Amiloidozis Patolojisi Dr. Yıldırım Karslıoğlu GATA Patoloji Anabilim Dalı
Tanım Amiloid = Latince amylum (nişasta, amiloz) benzeri Anormal ekstrasellüler protein depozisyonu Fizyolojik eliminasyon mekanizmaları etkisiz Düşük molekül ağırlıklı protein subünitleri Beta tabakaları biçiminde sekonder katlanma 8-10 nm çapında dallanmayan fibril demetleri %10 kadarı non-fibriler bileşenler (glikozaminoglikanlar, serum amiloid P (SAP) komponenti)
Amilozu Göstermek İçin İyot Testi Elma (-) Patates (+)
Amiloz
Amiloz ve İyot
Amiloid Fibrili Oluşumu
Amiloid Fibrili ve Kongo Kırmızısı
Fiziksel Yapı
Amiloidogenez Amiloidojenik (prekürsör) proteinler: Fizyolojik koşullarda suda çözünür durumda Çoğu plazmada bulunan proteinler Mutasyon, ph değişikliği veya proteoliz sonucunda yanlış katlanan düşük molekül ağırlıklı polipeptidler Ekstrasellüler ortamda diğer bileşenlerle birlikte polimerizasyon ve depozisyon (nükleasyon ve fibrilogenez)
Amiloidogenez Sistemik veya dokuya / organa sınırlı birikim Fonksiyon kaybı (böbrek ve kalp yetmezliği...) Epidemiyolojik veriler sınırlı (otopsi çalışmaları) Sınıflandırma: Tarihsel (Klinik özellikler) Terk edilmiş durumda Modern (Biyokimyasal özellikler) Amiloid prekürsörü olan protein türüne göre subtiplendirme
Sınıflandırma (Tarihsel) Tarihsel sınıflandırma: Primer AL (immünglobülin hafif zinciri) Sekonder AA (serum amiloid A proteini) Senil ATTR (Transtiretin) Herediter ATTR (Transtiretin)
Sınıflandırma (Biyokimyasal) Biyokimyasal sınıflandırmanın temelleri Amiloid fibrillerinin solüblizasyonu ve kimyasal özelliklerini belirleme (düşük iyonik konsantrasyonlu sulu çözeltilerde) Elektron mikroskopisi, X ışını saçılma paterni ve NMR spektroskopisi (3 boyutlu yapının aydınlatılması) İmmünohistokimya Protein pürifikasyonu HPLC ve kütle spektroskopisi temelli proteomics çalışmaları Aminoasit dizisini belirleme
Amiloidozis Tipleri
Amiloidozis Tipleri
Amiloidozis Tipleri
Amiloidozis Tipleri En sık görülen tipler: AL, ATTR ve AA (% 80-85) Diğer (lokalize, heredofamilyal ve sistemik): % 10-15 Sistemik amiloidoziste en çok etkilenen organlar: Böbrekler, kalp ve damarlar, karaciğer, pankreas, dalak, deri ve mukozalar Lokalize amiloidozis örnekleri Alzheimer hastalığı (amiloid beta proteini) Medüller tiroid karsinomu (kalsitonin)
Amiloidozis Tanısı Rutin Histopatolojik İnceleme (H-E): Homojen eozinofilik birikimler (pembe) Histokimya: Kongo kırmızısı (kiremit rengi, polarize ışıkta elma yeşili reflesi) Kristal viyole (mor veya menekşe rengi) Sülfatlı alcian mavisi (non fibriler glikozaminoglikan bileşenleri yeşile boyar) İmmünfloresan: Tiyoflavin: Kuvvetli sarı-yeşil floresans İmmünhistokimya: Jenerik: Serum amiloid P komponenti (SAP) Subtipe spesifik: Serum amiloid A proteini (SAA) Elektron Mikroskopisi: 5-10 nm çaplı dallanmayan fibriller
Amiloidozis Tanısı Kongo kırmızısı ve polarizasyon mikroskopisi tanıda altın standart İncelemede negatif ve pozitif kontroller kullanılmalı Şüphelenilen her vakada kongo kırmızısı ile boyama yapılmalı Sonuçları yorumlarken klinik korelasyon sağlanmalı
Morfoloji (Böbrek, Makroskopi)
Morfoloji (Böbrek, H&E)
Morfoloji (Böbrek, H&E)
Morfoloji (Böbrek, H&E)
Morfoloji (Böbrek, Kongo Kırmızısı)
Morfoloji (Böbrek, Kongo Kırmızısı, Polarizasyon Mikroskopisi)
Morfoloji (Miyokard, H&E)
Morfoloji (Karaciğer, H&E)
Morfoloji (Karaciğer, H&E)
Morfoloji (Mukoza, Kongo Kırmızısı)
Amiloidozis Tanısı Heredofamilyal formların hemen tamamında otozomal dominant geçiş Prekürsör proteini kodlayan gende missense veya prematür stop kodonu mutasyonları ile delesyonlar Nefropatik, nöropatik ve kardiyopatik formlar Wild type ve mutant protein ürünleri bir arada veya ayrı ayrı birikebilir
Amiloidozis Tanısı Biyopsi: Fonksiyonu bozulmuş olan organ (böbrek) Minör tükürük bezleri Duodenum ve rektum mukozaları Deri Subkutan yağ dokusu Damar duvarları, bazal membranlar, gevşek bağ dokusu alanları
Teşekkür ederim.