21. YÜZYILDA ÖĞRETMEN OLMAK Prof. Dr. İrfan Erdoğan www.irfanerdogan.com.tr irfan_erdogan@hotmail.com Twitter: @irfanerdogan_
KISIR DÖNGÜ ESKİ SORUNLAR EĞİTİM İDEALİ YENİ ÇÖZÜMLER SONUÇLAR MERKEZİYETCİLİK ÖZGÜRLÜK TEKNOLOJİ MERKEZİLEŞME MONOPOLİ ÖZGÜNLÜK STANDARDİZASYON MONOPOLİ KONTROL KONTROL DENETİM TEK TİPLEŞME EKOL ESNEKLİK ÇEŞİTLİLİK AKREDİDASYON YENİ MÜFREDAT YENİ YÖNTEMLER DENETİM TEK TİPLEŞME MC. OKULLAR ÖZGÜRLÜK KAYBI
SİSTEME DAİR BİLİNÇLİ OLMAK Yolcuların nereye gittiklerine dair bilmiyoruz, şoför bir yerlere götürüyor her halde, biz de gidiyoruz işte demeleri gibi bir duruma düşmemek, öğretmenliği, istikametiyle birlikte her yönüyle anlamlandırarak icra etmek gerekir. ÇEVRE VE ÇERÇEVE Öğretmen belli bir ortak paydası ve dili olan bir ÇEVRE içinde var olmalı, ilerlemelidir. Öğretmenin dayandığı ÇERÇEVE olmadır. Öğretmenin eğitimle ilgili genel ve özel durumlara dair bakış açısı olmalıdır. Öğretmenin alanı ile ilgili tartıştığı, takip ettiği, benimsediği, paylaştığı bir topluluk olmalı. ÖĞRETMENLİK YAPMAK VE ÖĞRETMEN OLMAK Öğretmenlik yapmak dışarıdan anlamlandırılmaktır. Öğretmen olmak ise kendinden hız almaktır.
SUYUN YÜZ DERECEDE KAYNADIĞINI BİLMENİZ YETMEZ. ÖNCE KİTABINIZDAN OKUMANIZ, SONRA YAZMANIZ, DAHA SONRA HAFIZANIZA ALMANIZ, HATTA BABANIZLA DA TARTIŞMANIZ GEREKİRDİ. ÜSTELİK ELİNİZİ SIÇAK SUYA BATIRIP YÜZE KADAR DA SAYIP GÖRMELİYDİNİZ. İŞTE KAZANIM DİYE BEN ONA DERİM. BÖYLE OLUŞTURMA VE YAPILANDIRMA OLMAZ Kİ!!!
GELECEĞE DAİR EĞİTİM KURGUSU Öğrenme odak haline gelecek. Eğitim her yerde, her zaman, herkes için olacak. Eğitim sistemi müesses nizamın işleyişi içinbelge (bilet) vermeyecek. Okulların tekeli ortadan kalkacak. Eğitim sistemi ve okullar tescil merci olma işlevini kaybedecek. Gelecekte öğretmenlik yapılmayacak. Gelecekte herkes kendi kendisinin öğretmeni olacak. Geleceğe dair yukarıda sunulan eğitim öngörünün referansları Comenius, Montaigne, Farabi
DEĞİŞİMPROBLEMİ Kaynağını zaman ve mekandan alan bir olgu olan değişim için girişimde bulunmak gereksizdir. Eğitimde değişimin hep talep haline gelmesi marazi bir durumdur. Sürekli değişim olduğunda bunun bir anlamı olmaz. FARKLI OLMA SENDROMU Farklı olmanın bir zorunluluk haline gelmesi de sorunludur. SONUÇ: İYİ OLMANIN ARKA PLANDA KALMASI İyi olmak gibi temel hedefin ötesinde farklı olmaya çalışmak iyiyi terk etmeye yol açabilir. Değişim ve farklı olma çabası öğretmeni kendisi olmamak noktasına getirebilir. YABANCILAŞMA Kendisi olmayan kişi başkası olur, kendisine yabancılaşır. Kendine yabancılaşan, başkasının ruhunda var olur. O kişinin de sahici olması zordur. Bu yüzden öğretmen değişmeye ve farklı olmaya özendirilmemeli ve zorlanmamalıdır.
Tartışma, sonuç, öneri, öngörü, yorum vs MANŞETLER
Eğitim ve öğretmenlik için yeni sıfatıyla veya etiketiyle ümit bağlanan çalışmalara ve söylemlere kuşku ile yaklaşılmalıdır. Zira yeni etiketi bir şeyler pazarlamanın, allamanın pullamanın yolu olmaktadır. Öğretmenlik için kullanılan yoldaş, paydaş, koç gibi kelimeler öğretmenliği mekanikleştirdi ve biçimselleştirdi. Öğretmen, hep eksik, gelişmeye muhtaç bir kişiymiş gibi şartlandırılmaktadır. Öğretmen hali hazırda güçlüdür. Üstelik gücünün kaynağı da kendisidir. Öğretmen kendine dönüp, kendinde kendini arayıp bulmalıdır. Öğretmen kendinde her şeyi, her şeyde kendini aramalı ve bulmalıdır.
Öğretmen Ivan Illich in ifade ettiği gibisürekli ilerleme miti doğrultusunda mesleki eğitim, sertifika ve belge terörüne maruz kalmamalıdır. Öğretmenlik maruz kaldığı sınıf yönetimi, zaman yönetimi, soru sorma tekniği gibi usul odaklı çalışmalara bakılırsa teknik bir alanmış gibi algılanmaktadır. Oysa öğretmenlik teorik bir alandır. Öğretmenlik belli usullerle birlikte felsefi ve bilimsel olarak anlamlandırılacak esası olan da bir alandır. Öğretmen, eğitime dair her düşünceyi ve eylemi anlamlandırarak işlevsel kılabilir. Dewey in söylediği gibi eğitim tıkıp basmaktır diye ifade edilen bir görüş eğitim çekip çıkarmaktır şeklinde bir tanımlamanın yapılması için işlevsel olabilir. Öğretmenlik, eğitim gibi belirli sınırlar içinde kalmak değil daha karmaşık birkurgu ortaya koyabilmektir. Dewey in söylediği gibiyaniaşağı eğitim ile yukarı eğitimin olmadığına inanarak hepsini bir araya toplayabilmektir, yani başlarda ifade ettiğim gibi daha o konuya gelmedik dememektir. Eğitim, öğrenme, öğretmenlik hep bütünlüğü olan süreçlerdir. Ancak eğitim de, öğrenme de, öğretmenlik de özellikle günümüzde çok fazla bölünmüş ve parçalara ayrılmıştır.
Öğretmenlik sadece bir imkan meselesi olarak görülmemelidir. Öğretmenler için bir takım araç, gereç ve materyaller bu vurgu temelinde gündeme gelmektedir. Öğretmenliğin sahip olunan imkanlarla abartılı bir şekilde ilişkilendirilmesi, öğretmenliğin nesneleştirilmesi ve değersizleştirmesi demektir. Öğretmen içinde var olduğu sistemi sevmelidir. Çünkü insan sevmediği sistemlebütünleşemez ve onu geliştiremez. İnsanlar, evde de kahve yapılıyor diye kahvehanelere gitmekten vazgeçmemektedir. Okul da varlığını sürdürecektir, sürdürmeli de Toplum; daha doğmamışların, yaşayanların ve daha önceden yaşamış olanların birortaklığıdır. Edmund Burke Okulu da dünü, bugünü ve yarını buluşturan bir toplum olarak görmeliyiz. Okulu klasik ve milli kurumlar olarak kabul etmeliyiz. Şiirler ezberlenen, hikayeleri ve hatırası olan merkezler olarak tasavvur etmeliyiz. ÖĞRETMEN ÖZNE OLMALI.
Hepinize kendi gücünüzden hız alaraköğretmen olacağınız sağlıklı ve mutlu yıllar dilerim. Savrulmaların yaşandığı ve insanların yalnızlaştığı bu çağda öğretmenin en iyi var olabileceği, özgür ve ait olabileceği birmilli Eğitim Sistemi temennisiyle en içte saygılarımı sunuyorum. William Reich in bir sözü ile bitiriyorum: SENDEN BAŞKA KİMSE SENİ KURTARAMAZ. İrfan ERDOĞAN, Prof. Dr.