(Organizasyonları, Çalışma Yöntemleri, Kaynak ve Plasman Politikaları, Faaliyet Alanları, Ürün Çeşitleri)

ÖRNEK SEÇİLMİŞ ÜLKELERDEKİ KALKINMA BANKALARI (Organizasyonları, Çalışma Yöntemleri, Kaynak ve Plasman Politikaları, Faaliyet Alanları, Ürün Çeşitleri) GA/08-04-04 TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş. EKONOMİK VE SOSYAL ARAŞTIRMALAR MÜDÜRLÜĞÜ Ağustos 2008 ANKARA

SUNUŞ Bu çalışma, 13 Nisan 2005 tarihinde, Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. Araştırma Müdürlüğü nde görevli; Ahmet KANDEMİR Deniz GÜNAY Leyla DOLUN Mehmet HARMANCI (Müdür) (Uzman) (Kd. Uzman) (Kd. Uzman) M. Oğuzhan ÖNEN (Kd. Uzman) A. Hakan ATİK (Kd. Uzman) Mustafa ŞİMŞEK Seher OZAN DÜNDAR Yusuf MEDER (Kd. Uzman) (Kd. Uzman) (Kd. Uzman) tarafından hazırlanmış olan Örnek Seçilmiş Ülkelerdeki Kalkınma Bankaları ve Türkiye Kalkınma Bankası (Organizasyonları, Çalışma Yöntemleri, Kaynak ve Plasman Yöntemleri, Faaliyet Alanları, Ürün Çeşitleri) adlı orijinal metnin basıma uygun hale getirilerek düzenlenmiş şeklidir.

İÇİNDEKİLER Sayfa No. 1. JAPONYA KALKINMA BANKASI (Development Bank Of Japan)... 1 1.1. Japonya Kalkınma Bankasının Tanıtımı... 1 1.2. Sunulan Hizmetler... 2 1.3. Japonya Kalkınma Bankasının Yönetimi... 2 1.4. Optimal Faaliyetler Yönetim Planı... 7 1.5. Yasal Uyum (Compliance) Sistemi... 9 1.6. Aktif-Pasif Yönetimi ve Risk Yönetim Sistemi... 9 1.7. Faaliyetlere İlişkin Risk Yönetimi... 12 1.8. Proje Desteği... 14 1.9. Proje Finansmanı... 16 1.10. Bankanın Projeleri ve Kredi Tahsislerinden Örnekler... 19 1.11. Japonya Kalkınma Bankası nın Uluslararası İşbirliği Faaliyetleri... 23 1.12. Japonya Kalkınma Bankası nın Vizyonu... 24 1.13. Japonya Kalkınma Bankası nın Ortaklığı... 24 1.14. JKB nın Eğitim ve Bilgi Hizmetleri... 26 1.15. Japonya Kalkınma Bankasına Sıkça Sorulan Sorular... 27 2. ÇİN KALKINMA BANKASI (CDB)... 32 2.1. Çin Kalkınma Bankası nın (CDB) Tanıtımı... 32 2.2. Çin Kalkınma Bankası Yönetimi... 33 2.2.1. Kurumsal Yönetişim... 35 2.2.2. Uluslararası Danışma Konseyi... 35 2.3. CDB nin 2003 Yılı Faaliyet Raporu... 36 2.3.1. 2003 Yılı Faaliyet Performansının Özeti... 37 2.3.2. CDB nin Kalkınmaya Dönük Çeşitli Etkinlikleri... 38 2.3.3. Çin de Makro-ekonomik Koşullar... 53 2.3.4. CDB nin Faaliyet Alanı ve Kredilendirme Faaliyetleri... 56 2.4. Finansman/Fon Temini Kaynakları... 62 2.4.1. Yurtiçi Finansman Temini... 62 2.4.2. Yabancı Para (Döviz) Temini... 63 2.5. Risk Yönetimi... 64 2.6. Diğer Finansal Hizmetler... 72 2.7. Çin Kalkınma Bankası na Sıkça Sorulan Sorular... 74 2.8. CDB nin Gelişimi ve Reformlarla İlgili Konular... 78 3. KORE KALKINMA BANKASI (Development Bank Of Korea)... 88 3.1. Kore Kalkınma Bankasının Tanıtımı... 88 3.2. Kore Kalkınma Bankasının Yönetim ve Organizasyonu... 91 3.3. Kore Kalkınma Bankasının Vizyonu... 93 i

Sayfa No. 3.4. Kore Kalkınma Bankasının Temel Stratejileri... 93 3.5. KKB nın Ürünleri ve Hizmetleri... 94 3.5.1. Kurumsal Finansman (Şirket Finansmanı)... 94 3.5.2. Alım-Satım... 96 3.5.3. Fon/Finansman Sağlama Yolları... 98 3.5.4. Yatırım Bankacılığı Faaliyetleri... 102 3.5.5. Proje Finansmanı... 110 3.5.6. Ticaretin Finansmanı... 114 3.5.7. Tröst... 115 3.5.8. Danışmanlık... 115 3.6. Kore Kalkınma Bankası na Sıkça Sorulan Sorular... 116 4. HİNDİSTAN SINAİ KALKINMA BANKASI... 131 4.1. Hindistan Sınai Kalkınma Bankasının Tanıtımı... 131 4.2. Hindistan Sınaî Kalkınma Bankası nın Yönetim ve Organizasyonu... 134 4.3. Hindistan Sınai Kalkınma Bankası nın Hizmet Politikası... 134 4.4. Kurumsal Yönetişim... 139 4.5. IDBI nin Yatırımcılar İçin Müşteri Hizmetleri: Duyarlı ve Sorumlu... 139 4.6. Kaynak Temini... 139 4.7. Müşteri (Yatırımcı) İlişkileri... 140 4.8. Proje Finansmanı... 142 4.9. Film Finansmanı... 145 4.10. Ticari Kredi... 147 4.11. Teknoloji Yenileme Fonu Projesi... 149 4.12. Yeniden Finanse Etme (Finansman)... 151 4.13. Senetlerin Yeniden Kırılması/İskonto Edilmesi... 153 4.14. Rehabilitasyon Finansmanı (Re.F.)... 154 4.15. Hazine Kaynaklı Hizmet... 154 4.16. Hindistan Sınai Kalkınma Bankası na Sıkça Sorulan Sorular... 155 5. HİNDİSTAN KÜÇÜK SANAYİLER KALKINMA BANKASI (HKSKB)... 166 5.1. HKSKB nın Tanıtımı... 166 5.2. HKSKB nın Organizasyon Yapısı... 168 5.3. HKSKB nın Hedefleri... 168 5.4. HKSKB nın Kalkınma ve Destek Hizmetleri... 171 5.5. Hindistan Küçük Sanayiler Kalkınma Bankası (HKSKB), Teşvik Araçları;... 171 5.5.1. Mikro Kredi Programı;... 171 5.5.2. Köy Sanayi Programı (KSP)... 171 5.5.3. Mahila Vikas Nidhi (MVN)... 172 5.5.4. Girişim Geliştirme Programı (GGP)... 172 5.5.5. Teknoloji Güncelleştirme Programları (TGP)... 172 ii

Sayfa No. 5.5.6. Pazarlama Teşvikleri... 173 5.5.7. Bilgi Yaygınlaştırma Programı... 173 5.6. Yeni Yaklaşımlar... 173 5.6.1. Hindistan Küçük Sanayiler Kalkınma Bankası nın (HKSKB) Buluş ve Yenilikleri Teşvik İçin Ulusal Programı;... 173 5.6.2. Hızlandırılmış Finans Programı... 174 5.7. HKSKB nın Yan Kuruluşları... 174 5.8. HKSKB nın Yardımcı Kuruluşları... 174 5.9. HKSKB nın Kurumsal Tabanı... 175 5.10. HKSKB nın Özel Fonları... 175 5.11. HKSKB nın Kaynakları... 175 5.12. HKSKB nın Faaliyet Durumu... 176 6. FİLİPİNLER KALKINMA BANKASI (Development Bank Of Philippines)... 177 6.1. Filipinler Kalkıma Bankası nın Tanıntımı... 177 6.2. Filipinler Kalkınma Bankası nın (FKB) Organizasyon Yapısı... 177 6.3. Filipinler Kalkınma Bankası nın (FKB) Kalkınma Anlayışı:... 179 6.4. Günümüzde FKB... 180 6.5. Filipinler Kalkınma Bankası nın Ürünleri ve Hizmetleri... 180 6.5.1. Ödünç Para ve Kredi Olanakları... 180 6.5.2. Sağlanan (Verilen) Hizmetler... 182 7. MALEZYA SANAYİ VE TEKNOLOJİ BANKASI LİMİTED (Bank Industry &Teknologi Malaysia Berhad)... 184 7.1. Malezya Sanayi ve Teknoloji Bankası Limited in Tanıtımı... 184 7.2. Malezya Sanayi ve Teknoloji Bankası Limited in Organizasyon Yapısı... 185 7.3. Malezya Sanayi ve Teknoloji Bankası nın Finansman Desteği Verdiği Sektörler... 185 7.3.1. İmalat Sanayiinin Finansmanı... 185 7.3.2. İmalat Sanayiindeki Geliştirme Faaliyetleri... 186 7.3.3. Küçük ve Orta Sanayii İşletmelerinin Finansmanı... 187 7.3.4. Şirketlerin Finansmanı... 189 7.3.5. Denizcilik Sanayiinin Finansmanı... 190 7.3.6. Denizcilikle İlgili Faaliyetlerin Finansmanı... 196 7.3.7. Yüksek Teknoloji Sanayiinin Finansmanı... 197 7.3.7. İslam Kalkınma Bankası (Jeddah) Kolaylıklarının Finansmanı... 201 7.3.8. İslami Finansman Kolaylıkları Varlık Finansmanı... 204 8. MALEZYA SINAÎ KALKINMA FİNANSMANI LİMİTED (MIDF Malaysıan Industrıal Development Finance Berhad)... 208 8.1. Malezya Sınaî Kalkınma Finansmanı Limited in Tanıtımı... 208 8.2. Malezya Sınaî Kalkınma Finansmanı Limited in (MIDF) Organizasyon Yapısı... 209 8.3. Malezya Sınaî Kalkınma Finansmanı Limited in (MIDF) Amacı... 210 iii

Sayfa No. 8.4. MIDF Ürünleri ve Hizmetleri... 211 8.5. MIDF in Hizmet Verdiği Sektörlerin Kapsamı... 212 8.6. MIDF in Kredileri... 212 8.6.1. MIDF in Özel Kredi Programları... 213 8.6.2. Seçim Kriterleri ve Ana Özellikler... 214 8.6.3. MIDF in İslamî Esaslı Mali Hizmetleri... 216 8.7. Malezya Sınai Kalkınma Finansmanı Ltd. ye Sıkça Sorulan Sorular... 218 8.8. Çıkarılan Sonuçlar... 222 9. GÜNEY AFRİKA CUMHURİYETİ KALKINMA BANKASI (The Development Bank Of Southern Africa, DBSA)... 223 9.1. Güney Afrika Cumhuriyeti Kalkınma Bankası nın (DBSA) Tanıtımı... 223 9.2. Güney Afrika Cumhuriyeti Kalkınma Bankası nın (DBSA) Organizasyon Yapısı... 223 9.3. DBSA nın Görevi ve Sorumluluk Alanı... 225 9.4. Bankanın Üçlü Rolü (Faaliyetleri)... 226 9.5. Güney Afrika Cumhuriyeti Kalkınma Bankası nın (DBSA) Finansal Yapısı... 227 9.6. Bankanın Ürün ve Hizmetleri... 228 9.6.1. DBSA nın Kredi Ürün ve Hizmetleri... 228 9.6.2. DBSA nın Teknik Desteği (Yardım)... 229 9.6.3. DBSA nın Danışmanlık Hizmetleri... 230 9.6.4. Kurumsal Hizmetler... 231 9.7. Bankanın Faaliyetlerinden Örnekler... 232 10. KAZAKİSTAN KALKINMA BANKASI (Development Bank of Kazakhstan - JSC)... 233 10.1. Kazakistan Kalkınma Bankası nın Tanıtımı... 233 10.2. Kazakistan Kalkınma Bankası nın Organizasyon Yapısı... 233 10.3. Kazakistan Kalkınma Bankası nın Hizmetleri... 234 10.4. Kazakistan Kalkınma Bankası nın Mali Performansı... 237 10.5. Kazakistan Kalkınma Bankası Kuruluş Sözleşmesi... 238 10.6. Ek 1: Kazakistan Cumhuriyeti Kalkınma Bankası Kanunu... 250 11. Genel Sonuçlar... 252 EK: Ulusal Kalkınma Bankalarının Listesi... 256 Yararlanılan Kaynaklar... 261 iv

1. JAPONYA KALKINMA BANKASI (Development Bank Of Japan) 1.1. Japonya Kalkınma Bankasının Tanıtımı a. Bankanın Tarihçesi Japonya Kalkınma Bankası - JKB (Development Bank of Japan-DBJ), Japon Kalkınma Bankası (Japan Development Bank-JDB) ve Hokkaidu-Tohoku Kalkınma Finansmanı Kamu Kurumu nun (Hokkaidu-Tohoku Development Finance Public Corporation) tüm hak ve yükümlülükleriyle devredildiği bir kalkınma bankası olarak, 1 Ekim 1999 tarihli Japonya Kalkınma Bankası Kanunu ile kurulmuştur. Diğer taraftan, Japonya Bölgesel Kalkınma Kurumu (Japan Regional Development Corporation) ve Japonya Çevre Kurumu nun (Japan Environment Corporation) finansman fonksiyonları da Japonya Kalkınma Bankası na devredilmiş durumdadır. b. Bankanın Amaçları JKB nın temel amaçları; sıradan finansal kurumlarca sunulan kredilendirme ve diğer hizmetleri destekleyici ve teşvik edici mahiyette, belirli standartları taşıyan nitelikli projelere, uzun-vadeli finansman ve diğer politika-temelli finansman sağlamak şeklinde tanımlanmış olup, bunu gerçekleştirirken, Banka, ülke ekonomisinin ve toplumun sürdürülebilir kalkınmasının ve yeniden canlanmasını, yaşam kalitesinin iyileştirilmesini ve kendi kendine yeterli bölgeler yaratılmasını teşvik etmektedir. c. Bankanın Profili Sermaye Yapısı: Banka sermayesinin tamamı devlete ait olup, Mart 2004 sonu itibariyle 1,194.2 milyar Japon yenidir. (1 ABD$=104,17 JY paritesiyle, 11.463.953.153,5 ABD $ dır) Çalışan Sayısı: Mart 2004 sonu itibariyle, Bankada 1,362 kişi istihdam edilmektedir. 1

1.2. Sunulan Hizmetler Entegre bir politika-temelli finansal kurum olarak, Japonya Kalkınma Bankası nın aşağıda belirtilen fonksiyonları kolektif bir anlayış içinde yerine getirmesi sonucunda, Japon ekonomisiyle ve sosyal politikalarla uyumlu ve gerçekleştirilmesi arzu edilen projelere destek verilmektedir. Söz konusu fonksiyonlar şunlardır: Uzun-vadeli fon arzı (kredi sağlama, borç garantileri ve diğerleri): JKB, özel sektöre ait finansal kurum fonlamasıyla beraber, yüksek politika içeriğine sahip projeleri destekleyen, uzun-vadeli, sabit-faizli ve iyi niteliğe sahip fon arz etmektedir. Proje desteği: Pratik uygulamalar, yüksek politika içeriği bulunan projelerin problemsiz bir şekilde hazırlanmasını teşvik amacıyla, bir dizi know-how ve finansman fonksiyonlarından oluşmaktadır. Bu destek, düşünce ve planlama aşamasından, paranın kazanılmaya başlandığı aşamaya kadar, her adımda yaygın biçimde sağlanmaktadır. Bilgi (information) sunumu: Hem yurtiçi hem de yurtdışı bağlantılarını kullanmak suretiyle, JKB, önemli ekonomik, sosyal, endüstriyel ve yerel eğilimlerle ilgili çalışma ve araştırmalarda bulunmakta; geniş çaplı bir bilgi sunumu gerçekleştirmektedir. 1.3. Japonya Kalkınma Bankasının Yönetimi Yönetim Konseyi (Management Council) Japonya Kalkınma Bankası, kuruluş kanununun 24. maddesi uyarınca, banka dışı uzmanlardan oluşan bir Yönetim Konseyi tesis etmiştir. Yönetim Konseyi hükümetin orta-dönem politika prensiplerinde belirtilen hususlara göre işlerin yerine getirilme durumunu gözden geçirir ve bu gözden geçirmenin sonuçlarını Yönetim Konseyi Başkanına (Guvernöre) resmen bildirmektedir. Guvernör, bundan önceki paragrafın koşullarına uygun olarak (uyarınca) gözden geçirmenin sonuçlarıyla ilgili bir rapor aldığı zaman, yetkili Bakana söz konusu raporun sonucu resmen bildirmektedir ve şeffaflığı artırmayı amaçlayan bir bakış açısıyla yayınlanmaktadır. Üye sınırı: 8 üye. 2

Atama: Banka Guvernörü, Maliye Bakanı nın uygun görüşleriyle, araştırmacılar ve uzmanlar atayabilmektedir. Görev süresi: Dört yıl. Yönetim şekli: Yönetim, Banka Guvernörü nce oluşturulur ve konsey ilişkilerinden sorumludur. 3

Japon Kalkınma Bankası Organizasyon Şeması [Genel Müdürlük] İç Denetim Şubesi Teftiş Kurulu Özel Kalem İnsan Kaynakları Yönetim Şubesi Kredi Analiz Şubesi Yönetim ve Politika Şubesi Faaliyet Değerlendirme Finans Planlama ve Koordinasyon Şubesi Enformasyon Kaynakları Mali Planlama ve Risk Yönetimi Ofisi Hazine Şubesi Genel İşler Şubesi Guvernör Kıdemli Yetkili Müdür [Kamu Destek Dairesi] Bölgesel Kalkınmayı Planlama Şubesi Kentsel Kalkınma Şubesi Büyükşehir Bölgesi İçin Planlama ve Araştırma Ofisi Bölgesel Kalkınma Şubesi Guvernör Yardımcısı [Altyapı Destek Dairesi] Çevre ve Enerji Şubesi Bilişim ve İletişim Şubesi Ticaret ve Lojistik Şubesi Denetçi Ulaştırma Şubesi [Sanayi Yaratıcı Daire] Yeni İş Alanı Şubesi İmalat ve Teknoloji Şubesi Uluslar arası Şube 6 Dış Temsilcilik *3 Proje Finansmanı Şubesi İş Yeniden Yapılandırma Şubesi İş Geliştirme Şubesi *1 Şubeler: Hokkaido, Tohoku, Niigata, Hokuriku, Tokai, Kansai, Chugoku, Shikoku, Kyushu, Minami-Kyushu *2 Temsilcilik Ofisleri: Hakodate, Kushiro, Aomori, Toyama, Matsue, Okayama, Matsuyama, Oita *3 Dış Temsilcilik Ofisleri: Washington, D.C., New York, Los Angeles, London, Frankfurt, Singapore Kredi Riski Yönetimi Politika Planlama Şubesi Uluslar arası İşbirliği Ekonomik ve Sınai Araştırma Sermaye Oluşumu Araştırma Enstitüsü 6 [Yurtiçi Şubeler ve Ofisler] 10 Şube *1 Bölgesel Politika Araştırma Merkezi Bilişim Hizmet Merkezi 8 Temsilcilik Ofisi *2

1.4. Optimal Faaliyetler Yönetim Planı JKB, aşağıda ana hatları verilen, PLANLA, YAP, GÖR döngüsü içinde, optimal faaliyetler yönetimini gerçekleştirme çabası içindedir. Banka, aynı zamanda, finansal bir kurum olmanın getirdiği çeşitli riskleri yönetmek ve kamu oyunun güvenini kazanmak için de gayret sarf etmektedir. PLANLA Orta vadeli Politika İlkeleri ne dayanan, Yatırım ve Finansman Rehberleri hazırlanması ve yayınlanması YAP GÖR Yatırımların ve kredilerin icrası Dış değerlendirme: Yönetim Konseyi İç değerlendirme: Faaliyetlerin değerlendirilmesi Faaliyetler Yönetim Döngüsü, JKB nın kuruluş yasasında şöyle düzenlenmiştir: Japon Vatandaşları ve Japonya da İkamet Edenler Yayınlama Orta vadeli politika ilkelerinin yerine getirilmesine ilişkin Gözden Geçirme Yönetim Konseyi Dışsal değerlendirme Orta-Vadeli Politika İlkelerine dayanan Yatırım ve Finansman Rehberleri nin Hazırlanması ve Yayınlanması: JKB, faaliyetlerini, yetkili bakanların hazırladığı üç-yıllık politikalara uygun olarak sürdürmekte ve her malî yıl için Yatırım ve Finansman Rehberleri hazırlayarak bunları yayımlamaktadır. Yatırım ve finansman rehberlerine yansıtılan değerlendirme sonuçları (yıllık) Gör Yatırım ve Finansman Rehberleri (yıllık) Faaliyetleri Değerlendirme İçsel değerlendirme Planla Yetkili Kabine Bakanları Orta-Vadeli Politika İlkeleri (her üç yılda bir) JKB Yatırımlar ve kredilerin icrası Yap 7

Faaliyetlerin Değerlendirilmesi: Ulusal ve yerel kamu kurumlarından talep edildiği gibi, JKB ndan da sorumlulukların yerine getirilmesinin garanti altına alınması ve daha iyi faaliyet yönetimi sağlanması için, proaktif reform gerçekleştirmesi istenmektedir. Bu amacı gerçekleştirmek için, JKB, bir faaliyetler değerlendirme sistemi yürürlüğe koymuş bulunmaktadır. JKB, faaliyetlerini, yetkili bakanlarca belirlenen Orta-Vadeli Politika İlkeleri doğrultusunda gerçekleştirmektedir. Yasa, Yönetim Konseyi nden, söz konusu politikaların uygulanma durumunu tartışmasını da şart koşmaktadır. Bu çerçevenin etkili biçimde işleyebilmesi için; JKB, kendi faaliyetlerini değerlendirmekle ve Yönetim Konseyi ne söz konusu tartışmalar için ihtiyaç duyduğu enformasyonu temin edecek iç değerlendirme mekanizmasının varlığını sürdürmekle yükümlüdür. Faaliyet değerlendirme mekanizması, iç yatırım ve kredi sisteminin yanı sıra, bireysel yatırım ve kredi tekliflerini (bireysel teklifler) değerlendirmekte ve daha sonra bu değerlendirme sonuçlarını Yönetim Konseyi ne bir rapor halinde sunmaktadır. Bu enformasyon, JKB nın kendi faaliyetlerini gözden geçirmesinde de faydalı olmaktadır. Spesifik olarak, söz konusu prosedür şu unsurlardan oluşmaktadır: 1) Bireysel yatırım ve kredi projelerinin değerlendirilmesi (bireysel tekliflerin politik öneminin bir değerlendirmesi); 2) Yatırım ve kredi sisteminin değerlendirilmesi (yatırım ve kredi sisteminin verimliliğinin değerlendirilmesi); 3) Projelerin değerlendirilmesi (spesifik tekliflerin detaylı bir şekilde değerlendirilmesi); 4) Sonuçların bir Faaliyetler Değerlendirme Raporu altında toplanması (kapsamlı değerlendirme) ve Yönetim Konseyi nin bilgilendirilmesini müteakip raporun yayımlaması. JKB, iç değerlendirmelerin güvenilir ve sağlıklı sonuçlar doğurmasını sağlayacak bir iç organizasyon olarak, Faaliyetler Değerlendirme Bürosu nu kurmuştur. Bu büro, değerlendirme sisteminin optimal şekilde işlev görmesini garanti altına almaktadır. JKB, aynı zamanda, değerlendirme sisteminin nasıl daha iyi hale getirilebileceğiyle ilgili düşünceleri teşvik etmekle görevli, araştırmacı ve uzmanlardan müteşekkil bir komite oluşturmuştur. 8

1.5. Yasal Uyum (Compliance) Sistemi JKB, politika-temelli bir finansman kurumu olması nedeniyle, sosyal misyonunun ve sorumluluklarının yerine getirilmesinde, yönetimin en önemli görevlerinden biri olarak yasal bir uyum sisteminin oluşturulması gereğine inanmaktadır. JKB, konuyla ilgili aşağıda gösterilen organizasyon-çapında gayretlerini sürdürmektedir. Uyum sisteminin gelişimi: JKB nın tesis ettiği organlardan bir tanesi de, genel risk yönetim komitesidir. Komitenin görevi uyum konularını görüşmek, uyum konularının uygulanma derecesini soruşturmak, araştırmak ve Bankanın iç sistemine yönelik iyileştirmeleri tartışmak biçiminde ifade edilmektedir. Uyuma ilişkin enformasyonun iç dağıtımı: JKB, ilgili yasa ve düzenlemelerin yanında, uyumu gerçekleştirmek için gereken spesifik davranış rehberinin içinde yer aldığı bir Uyum Kılavuzu hazırlamıştır. Bu kılavuz, yönetim kademesindeki herkese ve çalışanlara dağıtılmıştır. Bundan başka, Banka, tüm yöneticileri ve çalışanları iç uyumla ilgili temel konularda eğitmek çabasıyla, eğitim seminerleri ve brifingler tertiplemektedir. Uyum programlarının hazırlanması: JKB, uyumu sağlamak amacıyla, ayrıntılı eylem planları olarak, her malî yıl için uyum programları hazırlamaktadır. Bu programlar, Uyum Komitesi tarafından tartışılmakta ve benimsenmektedir. 1.6. Aktif-Pasif Yönetimi ve Risk Yönetim Sistemi JKB, en elverişli bireysel risk yönetimini sağlamak amacıyla, her bir departmanın hangi risk türünden sorumlu olduğunu açıkça ortaya koyan ve Finansal Planlama ve Koordinasyon Departmanı nı, kapsamlı bir aktif-pasif gözetiminden ve risk yönetim faaliyetlerinden sorumlu tutan bir aktif-pasif ve risk yönetim sistemi geliştirmiştir. JKB Guvernörü ve üst düzey yöneticilerden oluşan Aktif-Pasif Komitesi, kapsamlı aktifpasif ve risk yönetimiyle ilgili temel politikaları belirlemekte ve her bir risk türünün düzenli olarak gözlenmesi işlevini yerine getirmektedir. 9

Kredi riski: Kredi riski kavramı, borçlunun malî durumunda meydana gelen bozulma nedeniyle, aktif-pasif değerinin tamamen yitirilmesinden veya azalmasından kaynaklanan, sürekli bir zarar riskini ifade etmektedir. Kredi risk yönetimi, banka-ölçeğinde portföy yönetiminin yanı sıra, bireysel kredilerin de izlenmesini gerektirmektedir. Bireysel kredilerin izlenmesi: Yatırıma karar verirken veya kredi kullandırırken, JKB, öncelikli olarak, bir taraftan projenin politik önemi ve sağlayacağı faydaları göz önünde bulundurmakta, diğer taraftan da doğal ve âdil bir yaklaşımla projenin yaşayabilirliğini ve kârlılığını değerlendirmeye tabi tutmaktadır. Kredinin hacmi, derecelendirme kullanılmak suretiyle belirlenmektedir. JKB, Bankacılık Yasası na veya Malî Yeniden Canlandırma Yasası na tabi olmamakla birlikte, Finansal Hizmetler Kanunu nun Finansal İnceleme Kılavuzu na dayalı Kendi Kendini Değerlendirme Kriteri ne uyumlu olarak bağımsız aktif değerlendirmesi yapmaktadır. Diğer taraftan, öz değerlendirme sonuçlarının, bir denetim firması tarafından denetlenmesi zorunluluğu bulunmaktadır. Portföy yönetimi JKB, iç derecelendirme, öz değerlendirme sonuçları ve beklenmeyen zararların durumuyla ilgili olarak Aktif-Pasif Komitesi ne bir rapor sunmaktadır. Bu izleme ve karşı tedbirlerin dikkate alınması, JKB na, riski kontrol etme ve risk-getiri yapısını iyileştirecek tedbirleri dikkatli bir şekilde gözden geçirme imkânı vermektedir. Piyasa Riski: Piyasa riski, geniş anlamda, faiz riski ve döviz kuru riski olarak sınıflandırılmaktadır. JKB, piyasa riskini kontrol edebilmek için, aşağıdaki işlemleri gerçekleştirmektedir. Faiz Oranı Riski JKB, aktif ve pasiflerini yönetmek için, nakit akımı analizi (aralık analizi), net bugünkü değer analizi, faiz oranı duyarlılık analizi vb. gibi diğer yöntemleri kullanmaktadır. Banka, faiz swapları nedeniyle, kredilendirme faaliyetleriyle bağlantılı, sadece koruma amaçlı olarak kullanılan faiz riskinin bir kısmını içerir. Diğer taraftan, JKB ticarî faaliyetlerle ilgilenmediğinden, ticaretten kaynaklanan herhangi bir riske de sahip değildir. 10

Kur Riski Kur riski, daha çok, yabancı para cinsinden kredi açılması ve yine yabancı para cinsinden bono ihraç edilmesi sonucunda ortaya çıkabilmektedir. JKB, bu tür riskten korunabilmek amacıyla, para swapları mekanizmasını kullanmaktadır. Banka, karşıtarafın swap işlemleriyle ilgili kredi değerliliğini sürekli izleyerek ve çeşitli kurumlar arasında işlemleri çeşitlendirerek, karşı tarafın swap işlemlerindeki riskini yönetmektedir. Bu risk, swap işlemlerindeki diğer tarafın, yükümlülüklerini yerine getiremeyecek olması riskidir. Likidite Riski: JKB nın likidite riskini kontrole yönelik, sağlam yapıda bir sistemi bulunmaktadır. Öngörülen nakit akımının özenli bir şekilde yönetilmesine ilave olarak, Banka, mevduat gibi kısa vadeli fonlardan ziyade, hükümetin Finansal Yatırımlar ve Kredi Programı ndan (FILP), devlet-garantili tahvillerden ve FILP kurum tahvillerinden sağlanan uzun-vadeli fonların, istikrarlı bir şekilde temin edilmesine güvenmektedir. Kısa-vadeli beklenmeyen fon ihtiyaçlarını karşılamak için, sahip olunan fonlar, öncelikli olarak, güvenlik ve likidite hususları dikkate alınarak, kısa-vadeli yatırımlara yönlendirilmekte olup birden fazla özel finans kurumu sayesinde, anlaşma miktarının üzerinde kredi kullanımına imkân veren linelar tesis edilmiş bulunmaktadır. JKB, aynı zamanda, Bank of Japan ödeme sistemini ve ödemelerin her bir işlem için anında gerçekleştirilmesini sağlayan bir sistem olan, Real Time Gross Settlement ı (RTGS) kullanarak, günlük likiditesini muhafaza etmektedir. JKB, ödemelerle ilgili pozisyonunu düzgün biçimde yönetmek için elinden gelen tüm çabayı sarf etmektedir. 11

Aktif / Pasif ve Risk Yönetim Sistemi Denetçiler Yönetim Kurulu Guvernör Aktif/Pasif Yönetim Komitesi Denetim ve Teftiş Faaliyetler Denetim Komitesi İç Denetim Bölümü Teftiş Bölümü Finansman Planlama ve Koordinasyon Bölümü Kredi Analiz Bölümü Kredi Riski Yönetim Bölümü Hazine Bölümü Yatırım ve Kredi Bölümleri ve Şubeleri 1.7. Faaliyetlere İlişkin Risk Yönetimi Faaliyet riski, çalışanların faaliyetleriyle ilgili sorumluluklarını gerektiği biçimde yerine getirememeleri, ihmal, kaza vb. nedenlerle sürekli ortaya çıkan zararları kapsamaktadır. JKB, hazırladığı kılavuzlarla, yönetim prosedürleriyle ilgili iki-taraflı veya müşterek kontrollerle, eğitim seminerleriyle, yönetim yükünü hafifletecek bilgisayar sistemleri kullanmak suretiyle, faaliyet risklerini azaltmaya veya bütünüyle ortadan kaldırmaya gayret göstermektedir. Kıdemli yöneticilerin idare ettiği Teftiş Departmanı, Guvernör ün doğrudan kontrolü altında bağımsız inceleme yapmaktadır. Bu yerinde teftişler, her bir departman ve şubeyi içerecek şekilde, yıllık bazda gerçekleştirilmekte ve idari görev ve sorumlulukların gereği gibi yapılıp yapılmadığı, Bankanın kendi iç kurallarının yanı sıra, yasalar ve düzenlemelerle de uyumlu olup olmadığı, bu sayede teyit edilmektedir. 12

İç Denetim Sistemleri: İç Denetimler, kurumun kendi iç yönetim yapısının, yönetim ve operasyon bölümlerinden bağımsız bir bakış açısından, verimlilik ve uygunluk kriterleri dikkate alınarak, geniş kapsamlı ve tarafsız bir şekilde değerlendirilmesini içermekte; sorun gidermeden izlemeye kadar bir dizi çalışma yöntemini de bünyesinde barındırmaktadır. Politika-temelli bir finansal kurum olarak JKB, faaliyetlerinden ötürü devlete bağlı bir kurum sıfatıyla, üstlenmiş olduğu sosyal misyonun gereğini yerine getirmektedir. JKB, kendi öz sorumluluk ilkelerine dayalı yönetimi kullanarak, sağlıklı bir yapıyı muhafaza etmekle yükümlüdür. Banka iç denetiminin etkili biçimde gerçekleştirilmesini sağlamayı amaçlayan iç izleme fonksiyonları, faaliyetler daha sofistike ve çeşitli bir hal alırken, önemini her geçen gün artırmaktadır. Bu iç denetim veya gözetim sürecini kolaylaştırmak için, JKB, iç denetimi tamamlayıcı mahiyette, Guvernör ün doğrudan nezareti altında çalışan ve operasyonel bölümlerden bağımsız bir İç Denetim Departmanı oluşturmuştur. Bu departman, gerektiği gibi ve etkili risk yönetimi, güvenilir malî raporlarla, yasa ve düzenlemelerle uyumlu hareket etmeye çalışmak ve onu sürekli kılmak için, iç denetimi kolaylaştırmanın yollarını araştırmaktadır. Özellikle, departman, faaliyet yönetiminin - yasalarla ve düzenlemelerle uyumlu olup olmadığı açısından- etkililiğini ve uygunluğunu, her bir departman ve şube ofisinin risk yönetimine bağlılığını tetkik etmekte; ayrıca, hem iç derecelendirme denetimi hem de varlıkların özdeğerlendirmesini yapmaktadır. Bundan başka, iç denetimle ilgili önemli konularda istişarelerde bulunmak üzere, Guvernör nezaretinde bir Faaliyetler Denetim Komitesi de kurulmuş bulunmaktadır. Sistemler Risk Yönetimi: Sistemler riski ile kastedilen şey, bilgisayar sistemlerinin bozulmasından, hatalı işlem yapılmasından, sistem arızalarından veya yanlış bilgisayar kullanımından kaynaklanan, sürekli zarar riskidir. JKB, şebekelerin hızla yayılmasının ve diğer faktörlerin bir sonucu olarak, finansal kurumlar açısından sistemler risk yönetiminin artan öneminin bilinci içinde hareket etmektedir. Japon Hükümeti nin IT Güvenlik Promosyon Komitesi nce yayınlanan Kritik Altyapılar Siberterörizmi ne Karşı Tedbirler üzerindeki Özel Harekat Planı na karşılık mahiyetinde, Banka, sistem risklerini yönetecek iç sistemleri geliştirmek amacıyla aşağıdaki adımları atmaktadır: 13

Enformasyon Güvenlik Politikası Belirlenmesi JKB, Bankanın enformasyon sistemlerinin güvenliğini sağlamak amacıyla, bir Enformasyon Güvenlik Politikası oluşturmuştur. Sistem Risk Yönetim Komitesi Oluşturulması Sistem riskiyle ilgili konularda fikir alış verişinde bulunmak üzere bir Sistem Risk Yönetim Komitesi teşkil edilmiştir. Komite, sistem risk yönetimine ve iç kurallara yönelik temel politikaların belirlenmesi maksadıyla, çeşitli politikalar geliştirmekte ve tartışmaktadır. Bilgi Güvenliği Yönetim Dairesi Kurulması JKB, bilgi güvenliğinin entegre olarak yönetim ve korunmasının sağlanması amacıyla bir Bilgi Güvenliği Yönetim Dairesi kurmuş bulunmaktadır. Söz konusu daire, sistem kullanımının iç kurallara uygunluğunun günlük olarak sağlanmasından sorumlu olarak çalışmaktadır. Enformasyon Değerlendirme Memurlarının Atanması JKB, güvenlik tedbirlerinin alınmasından sorumlu elemanlar olarak, her bir departman ve şube ofisi için Enformasyon Değerlendirme Memurları atamış veya görevlendirmiştir. İç Yönetim Sistemi: JKB nın bütçesi her yıl Ulusal Yasama Kurulunun (Diet) onayından geçmekte ve Banka da malî raporlarını Ulusal Yasama Kurulunun onayına sunmakla yükümlü bulunmaktadır. Ayrıca, tüm faaliyetler veya işlemler, Denetim Kurulu, Maliye Bakanı ve Malî Hizmetler Kurumu tarafından yeniden incelenmektedir. JKB Kanunu altında, denetçi olarak hizmet veren idare veya yetkili şahıs, faaliyetleri gözetim altında tutar ve organizasyon çapında tedbirler, iç denetime tatbik edilir. 1.8. Proje Desteği JKB, fikir ve planlama aşamalarından başlayarak, bir projenin her aşamasının biçimlendirilmesine ve yürütülmesine destek vermektedir. İhtiyaç duyulan bilgi birikiminin veya becerinin adil ve tarafsız bir tedarikçisi kimliğiyle, Banka, projenin yürütülmesi sürecinde, proje katılımcılarının ve diğer görevlerin koordinasyonuna 14

yardımcı olmaktadır. JKB, geleneksel olanlarla birlikte kullanılmak üzere, yeni finansman yöntemlerini geliştirmek için çabalarını yoğunlaştırmaktadır. Projenin planlamasına ve yürütülmesine destek: Eğer bir proje hükümet politikalarıyla ilgili olarak özel önem taşıyorsa, o projenin belirli bir kârlılık düzeyini tutturmasının garanti altına alınması gereği ortaya çıkmaktadır. Bu, projeye katılan tüm taraflar arasında bir anlaşma sağlanırken, projenin uzun dönemde politikanın amacını yansıtmaya devamını sağlamak için yapılmaktadır. Projenin yürütülmesinde ihtiyaç duyulan ve Bankanın uzun yıllar boyunca yatırım ve finansman yetenekleriyle birlikte geliştirdiği ustalığı işe koşmak suretiyle, Banka, projenin her bir gelişim aşamasında tam destek sağlamaktadır. Kamu ve özel sektör arasında yeni ortaklık: ÖFG-özel finans girişimleri (PFI-private finance initiatives), özel sektör fonlarını ve becerisini kullanarak, sosyal sermaye oluşumunu artırmaktadır. Banka, projelerin ihtiyaç duyduğu finansmanı sağlarken de, yerel yönetimlere ve diğer kamu kurumlarına, ÖFG ile ilgili tavsiyelerde bulunmaktadır. Yeni risklerin üstlenilmesi: JKB, kentsel kalkınma planlarını ve Bağımsız Enerji Üreticisi (IPP-independent power producer) projelerini de kapsayan, sosyal sermaye gelişimine dönük yeni finansman türlerine duyulan ihtiyacı karşılamaktadır. Bu ihtiyaçlardan bir tanesi, riskin proje katılımcıları arasında uygun biçimde paylaşımını sağlayan ve proje getirilerine geri ödeme emniyetini sınırlamak suretiyle de proje yöneticilerince taşınan riski azaltan, proje finansmanıdır. 15

PROJE DESTEK HİZMETİ Projenin yürütülmesi süreci JKB nın destek fonksiyonları Düşünce (konsept) Politika konularının tanımlanması Projenin kavramsallaştırılması Proje promosyon planının kurulması Proje fikrinin ve politika unsurlarının gözden geçirilmesi Projenin gerçekleştirilmesine yönelik ön çalışma Konuyla ilgili enformasyonun tedariki İlgili taraflar arasında koordinasyonun ağlanmasına destek olunması Planlama Fizibilite çalışması, proje şartları ile ilgili araştırma Uygulama projesinin seçilmesi Karlılık planının belirlenmesi Fizibilite çalışması ve proje şartlarıyla ilgili araştırma Proje potansiyelinin belirlenmesi Planlama sorunlarının tanımlanması ve karşı tedbirlerin dikkate alınması Projenin istikrarlı biçimde yürütülmesini temin amaçlı plan yapılması Yürütme Proje başlangıcının ve proje planının kararlaştırılması Finansmanın tamamlanması Uygulama projesinin biçimlenmesine destek; ilgili taraflar arasında koordinasyonun sağlanması Finansman (yatırımlar, krediler, v.s. ) 1.9. Proje Finansmanı Proje finansmanı, sadece bir şirketin kredi statüsü üzerine değil, aynı zamanda, spesifik bir proje tarafından yaratılacak nakit akımı üzerine de odaklanan bir finansman yöntemidir. JKB, Japonya nın ilk proje finansman planını Eylül 1998 de başlatmıştır. Bu planın başarısı, o tarihten beri, Japonya da değişik sektörlerde proje 16