Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Küresel Ekonomik Görünüm Amerikan Merkez Bankası FED, tahvil alım programını 10 milyar dolar daha azaltarak 65 milyar dolara düşürdüğünü açıklamıştır. FED, Aralık ayındaki toplantısında da tahvil alımlarını 85 milyar dolardan 75 milyar dolara düşürdüğünü açıklamıştı. ABD ekonomisi 2013 yılının dördüncü çeyreğinde yüzde 3,2; 2013 yılının tamamında ise yüzde 1,9 oranında büyümüştür. İngiltere ekonomisi 2013 yılında yüzde 1,9 seviyesinde büyüyerek 2007 yılından bu yana en iyi büyüme performansını kaydetmiştir. Öncü göstergelere göre Avro Bölgesi nde Ocak ayı enflasyonunun yüzde 0,7 olarak gerçekleşeceği öngörülmektedir. Avro Bölgesi nde Aralık ayında işsizlik oranı bir önceki aya göre yüzde 0,1 düşerek yüzde 12 ye gerilerken AB-28 ülkelerinde Aralık ayı işsizlik oranı bir önceki aya göre 0,2 puan azalarak yüzde 10,7 oranında gerçekleşmiştir. Avro Bölgesi nde Ocak ayında imalat PMI değeri bir önceki aya göre 1,2 puan artarak 53,9 a; bileşik PMI değeri ise bir önceki aya göre 1,1 puan artarak 53,2 ye yükselmiştir. Çin ekonomisi 2013 yılında yüzde 7,7 oranında büyümüştür. Çin HSBC imalat PMI değeri Ocak ta 49,5 değerini alarak duraklama işareti vermiştir. Rusya ekonomisi 2013 yılında yüzde 1,3 oranında büyümüştür. Japonya da Aralık ayı dış ticaret açığı 1,3 milyar yen olurken ihracat yıllık bazda yüzde 15,3; ithalat ise yıllık bazda yüzde 24,7 oranında artmıştır. IMF 22 Ocak tarihindeki açıklamasında küresel ekonomide 2013 yılının son çeyreğinden itibaren bir toparlanma gözlendiğini ve bu toparlanmanın 2014 genelinde de sürmesini beklediklerini belirtmiştir. IMF ayrıca, küresel ekonomi için 2014 yılı büyüme tahminini yüzde 3 ten yüzde 3,7 ye yükseltirken 2015 yılı için büyüme tahminini de yüzde 3,9 a yükseltmiştir. 2014 yılında gelişen ekonomilerin yüzde 5,1, gelişmiş ekonomilerin ise yüzde 2,2 oranında büyümesi beklenmektedir. Almanya imalat PMI değeri Ocak ayında bir önceki aya göre 2 puan birden yükselerek 56,3 e ulaşmıştır. 1 1
CPB nin açıkladığı verilere göre dünya ticaret hacmi Kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 0,2 oranında artmıştır. Aylık ihracat ve ithalat büyümesi gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomilerin ikisinde de bir önceki aya göre yavaşlama göstermiştir. İngiltere de işsizlik oranı Kasım ayında yüzde 7,1 oranında gerçekleşmiştir. Avro Bölgesi dış ticaret fazlası Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre 4,6 milyar avro, bir önceki aya göre ise 0,3 milyar avro artarak 17,1 milyar avroya yükselmiştir. Eurostat, Avro Bölgesi enflasyon oranının Aralık ayında aylık bazda yüzde 0,3 artarken yıllık bazda ise yüzde 0,8 oranında artış göstermiştir. İngiltere Merkez Bankası Ocak 2014 te de politika faizini sabit tuttu. 2013 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 2,8 oranında büyüyen ABD ekonomisi üçüncü çeyrekte yüzde 4,1 oranında büyümüştür. OECD ülkeleri 2013 yılı üçüncü çeyrekte bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,5 oranında, G-20 ülkeleri ise yüzde 0,9 oranında büyüme kaydetmiştir. Çin de 2013 yılında ihracat yüzde 7,9, ithalat ise yüzde 7,3 oranında büyüme göstermiş ve Çin in toplam ticaret hacmi bir önceki yıla göre yüzde 7,6 oranında büyüyerek 4,2 trilyon dolara ulaşmıştır. ABD de tüketici fiyat endeksi Aralık ayında yıllık bazda yüzde 1,5, aylık bazda ise yüzde 0,3 oranında artmıştır. 2013 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 0,3 büyüyen Avro Bölgesi, üçüncü çeyrekte yüzde 0,1 oranında büyüme kaydetmiştir. AB-28 ise 2013 yılı üçüncü çeyreğinde yüzde 0,2 oranında büyüme kaydetmiştir. JPMorgan ve Markit tarafından hazırlanan küresel imalat PMI değeri Aralık ayında bir önceki aya göre 0,2 puan azalarak 54 olarak gerçekleşmiştir. Avro Bölgesi bileşik PMI endeksi Aralık ayında bir önceki aya göre 0,4 puan yükselerek 52,1 olmuştur. Çin de Aralık ayı enflasyon oranı yüzde 2,5 olarak gerçekleşmiştir. Almanya ekonomisi 2013 yılında bir önceki yıla göre yüzde 0,4 oranında büyürken ülkenin bütçe açığı GSYH nin yüzde 0,1 oranında gerçekleşmiştir. Avro Bölgesi sanayi üretimi Kasım ayında yıllık bazda yüzde 3 oranında artmıştır. İngiltere de sanayi üretimi Kasım ayında aylık bazda değişim göstermezken yıllık bazda yüzde 2,5 oranında artış göstermiştir. 2 2
OECD Bölgesi nde işsizlik oranı Kasım ayında değişim göstermeyerek yüzde 7,8 olurken Kasım ayı enflasyonu yüzde 1,5 oranında gerçekleşmiştir. Rusya ekonomisi 2013 yılının üçüncü çeyreğinde önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 1,2 oranında büyüme kaydetmiştir. İşsizlik oranı ise Ekim de bir önceki aya göre yüzde 0,2 yükselerek yüzde 5,5 olmuştur. Bölgesel Görünüm Amerika Birleşik Devletleri ABD ekonomisi 2013 yılının dördüncü çeyreğinde yüzde 3,2; 2013 yılının tamamında ise yüzde 1,9 oranında büyümüştür. ABD'de işsizlik maaşı başvuruları 25 Ocak la sona eren haftada 348 bin olmuştur. Aralık ayında işsizlik oranı ise bir önceki aya göre düşüş göstererek yüzde 6,7 oranına gerilemiştir. ABD Ekonomisinde sanayi üretimi Kasım ayında yüzde 1,1 oranında artış göstermiştir. ABD ekonomisi için Markit İmalat PMI endeksi Kasım ayında 54,7 değerini almıştır. ABD'de tüketici fiyatları endeksi Aralık ta bir önceki aya göre yüzde 0,3 oranında artarken bir önceki yılın aynı dönemine göre ise yüzde 1,5 oranında artış göstermiştir. Üretici fiyatları endeksi ise Aralık ayında bir önceki aya göre yüzde 0,4 artarken bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 1,2 oranında artış göstermiştir. Kredi derecelendirme kuruluşu S&P, ABD nin 2014 yılı için yaptığı büyüme tahminini yüzde 3,1 den yüzde 2,6 ya revize etmiştir. ABD'de tarım dışı verimlilik üçüncü çeyrekte yüzde 1,9 artış kaydederken, birim işgücü maliyeti ise yüzde 0,6 düşüş kaydetti. Ayrıca yılın ikinci çeyreğinde yüzde 2,3 olarak açıklanan verimlilikteki artış yüzde 1,8'e, değişim kaydetmediği açıklanan istihdam maliyeti ise yüzde 0,5 artışa revize edildi. ABD bütçesi Aralık ayında 53 milyar dolar fazla vermiştir. 2013 yılının üçüncü çeyreğinde ABD ekonomisinde cari işlemler hesabı 94,8 milyar dolar açık vermiştir. 3 3
ABD ekonomisinde Eylül ayında yaşanan ciddi artışın ardından Ekim ayında cari açık azalmıştır. Eylül ayında 43 milyar dolar olan dış ticaret açığı ise Ekim ayında 39,6 milyar dolara gerilemiştir ve Ekim ayında ihracat 192,7 milyar dolar, ithalat ise 233,3 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. OECD tarafından Kasım ayında yayınlanan Ekonomik Görünüm Raporu na göre, bütçe açıklarının 2014 yılında azalması beklenmektedir. Avrupa Birliği Kasım ayında Avro Bölgesi işsizlik oranı yüzde 12 olarak gerçekleşirken enflasyon oranı Ocak ayında yıllık bazda ise yüzde 0,7 oranında artış göstermiştir. Avro Bölgesi dış ticaret fazlası Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre 4,6 milyar avro, bir önceki aya göre ise 0,3 milyar avro artarak 17,1 milyar avroya yükselmiştir. Mevsimsellik etkilerinden arındırılmış göstergelere göre Avro Bölgesinde Kasım ayında ihracat bir önceki aya göre yüzde 0,2 oranında, ithalat ise yüzde 1,3 oranında düşüş göstermiştir. AB-28 ülkelerinde ise mevsimsellik etkilerinden arındırılmış olarak ihracat yüzde 0,6 oranında, ithalat ise yüzde 1,4 oranında düşmüştür. Almanya da Ocak ayı işsizlik oranı yüzde 6,8 oranında gerçekleşmiştir. Avro Bölgesi sanayi üretimi Kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 1,8 oranında artış göstermiştir. Avrupa Birliği İstatistik Kurumu Eurostat tarafından Kasım ayı itibariyle bölgede 19,3 milyon işsizin bulunduğu ve genç işsizlik oranının yüzde 24,4 e ulaştığı belirtilmiştir. 2013 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,3 oranında büyüyen Avro Bölgesi üçüncü çeyrekte yüzde 0,1 büyüme kaydetse de geçen yılın üçüncü çeyreğine göre yüzde 0,3 oranında küçülmüştür. AB-28 ise üçüncü çeyrekte bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,3 büyürken geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0,2 oranında küçülmüştür. 7 Kasım 2013 tarihinde toplanan Para Kurulu toplantısında politika faizini yüzde 0,25 e düşüren Avrupa Merkez Bankası Aralık ayından sonra Ocak ayında da faizleri sabit tutmuştur. Eylül ayında sanayi üretimi bir önceki aya göre Avro Bölgesi nde yüzde 0,5 oranında, AB-28 de ise yüzde 0,2 oranında düşüş; bir önceki yıla göre ise sırasıyla yüzde 1,1 ve yüzde 1,2 oranında artış göstermiştir. 4 4
Avro Bölgesi imalat Markit PMI değeri Ocak ayında bir önceki aya göre 1,2 puan artarak 53,9 değerini almıştır. Avro Bölgesi nde 2012 yılının üçüncü çeyreğinde 30,3 milyar avro olan cari fazla 2013 yılının üçüncü çeyreğinde 35,6 milyar avroya yükselmiştir. Almanya ekonomisi 2013 yılında bir önceki yıla göre yüzde 0,4 oranında büyürken ülkenin bütçe açığı GSYH nin yüzde 0,1 oranında gerçekleşmiştir. Almanya da TÜFE Aralık ayında bir önceki aya göre yüzde 0,4, yıllık bazda ise yüzde 1,4 oranında yükselmiştir. Fransa ekonomisi şirket yatırımlarındaki düşük seyrin de etkisiyle 2013 yılının üçüncü çeyreğinde yüzde 0,1 oranında küçülmüştür. Çin Çin de yılın ilk çeyreği için yüzde 7,7, ikinci çeyrek için yüzde 7,5 ve üçüncü çeyrek için yüzde 7,8 büyüme açıklanırken ekonomi son çeyrekte 7,7 oranında büyümüştür. Çin de 2013 yılında ihracat yüzde 7,9, ithalat ise yüzde 7,3 oranında büyüme göstermiş ve Çin in toplam ticaret hacmi bir önceki yıla göre yüzde 7,6 oranında büyüyerek 4,2 trilyon dolara ulaşmıştır. Çin de Ocak-Kasım dönemindeki altın üretimi yıllık yüzde 8oranında yükselmiştir. 2013 yılı Kasım ayında Çin de tüketici fiyat endeksi bir önceki aya göre 0,2 puan gerileyerek yüzde 3 seviyesine gerilemiştir. Çin de resmi imalat PMI Aralık ayında bir önceki aya göre 0,3 puan azalarak 50,5 seviyesinde gerçekleşmiştir. Çin in 2013 yılı üçüncü çeyrekteki cari işlemler fazlası 40,4 milyar dolara ulaşmıştır. Kasım ayında ihracatın beklentilerin üzerinde gerçekleşmesiyle dış ticaret fazlası ise 33,8 milyar dolar ile son beş yılın en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Çin de Ekim ayında yüzde 10,3 artış gösteren sanayi üretimi Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 10 oranında artış göstermiş ancak son beş yıllık artış ortalamasının (yüzde 12,3) altında kalmıştır. Çin Maliye Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada Kasım ayında mali gelirler geçen yılın aynı ayına göre yüzde 15,9 artış göstermiştir. 5 5
Moody s yayınladığı görünüm raporunda Çin bankacılık sisteminde bazı zorlukların mevcut olduğunu ve bu nedenle sistemin görünümünün durağan olduğunu belirtmiştir. Japonya Japonya ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 0,9 ile beklentilerin altında büyüme kaydederken yılın üçüncü çeyreğinde çeyreklik bazda yüzde 0,5 lik, büyüme kaydetmiştir. Daha önce yüzde 1,9 olarak açıklanan yıllık bazda büyüme oranı ise aşağı yönlü revize edilerek yüzde 1,1 seviyesine çekilmiştir. Japonya da tüketici fiyatları Kasım ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,5 oranında artmıştır. Kasım ayında Japonya da işsizlik oranı yüzde 4 oranında gerçekleşmiştir. Ülkede Aralık Ayına ilişkin imalat PMI değeri son yedi yılın en yüksek seviyesine ulaşarak 55,2 olarak gerçekleşmiştir. Japonya da Aralık ayı dış ticaret açığı 1,3 milyar yen olurken ihracat yıllık bazda yüzde 15,3; ithalat ise yıllık bazda yüzde 24,7 oranında artmıştır. Japon Ekonomisinin, OECD nin Eylül ayında yayınladığı Ekonomik Görünüm Raporu nda 2013 yılında yüzde 1,6 oranında; IMF nin Ekim ayında yayınladığı Dünya Ekonomik Görünüm Raporu nda ise 2013 te yüzde 2 büyüyeceği öngörülmüştür. IMF, Japonya ekonomisinin kendini idame ettiren büyümeye ulaşması ve deflasyon probleminin ortadan kaldırılmasında önemli bir rolü olan yeni parasal çerçevenin, geniş kapsamlı yapısal reformlarla desteklenmesini belirtmiştir. 6 Hindistan Hindistan ekonomisi 2013 yılı üçüncü çeyreğinde yüzde 4,8 oranında büyümüştür. Hindistan ekonomisinde sanayi üretimi Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1,8 oranında azalmıştır. Hindistan da 2013 yılı Ekim ayı tüketici bazlı enflasyon bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 10 oranında yükselmiştir. Toptan fiyat endeksi ise yıllık bazda yüzde 7 oranında artış kaydetmiştir. 6
Hindistan ekonomisinde Eylül ayındaki sanayi üretimi yıllık bazda yüzde 2 artarken imalat üretimi ise yine yıllık bazda yüzde 0,6 oranında artış göstermiştir. Hindistan da Markit bileşik PMI değeri son beş ayın en yüksek değeri olan 48,5 değerine ulaşsa da hala daralmaya işaret etmektedir. İmalat PMI değeri ise Kasım ayında 51,3 e yükselerek son sekiz aydaki en yüksek değerine ulaşmıştır. 2013 yılı ikinci çeyreğinde GSYH nin yüzde 4,9 u oranında olan Hindistan ın cari işlemler açığı yılın üçüncü çeyreğinde GSYH nin yüzde 1,2 si oranına gerilemiş ve böylece cari açık probleminde önemli bir gelişme kaydedilmiştir. Avro Bölgesi nin talebinin iyileşmesi ve daha rekabetçi para birimi sayesinde 2013 yılının üçüncü çeyreğinde Hindistan ın ihracatı yüzde 11,9 oranında artmıştır. IMF nin Ekim ayında yayınladığı Dünya Ekonomik Görünümü Raporu nda Hindistan ekonomisinin büyümesinin 2013 ve 2014 yıllarında sırasıyla yüzde 3,8 ve yüzde 5,1; enflasyonun yüzde 10,9 ve yüzde 8,9; cari açığın ise yüzde 4,4 ve yüzde 3,8 seviyelerinde gerçekleşmesi öngörülmektedir. KAYNAKLAR Uluslararası Para Fonu (IMF) Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) Dünya Bankası (WB) Avrupa İstatistik Ofisi (EuroStat) Bureau of the Census Bureau of Labor Statistics Institute for Supply Management (ISM) National Bureau of Statistics of China Statistics Bureau of Japan Central Planning Bureau (CPB) Markit, HSBC T.C. Kalkınma Bakanlığı T.C. Ekonomi Bakanlığı 7 NOT: Bu rapor RYKGM - Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı nın kurumsal yaklaşımını yansıtmamaktadır. 7