İSG Yönetim Sistemi Prensipleri Taahhüt ve politika Planlama Uygulama ve Çalıştırma Kontrol ve Düzeltici Faaliyet Yönetimin Gözden Geçirmesi ISO 18001 Awareness Training Ders 4 İSG ve OHSAS 18001 1 4.1 Genel Şart Madde 4 kapsamında tanımlanan gereksinimleri gözönüne alarak İSG yönetim sistemi kuracak ve sürekliliğini sağlayacaktır. ISO 18001 Awareness Training Ders 4 İSG ve OHSAS 18001 2 1
4.2 İSG Politikası Tüm sağlık ve güvenlik hedeflerini, sağlık ve güvenlik performansını geliştirme taahhüdünü içermeli Kuruluşun İSG risklerinin büyüklüğüne ve yapısına uygun olmalı Yasal yükümlülüklere uyum taahhütü içermeli Dokümante edilmeli, çalışanlarca bilinmeli ve uygulanmalı İlgili taraflara açık olmalı ISO 18001 Awareness Training Ders 4 İSG ve OHSAS 18001 3 4.3 Planlama 4.3.1 Tehlike Tanımlaması, Risk Değerlendirmesi ve Kontrolü için Planlama Tehlike tanımlanması ve risk değerlendirmesi faaliyetlerine ilişkin prosedür(ler) oluşturulacak ve sürekliliği sağlanacak, Prosedürler şunları içerecek: - Rutin ve rutin olmayan faaliyetler, - İşyerinde bulunan tüm insanlar ile ilgili faaliyetler, -Çalışma ortamı ve şartları. Hedeflerin oluşturulmasında göz önünde bulundurulacak. ISO 18001 Awareness Training Ders 4 İSG ve OHSAS 18001 4 2
4.3.2 Yasal ve Diğer Gereksinimler Gereksinimlerin belirlenmesi, temin edilmesi ve incelenmesi için yöntemler, uygulamalar tanımlanmalı ve sürekliliği sağlanmalı, Yasal ve diğer gereksinimler ile ilgili bilgileri güncel tutmalı ve ilgili taraflara bildirmeli ISO 18001 Awareness Training Ders 4 İSG ve OHSAS 18001 5 60 S.C.R. DIFR 50 D..I.F.R. 40 30 20 10 0 JAN FEB MAR APR MAY JUN JULY AUG SEP SERVICE SERV BUD DEC 98 SERV DIFR OCT NOV DEC 4.3.3 Amaçlar ve Hedefler İSG hedefleri şirketin tüm ilgili birimleri için tanımlanmalı Hedef: Bir önceki yıla göre iş kazalarının % 10 azaltılması İSG politikası ile uyumlu olmalı Hedeflerin belirlenmesinde tehlike ve risklerin büyüklüğü, teknolojik alternatifler, finansman, operasyon yönü ve kanuni yaptırım yönler göz önünde bulundurulmalı ISO 18001 Awareness Training Ders 4 İSG ve OHSAS 18001 6 3
Amaçlar ve Hedefler Örnekler: Hedef 1 : İş kazalarını 2005 yılında 0 olması Hedef 2 : 2005 sonuna kadar tüm yasal yaptırımlar yerine getirilecektir. Hedef 3 : Yürütülen tüm projelerde kişisel koruyucu ekipmanlar tüm çalışanlar tarafından her zaman kullanılması sağlanacak. Hedef 4 : 2003 sonuna kadar işyerlerinde İSG eğitimi almamış personel çalıştırılmayacak. ISO 18001 Awareness Training Ders 4 İSG ve OHSAS 18001 7 4.3.4 İSG Yönetim Programı İSG hedeflerine ulaşılabilmesi için programı oluşturulmalı ve uygulanmalıdır Programda ilgili sorumlular tarif edilmeli Gerekli araçlar ve zaman tespiti yapılmalı Gerekli revizyonlar yapılmalı ISO 18001 Awareness Training Ders 4 İSG ve OHSAS 18001 8 4
4.4 Uygulama ve Çalıştırma 4.4.1 Yapı ve Sorumluluk Etkin bir İSG yönetimine yönelik görev, sorumluluk ve yetkiler tanımlanmalı, dokümante edilmeli ve duyurulmalı Yönetim gerekli kaynakları tespit ve temin etmeli Yönetimin Temsilcisi belirlenmeli İSG gereksinimlerini tespit etmeli, uygulamalı ve sürekliliğini sağlamalı Yönetime dönemsel raporlama yapmalı ISO 18001 Awareness Training Ders 4 İSG ve OHSAS 18001 9 4.4.2 Eğitim, Bilinç ve Yeterlilik Eğitim ihtiyacının tespit edilmeli ve ilgili faaliyetlere ait prosedürler hazırlanarak sürekliliği sağlanmalı Tüm kademe çalışanlara: İSG yönetim sistemine uymanın önemi İSG nin faydaları Acil durumlar Normal çalışma şartlarının dışına çıkılmasında yapılacaklar Görev ve sorumluluklar hakkında eğitim verilmeli İSG risklerinin yüksek olabilecek işlerde çalışanların eğitimi, tecrübesi ve okuryazarlığı dikkate alınmalı. ISO 18001 Awareness Training Ders 4 İSG ve OHSAS 18001 10 5
4.4.3 İştişare ve İletişim İSG Tehlike, riskleri ve yönetim programının iletişimi ile ilgili olarak prosedürler oluşturulmalı ve sürekliliği sağlanmalı, Çalışanlar İSG nin geliştirilmesine katılmalı; Politika ve prosedürlerin gözden geçirmesi, İSG ile ilgili konularda değişikliklerin yapılması, İSG konusunda temsilcileri olması, İSG konusunda yönetimin temsilcisinin bildirilmesi, ISO 18001 Awareness Training Ders 4 İSG ve OHSAS 18001 11 İletişim Şirket profili İSG politikası (ve hedefler) İSG yönetim programı İSG performans değerlendirmesi Yatırım imkanları İstişare Haberleşmenin çift yönlü olması Bilgilerin anlaşılabilir olması Bilgilerin doğrulanabilir olması Çalışanların katılımının sağlanması ISO 18001 Awareness Training Ders 4 İSG ve OHSAS 18001 12 6
4.4.4 Dokümantasyon İSG Yönetim Sistem yapısı ve ilişkileri belirlenmeli İlgili referans ve bağlantılar tanımlanmalı ISO 18001 Awareness Training Ders 4 İSG ve OHSAS 18001 13 4.4.5 Doküman ve Veri Kontrolü İSG Yönetim Sistemi kapsamındaki dokümanların kontrolü ve aşağıda verilen konularda güvence sağlayabilmek için kuralların tanımlandığı prosedürler oluşturulmalı ve sürekliliği sağlanmalıdır. İSGYS kapsamındaki dokümanların yerlerinin bilinmesi Yetkili personelce periyodik gözden geçirme Güncel nüshaların kullanılması Gaçerliliğini yitirmiş dokümanların kullanılmamasının sağlanması Saklanması gereken geçersiz nüshaların uygun yöntemlerle saklanması Dokümanlar revizyon tarihini içermeli, okunaklı ve tanımlı olmalı. ISO 18001 Awareness Training Ders 4 İSG ve OHSAS 18001 14 7
4.4.6 Çalıştırma Kontrolü Organizasyon önemli tehlike ve riskler ile ilgili operasyonlar, politika, amaç ve hedefleri doğrultusunda tespit etmeli ve tanımlamalıdır, Dikkat edilmesi gereken durumlar: Eksikliği durumunda politika, amaç ve hedeflerinden sapma olabilecek olanlar için prosedür oluşturulması Operasyonel kriterlerin tanımlanması İşletme tarafından kullanılan mal/ hizmetlerin İSG tehlikelerinin ve risklerin tanımlanması ve taşeronlara bildirilmesi ISO 18001 Awareness Training Ders 4 İSG ve OHSAS 18001 15 4.4.7 Acil Durum Hazırlığı Potansiyel durumların tespit, kazalara acil durumlara karşı yapılacaklara ve olası riskleri azaltmaya yönelik prosedürler oluşturulmalı, uygulamaya alınmalı ve sürekliliği sağlanmalıdır. Acil durum organizasyonu sorumluları Kilit personel listesi Acil servis bilgileri İç-Dış haberleşme Değişik durumlarda alınan acil faaliyetler Tatbikatlar yapılmalı ISO 18001 Awareness Training Ders 4 İSG ve OHSAS 18001 16 8
4.5 Kontrol ve Düzeltici Faaliyetler 4.5.1 İzleme ve Ölçüm Aşağıda verilen konuları kapsayan dokümante edilmiş prosedürler oluşturulmalı Önemli karakteristiklerin tespiti, takibi ve ölçümü Bilgilerin kaydı, operasyonel kontrol sonuçları Amaç ve hedeflere uygunluğun değerlendirilmesi Kalibrasyon İSG mevzuatına uygunluğun periyodik olarak gözden geçirilmesi ISO 18001 Awareness Training Ders 4 İSG ve OHSAS 18001 17 4.5.2 Uygunsuzluk, Düzeltici ve Önleyici Faaliyetler Olumsuz etkilerin hafifletilmesi veya ortadan kaldırılması için, düzeltici ve önleyici faaliyetler ile ilgili dokümante prosedürler oluşturulmalı Prosedürler; Mevcut veya potansiyel uygunsuzluklar için yapılan faaliyetler problemin büyüklüğüne ve çevre etkisi ile uyumlu olmalı Düzeltici ve önleyici faaliyetler neticesinde uygulama ve kayıtlardaki değişiklikler dokümantasyona aktarılmalı ISO 18001 Awareness Training Ders 4 İSG ve OHSAS 18001 18 9
4.5.3 Kayıtlar İSG ile ilgili kayıtların tanımlanması, muhafaza edilmesi ve imhasına ilişkin faaliyetlerin tanımlandığı prosedürler oluşturulmalı ve muhafaza edilmelidir (Muhafaza, elden çıkarma, saklama süresi, yasal zorunluluklar, v.b. tarif edilmesi) Standarda uygunluğun gösterilebilmesi için kayıtlar tutulmalı ve muhafaza edilmelidir. (eğitim, denetim - gözden geçirme sonuçları) Kayıtlar izlenebilir olmalı, uygun ortamlarda muhafaza edilmelidir. ISO 18001 Awareness Training Ders 4 İSG ve OHSAS 18001 19 4.5.4 Tetkik Periyodik İSG denetimlerinin gerçekleştirilmesi için prosedürler oluşturulmalı ve sürekliliği sağlanmalıdır. Denetimler; Standardın şartlarının ve kurulan sistemin kapsandığından Uygulamanı içerildiğinden emin olmak için yapılmalıdır. Etkinlik sağlayabilmek için Denetim prosedürü Denetim kapsamı, sıklığı, Faaliyetin İSG yönünden önemi ve önceki denetim sonuçlarının incelenmesini Metodolojiyi, Sorumluları, Raporlama faaliyetlerini Sonuçlar hakkında yönetimin bilgilendirilmesi faaliyetlerini içermelidir. ISO 18001 Awareness Training Ders 4 İSG ve OHSAS 18001 20 10
4.6 Yönetimin Gözden Geçirmesi İSG Yönetim Sistemi, Üst Yönetim tarafından periyodik olarak gözden geçirilmeli Gözden geçirme faaliyetlerinde Gerekli ön bilgilerin önceden toplanmış olmalı Sürekli iyileşmenin gözönünde bulundurulmalı İlgili kayıtlar tutulmalı ISO 18001 Awareness Training Ders 4 İSG ve OHSAS 18001 21 11