Düşük Karbonlu Kalkınma için Çözümsel Tabanlı Strateji ve Eylem Geliştirilmesi Teknik Yardım Projesi AB BENZİN VE MOTORİN KALİTESİ DİREKTİFİ DÜZENLEYİCİ ETKİ ANALİZİ ELEKTRİKLİ ARAÇLAR ÇALIŞTAYI Mayıs, 2019 Onur AKPULAT Kıdemli DEA/SEA Uzmanı
Direktifin Kapsamı AB Benzin ve Motorin Kalitesi Direktifi (98/70/EC & 2009/30/EC) AB Yakıt Kalitesi Direktifi Karayolu taşıtları, karayolu dışında kullanılan hareketli makineler (denizde olmayan iç suyolları dahil), tarım ve orman traktörleri ile denizde olmayan gezi tekneleri için: a) Pozitif ateşlemeli ve sıkıştırma ateşlemeli motorların teknik gereksinimlerini göz önünde bulundurarak bu motorlarda kullanılacak yakıtlara (benzin, motorin ve gazyağı) yönelik sağlık ve çevre temelli teknik spesifikasyonları ve b) Yaşam döngüsü boyunca oluşan sera gazı emisyonlarının azaltılmasına yönelik hedefleri belirler.
Mevzuatın Gelişimi Grafik: REC Türkiye, 2019
İklim Boyutu: Tanımlar Yaşam Döngüsü Sera Gazı Emisyonları: Yakıta (karıştırılmış bileşenler dahil) dair tüm net CO 2, CH 4 ve N 2 O salımları. Hammadde çıkarma ya da işleme, arazi kullanımı değişimi, taşıma, dağıtım, yakma ve bu emisyonların oluşabileceği diğer tüm aşamalar dahil. "Well to Wheel (WtW)" Birim Enerji Başına Sera Gazı Emisyonları: Arz edilen yakıtla bağlantılı toplam CO 2 eşdeğeri sera gazı emisyonlarının, arz edilen yakıtın toplam enerji içeriğine oranı (alt ısı değeri olarak)
Madde 7a-1 İklim Boyutu: Maddeler Üye ülkeler birim enerji başına yaşam döngüsü sera gazı emisyonlarının izlenmesi ve raporlanmasından sorumlu dağıtım şirketlerini belirler. 01.01.2011 itibariyle belirlenen dağıtım şirketleri arz edilen yakıtın sera gazı yoğunluğunu yetkili idareye asgari olarak aşağıdaki bilgiler sağlanarak yıllık olarak raporlar. a) Her yakıt türünün toplam hacmi ile nereden satın alındığı ve menşei b) Birim enerji başına yaşam döngüsü sera gazı emisyon miktarı
Madde 7a-2 İklim Boyutu: Maddeler Üye ülkeler 31.12.2020 tarihine kadar dağıtım şirketlerinden arz edilen yakıtların birim enerji başına muhtemel yaşam döngüsü sera gazı emisyonlarının 2010 yılı baz alınarak kademeli olarak en fazla %10 a kadar azaltılmasını talep eder. Bağlayıcı Hedef 31.12.2020 6% Tercihe Bağlı Ara Hedefler *Birden fazla Dağıtım Şirketi bir araya gelerek tek bir şirket olarak hedefi yerine getirebilir. 31.12.2017 4% 31.12.2014 2% Opsiyonel Hedefler 31.12.2020 (Elektrik, CCS, vb yoluyla) 2% 31.12.2020 (ETS yoluyla) 2%
Madde 7b İklim Boyutu: Maddeler Biyoyakıtlardan kaynaklı sera gazı emisyonları, yerini alacağı fosil yakıttan kaynaklı sera gazı emisyonlarından; 05.10.2015 öncesi tesisler için; 05.10.2015 sonrası tesisler için; o o %35 (2018 e kadar) %50 (2018 den sonra) o %60 daha az olmalıdır. Üretimden kaynaklı etkileri asgari düzeye çekmek amacıyla "Sürdürülebilirlik Kriterleri" Üretim için yüksek biyoçeşitlilik ve yüksek karbon stoğu içeren sahalar kullanılamaz.
Türkiye de Uygulama o o o T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın 01.04.2017 tarih ve 30025 sayılı Benzin ve Motorin Türlerinin Çevresel Etkilerine Dair Yönetmelik 98/70/AT sayılı AB Benzin ve Motorin Kalitesi Direktifi dikkate alınarak hazırlanmıştır Yönetmelik kapsamında tanımlanan yakıtların ithalatı, temini ve sunumunda EN 228 (Benzin) ve EN 590 (Motorin) standardı kapsamında EPDK tarafından belirlenen teknik özellikler esas alınır. o Yürürlüğe girme tarihi 01.01.2018 o ÇŞB ve EPDK uygulayıcı kurumlar
Türkiye de Uygulama o Motorin Türlerine Biodizel Harmanlanması Hakkında Tebliğ (16.06.2017, 30098) Harmanlama Oranı En Az %0,5 (V/V) o Benzin Türlerine Etanol Harmanlanması Hakkında Tebliğ (07.07.2012, 28346) (16.06.2017, 30098) Harmanlama Oranı En Az %3,0 (V/V) o Yürürlüğe girme tarihi 01.01.2018 o EPDK uygulayıcı kurum
Biyoyakıt Üretimi ve İhtiyacı (2017) Motorin Tüketimi Asgari Biyodizel Biyodizel Biyodizel Harmanlama Oranı İhtiyacı Üretimi 24.166.321 ton x 0,005 = 120.832 ton > 65.603 ton Benzin Tüketim Asgari Biyoetanol Biyoetanol Biyoetanol Harmanlama Oranı İhtiyacı Üretimi 2.303.254 ton x 0,03 = 69.098 ton < 78.864 ton Toplanan Bitkisel Atık Yağ (2017) 38.000 ton Kaynak: EPDK, 2017 Kaynak: ÇŞB, 2017
Biyoyakıt Harmanlama Senaryoları Harmanlama Senaryosu % 0.5 Biyodizel (Mevcut Durum) % 1.5 Biyodizel (Orta Vade) % 4.5 Biyodizel (Uzun Vade) Yaşam Döngüsü Sera Gazları % Azaltım (Baz: Motorin) Motorin ve Biyodizel (Kolza) Motorin ve Biyodizel (Atık Bitkisel Yağ) 0.17 0.37 0.52 1.10 1.57 3.31 Harmanlama Senaryosu %3 Biyoetanol (Mevcut Durum) %6 Biyoetanol (Orta Vade) %9 Biyoetanol (Uzun Vade) Benzin ve Biyoetanol (Şeker Pancarı) Yaşam Döngüsü Sera Gazları % Azaltım (Baz: Benzin) Benzin ve Biyoetanol (Mısır) Benzin ve Biyoetanol (Mısır, Birlikte Isı ve Güç) 1.37 0.78 1.31 2.73 1.56 2.62 4.10 2.34 3.92
PA1 - Fosil Yakıtların Yaşam Döngüsünden Kaynaklı Emisyon Azaltımı (%6 Hedefine Yönelik) Politika Seçenekleri Önerilen Politika Alanı o o o Seçenek 1 - Biyoyakıt Kullanımı Ağırlıklı (%10 biyoetanol ve %7 biyodizel limitleri) Seçenek 2 - Elektrik Kullanımı Ağırlıklı Seçenek 3 - Daha Düşük Karbonlu Fosil Yakıt Kullanımı Ağırlıklı (Gaz Yakıtlar)
AB de Elektrikli ve Hibrid Araç Filosu 1.000.000 900.000 800.000 700.000 600.000 500.000 400.000 290.031 450.938 300.000 200.000 100.000 0 202.895 522.121 138.061 360.540 83.004 251.891 49.699 155.419 2.905 3.607 4.363 10.551 27.507 0 0 0 170 4.716 34.442 67.270 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Hibrid Elektrik Kaynak: EAFO, 2019
Türkiye de Elektrikli ve Hibrid Araç Filosu 14000 12000 721 10000 657 8000 6000 502 12.174 4000 2000 0 9.383 5.507 426 184 215 262 382 1.056 106 2012 öncesi 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 Nisan Hibrid Elektrik Kaynak: ODD, 2019; EA, 2019
AB de Elektrikli Şarj İstasyonu Sayısı 160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 14.397 16.154 20.698 23.358 60.000 40.000 20.000 0 6.240 122.891 128.377 105.218 110.349 2.349 1.013 52.960 296 32.099 0 0 0 13 22.528 13.054 0 0 400 3.882 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 Normal (<=22 kw) Hızlı (>22 kw) Kaynak: EAFO, 2019
Türkiye de Elektrikli Şarj İstasyonu Sayısı Normal Şarj İstasyonu: 470 Hızlı Şart İstasyonu Sayısı: 122 Kaynak: TEHAD, 2019
Araç Filosu Projeksiyonu 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 Hibrid y = 1,5985x 2-3221,5x R² = 0,9999 0 2010 2020 2030 2040 2050 700.000 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 Elektrik y = 1E-185e 0,2143x R² = 0,9999 0 2010 2020 2030 2040 2050 35.000.000 30.000.000 25.000.000 20.000.000 15.000.000 10.000.000 Motorin y = 294,62x 2-588917x R² = 0,9997 5.000.000-2000 2010 2020 2030 2040 2050
Sera Gazı Azaltım Senaryoları EHA/Motorin Araç Oranı Hibrid (85,8 g CO 2 e/mj & 48 g CO 2 e/mj) Yaşam Döngüsü Sera Gazları (Baz: Motorin) 87,4 g CO 2 e/mj Elektrik (AB Ortalaması) (48 g CO 2 e/mj) Mevcut Durum %0,1 %0,01 Orta Vade (2030) %0,3 %0,05 Uzun Vade (2050) %0,4 %2,00
Kaynakça 1. ÇŞB, 2017. 38 bin ton atık yağ yakıt oldu, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. URL: http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/38- bin-ton-atik-yag-yakit-oldu-40769080 2. EA, 2019. Türkiye'deki Elektrikli Otomobil Sayısı, Enerji Atlası. URL: https://www.enerjiatlasi.com/haber/turkiye-deki-elektrikliotomobil-sayisi 3. EAFO, 2019. Vehicles and Fleet, European Alternative Fuels Observatory. URL: https://www.eafo.eu/ 4. EPDK, 2017. Petrol Piyasası 2017 Sektör Raporu, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu. URL: https://www.epdk.org.tr/detay/icerik/3-0-107/yillik-sektor-raporu 5. ODD, 2019. Pazar - Otomobil & Hafif Ticari, Otomobil Distribütörleri Derneği. URL: http://www.odd.org.tr/web_2837_1/neuralnetwork.aspx?type=35 6. TEHAD, 2019. Elektrikli Otomobil Satış Rakamları Açıklandı, Elektrikli ve Hibrid Araçlar Derneği. URL: http://tehad.org/2019/05/06/elektrikli-otomobil-satis-rakamlari-aciklandi/
TEŞEKKÜRLER Onur AKPULAT Kıdemli DEA/SEA Uzmanı oakpulat@rec.org onurakpulat@gmail.com 0530 465 79 39