TÜRKİYE DE GÜNEŞ ENERJİSİ ALİ BÜLENT KAPCI Elektrik-Elektronik Mühendisi ETKB - Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü
YENİLENEBİLİR ENERJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (YEGM) Muhtelif sektör/alanlarda gelişimin takip edilmesi Ülkenin yenilenebilir enerji potansiyelinin belirlenmesi Kurumsal Sorumluluklar Yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği mevzuatının hazırlanması Danışmanlık hizmetlerinin yürütülmesi Örnek uygulama projelerinin hazırlanması Pilot uygulamaların geliştirmesi
TÜRKİYE DE YENİLENEBİLİR ENERJİ
TÜRKİYE KURULU GÜÇ DAĞILIMI JEOTERMAL 635 MW; %0,86 RÜZGAR 4.562 MW; %6,19 GÜNEŞ 328 MW; %0,44 BİYOKÜTLE 344 MW; %0,47 BARAJLI HİDROLİK 19.293 MW; %26,12 DOĞALGAZ+LNG 21.232 MW; %28,75 TERMAL 5.199 MW; %7,04 HİDROLİK NEHİR TİPİ 6.844 MW ; %9,26 KÖMÜR 15.762 MW; %21,34 TOPLAM KURULU GÜÇ : 73.854,59 MW (2016 MART SONU İTİBARİ İLE)
KURULU GÜÇTE YENİLENEBİLİR ENERJİNİN PAYI HİDROLİK AKARSU; 6843,93 MW ; %21,38 HİDROLİK BARAJLI; 19.293 MW ; %60,27 RÜZGAR; 4.562 MW ; %14,25 GÜNEŞ; 328 MW ; %1,02 JEOTERMAL;635,15 MW ; %1,98 BİYOKÜTLE; 344,69 MW ; %1,07 YAKIT CİNSLERİ KURULU GÜÇ SANTRAL SAYISI KATKI % MW ADET BİYOKÜTLE (YENİLEN.+ATIK+ATIKISI+PİROLİTİK YAĞ) 344,69 0,47 69 JEOTERMAL 635,15 0,86 21 HİDROLİK BARAJLI 19.293,00 26,12 89 HİDROLİK AKARSU 6843,93 9,27 451 RÜZGAR 4562,00 6,19 126 GÜNEŞ 328,00 0,44 454 TOPLAM 32.006,77 43,35 1210
2015 YILI ELEKTRİK ÜRETİMİ DAĞILIMI YENİLENEBİLİR 33% DOĞALGAZ 38% TERMİK 29% Kaynak: TEİAŞ 7
2023 HEDEFLERİ Türkiye nin tüm ekonomik olarak yapılabilir olan Hidroelektrik potansiyelinden elektrik enerjisi üretiminde faydalanılacaktır (34.000 MW) 20.000 MW rüzgar enerjisi kapasitesi işletmede olacaktır En az 5000 MW güneş enerjisi kapasitesine ulaşılacaktır En az 1000 MWe jeotermal enerji santralı uygulaması yapılacaktır Biyokütle kurulu gücü 1000 MWe olacaktır Kaynak: Türkiye Ulusal Yenilenebilir Enerji Eylem Planı
GÜNEŞ ENERJİSİ POTANSİYELİMİZ
TÜRKİYE GÜNEŞ ENERJİSİ POTANSİYELİ
GÜNEŞ ENERJİSİ POTANSİYELİ Ortalama Global Solar Radyasyonu: 1524 kwh/m2-yıl Güneş enerjisi için lisanssız ve lisanslı olmak üzere iki çeşit elektrik üretim vardır. 600 MW kapasiteli lisans başvuruları alınmış olup 2015 senesinde sonuçlandırılmıştır. (49 yatırımcı ortalama 1,8 M TL/MW) Yeni GES lisans kapasitesitelerini belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. Güneş potansiyel atlası: http://gepa.yegm.gov.tr/
49 ADET LİSANSLI GES PROJESİ TOPLAM LİSANSLI KAPASİTE : 585,9 MW
LİSANSSIZ PROJELERDE SON DURUM Tahsis Edilen Toplam Kapasite Tahsis Edilebilir Maksimum Kapasitesi 7737 MW 8463 MW Proje Onay Toplam Başvuru Sayıları Onaylanmış Projeler Geçici Kabulü Tamamlanmış Tesisler Sayı (Adet) Kurulu Güç (MW) Sayı (Adet) Kurulu Güç (MW) Sayı (Adet) Kurulu Güç (MW) Rüzgar 235 180 121 92 11 7.80 Güneş 4812 4021 2850 2430 454 327,64 Biyogaz 30 30.17 23 25.66 11 17.70 Dalga 2 1.38 0 0.00 0 0.00 TOPLAM 5079 4232 2994 2550 442 324 TEDAŞ, 9 Şubat 2016
TÜRKİYE DE GÜNEŞ ENERJİSİ GELİŞİMİ
Gaziantep 1000 kwp İzmir 500 kwp Karabük 700 kwp Gebze Güzeller OSB - 500 kwp
Balıkesir - 250 kwp Kemalpaşa OSB - 500 kwp Adıyaman - 1000 kwp
MEVZUAT
5436 sayılı YEK Kanunun yenilenebilir enerjiler için destek mekanizmaları getirmiştir. Sabit Fiyat Garanti Alım Mekanizması Yerli Aksam Desteği
Sabit Fiyat Garanti Alım Mekanizması Ülkemizde yenilenebilir kaynaklardan elektrik enerjisi üretiminde kaynaklara göre fiyat destek mekanizması tarifesi yer almaktadır. 31 Aralık 2020 tarihine kadar işletmeye girmiş ya da girecek yenilenebilir enerji santralları için Kanun ekinde (aşağıda) yer alan fiyatlar işletmeye girdiği tarihten itibaren 10 yıl süreyle uygulanır. Yenilenebilir Enerji Kaynağına Dayalı Üretim Tesis Tipi Uygulanacak Fiyatlar (ABD Doları cent/kw) a. Hidroelektrik üretim tesisi 7,3 b. Rüzgar enerjisine dayalı üretim tesisi 7,3 c. Jeotermal enerjisine dayalı üretim tesisi 10,5 d. Biokütleye dayalı üretim tesisi (çöp gazı dahil) 13,3 e. Güneş enerjisine dayalı üretim tesisi 13,3 Tablo: Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Ait Sabit Alım Fiyatları (Kaynak: YEGM)
Başvuru Sayısı YEKDEM Başvuruları 600 556 500 400 300 234 200 20 78 38 90 100 0 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Biyokütle 3,00 8,00 15,00 20,00 34,00 42,00 Rüzgar 9,00 22,00 3,00 21,00 60,00 106,00 Jeotermal 4,00 4,00 6,00 9,00 14,00 20,00 Hidrolik 4,00 44,00 14,00 40,00 126,00 388,00
5346 SAYILI «YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARININ ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİ AMAÇLI KULLANIMINA İLİŞKİN KANUN» Güneş (PV) Güneş (CSP) Rüzgar Jeotermal 13,3 13,3 7,3 10,5 3,7 2,7 6,7 9,2 18/5/2005 tarihinden 31/12/2020 tarihine kadar işletmeye girmiş veya girecek YEK Destekleme Mekanizmasına tabi üretim lisansı sahipleri için aşağıdaki «I Sayılı Cetvel»de yer alan fiyatlar, on yıl süre ile uygulanır. Biyokütle 13,3 5,6 Hidrolik 7,3 2,3 0 5 10 15 20 25 YEK Destekleme Mekanizması Yerli Katkı İlave Desteği
SANTRAL SAHASI Yerli Aksam Desteği 31/12/2020 tarihinden önce işletmeye giren üretim tesislerinde kullanılan mekanik ve/veya elektro-mekanik aksamın yurt içinde imal edilmiş olması halinde; bu tesislerde üretilerek iletim veya dağıtım sistemine verilen elektrik enerjisi için, belirtilen fiyatlarla üretim tesisinin işletmeye girdiği tarihinden itibaren 5 yıl süreyle bu Sabit Fiyat Garanti Alım Mekanizmasında belirtilen fiyatlara ilave edilir. 35 30 25 20 31 15 10 5 0 15 4 1 2013-2014 2014-2015 YILLAR
C- Fotovoltaik güneş enerjisine dayalı üretim tesisi D- Yoğunlaştırılmış güneş enerjisine dayalı üretim tesisi E- Biyokütle enerjisine dayalı üretim tesisi F- Jeotermal enerjisine dayalı üretim tesisi II Sayılı Cetvel (29/12/2010 tarihli ve 6094 sayılı Kanunun hükmüdür.) Tesis Tipi A- Hidroelektrik üretim tesisi B- Rüzgâr enerjisine dayalı üretim tesisi Yurt İçinde Gerçekleşen İmalat Yerli Katkı İlavesi (ABD Doları cent/kwh) 1- Türbin 1,3 2- Jeneratör ve güç elektroniği 1 1- Kanat 0,8 2- Jeneratör ve güç elektroniği 1 3- Türbin kulesi 0,6 4- Rotor ve nasel gruplarındaki mekanik aksamın tamamı (Kanat 1,3 grubu ile jeneratör ve güç elektroniği için yapılan ödemeler hariç.) 1- PV panel entegrasyonu ve güneş yapısal mekaniği 0,8 imalatı 2- PV modülleri 1,3 3- PV modülünü oluşturan hücreler 3,5 4- İnvertör 0,6 5- PV modülü üzerine güneş ışınını odaklayan 0,5 malzeme 1- Radyasyon toplama 2,4 tüpü 2- Yansıtıcı yüzey levhası 0,6 3- Güneş takip sistemi 0,6 4- Isı enerjisi depolama 1,3 sisteminin mekanik aksamı 5- Kulede güneş ışınını toplayarak buhar üretim 2,4 sisteminin mekanik aksamı 6- Stirling motoru 1,3 7- Panel entegrasyonu ve güneş paneli yapısal 0,6 mekaniği 1- Akışkan yataklı buhar kazanı 0,8 2- Sıvı veya gaz yakıtlı buhar kazanı 0,4 3- Gazlaştırma ve gaz temizleme grubu 0,6 4- Buhar veya gaz türbini 2 5- İçten yanmalı motor veya stirling motoru 0,9 6- Jeneratör ve güç elektroniği 0,5 7- Kojenerasyon sistemi 0,4 1- Buhar veya gaz türbini 1,3 2- Jeneratör ve güç elektroniği 0,7 3- Buhar enjektörü veya vakum kompresörü 0,7
Yerli Üretilen Aksamlar SANTRAL TİPİ RES Kanat (%100) Kule (%100) HES Türbin (%55) Hidrojeneratö r (%100) 2014 2015 2016 Planlanan (2017) Kanat (%100) Kule (%100) Türbin (%100) Hidrojeneratör (%100) Kanat (%100) Kule (%100) Türbin (%100) Hidrojeneratör (%100) JES - - Gaz Türbini (%100) Buhar Ejektörü (%100) BES - - Gazlaştırma ve gaz temizleme grubu (%100) Jeneratör Nasel Grubu (Rüzgar Türbin Tamamı) - Jeneratör GES - - PV Modül (%55) PV Modül (%100) -
GES YATIRIMLARI İÇİN İZLENMESİ GEREKEN YOL 1. GEPA veya diğer veri tabanlarından yararlanarak potansiyeli yüksek olan proje alanlarının belirlenmesi ve bu alanlar için kaynak bilgilerinin tespit edilmesi, 2. Güneş enerjisine dayalı projenin idari yasak alanların içinde olup olmadığının ve bölgedeki trafo kapasitelerinin araştırılması, 3. İlgilenilen bölgenin arazi yapısı, arazi mülkiyeti, ulaşım imkanları, trafo merkezlerine olan uzaklıkları gibi parametrelerin analiz edilmesi, 4. Yatırım düşünülen santral sahasını temsil edebilecek optimum ölçüm noktası veya noktalarının belirlenmesi ve standartlara uygun olarak en az 1 yıl olmak üzere enerji amaçlı ölçümlerinin yapılması, 5. Elde edilen ölçüm verilerinin analiz edilerek yatırım kararının alınması, 6. Yatırım fizibilitesinin hazırlanması, 7. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu na ön lisans başvurusu veya dağıtım şirketlerine lisanssız üretim başvurusunun yapılması.
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER SORULARINIZ İÇİN abkapci@yegm.gov.tr