Pakistan 2011 PROJE HAKKINDA GENEL RAPOR



Benzer belgeler
PAKISTAN 2016 PROJE HAKKINDA GENEL RAPOR GENERAL REPORT ON THE PROJECT KÖY: VILLAGE: BAŞKENTTEN UZAKLIĞI : DISTANCE FROM THE CAPITAL CITY:

Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası

İRAN ENERJI GÖRÜNÜMÜ

EK 2 ORTA DOĞU TEKNĐK ÜNĐVERSĐTESĐ SENATOSU 2011 YILI ÖSYS KONTENJANLARI DEĞERLENDĐRME RAPORU

DÜNYA KROM VE FERROKROM PİYASALARINDAKİ GELİŞMELER

EV TEKSTİL SEKTÖRÜ 1. ÜRÜNÜN TANIMI: 2. TÜRKİYE DE ÜRETİM: 3. TÜRKİYE NİN DIŞ TİCARETİ:

2015 OCAK ÖZEL SEKTÖR DI BORCU

Dikkat! ABD Enerji de Yeni Oyun Kuruyor!

Dünya Hububat Pazarında Neredeyiz?

Dünyaya barış ve refah taşıyor, zorlukları azimle aşıyoruz

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ

ÖZET ...DEĞERLENDİRMELER...

Türkiye İlaç Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı Toplantısı

A N A L Z. Seçim Öncesinde Verilerle Türkiye Ekonomisi 2:

İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ BURS YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

MAĞARA RESİMLERİ 40 BİN YIL ÖNCESİNDEN BİZE ULAŞTI

-Bursa nın ciroları itibariyle büyük firmalarını belirlemek amacıyla düzenlenen bu çalışma onikinci kez gerçekleştirilmiştir.

İSTANBUL TİCARET ODASI

ASYA DA TÜRK YEMEKLERİ ŞÖLENİ

URLA-KARABURUN-ÇEŞME YARIMADALARI

YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog

3201 Debagatte Kullanılan Bitkisel Menşeli Hülasalar Ve Türevleri Debagatte Kullanılan Sentetik Organik, Anorganik Maddeler Müstahzarlar

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1

TÜRKİYE İŞVEREN SENDİKALARI KONFEDERASYONU AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ

YERLİ ÜRETİCİLER TARAFINDAN ÇİN HALK CUMHURİYETİ MENŞELİ PVC İTHALATINA YÖNELİK YAPILAN KORUNMA ÖNLEMİ BAŞVURUSUNUN GİZLİ OLMAYAN ÖZETİ

SLOVAKYA ÜLKE NOTU & MAKİNE VE AKSAMLARI DIŞ TİCARETİ

İZMİR TİCARET ODASI MİDİLLİ İŞ VE İNCELEME GEZİSİ HAZİRAN 2013 DIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER VE ULUSLARARASI ORGANİZASYONLAR MÜDÜRLÜĞÜ

TOHUMCULUK ÜRETİM. Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,

Araştırma Notu 15/177

AB ve Türkiye Telekomünikasyon Pazarları 2009 Yılı Durum Karşılaştırması

Fizik I (Fizik ve Ölçme) - Ders sorumlusu: Yrd.Doç.Dr.Hilmi Ku çu

B.H. AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ

YENİLENEBİLİR ENERJİDE EĞİTİM

Yılları Arası Yatırım Teşvik Belgelerinin Analizi

Dünya Çavdar ve Yulaf Pazarı

KÜRESEL GELİŞMELER IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ EKONOMİSİ VE SERMAYE PİYASALARI PANELİ

Ekonomik Rapor ULUSLARARASI MAL PİYASALARI 67. genel kurul Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği /

ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU 3 AYLIK RAPOR

İnşaat Sanayi KSO da buluştu

HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI MALİ SEKTÖRLE İLİŞKİLER VE KAMBİYO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YURTDIŞI DOĞRUDAN YATIRIM RAPORU 2013

Almanya dan Bir Örnek WESER-EMS UNION

Bitkilerde Çiçeğin Yapısı, Tozlaşma, Döllenme, Tohum ve Meyve Oluşumu

Tablo 45 - Turizm İşletme Belgeli Tesislerde Konaklama ve Belediye Sayıları

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Şubat 2014, No: 85

Başkan Acar Bursa da Sosyal Güvenlik Reformunu Anlattı

ÖZET ...DEĞERLENDĐRMELER...

EKONOMİK GELİŞMELER Eylül 2012

KLASİK MANTIK (ARİSTO MANTIĞI)

Türkiye de Dış Ticaret ve Dış Ticaret Finansmanı: İhracattaki Düşüşte Finansman Sıkıntısı Ne Kadar Etkili?

YILDIZLAR NASIL OLUŞUR?

BEBE GİYİM SEKTÖRÜ SINIFLANDIRMA

YATIRIM İSTATİSTİKLERİ

BAKANLAR KURULU KARARI

ÇEVRE ve ORMAN BAKANLIĞI ĞİŞİKLİĞİ

KAMU İHALE KANUNUNA GÖRE İHALE EDİLEN PERSONEL ÇALIŞTIRILMASINA DAYALI HİZMET ALIMLARI KAPSAMINDA İSTİHDAM EDİLEN İŞÇİLERİN KIDEM TAZMİNATLARININ

Yrd. Doç. Dr. Emre HORASAN

ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK RAPOR

Ana Sayfa Foto Galeri Video Galeri Seri İlanlar Firma Rehberi. Güncel Ekonomi Siyaset Spor Dünya Sağlık Teknoloji Magazin Bölgesel Avrupa Eğlence

OKULUN BULUNDUGU SEMT

NEDEN GRAČANICA DA YATIRIM YAPMALISINIZ?

2015 Ekim ENFLASYON RAKAMLARI 3 Kasım 2015

SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç

EĞİRDİR VE BEYŞEHİR GÖLLERİNİN UYDU VERİLERİ VE TOPOĞRAFİK HARİTA YARDIMIYLA KIYI ÇİZGİSİ DEĞİŞİMLERİ

Bodrum da hafriyat atıkları geri kazanım tesisi hizmete başladı

AYDIN TİCARET BORSASI

ELAZIĞ - TUNCELİ ZİYARETİ

Yaşam Dönemleri ve Gelişim Görevleri Havighurst'un çeşitli yaşam dönemleri için belirlediği gelişim görevleri

Ekonomi Bülteni. 16 Mart 2015, Sayı: 11. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Atatürk Anadolu Lisesinde Tablet Bilgisayar Dağıtımı Yapıldı

İÇİNDEKİLER. 1 Projenin Amacı Giriş Yöntem Sonuçlar ve Tartışma Kaynakça... 7

Sayın Valim, Sayın Rektörlerimiz, Değerli Hocalarımız ve Öğrencilerimiz Ardahan Üniversitesi Değerli öğrenciler, YÖK Kültür Sanat Söyleşileri

ZAĞNOS VADİSİ KENTSEL DÖNÜŞÜM PROJESİ

YÜKSEK HIZLI DEMİRYOLU YOLCULUKLARININ ÖZELLİKLERİ

Kıbrıs ın Su Sorunu ve Doğu Akdeniz in Hidrojeopolitiği

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2016 ŞUBAT AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği Hazırgiyim ve Konfeksiyon Şubesi

İşte sınavla öğrenci alan liselerin kontenjanları

TÜİK KULLANICI ANKETİ SONUÇLARI

GTİP 9401: Ağaç, Mantar, Kemik, Sert Kauçuk, Plastik vb. İşleme Makineleri

Üniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi

BİR ÖMRÜN HİKÂYESİ. Erkek Öğrenci. Yıl 1881 Ilık rüzgarlar esiyordu Selanik ovalarında ; Dağ başka, sokaklar başka başka ;

MADDE 2 (1) Bu Yönerge, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ve değişiklikleri ile İzmir Üniversitesi Ana Yönetmeliği esas alınarak düzenlenmiştir.

POMPA ve KOMPRESÖRLER

VATAN İŞLERİNDE CÜR ETKARLIKLARIM

2.000 SOSYOLOG İLE YAPILAN ANKET SONUÇLARINA DAİR DEĞERLENDİRMEMİZ. Anayasa nın 49. Maddesi :

HAM PUAN: Üniversite Sınavlarına giren adayların sadece netler üzerinden hesaplanan puanlarına hem puan denir.

AB Mevzuatının Uygulanmasına Yönelik Teknik Desteğin Müzakere Edilmesi

MAT223 AYRIK MATEMATİK

ÜLKE RAPORU. Nisan 2011 Ö.K.

CİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. KATKI EMEKLİLİK YATIRIM FONU'NA AİT PERFORMANS SUNUM RAPORU

2016 Ocak ENFLASYON RAKAMLARI 3 Şubat 2016

BÖLÜM 3 : SONUÇ VE DEĞERLENDİRME BÖLÜM

MEYVE SULARI. Hazırlayan Nilüfer YILMAZ T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi

Doç. Dr. Eyüp DEBİK

DÜNYA EKONOMİK FORUMU KÜRESEL CİNSİYET AYRIMI RAPORU, Hazırlayanlar. Ricardo Hausmann, Harvard Üniversitesi

MAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 1.HAFTA

AB ve Uluslararas birli i ubesi

Gündem Türkiye 7,50% İngiltere 0,50% Amerika 0,25% İsviçre -0,75% Euro Bölgesi 0,05% Japonya < 0.10%

POLONYA ÜLKE RAPORU. Nisan 2011 Ö.K.

YEDİNCİ KISIM Kurullar, Komisyonlar ve Ekipler

Transkript:

SU HAYATTIR Pakistan 2011 PROJE HAKKINDA GENEL RAPOR IHH INTERNATIONALE HUMANITAIRE HULPORGANISATIE NEDERLAND Lodewıjk van Deysselstraat 45 1064 HL Amsterdam Tel: 020 337 41 20 www.ihhnederland.nl info@ihha.nl KUYU İSMİ : SPONSOR : ÜLKE : BAŞKENT : BÖLGE : ŞEHİR: Zeynep Yüksel Zeynep Yüksel PAKİSTAN İSLAMABAD Kuzey bölgesi Pencab Charsedda PROJENİN MEVKİİ KÖY: BAŞKENTTEN UZAKLIĞI : Mahjoky 180 KM NÜFUSU : 560 HALKIN GEÇİMİ: Az olcude tarim. İSTİFADE EDENLER DERİNLİĞİ Cgharsedda ve bolgesi 30 m YAPILIŞ ŞEKLİ Çimento, PVC borusu, metal Gönderilen Materyal 1. Rapor 2. Fotoğraf 3. CD Video Rapor Tarihi:

SU KUYUNUZ HAYAT KURTARIYOR!.. Târihi Pakistan Devleti, yirminci yüzyılda kurulmuş genç bir devlettir. Pakistan ın 15 Ağustos 1947 yılından evvelki târihi Hindistan ile aynıdır. Pakistan 1956 yılında cumhûriyet oldu. İki yıl sonra General M. Eyüb Han darbe yaparak idâreyi ele geçirdi. 1960 yılında ve 1965 te yeniden başkan seçildi. Bunun 1969 yılında istifa etmesi üzerine Doğu Pakistan da ayaklanmalar başgösterdi. Daha sonra General Ağa M.Yahya Han idâreye el koydu. İdâreyi ele alır almaz ülkede sıkıyönetim îlân etti. 1970 seçimleri sonucunda Doğu Pakistan, Avamî Partisi büyük çoğunluk elde etti. Fakat seçimlerden bir yıl sonra Yahya Han, Millet Meclisini dağıttı. Bunun üzerine ülkede grevler ve isyanlar artmaya başladı. Bundan dolayı hükümet kuvvetleri Doğuya taarruzlar tertipledi. Fakat çok geçmeden Hindistan dan kuvvet desteği alan doğulular, bağımsızlıklarını îlân ederek Bangladeş Devletini kurdular. Ayrıca çarpışmalar kesilmedi. Binlerce insan öldürüldü. 10 milyonu aşkın Doğulu Hindistan a göç etti. Nihâyet Pakistan-Hindistan Harbi patlak verdi. Doğu Pakistan daki, Pakistan birlikleri kuşatılınca, ateş-kes imzâlandı. Her iki taraf da birliklerini geri çekti. İki ülke arasındaki münâsebetler 1976 yılında yeniden normal hâle getirildi. Fizikî Yapı GüneyAsya da yeralan Pakistan, yaklaşık olarak 803.943 km2lik bir yüzölçüme sâhiptir. Normal olarak dört ana bölgeye ayrılır; Pencab, Sind, Belucistan ve Kuzeybatı Sınır Bölgesi. Pakistan ın büyük bir bölümü dağlık arâzidir. Kuzeydeki dağlar oldukça yüksek ve karlıdır. 7700 m yükseklikteki Tiriş Mir Dağı ülkenin en yüksek noktasıdır. Batı bölgeler, İran Yaylasının bir devamı olup, bir seri yayla ile doludur. Bölgenin etrafı dağlarla çevrili durumdadır. İran Yaylası çoğunlukla çıplak ve kurak, bazı bölgeler ise sulaktır. Pakistan fizikî yapısı içinde en önemli göze çarpan husus İndus Nehridir. Pakistan ın ikinci çölü, Pencab bölgesindeki Tar Çölüdür. Pakistan ın kuzey dağlarının tamâmı ormanlık bir arazidir.

Pakitan İklim Pakistan iklimi, umûmiyetle sıcak ve kuraktır. Fakat çoğu yerde hava sıcaklığı geniş ölçüde değişmektedir. Dağlarda sıcaklık yüksekliğe bağlı olarak değişir. Dolayısıyla bütün Pakistan da bölgeler kutup iklimi veya aşırı sıcak iklim arasında değişebilen iklime sâhiptir. Yaylalarda ise hava sıcaklığı, mevsimden mevsime çeşitli farklılıklar gösterir. Haziran ayında hemen hemen 46 C yi bulan hava sıcaklığı ocak-şubat aylarında 4 C ye kadar inebilir. Kuzey bölgeler çoğunlukla yağış alan sahalardır. Dolayısıyla Himalayalar bölgesinin güneyinde ormanlık alanlar mevcuttur. Batı Pakistan ise umûmiyetle yeşil alanlarla doludur. Güneyde Makran kıyı bölgesi, Karaçi ve Haydarabad Okyanus iklimi tesiri altındadır. Tabiî Kaynaklar Pakistan ın yeraltı kaynakları fazla zengin değildir. Daha çok tabiî gaz ve demir filizi mevcuttur. Bundan başka kömür, petrol, kromit, kireçtaşı ve alçıtaşı da bulunmaktadır. Pakistan ın, kuzey bölgeleri ve buradaki dağlar tamâmen ormanlık alanlardır. Bu ormanlarda çok çeşitli vahşî hayvanlar yaşamaktadır. Leopar, siyah ayı, kahverengi ayı ve ayrıca Sibirya dağkeçisi bulunur. Bu bölgelerde mavi koyun da yetiştirilir. Yaylalık sahalarda ve batı bölgelerde geyik, ayı, çakal, sırtlan, vahşî cins kediler ve çok çeşitli sürüngen ve kemirgen hayvanlar mevcuttur. Ülkenin umûmiyetle bitki örtüsü ormanlık ve çayırlıktır. 100 den fazla türde kuşa, bu yeşil sahalarda çok rastlanmaktadır. Pakistan ın, yer üstü kaynaklarının en önemlisi İndus Nehridir. Tibet bölgesinden doğar, Süleyman Bölgesi ve Tar Çölünün arasındaki bölgede, kuzeyden gelen iki ana kol birleşir ve İndus Nehrini meydana getirir. Bu kollardan batıda olanı esas olarak Tibet ten doğar, Hayber Geçidinin doğusunda ve Sayda nın güneyinde Swat Suyu ile birleşir, Pencap üzerinden İndus Nehrine katılır. Doğu kolu ise Sutley, Ravi, Cenab ve Jelum (veya Şelum) nehirlerinin birleşmesinden meydana gelmiştir. Geçtiği yerlere verimlilik getiren İndus Nehri, Sukkur da üç kola ayrılır ve Haydarabad ın güneyinde ve Karaçi nin doğusunda geniş bir delta meydana getirerek Umman Denizine dökülür.

Nüfus ve Sosyal Hayat Pakistan, yaklaşık olarak, 172,985,373 (6.) nüfusa sâhiptir. Yıllık nüfus artış oranı ortalama olarak % 3 dolaylarındadır. Nüfus yoğunluğu ise 206/km² civarındadır (53. sırada). Pakistan nüfûsunu umûmiyetle Pencablılar meydana getirir. Nüfûsun üçte ikisine yakın bir bölümünü teşkil ederler. Pencablı Pakistanlılar nüfusun % 66 sını meydana getirirken, geri kalan nüfusu Puştular (İranlılar), Sindliler, Urdular ve Beluciler teşkil etmektedir. Bunlardan en kalabalık olanı Sindliler nüfusun % 13 ünü ve diğerleri de sırasıyla İranlılar % 8 ini, Urdular % 7,5 ini ve Beluciler % 2,5 ini meydana getirirler. Çok az sayıda diğer küçük gruplar da mevcuttur. Sovyet işgâlinden sonra 1,5 milyona yakın Afganistanlı mülteci, Pakistan a göç etmiştir. Bunların büyük kısmı hâlâ Pakistan da yaşamaktadır. Nüfusun % 70 i kırlık sahalarda ve % 30 kadarı da şehirlerde yaşar. Başşehir İslâmabad yaklaşık 250.000 nüfûsa sâhiptir. Şehir, Himalaya Dağlarının yeşil tepeleriyle çevrilidir. Deniz seviyesinden yaklaşık 600 m yukardadır. Pakistan ın diğer büyük şehirleri Karaçi, Lahor, Ravalpindi, Haydarabad, Multan ve Peşaver olup hepsi İslâmabad dan daha kalabalık nüfûsa sâhiptir. Karaçi, Pakistan ın en büyük ve en gelişmiş şehri olup nüfûsu 5.208.132 dir. Milletlerarası havaalanı mevcuttur. Ülkenin eğitim ve öğretim sahasında önde gelen şehirlerinden biridir. Karaçi nin kuzeyinde yer alan Haydarabad diğer bir gelişmiş şehir olup, özellikle kutu tipi binâlarıyla dikkati çeker. Pencab bölgesinin başşehri durumundaki Lahor bir endüstri ve ticâret merkezidir. Pakistan halkı, umûmiyetle Urdu dilini konuşur. Urdu dili Osmanlı idâresinin Asya ya yayılması sıralarından îtibâren buralarda teşekkül etmiştir. Osmanlıordusu bölgeye geldiğinde Osmanlıca konuşurdu. Bölge halkı, askerin konuşmasına ordu dili, dedi ve dilin ismi biraz daha değişerek bugünkü adını aldı. Pakistan, uzun yıllar İngiltere zulmü altında kaldı. Bütün devlet dâirelerinde ve hükümet işlerinde Hindistan da olduğu gibi İngilizce kullanılırdı. Bu yüzden İngilizce resmî dil hâline gelmiştir. Halkın çoğu İngilizce bilmektedir. Pakistan halkının % 99 una yakın bir bölümü Müslümandır. Pakistan, Hindistan da yaşamış ve zamanla güçlenmiş olan Müslümanların, Hindistan dan ayrılarak kurdukları bir devlettir. Ülke hayâtına her bakımdan İslâmiyet hâkimdir. Kardeş Müslüman ülke Pakistan ın, çoğu adetleri Türk adetlerine benzemektedir. Halkın yediği yiyecekler ve pişirdiği yemekler hemen hemen Türkiye dekinin aynısıdır. Giyim eşyâsı, ev eşyâları ve dînî günler gibi birçok özellikler Türkiye ile benzerlik arz eder. Eğitim ve öğretim oranı % 30 dolaylarındadır. 5-19 yaş arası gençlerin % 40 ından fazlası okula gitmektedir. Okullar çoğunlukla devlet kontrolündedir. Ülkede 12 üniversite vardır. Karaçi Üniversitesi meşhurdur.

Siyasî Hayat Mahallî idâre bakımından Pakistan Federal başşehirli 4 bölgeye ve kabile sahalarına ayrılmıştır. 14 Ağustos 1947 de bağımsızlığını kazanmış olan Pakistan, esas olarak bir Federal İslâm Cumhûriyetidir. İki meclisli bir senatosu bulunur. Federal yasama yetkisi Milli Meclis ve Senato nun elindedir. Millî Meclis, doğrudan halk tarafından seçilen 237 üyeden meydana gelir. 87 sandalyeli Senato nun üyelerini ise eyâlet meclisleri seçer. İki meclis ve eyâlet meclislerinin 5 senelik bir dönem için birlikte seçtiği Cumhurbaşkanı aynı zamanda Silahlı Kuvvetler Başkomutanıdır. Geniş yetkilere sâhiptir. Ekonomi Pakistan ekonomisi büyük ölçüde tarıma dayanır. Halkın yarıdan fazlası tarımla uğraşır. Ekili alanların yaklaşık % 50 si pirinç ve buğdaydır. Bunlardan başka yetişen diğer tarım ürünleri arpa, mısır, darı, pamuk lifi ve pamuktur. Pakistan ın en çok gelir getiren kıymetli ürünü Jüt tür. Çay, tütün, şekerkamışı, meyve ve sebze de yetiştirilmektedir. Tarım ürünlerinin memleket ekonomisine olan katkısı % 30 dolaylarındadır. Pakistan endüstrisi orta seviyede olup, son zamanlarda gelişme içerisine girmiştir. En önemli endüstri dalı tekstildir. Özellikle pamuklu mâmüller önemli gelir kaynağıdır. Jüt îmâlâtçılığı ise yüksek bir seviyededir. Diğer endüstri kolları; kâğıt, kereste, çimento, kauçuk, kimyevî maddeler, gübre, şeker, sigara, gıdâ maddeleri ve eczâcılık ürünleridir. Endüstrinin ve sanâyinin gelişmesine, hiç şüphesiz yeni bulunan tabiî gaz sebep olmuştur. Diğer yeraltı kaynaklarından kömür, krom ve demir endüstri için önemli mâdenlerdir. Tuz, alçıtaşı ve kireçtaşı ülkenin diğer minerallerini meydana getirir. Çalışan nüfûsun yaklaşık % 16 sı endüstri ve sanâyi alanında istihdam edilmektedir. İhrâcât hacmi, ithâlâtının üçte ikisine yaklaşmıştır. Daha çok Suudi Arabistan, Japonya, ABD, Kuveyt, Çin ve Türkiye ile yapmaktadır. Dışarıya pamuk ve pamuklu mâmüller, yünlü kumaşlar, pirinç, kürk, deri ve kimyevî maddeler satılmaktadır. Son zamanlarda AT ülkeleri, Körfez ülkeleri, Almanya ve Endonezya ile ticârî münâsebetleri artmıştır. Pakistan, dünyâ ülkeleri arasında, ekonomik bakımdan GSMH sı 404.6 milyar dolardır (26. büyük ekonomi), kişi başına düşen milli gelir 2,628 dolar. (128. sırada). Ekonomik büyüme hızı % 2 nin üstüne çıkmıştır. Turizm, Pakistan ın önemli bir gelir kaynağıdır. Ülkenin demiryolu ve karayolu ulaştırma sistemi orta seviyededir. Hava yolu ulaştırması ise oldukça gelişmiş durumdadır. Pakistan, atom reaktörlerine sâhip ülkelerden biridir. Yabancı milletlerin yardımı olmadan, yaptığı reaktör, 1962 yılında işlemeye başladı. Ulaşım daha çok karayoluna dayanır. Karaçi den çıkan ana kara ve demiryolları Lahor ve Ravalpindi üzerinden Peşaver e uzanır. Karayolları 110.128 km, demiryolları ise 12.620 km uzunluğa ulaşmıştır. Önemli hava alanları Lahor, Revalpindi, Peşaver ve Karaçi dedir. Karaçi aynı zamanda önemli bir liman şehridir.