Giriş Sunumlar eğitimin her düzeyinde ve mesleki hayatta önemlidir. İletişim tüm öğretim faaliyetlerinin temelini luşturur. Etkili Sunum Teknikleri Düşünceleriniz ve siz, iletişim kurabilme yeteneğinize göre değerlendirilir. Etkili Sunum Teknikleri 2 Giriş (devam) Okuma, yazma, dinleme, knuşma ve araştırma becerilerinin tümünü içererek, belirli bir amaca yönelik, sözel ve görsel etkileşimin önemini belirtirler. Etkili bir sunum; istediğiniz snucu elde etmenizi, düşüncelerinizin kabul görmesini sağlar. Giriş (devam) Etkili sunum becerileri özenle kullanılan bir sözel/yazılı ifade anlamlı beden dili teknljik görsel-işitsel araçların desteği Gerektirir. Ayrıca, sunum sırasında kendinden emin, saygın ve ikna edici biçimde bilgilendirmek, yönlendirmek veya etkilemek önemlidir. Etkili Sunum Teknikleri 3 Etkili Sunum Teknikleri 4 1
Sunuma hazırlanırken srulması gereken ana srular şunlardır: Ne Tür Bilgi? Neden? Kimlere? Nerede? Ne Zaman? Hangi Destek Araçlarla? Nasıl? Sunuma Hazırlık Harcadığınız her dakika sunum esnasında kendini gösterecektir. Hazırlıklar dört farklı aşamadan luşur: Sunum amacının belirlenmesi, Sunumun planlamasının yapılması, Sunumun yapılacağı yerin ve kullanılacak teknik dnanımın tanınması, Dinleyiciler hakkında bilgi sahibi lunması. Etkili Sunum Teknikleri 5 Etkili Sunum Teknikleri 6 1. Amacın Belirlenmesi Hedef, dinleyiciyi; Bilgilendirmek, (Kaç kişi knu ile ilgili bilgi sahibi.) İkna etmek, (Görüşünüzü destekleyen deneyler, istatistiksel analizler ve sunum araçlarınızdaki çeşitlilik.) Eğlendirmek ya da tüm bunların bir bileşimi labilir. (Knu ile ilgili fıkra, öykü, karikatür vb. kullanılması.) 2. Planlamanın Yapılması Sunumun bir taslağı hazırlayın. Bu taslak knunun dışına çıkmanızı ve sunum içerisinde kayblmanızı engeller. Taslağın uygun bir kpyası dinleyicilere de verilebilir. Sunum için ayrılan süreyi öğrenin ve buna göre plan yapın. Her slayta ne kadar zaman ayrılacağı bu şekilde belirlenebilir. Etkili Sunum Teknikleri 7 Etkili Sunum Teknikleri 8 2
3. Sunum Yeri ve Dnanımı Katılımcıların birbirlerini görebildiği yarı daire turma şeklini uygulayın. Tüm teknljik dnanımı mutlaka sunum ÖNCESİ kntrl edin. Ekran, prjektör ve ses düzenini sunum ÖNCESİ deneyin. Sunum dasının aydınlatma, perde, ısınma ve havalandırma sistemlerini inceleyin. Sunum esnasında kullanacağınız dnanım/ içeriğin yedeğini yanınızda bulundurun. 4. Dinleyici Dinleyicilerin; Genel larak hangi özelliklere sahip lduğunu, İlgi alanlarını, Knu hakkındaki bilgi düzeylerini bilmek çk önemlidir. Dinleyici sayısına göre iletişiminizin yapısına (Tek Yönlü Çift Yönlü) karar vermeniz uygun lacaktır. Etkili Sunum Teknikleri 9 Etkili Sunum Teknikleri 10 Sunumun Hazırlanması Etkili bir sunum; Herkesin dikkatini çeken bir Giriş, Sunmak istediğiniz bilgiyi net ve basit bir şekilde ifade eden Gelişme (içerik), Sunumunuzu özetleyen bir Snuç bölümünden luşmalıdır. Giriş ve snuç, gelişmeden daha snra da luşturulabilir. Giriş Bölümü Dinleyiciyi ve sunum yapan kişiyi rahatlatmalıdır. Knuyu belirlemelidir. Knunun önemini belirlemelidir. Sunulacak bilginin dinleyici için değerli lduğunu vurgulamalıdır. Giriş bölümünde sıradan başlangıçlardan kaçınılmalıdır. Etkili Sunum Teknikleri 11 Etkili Sunum Teknikleri 12 3
Gelişme Bölümü İletmek istediğiniz önemli knular ve bunları destekleyen veriler içermelidir. Destekleyici veriler; İfadelerinize inandırıcılık kazandırır, Karmaşık knuları klay kavramayı sağlar, Dinleyicinin dikkatini belirli bir nktaya tplar. En genel destekleyici veri çeşitleri: İstatistikler (Grafikler, tabllar), Görsel öğeler (Resim, ftğraf vb.) Örnekler, Öyküler ve alıntılar vb. Snuç Bölümü Sunumunuzda ele alınanları ve mesajınızın önemli nktalarını dinleyiciye hatırlatmalıdır. Önemli knuların kısa bir özetini içermelidir. Giriş ile arasında bağlantı bulunmalıdır. Sunum yapan kişinin iletişim bilgilerini mutlaka yer almalıdır. Özür ya da itiraf içermemelidir. Etkili Sunum Teknikleri 13 Etkili Sunum Teknikleri 14 Görsel ve İşitsel Araçlar Sunumunuzu güçlendirir, İyi bir sunumu mükemmel bir sunuma dönüştürür, Sunumunuzdaki önemli nktalara açıklık kazandırır, Dinleyicinin ilgisini çeker ve dikkati üst düzeyde tutmaya yardımcı lur. Sunum Aracı Olarak PwerPint Günümüzün en ppüler sunum aracıdır. Ftğraf, grafik, animasyn, ses ve vide uygulamalarını destekler, Düşük sistem gereksimi sayesinde yaygın bir kullanım alanına sahiptir. Diğer fis uygulamaları (Wrd, Excel) ile veri alışverişi yapabilmektedir. Web tarayıcıları tarafından görüntülenebilmektedir. Etkili Sunum Teknikleri 15 Etkili Sunum Teknikleri 16 4
Anlatımı güçlendirecek görseller Diyagramlar Tabl / Haritalar İstatistikler/ Ölçümler Resimler Psterler/ Resim kartları Filmlerden kesitler/ müzik Denek nesneler Fiziksel Teknljik Dnanım Etkin sunumlarda fiziki rtam ve dnanımın etkisi büyüktür. Gerekli yapılanmanın sağlanması için belirtilen knularda kşullar en az üç gün önceden belirlenmelidir: Sunumun yapılacağı da Işıklar Hareket alanı Oturma planı Araç -gereç Teknlji Akustik düzen / Ses ayarlamaları Etkili Sunum Teknikleri 17 Etkili Sunum Teknikleri 18 Hazırlık yapmanız gereken knular Sözel ve bedensel iletişimin kntrlü Duygular ve görüntü/ davranışın kntrlü Katılımcı/ İzleyicilerin canlı/ ilgili tutulması Hazırlık yapmanız gereken knular Aktarılmak istenen bilgi/ mesajı açık, net, tutarlı ve beğenilir biçimde verme Hareket planını belirleyen tüm etkinliklerin zamanlamasını belirleme İzleyicileri aktif katılımcılar larak knunun içine alma Etkili Sunum Teknikleri 19 Etkili Sunum Teknikleri 20 5
Etkileşim gerçekleştirecek çalışmalara örnekler Sru/ Anket Prblem analiz ve çözümü Beyin fırtınası/ Sıralama/Gruplama Eşli çalışma/ Grup çalışması Etkili Sunum Teknikleri 21 Etkili Sunum Teknikleri 22 Sunum Odasının Denetimi Katılımcıların birbirlerini görebildiği yarı daire turma şeklini uygulayın. En uygun:at Nalı mdeli. Tüm teknljik dnanımı mutlaka sunum ÖNCESİ kntrl edin. Ekran, prjektör ve ses düzenini sunum ÖNCESİ deneyin. Sunum dasının aydınlatma, perde, ısınma ve havalandırma sistemlerini inceleyip, dikkate alın. Sunucunun Kendini Hazırlaması Vücut dilinizi luşturan mimik ve el, kl hareketlerinizi izleyebilmeniz için ayna önünde prva yapın. Prvaya zaman ayırıp özen göstermeniz, zayıf labilecek yönlerinizi geliştirmenize yardımcı lacak, sunumda zamanlamanızı belirleyecek ve knuya-özel terminljinin dğru telaffuzunu sağlayacaktır. Etkili Sunum Teknikleri 23 Etkili Sunum Teknikleri 24 6
Sunucunun Kendini Hazırlaması Görünüş ve giysinize özen göstermenizin izleyicilerinize saygının göstergesi lduğunu unutmayın. Sunum kartlarınızı, sunum sırasında akıcılığı sağlamak açısından, numaralayın. Sunumda kesintisiz akışı sağlayacak YAZILI PLANINIZI masanıza yapıştırmak için hazırlayın. Etkili Sunum Teknikleri 25 Hazırlanan Sunumun Etkileşimle İşlevselleşmesi Planlananlar ın tümünün etkin kullanımı. Artık sahnede dikkat dağı lan sunucunun uygulaması ve benimsemesi gereken yöntemler: Ruh Hali Göz Teması Ses Kullanımı -Duruşlar/ Tekrarlamalar Duru Dil Kullanımı Yumuşak Geçişler/ Vurgular Beden Dili Sunucunun Yeri/ Hareketi/ Katılımcılara Yakınlığı Görsel-İşitsel Araçların İzleyici önünde Kullanımı İzleyici/Katılımcı ile İletişim Etkili Sunum Teknikleri 26 Ruh Hali Sunumun başında heyecanlı labilirsiniz. Bu durumda herkes heyecanlıdır. İlk birkaç dakika çk hızlı knuşmamaya dikkat edin. Yumuşak, kararlı bir ses tnuyla, katılımcılarla iyi etkileşimde "ilk izlenim"in çk önemli lduğunun bilincinde, güven veren bir açılış yapın. Göz Teması Tavan, yer ve sunum kartlarınıza göz gezdirmenizden önemli lan, katılımcıların sunumunuzdan ne kadar etkilendiklerini ve içeriği takip ettiklerini anlamak için nlara samimiyetle bakışınızdır. Direkt göz temasıyla iyi bir iletişim kurabileceğiniz gibi, katılımcıların duyarlılığını fark edip sunumunuzda kısa özetleme veya kısaltmalar yapabilirsiniz. Etkili Sunum Teknikleri 27 Etkili Sunum Teknikleri 28 7
Ses Kullanımı -Duruşlar/ Tekrarlamalar Dinleyicilerin sizi sunumunuz süresince açık şekilde duyabilmeleri gerekir. Sesiniz, cümleler snunda alçalmamalıdır. Sesinizin müzikalite değerini yakalayıp, vurgulama, inişli çıkışlı bir tnlama ve hız ayarlarını iyi yapmanız durumunda izleyici/ katılımcılara içeriği daha etkin biçimde verebilirsiniz. Duru Dil Kullanımı Sunumlarda akademik içerikte, duru, düzgün, fakat yalın bir dil kullanın. Abartılı ve yapay dil kullanımının etkinlik sağlamadığını unutmayın. Edilgen yüklemler yerine etkenlerini seçin. Ancak izleyicilerin anlayabileceğinden eminseniz jargn kullanın. Etkili Sunum Teknikleri 29 Etkili Sunum Teknikleri 30 Yumuşak Geçişler/Vurgular Sunumunuzda bir knuyu/ bölümü bitirip diğerine geçerken katılımcıların sunum akışını takiplerini klaylaştıracak belirgin sinyaller verin. Beden Dili Sunumunuz süresince kendinden emin bir şekilde ayakta durun, dinleyiciyi rahatsız edebilecek, hş görünmeyen, belki sürekli yaptığınız el hareketleri ve tavırlarınızı kntrl etmeye çalışın. Özellikle sruların ve görüşlerin size yönlendirilmesinde mimik ve davranışlarınıza dikkat edin. Tahta kullanımı veya diğer nedenlerle sırtınızı izleyicilere dönmekten kaçının. Etkili Sunum Teknikleri 31 Etkili Sunum Teknikleri 32 8
Sunucunun Yeri / Hareketi / Katılımcılara Yakınlığı Görsel-İşitsel Araçların İzleyici önünde Kullanımı Tüm katılımcılara eşit uzaklıkta, rahat hareket edebileceğiniz bir knumda durup, sakince, yanlara veya ekrana yönelebilir, katılımcılara 1 metre mesafeyi kruyarak yaklaşabilirsiniz. Görsel malzemelerinizi güvenli bir şekilde kullanarak, dinleyicilerinize tabllarda, slaytlarda veya saydamlardaki bilgileri kavramaları için zaman tanıyın. Sunumunuzda gerekli lduğunu düşünerek işitsel malzeme ya da vide kasetlerden yararlandığınızda, kullanım sırasında zaman kaybetmemeye dikkat edin. Etkili Sunum Teknikleri 33 Etkili Sunum Teknikleri 34 İzleyici / Katılımcı ile İletişim Özetleme ve Dönüt Teknikleri Sunucu larak cşkunuz ve knunuza lan ilginiz, katılımcıların da knuya ilgi duymalarını sağlayacaktır. Sunumun bir paylaşım lduğunu hissettirmeli, dinamik bir tnla srulan özetleyici srular, eş/ grup çalışmalarıyla izleyicileri aktif katılımcılar larak canlı tutmalısınız. Sunum snunda kısa ana başlıkları vurgulayan özet vermeniz sunumun akılda kalıcılığını sağlar. Görsel ve sözel bilgi üzerinde srular etkileşimi geliştirir. Katılımcı tepkisini lumlu değerlendirmek önemlidir. Bazı saldırgan srulara kısa, kibar ve diplmatik yanıtlar verebilir, ancak, kendinizi "ateş altında" hissettiğinizde, kapsamlı yanıt gerektirebilecek sruların sunumun snunda yöneltilmesi ricasıyla sunumunuza devam edebilirsiniz. Katılımcılara görüş ve değerlendirmelerini alabileceğiniz yazılı srular yönlendirmeniz, dönüt tekniği larak yararlıdır.bu etkinlikte amacın belirtilmesine özen göstermelisiniz. Etkili Sunum Teknikleri 35 Etkili Sunum Teknikleri 36 9
Sunumlarda Yapılması Gerekenler Knuşmanızı düzenli ve tutarlı bir şekilde düzenleyin. Knuşmanızı en az üç kez prva edin. Adınızı, syadınızı ve knumunuzu vererek kendinizi tanıtın. Sunumunuzun ana hatlarını öğretim üyesi/ uzman kişiye sunum öncesi verin. Dinleyicileriniz ile göz teması içinde bulunun ve beden dilinize dikkat edin. Sunumlarda Yapılması Gerekenler (devam) Her bölümün başlığının yeterince açıklayıcı lmasına dikkat edin. Görsel malzemelerinizle sözlü anlatımınız arasında denge lmasına dikkat edin. Knuşmanız süresince görsel malzemelerinize işaret edin. Sesinizin vurgularında ve tnlamada önem ve tekrarlama için içeriğe uygun değişiklikler yapın. Zamanınızı iyi kullanın. Etkili Sunum Teknikleri 37 Etkili Sunum Teknikleri 38 Sunumlarda Yapılmaması Gerekenler Klay kunmayan görsel malzeme kullanmayın. Görsel malzemeyi çk fazla yazılı metinle, resimlerle veya çk farklı renklerle dldurmayın. Görsel malzemeyle ilgili lmayan bir knudan bahsetmeyin. Sunumlarda Yapılmaması Gerekenler (devam) Dinleyicilere sırtınızı dönmeyin. Çk hızlı, çk yavaş, ya da kuma biçiminde mntn bir şekilde knuşmayın. Sunum byunca kartlar üzerindeki ntlarınızdan kumayın. Yansıtılan slaytta yazılı lan metindeki cümlelerin tıpa tıp aynısını knuşmanızda kullanmayın. Etkili Sunum Teknikleri 39 Etkili Sunum Teknikleri 40 10
Kaynaklar http://career.sabanciuniv.edu/?hazirli k/etkilisunumteknikleri.html http://e-club.isikun.edu.tr/sunum.jpg http://www.gimsanvida.cm/images/ sunum2.jpg Etkili Sunum Teknikleri 41 11