılacağı konu alanı listeden seçilecektir. 23
Fen bilimleri projelerinde alan (fizik, kimya, biyoloji) seçiminin danışman öğretmen tarafından yapılması gerekmektedir. Proje bilgileri word belgesinde yer aldığı biçimde başvuru formuna eklenebilecektir. Proje bilgileri aşağıda yer alan başlıkları içerecek biçimde Times New Roman ve 12 Punto olarak hazırlanıp bu bölüme eklenecektir: Proje Adı: Bu kısma projenin adı yazılacaktır. Proje Amacı: Projenin amacı açık ve anlaşılır bir biçimde tanımlanmalıdır. Amaç, elde edilmek istenen sonucu basit bir şekilde ortaya koymalıdır. Giriş: Bu kısımda proje çalışmasının konusu ile ilgili literatür (kaynak) taraması ve başkaları tarafından yapılan diğer çalışmalardan söz edilecektir. Projenin diğer benzer çalışmalardan farklı olan yönleri belirtilecek ve çalışmada neyin hedeflediği belirtilmelidir. Ayrıca bu kısımda projeyi hazırlarken destek alınan kişi ve kurumlar varsa bilgi verilebilir. Kullanılan yöntem: Burada proje çalışmasında gerçekleştirilen faaliyetler, izlenen yol, gözlemler, varsa yapılan deneyler yazılır. Proje Bütçesi Proje Çalışmasının Takvimi Sonuçlar, Sonuçların Değerlendirilmesi Kaynaklar Resim Ekleme Proje başvuru formunun buraya kadar olan bölümlerinin doldurulması tamamlandıktan sonra proje çalışmasını hazırlayan öğrenci/öğrencilerin proje ile birlikte çekilmiş fotoğrafına ait ilk resim eklenecektir. Ardından Resim 1 ve Projeyi Kaydet tuşuna basılarak proje kaydedilecektir. Projeye birden fazla resim eklenmek isteniyorsa proje kaydedildikten sonra, aktif hale gelecek olan Proje Resmi 2 ve 2. resim kaydedildikten sonra aktif hale gelecek Proje Resmi 3 butonları kullanılarak resimler eklenecektir. Eklenecek proje fotoğrafları 800X600 piksel boyutuna sistem tarafından otomatik olarak getirilecektir. 24
LÜTFEN DİKKAT! 1. Başvuru formunun kaydedilebilmesi için mutlaka en az bir Proje Resmi eklenmelidir. Aksi durumda başvuru formu kaydedilemeyecektir. 2. MEBBİS güvenlik ayarları nedeniyle başvuru formunun 20 dakikada doldurulması gerekmektedir. 3. Kaydetme işleminden sonra sistem tarafından oluşturulan proje numarası unutulmamalı ve bu numara not edilmelidir. 4. Başvuru formundaki bilgilerin Microsoft Word ortamında önceden hazırlanıp kopyalanarak yapıştırılması formun kaydedilmesi işleminde kolaylık sağlayacaktır. 23 Eylül 2013-17 Ocak 2014 tarihleri arasında formda değişiklik yapılmak istenildiğinde danışman öğretmeninin T.C. Kimlik Numarası ve ilk kaydetme işleminden sonra sistem tarafından otomatik olarak oluşturulan proje numarası kullanılarak başvuru formuna ulaşılabilecek ve istenilen değişiklikler yapılabilecektir. Değişiklikler yapıldıktan sonra Güncelle butonu kullanılarak başvuru formundaki değişiklikler kaydedilebilecektir. Başvuru formunun doldurulması tamamlandıktan sonra kurum/okul onay süreci başlayacaktır. 25
İlköğretim Öğrencilerine Yönelik IX. Matematik ve Fen Bilimleri Proje Çalışması Başvuru Formu(EKRAN GÖRÜNTÜSÜ) 26
PROJENİN VİDEO GÖRÜNTÜLERİNİN KAYDEDİLMESİ Proje başvuru formunun ilgili bölümlerinde projenin yeterince iyi tanıtılamadığı düşünülüyorsa, isteğe bağlı olarak yüklenecek videonun en fazla 5 MB boyutunda ve FLV, AVI ya da MPG-MPEG formatında olması gerekmektedir. Proje çalışmasını anlatan görüntüler, başvuru formundaki Gözat (Browse) seçeneği ile belirlenir ve Video Kaydet butonu kullanılarak başvuru formuna eklenebilir. Daha sonra video izle butonu kullanılarak izlenebilir. 27
KURUM/OKUL MÜDÜRLÜĞÜ ONAY İŞLEMİ Projeyi hazırlayan öğrenci/ler öğrenim gördükleri okulun yöneticisi tarafından, projenin internet sayfasındaki (http://tegm.meb.gov.tr/bubenimeserim) Kurum/Okul Müdürlüğü Onay İşlemi bağlantısından ulaşılacak sayfada; MEBBİS Kurum Kullanıcı Adı ve kurum şifresi kullanılarak giriş yapılacaktır. Sayfaya girildiğinde okuldan yapılan proje başvuruları listelenecektir. Okul müdürlükleri proje listesinden projelerin üzerine tıkladığında formun tamamını görebilecek, okuduktan sonra proje formunda eksik bilgi ya da proje ile ilgisi olmayan rahatsız edici içerik vb. varsa bu bilgilerin değiştirilmesini sağlayacaktır. Ardından projenin yanındaki Onay kutucuğuna ve Kaydet butonuna tıklayarak onay işlemini tamamlayacaktır. Lütfen Dikkat! Kurum Onay işlemi, tüm projeler tamamlandıktan sonra gerçekleştirilmelidir. Kurum onay işlemi tamamlandıktan sonra projelere ilişkin düzeltme gerektiğinde okul yöneticileri tarafından projelerin onayı kaldırılarak düzeltme yapılacaktır. Kurum/Okul müdürlükleri tarafından elektronik ortamda onaylanmayan proje başvuruları dikkate alınmayacaktır. Kurum Onay işlemleri en geç 17 Ocak 2014 saat 17.00 ye kadar yapılabilecektir. Bu tarihten sonra sistem otomatik olarak kapanacağı için hiçbir işlem yapılmayacaktır. 28
BİLİMSEL ETİK BEYANI PROJEYİ HAZIRLAYAN ÖĞRENCİ(LER) (EN FAZLA 2 ÖĞRENCİ) TARAFINDAN DOLDURULACAKTIR. İlköğretim Öğrencilerine Yönelik IX. Matematik ve Fen Bilimleri Proje Çalışması na katıldığım(ız) projenin konusunun seçiminde, soruna yaklaşımım(ız)da, düşünce ve uygulamada tamamen kendi fikirlerimi(zi), bilgi ve becerimi(zi) kullandığımı(zı), karşılaştığım(ız) kimi problemlerde danışman öğretmenim(iz)den sadece yol gösterici olarak yardım aldığımı(zı), adı geçen projenin tamamen bana(bize) ait olduğunu beyan ederim(ederiz). İli : Okul Adı : Proje Adı :... Öğrenci Adı Soyadı İmzası 1. 2. DANIŞMAN ÖĞRETMEN TARAFINDAN DOLDURULACAKTIR İlköğretim Öğrencilerine Yönelik IX. Matematik ve Fen Bilimleri Proje Çalışmasına katılan ve yukarıda adı geçen öğrenciye/öğrencilere yol gösterici olarak danışmanlık yaptığımı, bunun dışında projenin tamamen öğrenciye/öğrencilere ait olduğunu beyan ederim. Danışman Öğretmen Adı Soyadı İmzası 1. 29
ÖRNEK BAŞVURU FORMU (FEN BİLİMLERİ) Proje Adı: Bu kısma projenin adı yazılacaktır. Proje Amacı: Projenin amacı açık ve anlaşılır bir biçimde tanımlanmalıdır. Amaç, elde edilmek istenen sonucu basit bir şekilde ortaya koymalıdır.) Giriş: Bu kısımda proje çalışmasının konusu ile ilgili literatür (kaynak) taraması yapılarak başkaları tarafından yapılan diğer çalışmalardan söz edilir. Proje çalışmasının benzer çalışmalardan farklı yönleri belirtilir ve çalışmada nelerin hedeflediği belirtilir. Ayrıca bu kısımda projeyi hazırlarken destek alınan kişi ve kurumlar varsa bilgi verilebilir. Kullanılan yöntem: Proje çalışmasında gerçekleştirilen faaliyetler, izlenen yol, gözlemler, varsa yapılan deneyler yazılır. Proje Bütçesi Proje Çalışmasının Takvimi Sonuçlar, Sonuçların Değerlendirilmesi Kaynaklar 30
ÖRNEK PROJE BAŞVURU FORMU (BU PROJE 2007-2008 EĞİTİM ÖĞRETİM DÖNEMİ UYGULAMASINDA FİNAL SERGİSİNE KATILMIŞTIR) (I.ve II. bölümlerdeki kişisel bilgilere burada yer verilmemiştir.) III. BÖLÜM PROJEYE AİT BİLGİLER Proje No: 2007004312 Proje Alanı: FEN BİLİMLERİ (Biyoloji) Proje Adı: YEŞİL ÇAYIN HÜCRE BÖLÜNMESİNE ETKİSİ Proje Amacı: Yeşil çayın baklagillerdeki hücre bölünmesi üzerine etkisini araştırmak. Giriş: Japon Kyushu Üniversitesi'nden Hirofumi Tachibana ve ekibi yeşil çaydaki anti kanserojen özelliği olan maddenin etkisini ilk kez keşfetmiştir. Yeşil çaydaki bir maddenin kanser hücrelerine yapışarak tümörlerin büyümesini durdurduğunu tespit etmiştir. Yaptıkları çalışmalarında Epigallocatechin- Gallat (EGCG) maddesinin kanser hücrelerinin yüzeyindeki bölgelere yapıştığını gözlemlemiştir [7, 8]. Yeşil çay; Camelliasinensis bitkisinin yapraklarından elde edilen bir çaydır. Yeşil çay, siyah çayla aynı bitkiden Camelliasinensis ten elde edilmesine rağmen; aralarındaki tek farklılık, işleme tekniğinden kaynaklanır. Yeşil çayın yaprakları, siyah çaya göre çok daha az işlem görür. Yeşil çay bitkisinin yaprakları, taze ve yeşil rengini kaybetmez. Siyah çay işlem sırasında bir oksidasyona maruz kalırken, yeşil çay oksidasyona maruz kalmaz ve içerisindeki antioksidan maddelerin azalmasına karşı korunmuş olur. Her iki çayda da kafein bulunur, ancak yeşil çaydaki kafein oranı daha düşüktür. Siyah çayın da, yeşil çayın da antioksidan özellikleri vardır, ancak daha az işlem gördüğü için yeşil çaydaki antioksidan miktarı daha fazladır [3, 4, 5, 6, 9]. Bu bilgilerden yola çıkarak, yeşil çayın içeriğindeki antioksidan maddelerin baklagillerin hücre bölünmesindeki yavaşlatıcı özelliği araştırılmak istenmiştir. Bu şekilde yeşil çayın baklagillerin hücre bölünmesine etkisi daha önce çalışılmamış olup, alanında ilktir. Çilenti (1985); ilköğretimde fen ve teknoloji dersini diğer derslerden farklı kılan özelliğin laboratuar çalışmaları ve bilimsel işlem basamakları olduğunu vurgulamıştır. Bu nedenle çalışmada kontrollü deney yapılmıştır. Çalışmalar sırasında, Ankara Üniversitesi Fen Fakültesindeki öğretim üyelerinden Prof Dr. Cihat TOKER ve Ankara Üniversitesi botanik laboratuarından destek alınmıştır. Ayrıca A ( ) ve B ( ) çay firmalarından sponsorluk hizmeti alınmıştır. Kullanılan yöntem: Çalışmada bilimsel işlem basamakları uygulanmıştır. (Kontrollü deney, gözlem yapma, verileri toplayıp kaydetme, sıcak suda tohum şişirme metodu, ekim yapma, çimlendirme, sulama, ölçüm yapma, karşılaştırma, ilişkilendirme ve karar verme, iletişim yöntemleri kullanılmıştır.) 3 ayrı kontrol ve deney grubu belirlenmiştir. Diğer değişkenler sabit tutularak sadece sulama sıvısının etkisi incelenmiştir. 31
Yeşil çayın baklagil tohumlarının çimlenmesine, kök ve boy uzamasına etkilerini incelemek için iki adet özdeş saksı, toprak, yeşil çay, fasulye, nohut, mercimek tohumları ve suya ihtiyaç duyulmuştur. Özdeş ikişer saksıya ayrı ayrı eşit sayıda fasulye tohumları ekilip; bunlardan biri (deney grubu) yeşil çayla, diğeri (kontrol grubu) aynı sıcaklıktaki içme suyu ile sulanmıştır. Sadece sulama için kullanılan sıvılar farklıdır. Sulama sıvısının dışında saksı, toprak, tohum, sıcaklık, ışığın özdeş olmasına dikkat edilmiştir. Tohumlar çimlendikten sonra boyları düzenli aralıklarla ölçülmüş, kök ve yaprak ayası genişlikleri incelenmiştir. Yapılan nitel ve nicel gözlemler sonucunda, 4 haftalık fasulye tohumları incelenerek; toplam 10 adet fasulye tohumundan yeşil çayla sulananlardan 6, su ile sulananlardan 9 tane yeşerdiği gözlemlenmiştir. Su ile sulananların en uzunu 17 cm., yeşil çayla sulananların ise 10 cm. boyunda olduğu ölçülmüştür. Proje Bütçesi: 40 TL (saksılar, baklagil tohumları ve yeşil çay ve poster tanıtım hazırlıkları) Proje Çalışmasının Takvimi: 08 Ekim-27 Ekim Literatür taraması 30 Ekim-24 Aralık Projenin uygulanması 25 Aralık-04 Ocak Sponsor desteği aranması 32
Ulaşılan Sonuçlar: Yeşil çayla sulanan baklagillerin (fasulye) çimlenmesinin daha geç, boyunun daha kısa, yaprak ayasının daha küçük olduğu, kök gelişiminin de zayıf olduğu görülmüştür. Sonuçların Değerlendirilmesi: Yeşil çay hücre bölünmesini yavaşlatmaktadır. Dolayısı ile yeşil çay kanserli hücrelerin artışına da engel olabilir sonucuna varılabilir. Böylece ergenliğe erişmemiş çocuklara yeşil çay içirilmemeli ve günde en fazla 2 fincan yeşil çay tüketilmesi yeterli görülmektedir. Kaynaklar: Çilenti K. (1985). Fen Eğitimi Teknolojisi. Ankara Çilenti, K. ve Özçelik, A. (1991). Biyoloji Öğretimi. Anadolu Üniversitesi: Eskişehir Saraç, M. E. (2005). Doğanın Şifalı Eli. Doğan Yayıncılık. İstanbul: 3. Basım www.birizbiz/cay/yesilcay www.bitkiseltedavi.com www.dermaneturk.com/okd/sayi412005/yesilcay.asp?ref=http://jerli.net www.kanserlesavas.izmirliyiz.com www.medicine.inonu.edu.tr/tfdergi/index.php/public/article/viewarticle/jiumf17(2)143-153 www.neleryokki.org/cay/yesil_cayin_faydalari.htm Proje Videosu: 33
SIKÇA SORULAN SORULAR Bu bölümde BBE proje çalışması ile ilgili geçen yıllarda öğrenci, danışman öğretmen ve veliler tarafından sıkça sorulan soru ve cevaplara yer verilmiştir. 1. BBE proje çalışması kim ya da kimler tarafından yürütülmektedir? Millî Eğitim Bakanlığı ile TÜBİTAK ın ortaklaşa yürüttüğü İlköğretim Öğrencilerine Yönelik Matematik ve Fen Bilimleri-BBE Proje Çalışması Temel Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından koordine edilmektedir. 2. BBE proje çalışması bir yarışma mıdır? Bu çalışmanın amacı, ülkemizin ihtiyaç duyduğu bilim insanlarını yetiştirmek, yetenekli çocuklarımıza sahip çıkmak; ülke genelinde bilimsel amaçlı etkinlikleri ilgiyi-katılımı artırarak yaygınlaştırmak, teşvik etmek ve proje hazırlama konusunda öğrencilere yönelik proje çalışmasıdır. Kesinlikle bir yarışma değildir. 3. BBE proje çalışması katılmak zorunlu mudur? BBE proje çalışmasına katılmak hem öğrenciler hem de öğretmenler için hiçbir şekilde zorunlu değildir, gönüllülük esastır. 4. BBE proje çalışmasına bütün öğrenciler katılabilir mi? 2013-2014 eğitim öğretim yılında da ülke genelinde tüm ilköğretim kurumlarının (ortaokulların) sadece 6, 7 ve 8. sınıf öğrencileri katılabilecektir. 5. BBE proje çalışmasına yabancı ülkelerden öğrencilerde katılabilir mi? BBE proje çalışmasına sadece ülkemizde 81 ilde devlet ve özel okullarında öğrenim gören ilköğretim öğrencileri katılabilirler. 6. BBE proje çalışmasında finale kalıp ödül alan öğrencilere SBS gibi sınavlarda katkı puanı verilmekte midir? BBE proje çalışmasına katılan ve finale kalan öğrencilere SBS gibi sınavlarda herhangi bir ek puan verilmemektedir. 7. BBE proje çalışması her yıl yapılacak mı? Bu çalışma ne zamana kadar devam edecektir? BBE proje çalışması 2004-2105 yılları arasında uygulanmak üzere planlanmıştır. 2014-2015 yılında son kez uygulanacaktır. 8. BBE proje çalışmasına sadece elektronik ortamda mı başvurulmaktadır? BBE proje çalışmasına sadece internet üzerinden başvuru yapılmaktadır. Elden y ada posta yoluyla başvurular kabul edilmemektedir. 9. Başvurularda bir sorunla karşılaşılırsa ne yapılacak? Kimlerden destek istenecek? BBE proje çalışmasına başvuru yaparken ilk önce 2013-2014 BBE Uygulama kılavuzu indirilip kayıtla ilgili kısımlar okunduktan sonra başvuru yapılmalıdır. Teknik destek için http://basvurular.meb.gov.tr/bubenimeserim/login.aspx adresinden veya aşağıda belirtilen iletişim kanallarından ulaşılmadır. İletişim: Temel Eğitim Genel Müdürlüğü Projeler Grup Başkanlığı E-mail: tegm_projeler@meb.gov.tr Tel: 0 312 413 16 05 Fax : 0 312 417 71 08 10. BBE proje çalışmasına öğrenciler istedikleri kadar proje ile başvuru yapılabilir mi? BBE proje çalışmasına her öğrenci Matematik ve Fen Bilimleri alanlarının sadece birinden 1 (bir) proje ile çalışmaya katılabilirler. 11. BBE proje çalışmasına katılan bir proje eş zamanlı başka bir çalışma ya da yarışmaya katılabilir mi? BBE proje çalışmasına katılan bir proje eş zamanlı hiç bir çalışma ya da yarışmaya katılamazlar. Katılırlar ise hangi aşamada olurlarsa olsunlar elenecektirler. 12. BBE proje çalışmasına katılan projelerin danışman öğretmeni kimler olabilir ve kaç projeye aynı anda danışmanlık yapabilirler? BBE proje çalışmasına katılan projenin danışman öğretmeni, öncelik okulda Fen Bilimleri ve Matematik Branşlarında görevli öğretmenlerindir. Bu branşlarda öğretmenin 34