OFİS ERGONOMİSİ Prof.Dr.Elif Akalın Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi FTR Anabilim Dalı
SUNUM PLANI Ofiste kas iskelet sistemi problemleri gelişiminin sebepleri Sık karşılaşılan problemler Korunma ve ergonomi
Temel ofis aktiviteleri Bilgisayar karşısında oturmak Klavye/mouse kullanmak Telefon kullanmak
Bilgisayar kullananlarda Kas-İskelet sistemi problemleri riski daha fazladır Katz JN et al. Am J Med. 2000
Riskler Statik/kötü postür Tekrarlayıcı aktivite Ergonomik yetersizlikler Önem vermemek
Sebep olan faktörler 1. Psikolojik faktörler: Kognitif Psikososyal Organizasyonel 2. Çevresel: Gürültü, ısı, nem, ışık
Sebep olan faktörler 3. Fiziksel faktörler Postür: Kötü postür Aynı postürde uzun süre kalmak Statik yüklenme Çalışma ortamında ekipmanlara uzanarak zorlanma Zorlanma: Tuşlara çok kuvvetli vurarak yazmak Fareyi çok bastırarak kullanmak Keskin yüzeylerin irritasyonu Sıklık/Süre: Ara olmaması Tekrarlayıcı hareket
Risk faktörlerinin Süresi Sıklığı Yoğunluğu Kişisel faktörler
Kas iskelet hastalıkları? Tendon, ligaman, kas,eklem,sinir ve intervertebral disklerin tekrarlayıcı mikrotravmalara bağlı yavaş gelişen kronik bozuklukları Ağrı, rahatsızlık hissi, kas gücü, dayanıklık ve fleksibilitede azalma yaratabilir
Terminoloji ABD: Work-Related Musculoskeletal Disorders (WRMDs) Cumulative Trauma Disorders (CTD) İngiltere/Avustralya Repetitive Strain Injury (RSI) Kanada/ Avrupa Occupational Overuse Syndromes(OOS) Hollanda CANS: Complains of the Arm, Neck and/or Shoulder
Cumulative Trauma Disorders (CTD) Occup. Overuse Syndromes(OOS) Repetitive Strain Injury (RSI) Dokunun kendi kendini iyileştirebilme yeteneğinin üzerinde tekrarlayıcı Work Related Musculoskeletal Disorders (WRMDs) mikrotravmalara maruz kalması
En sık etkilenen yapılar Kas Strain Tendon Tendonit Tenosinovit Ganglion Tenisçi dirseği Bursa Bursit Sinir Sıkışma sendromları
Klinik tablolar Servikal myofasyal ağrı Omuz sıkışma sendromu Bisipital tendinit Epikondilit De Quervain sendromu Karpal Tünel Sendromu Torasik Çıkış Kübital Tünel Sendromu Tendonitis and Tenosiovit El bileğinde ganglion kistleri
Sık etkilenen bölgeler Boyun Omuzlar Dirsek Eller Sırt Bel
Boyun problemleri Servikal antefleksiyon Kaslarda gerginlik, tetik nokta Boyun hiperekstensiyon Posterior yapılara bası Boyun rotasyonu Foraminal obstruksiyon
Myofasyal Tetik Noktalar
Boyun problemlerini önlenebilmesi için dikkat edilmesi gerekenler Ekran tam karşıda Ekran-göz hizası 20 dakikada bir 2 dakika ara Rotasyon olmamalı
Cep telefonu- tablet hiperfleksiyon
Omuz problemleri Uzanarak Dirseği desteklemeden Omuz sıkışma sendromu Biseps tendiniti
Dirsek problemleri Lateral epikondilit Klavye çok aşağıda ya da yukarıda ise El bilek ve parmaklarda ekstansiyon zorlanması Kaslarda yorgunluk Lateral epikondilde ağrı
Dirsek problemleri Olekranon bursiti Dirseğin sert yüzeyde kronik irritasyonu
De Quervain Sendromu Fare ve klavyenin ulnar deviasyonda kullanılması Aşırı zorlama APL-EPB tenosinoviti
Tendinitlerin önlenmesi için Klavyeye yakın Nötral pozisyonda Aşırı zorlamadan
Kübital tünel sendromu Dirseğin sert yüzeyde kronik irritasyonu Ulnar sinir kompresyonu Dirseğin uzun süreli aşırı fleksiyonuna bağlı Ulnar sinir irritasyonu
Karpal Tünel Sendromu Bileğin aşırı fleksiyon/ekstensiyon pozisyonu Kontakt stres Aşırı kullanma
El bileğinin nötral pozisyonunun korunması
Direkt basınç noktalarının engellenmesi Kas, sinir, kirişler, damar gibi yumuşak dokuların üzerinde bası etkisi
Ergonomi nedir? ERGO: İş NOMOS: Prensipler, kanunlar ERGONOMİ: İş Bilimi
Ergonomi İş ortamının veya işin insan vücudunun kapasitesi ve kısıtlılıklarına uygun olarak tasarlanması ile ilgilenen bilim dalıdır Yorgunluk, stres ve insan hataları azalır; fiziksel ve psikososyal rahatlama sağlanır Üretim kalite ve çalışan memnuniyeti artar
Ofis ergonomisi Ofiste ergonomik risk faktörlerinin saptanması Fiziksel faktörler Çevresel faktörler
Risk eşiği OSHA- Tekrarlayan hareket paterninin >2 saat sürekli ya da günde >4 saat yapılması Nötral olmayan (Desteksiz, statik veya kötü postürde) bir kerede bir saatten fazla kalmak ya da günde >4 saat kalmak Elin günde 2 saatten fazla zorlanması
Bilgisayar karşısında yapılan genel postür hataları Boyunda antefleksiyon Sırtın kifotik açılanması Omuzlar protrakte Bel desteği yetersiz Ön kol desteği yetersiz İstirahat süresi yetersiz
Ofis ergonomisi için öneriler Çalışma alanının iyidüzenlenmiş olması, Aydınlatmanın sağlanması ve uygun ışık kaynağının seçilmesi, Masa ve sandalyelerin kişiye özel ayarlarının yapılması, Monitör, klavye ve farenin kişiye uygun düzenlenmesi, Oturma ve ayakta durma sırasında vücudun uygun duruş şeklinin (postür) sağlanması.
Bilgisayar kullananlara ergonomik öneriler 1. Çevresel düzenlemeler 2. Doğru postür 3. Doğru sandalye 4. Uygun çalışma süresi 5. Uygun aralar 6. Egzersiz
Çalışma alanının düzenlenmesi Masa uygun genişlikte Eşyalara erişmekte zorlanma olmamalı 40
Işık kaynağı Monitör yüzeyinde ışık kaynağından ötürü parlama ve yansıma olmamalı.
Bilgisayar kullanırken ergonomi Monitör mesafesi: 45-50cm Monitör tam karşıda Monitör-göz hizası Uygun oturma pozisyonu Kollar gövdeye yakın Ön kol yere paralel ve destekli Monitör ve klavye merkezde El bileği nötral Doküman tutucu Ayaklar yerle temasta
Uygun sandalye özellikleri Pnömotik yükseklik ayarı Sırt yükseklik ayarı Sırt desteği açısı ayarı Oturma açısı ayarı Kaliteli minder
Aralar İstirahat süresi çalışma süresinin % 15-30 u olmalı Düzenli aralar: Saat başı 5-10 dak. Mikro aralar: 15-20 dak.da bir 20-180 sn.
Aralarda yapılacaklar Postür ve pozisyon değiştirme Germe egzersizleri Gözleri uzakta bir noktaya odaklama
Teşekkür ederim