Piyasalarda Bu Ay Şubat 2015 Şebnem Mermertaş Sermaye Piyasaları ve Makro Ekonomik Araştırmalar
Neler oldu? BIST ocak ayında %3,8 yükseldi. Ocak ayında petroldeki düşüşün makro-ekonomik göstergeler üzerindeki muhtemel pozitif etkilerinin fiyatlanması ve faizlerde düşüş beklentisiyle hisse senetlerinde pozitif bir görüntü oluştu. Tahvil faizi 1,13 puan geriledi. 2014 ü %8,17 de tamamlayan enflasyonda 2015 beklentilerinin %6-7 bandında oluşması faizlerde düşüş getirdi. Tahvil faizi Haziran 2013 seviyelerine geri döndü. Merkez Bankası politika faizini %8,25 ten %7,75 e düşürdü. Enflasyon beklentilerindeki iyileşmeye paralel olarak politika faizinde indirim yapılmasına rağmen, faiz koridoru %7,5-%11,25 bandında bırakıldı. Eşit döviz sepeti %0,1 yükseldi. Ocak ayı eurodaki sert düşüşle piyasaların tarihine kaydedildi. Avrupa Merkez Bankası nın devlet tahvili alım programı açıklamasının öncesinde euro/dolar Eylül 2003 seviyesi olan 1,13 e geri döndü. Bu nedenle iç piyasada euro/tl %3 geriledi. Faiz indirimi beklentisi ve dolar endeksindeki yükseliş dolar/tl yi 3,9 yükseltti. Ocak sonu Aylık Değişim YBB Değişim BIST 100 88,946 3.8% 3.8% Tahvil 6.89-1.13-1.13 MB faizi 7.75-0.5-0.50 Dolar 2.4176 3.9% 3.9% Euro 2.7397-3.1% -3.1% Sepet 2.5787 0.1% 0.1% YBB: Yılbaşından Beri
31/12/14 10/01/15 20/01/15 30/01/15 Sektörler Fiyat Performans Son Bir ay Yılbaşından Beri 2014 30/01/2015 BIST 100 88,946 3.8% 4% 26% BIST 30 110,174 3.8% 4% 29% Bankacılık Endeksi 171,227 7.7% 8% 30% Sanayi Endeksi 79,953 1.6% 2% 26% BIST 100-30 109,513 3.6% 4% 16% Piyasa Değeri (milyar dolar) BIST 100 227 0% 0% 16% BIST-100 endeksi 2014 ten devraldığı pozitif tabloyu 2015 in ilk ayında devam ettirdi. Ocakta izlenen yükselişin temelinde faizde beklenen düşüş olduğu için bankalar yükselişe liderlik etti. Ocak ayında dolar/tl deki yükseliş borçluluk açısından, euro/tl deki düşüş ihracat açısından risk oluşturduğu için sanayi hisselerindeki yükseliş sınırlı kaldı. 150 130 110 90 70 50 BIST Getiri Grafiği XU100 XUSIN XBANK
Şubat Gündemi Kısa ay olan şubatta kritik bir gelişme beklenmezken, piyasa göstergeleri gündemi belirleyecek. Son altı yılın en düşük seviyesi olan 45 dolara geriledikten sonra ABD deki kuyuların maliyet baskısıyla kapanmaya başlamasıyla piyasalar açısından soru işareti oluşturdu. Yükseliş devam edecek mi? Edecekse düşük petrole dayalı beklentiler riske girer mi? Piyasalar şubatta bu sorulara cevap arayacak. Fed in 29 Ocak toplantısının tutanakları 18 Şubatta açıklanacak. 2015 in en önemli gelişmesi olmaya aday olan Fed faiz artışının zamanlamasına ilişkin tahminlere yol göstermesi bekleniyor. Para Politikası Kurulunun toplantısı 24 Şubatta gerçekleşecek. Enflasyonun ocakta beklentilere göre çok daha düşük bir gerileme göstermesine rağmen, politik baskılar sonucunda Merkez Bankası nın atacağı adıma yönelik karışık beklentilerin döviz kurunda yaratabileceği dalgalanma izlenecek. Şubat Takvimi Tarih Veri 5 Şubat İngiltere MB toplantısı 6 Şubat ABD istihdam raporu 9 Şubat OPEC aylık petrol raporu 18 Şubat Fed toplantı tutanakları (29 Oca) 24 Şubat PPK toplantısı
Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık İhale Programı Hazine üç aylık açıklamaya devam ettiği borçlanma programına göre şubat-mart-nisan döneminde 28,8 milyar lirası piyasaya olmak üzere toplam 34,6 milyar liralık iç borç geri ödemesi yapacak. Buna karşılık borçlanma hedefi 30 milyar lira seviyesinde bulunuyor. Şubat ayı kısa olmasına rağmen, Hazinenin bu yılki en yüksek itfasına sahip ay olarak görülebilir. Hazine Şubat ayında 14,3 milyar lirası piyasaya olmak üzere toplam 16,1 milyar liralık iç borç geri ödemesi yapacak. Hazine şubatta itfasını karşılamak için 6 ihale düzenleyecek. Şubatta üç sabit kuponlu tahvil, 1 değişken faizli tahvil, 1 TÜFE ye endeksli tahvil ve 1 iskontolu tahvil ihraç edilecek. Merkezi Yönetim İç Borç Geri Ödemeleri (mlr TL) 35 30 25 20 16 15 13 12 10 10 10 7 5 7 4 5 5 3 0 Kaynak: Hazine, TSKB Ekonomik Araştırmalar Şubat İhale Programı İhale tarihi Vade Senet İtfa tarihi 9 Şubat 5 yıl Sabit kuponlu 6 ayda bir kupon ödemeli 5 Şubat 2020 9 Şubat 10 yıl TÜFE'ye endeksli 6 ayda bir kupon ödemeli 18 Eylül 2024 10 Şubat 2 yıl Sabit kuponlu 6 ayda bir kupon ödemeli 16 Kasım 2016 10 Şubat 6 yıl Değişken faizli 6 ayda bir kupon ödemeli 19 Mayıs 2021 10 Şubat 9 yıl Sabit kuponlu 6 ayda bir kupon ödemeli 24 Temmuz 2024 17 Şubat 14 ay TL cinsi iskontolu 13 Nisan 2016 60 50 40 30 20 10 0 Merkezi Yönetim İç Borç Geri Ödemeleri (mlr TL) 34.64 28.20 20.10 Şubat-Nisan Mayıs-Temmuz Ağustos-Ekim
19/07/2012 16/08/2012 18/09/2012 16.10.12 16.11.12 14.12.12 14.01.13 11.02.13 11.03.13 08.04.13 08.05.13 05.06.13 03.07.13 31.07.13 02.09.13 30.09.13 04.11.13 02.12.13 30.12.2013 28.01.2014 25.02.2014 25.03.14 22.04.2014 23.05.2014 20.06.2014 18.07.2014 20.08.2014 17.09.2014 17.10.2014 17.11.2014 15.12.2014 13.01.2015 12/31 1/2 1/5 1/6 1/7 1/8 1/9 1/12 1/13 1/14 1/15 1/16 1/19 1/20 1/21 1/22 1/23 1/26 1/27 1/28 1/29 1/30 2/2 2/3 2/4 Faiz Ocak ayını yatay sayılabilecek bir seyirle geçiren tahvil faizi şubat ayına yükselişle başladı. Ocak enflasyonunun yüksek baz etkisine rağmen %7 nin altına gelememesi, Merkez Bankası na faiz indiriminden geri adım arttırınca politik baskı arttı. Bu da faiz tarafına yükseliş olarak yansıdı. Ocak sonuna doğru %6,7 ye gerileyen faiz şubat başında %7,80 seviyesinde. Ekonomik olmayan faktörlerle yükselen faizde direnç olarak izlediğimiz %7,5 in üzerindeki seyir piyasaların güven algılamasındaki bozulmanın yansıması olabilir. Bu durumda faizin yönünü tahmin etmek güçleşiyor. Politik baskının azalması durumunda yeniden %7,5 in altına doğru bir seyir oluşabileceğini tahmin ediyoruz. 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Gösterge Tahvil Faizi (%, son bir ay) 14 Politika Faizleri 12 Koridor üst bant 10 8 6 4 2 Bankalararası borçlanma Ağırlıklı fonlama maliyeti politika Koridor alt bant Kaynak: Merkez Bankası
Gelişen piyasalarda son durum Dolar/Kur değişimi Faiz değişimi (puan) Borsa değişimi Faiz seviyesi (10y, %) Son bir ay Son bir ay Son bir ay Politika Faizi (%) Arjantin 1.3% 9.134 0.51-1% 27.0 Brezilya 1.8% 12.19-0.15-6% 12.3 Çin 0.7% 3.499-0.17-1% 5.6 Çek 6.2% 0.463-0.27 1% 0.1 Macaristan 2.7% 2.945-0.76-1% 2.1 Hindistan -2.4% 7.768-0.26 6% 7.8 Endonezya 0.7% 7.007-0.83 1% 7.5 İsrail -0.6% 1.753-0.55-1% 0.3 G. Kore -1.7% 2.195-0.38 2% 2.0 Meksika 0.4% 5.38-0.43-5% 3.0 Polonya 2.7% 2.085-0.41 1% 2.0 Rusya 15.9% 13.19-0.89-7% 15.0 Güney Afrika -1.6% 7.07-0.75 3% 5.8 Tayvan -1.0% 1.55-0.06 1% 1.9 Tayland -0.9% 2.53-0.07 6% 2.0 Türkiye 4.8% 7.36-0.51 4% 7.8
Global Borsalar Ülke Son 1 Ay Yılbaşından Beri Mısır 9,794 10.3% 9.7% Almanya 10,727 9.1% 9.7% İtalya 20,489 7.8% 7.9% Fransa 4,606 7.8% 8.0% Belçika 3,529 7.5% 7.6% Portekiz 5,173 7.2% 7.8% AB 3,187 6.5% 6.3% Filipinler 7,631 6.4% 5.5% Hindistan 29,179 6.1% 6.0% Hollanda 450 6.1% 6.2% Hong Kong 24,485 3.8% 3.7% Türkiye 89,005 3.8% 3.8% Norveç 543 3.6% 3.7% İngiltere 6,763 2.8% 3.1% G. Kore 1,953 1.8% 1.9% Avusturya 2,195 1.4% 1.6% Japonya 17,558 1.3% 0.6% İspanya 10,269 1.2% -0.2% Polonya 2,345 1.1% 1.3% Çek 955 1.0% 0.9% Tayvan 9,387 0.6% 0.9% MSCI EM 962 0.6% 0.6% Romanya 3,335 0.0% 0.0% Macaristan 16,646-0.6% 0.1% Çin 3,129-0.8% -3.3% Arjantin 8,490-1.0% -1.0% Nasdaq 4,148-2.1% -2.1% S&P 1,995-3.1% -3.1% Dow Jones 17,165-3.7% -3.7% Meksika 40,951-5.1% -5.1% Brezilya 46,908-6.2% -6.2% İsviçre 8,414-6.7% -6.1% Rusya 736-6.8% -6.9% Yunanistan 722-12.6% -12.6%
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 BIST BIST'te Şubat Ayları (%) Ocak Şubat İstatistiksel olarak BIST te şubat ayları için belirli bir eğilim görünmüyor. 2002 den beri şubat ayları arasında ciddi ayrışmalar olduğu için ortalama getiri sıfıra yakın düzeyde.? Şubat ayı sakin gündem içinde hisse senetlerinde sert bir düşüşle başladı. Merkez Bankası na politik baskı uygulanması nedeniyle endeks 3-4 Şubatta %4 düşüş gösterdi. Ayın geri kalanında Fed tutanakları dışında yurtdışından kritik bir veri akışı oluşmayabileceği varsayımıyla endekste Merkez Bankası odaklı gelişme ve açıklamaların yön belirleyeceğini düşünüyoruz. Para Politikası Kurulunun toplantısı 24 Şubatta gerçekleşecek. Ocakta enflasyonun beklenen düşüşü göstermemiş olması ve şubatta düşüşün duracağı beklentimizle faiz indirimi olmamasının muhtemel olduğunu düşünüyoruz. Bu durumda politik açıklamaların devamı piyasalardaki bozulmayı artırabilir. Endeks için kritik destek seviyesi Ekim 2014 ten beri izlenen yükseliş trendinin alt bandı olan 84.000-85.000 aralığı olarak görülebilir. Bu seviyenin kırılmaması halinde buradan toparlanma eğilimi oluşabilir. Direnç olarak 89.000 izlenebilir.
Oca-08 Haz-08 Kas-08 Nis-09 Eyl-09 Şub-10 Tem-10 Ara-10 May-11 Eki-11 1 Mart Ağu-12 Oca-13 Haz-13 Kas-13 Nis-14 Eyl-14 Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak Ara-08 Nis-09 Ağu-09 Ara-09 Nis-10 Ağu-10 Ara-10 May-11 Eyl-11 Oca-12 May-12 Eyl-12 Oca-13 May-13 Eyl-13 Oca-14 May-14 Eyl-14 Yabancıların Portföy Yatırımları 70 BIST'te Yabancı Payı (%) 68 66 64.45 64 62 60 58 56 Ocak 2015 sonu itibarıyla (geçici) yabancıların portföy yatırımları 333 milyar lira (138 milyar dolar) seviyesinde. Bu rakam 2014 sonunda 326 milyar TL (140 milyar dolar) seviyesindeydi. Merkez Bankası nın değer değişiminden arındırılmış verilerine göre yabancılar ocakta 501mn dolarlık hisse, 252mn dolarlık bono aldılar. Değer değişimiyle birlikte hisse portföyünde 1,5 milyar dolarlık artış, bono portföyünde 1,6 milyar dolarlık düşüş oldu. Yabancı Portföyü (milyar $) Mevduat Hisse Bono Toplam Aralık sonu 27 68 45 140 Ocak sonu 25 69 44 138 Fark -2.6 1.5-1.6-2.6 30% 25% 20% 15% 10% 5% Bonoda Yabancı Payı 24.8% 3,000 2,500 2,000 1,500 1,000 500-500 0-1,000-1,500-2,000-2,500 Yabancı İşlemleri ve Dolar Hisse (mn $) Bono (mn $) Dolar/TL (aylık ort) 2.4 2.3 2.2 2.1 2.0 1.9 1.8 1.7 1.6 0% Kaynak: TCMB 2014
Makro-Ekonomik Göstergeler 2014 Tahmin 2015 Tahmin Dönem Değer Önceki Dönem Değer TSKB OVP TSKB OVP Büyüme Büyüme 2014-3Ç/2013-3Ç 1.70% 2014-2Ç/2013-2Ç 2.20% 3.1% 3.3% 3.0% 4.0% GSYİH (mlr $) 2014/2Ç - yıllık 799 2014/2Ç - yıllık 798 781 810 775 850 Kişi Başına gelir ($) 2014/2Ç - yıllık 10,431 2014/2Ç - yıllık 10,402 10,537 Enflasyon TÜFE (aylık) Ocak 1.10% Aralık -0.44% TÜFE (yıllık) Ocak 7.24% Aralık 8.17% 6.5% 6.3% Dış Ticaret İhracat (aylık, mlr $) Aralık 13.3 Kasım 13.1 İthalat (aylık, mlr $) Aralık 21.8 Kasım 21.4 İhracat (yıllık, mlr $) Aralık 157.7 Kasım 157.7 161 165 173 İthalat (yıllık, mlr $) Aralık 242.2 Kasım 243.6 244 236 258 Dış Ticaret Açığı (aylık, mlr $) Aralık 8.5 Kasım 8.3 Dış Ticaret Açığı (yıllık, mlr $) Aralık 84.5 Kasım 85.9 84 71 85 Cari Açık Cari açık (aylık, mlr $) Kasım 5.6 Ekim 2.0 Cari açık (yıllık, mlr $) Kasım 47.1 Ekim 45.7 46 39 46 Cari açık/gsyih Kasım 5.9% Ekim 5.7% 5.7% 5.0% 5.4% Bütçe Bütçe dengesi (aylık, mlr TL) Aralık -11.3 Kasım 3.6 Bütçe dengesi (yıllık, mlr TL) Aralık -22.7 Kasım -28.5-33.2 Bütçe dengesi/gsyih Aralık -1.3% Kasım -1.7% -1.9% Faiz MB haftalık repo faizi Ocak 7.75% Aralık 8.25% 7.00% Ağırlıklı fonlama maliyeti (aylık ortalama) Ocak 8.2% Aralık 8.5% İç Borçlanmanın ağırlıklı ortalama maliyeti Aralık 8.8% Kasım 8.3% Reel Efektif Döviz Kuru Aralık 112.80 Kasım 114.11 Borç Merkezi Yönetim Borç Stoku (Brüt, mlr TL) Aralık 612.0 Kasım 603.4 Borç stoku / GSYİH Aralık 36% Kasım 35% 33.0% Sanayi (Önceki yılın aynı ayına göre değişim) Sanayi üretimi Kasım -1.2% Ekim 4.5% Elektrik üretimi Kasım 5.2% Ekim 3.0% Otomotiv üretimi Kasım -0.5% Ekim 14.4% İşsizlik İşsizlik Ekim 10.4% Eylül 10.5% 9.6% 10.0%
O '08 M '08 M '08 T '08 E '08 A '08 M '09 M '09 T' 09 E' 09 A' 09 Ş' 10 N' 10 T' 10 E' 10 K' 10 Ş' 11 N' 11 H' 11 E' 11 K' 11 O' 12 M' 12 H' 12 A' 12 E' 12 O' 13 M' 13 M' 13 A' 13 E' 13 A' 13 Ş' 14 M'14 T'14 E'14 A'14 Göstergeler - Risk 100 Dolar endeksi (DXY) 95 90 85 80 75 70 QE1 QE2 QE3&Twist
Oca-08 Haz-08 Kas-08 Nis-09 Eyl-09 Şub-10 Tem-10 Ara-10 May-11 Eki-11 Mar-12 Ağu-12 Oca-13 Haz-13 Kas-13 Nis-14 Eyl-14 Aralık Aralık Haziran Aralık Haziran Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 1Ç2008 3Ç2008 1Ç2009 3Ç2009 1Ç2010 3Ç2010 1Ç2011 3Ç2011 1Ç2012 3Ç2012 1Ç2013 3Ç2013 1Ç2014 3Ç2014 Oca-08 Haz-08 Kas-08 Nis-09 Eyl-09 Şub-10 Tem-10 Ara-10 May-11 Eki-11 Mar-12 Ağu-12 Oca-13 Haz-13 Kas-13 Nis-14 Eyl-14 Göstergeler Euro Bölgesi 1.5 1 0.5 0-0.5-1 -1.5-2 -2.5-3 -3.5 Büyüme ( Q/Q-1, %) 14 12 10 8 6 4 2 0 İşsizlik (%) 5 4 3 2 1 0 Enflasyon (HICP, M/M-12, %) Hedef 12 11 10 9 8 7 6 5 4 Euro Bölgesinde Krediler (trilyon Euro) Bireysel Kurumsal -1 201020112012201220132013 2014
1Ç08 3Ç08 1Ç09 3Ç09 1Ç10 3Ç10 1Ç11 3Ç11 1Ç12 3Ç12 1Ç13 3Ç13 1Ç14 3Ç14 1Ç15T 3Ç15T Jan-08 May-08 Sep-08 Jan-09 May-09 Sep-09 Jan-10 May-10 Sep-10 Jan-11 May-11 Sep-11 Jan-12 May-12 Sep-12 Jan-13 May-13 Sep-13 Jan-14 May-14 Sep-14 Oca-08 May-08 Eyl-08 Oca-09 May-09 Eyl-09 Oca-10 May-10 Eyl-10 Oca-11 May-11 Eyl-11 Oca-12 May-12 Eyl-12 Oca-13 May-13 Eyl-13 Oca-14 May-14 Eyl-14 Göstergeler ABD Ekonomisi Bin 600 İstihdam Tarım Dışı İstihdam İşsizlik 12% 6.0% 5.0% ABD'de Yıllık Enflasyon 400 10% 4.0% CPI 200 0-200 -400-600 -800 QE1 QE2 Twist & QE3 07 08 09 10 11 12 13 14 8% 6% 4% 2% 0% 3.0% 2.0% PCE Hedef 1.0% 0.0% -1.0% -2.0% -3.0% 8.0 6.0 4.0 2.0 0.0-2.0-4.0 Büyüme (%) 20% 15% 10% 5% 0% Konut Fiyatları (Yıllık değişim) -6.0-8.0-10.0-5% -10% -15% Kaynak: US Department of Commerce, BMO Capital Markets -20% -25% Kaynak: S&P Case Shiller
T' 11 E' 11 K' 11 Ş' 12 N' 12 H' 12 A' 12 K' 12 O' 13 N' 13 H' 13 A' 13 E' 13 O' 14 M' 14 M' 14 A-14 E-14 A-14 T'11 E'11 K'11 Ş'12 N'12 H'12 A'12 K'12 O'13 M'13 H'13 A'13 E'13 O'14 M'14 M'14 A-14 E-14 Göstergeler - Emtia Ham Petrol ($/varil, Brent) 140 130 120 110 100 90 80 70 60 50 40 Altın ($/ons) 2000 1900 1800 1700 1600 1500 1400 1300 1200 1100 1000