11. SINIF BİYOLOJİ ÜÇRENK SORU BANKASI Millî E itim Bakanl Talim ve Terbiye Kurulu Ba kanl n n 12.09.2011 tarih ve 133 say l karar ile kabul edilen programa göre haz rlanm t r. Mehmet TOKAY mehmet.tokay@gmail.com Okan ERBA LI www.okanerbasli.com ESEN ÜÇRENK
Genel Müdür Temel Ate Genel Koordinatör Ak n Ate E itim Koordinatörü - Editör Nevzat Asma E itim Koordinatör Yard mc s Halit B y k Dizgi, Grafik, Tasar m Esen Dizgi Servisi Görsel Tasar m Muhteber Bozba Bu kitab n tüm haklar yazar na ve Esen Bas n Yay n Da t m Limitet irketine aittir. Kitab n tamam n n ya da bir k sm n n elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kay t sistemiyle ço alt lmas, yay mlanmas ve depolanmas yasakt r. steme Adresi ESEN BASIN YAYIN DA ITIM LTD. T. Bay nd r 2. Sokak No.: 34/11-12 K z lay/ankara Telefon: (0312) 417 34 43 417 65 87 Faks: (0312) 417 15 78 ISBN : 978 605 5559 74 8 ESEN ÜÇRENK Bask Bahçekap Mah. 2460. Sok. Nu.:7 06369 a maz / ANKARA Tel : (0312) 278 34 84 (pbx) www.tunamatbaacilik.com.tr Sertifika No: 16102 Bask Tarihi 2012 VIII www.esenyayinlari.com.tr
Sevgili Ö renciler, Ya am n z n geri kalan k sm n n büyük ölçüde ekillenece i bir süreçten geçiyorsunuz. Bu süreci do ru de- erlendirip ba ar l sonuçlar almak büyük ölçüde sizin elinizde. Ancak unutmay n ki, sevdi iniz ve gelece i olan bir mesle i yapabilmeniz için yüksek puanlar alman z yeterli de ildir. Önemli olan sizden daha yüksek puan alan ö rencilerin say s n n ne kadar az oldu udur. Çünkü bu s navlar puan yar s navlar d r. Bu yüzden, ileride girece iniz YGS ve LYS s navlar na imdiden haz rlanmak zorundas n z. Okul s navlar n zda ve üniversite s nav nda ba ar l olman z, sizler gibi ö retmenlerinizin de en büyük dile idir. Bilindi i üzere Milli E itim Bakanl ortaö retim derslerinin müfredat programlar n de i tirdi ve bu de i iklik sadece konular n yer de i tirmesinde n ibaret de ildi. Yap lan de i iklikle konular n ö retiminde çoklu zeka kuram, yap land r c yakla m gibi yöntemlerin ön plana ç kar lmas hedeflenmi tir. Bu yüzden bu kitab, sözü edilen yöntemlerden kaynaklanan ihtiyaçlar n kar lanmas için haz rlad k. Her bölümün öncesine, bölüm ile ilgili kavramlar n ve bilgilerin tazelenmesi için bo luk doldurma, do ru yanl, yap land r lm grid, e le tirmeler, kavram haritalar, tan lay c dallanm a aç, bulmaca gibi uygulamalar eklenmi tir. Bölümlere bu uygulamalar çözerek ba laman z tavsiye ederiz çünkü bu bölümler size konu hakk nda eksiklerinizin olup olmad n aç kça gösterecektir. Daha sonra, çoktan seçmeli testlerin çözümünü yapman z ve bilgilerinizin peki mesini sa laman z gerekmektedir. Kitab m zdan en etkili biçimde yararlanman z ve ba ar l olman z dile iyle
ATATÜRK ÜN GENÇL E H TABES Ey Türk gençli i! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk cumhuriyetini, ilelebet, muhafaza ve müdafaa etmektir. Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin, en k ymetli hazinendir. stikbalde dahi, seni, bu hazineden, mahrum etmek isteyecek, dahilî ve haricî, bedhahlar n olacakt r. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti müdafaa mecburiyetine dü ersen, vazife-ye at lmak için, içinde bulunaca n vaziyetin imkân ve eraitini dü ünmeyeceksin! Bu imkân ve erait, çok nâmüsait bir mahiyette tezahür edebilir. stiklâl ve cumhuriyetine kastedecek dü manlar, bütün dünyada emsali görülmemi bir galibiyetin mümessili olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatan n, bütün kaleleri zapt edilmi, bütün tersanelerine girilmi, bütün ordular da t lm ve memleketin her kö esi bilfiil i gal edilmi olabilir. Bütün bu eraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere, memleketin dahilinde, iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ h yanet içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri ahsî menfaatlerini, müstevlilerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde harap ve bîtap dü mü olabilir. Ey Türk istikbalinin evlâd! te, bu ahval ve erait içinde dahi, vazifen; Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmakt r! Muhtaç oldu un kudret, damarlar ndaki asîl kanda, mevcuttur!
ST KLÂL MAR I Korkma, sönmez bu afaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin y ld z d r, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak. Çatma, kurban olay m, çehreni ey nazl hilâl! Kahraman rk ma bir gül! Ne bu iddet, bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlar m z sonra helâl... Hakk d r, Hakk a tapan, milletimin istiklâl! Ben ezelden beridir hür ya ad m, hür ya ar m. Hangi ç lg n bana zincir vuracakm? a ar m! Kükremi sel gibiyim, bendimi çi ner, a ar m. Y rtar m da lar, enginlere s mam, ta ar m. Garb n âfâk n sarm sa çelik z rhl duvar, Benim iman dolu gö süm gibi serhaddim var. Ulusun, korkma! Nas l böyle bir iman bo ar, Medeniyet! dedi in tek di i kalm canavar? Arkada! Yurduma alçaklar u ratma, sak n. Siper et gövdeni, dursun bu hayâs zca ak n. Do acakt r sana va detti i günler Hakk n... Kim bilir, belki yar n, belki yar ndan da yak n. Bast n yerleri toprak! diyerek geçme, tan : Dü ün alt ndaki binlerce kefensiz yatan. Sen ehit o lusun, incitme, yaz kt r, atan : Verme, dünyalar alsan da, bu cennet vatan. Kim bu cennet vatan n u runa olmaz ki fedâ? ühedâ f k racak topra s ksan, ühedâ! Cân, cânân, bütün var m als n da Huda, Etmesin tek vatan mdan beni dünyada cüdâ. Ruhumun senden, lâhi, udur ancak emeli: De mesin mabedimin gö süne nâmahrem eli. Bu ezanlar-ki ahadetleri dinin temeli- Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli. O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- ta m, Her cerîhamdan, lâhi, bo an p kanl ya m, F k r r ruh- mücerred gibi yerden na m; O zaman yükselerek ar a de er belki ba m. Dalgalan sen de afaklar gibi ey anl hilâl! Olsun art k dökülen kanlar m n hepsi helâl. Ebediyen sana yok, rk ma yok izmihlâl: Hakk d r, hür ya am, bayra m n hürriyet; Hakk d r, Hakk a tapan, milletimin istiklâl! Mehmet Âkif ERSOY
I. ÜN TE Bitki Biyolojisi SAYFA Bo luk Doldurma Sorular...11 Do ru Yanl Sorular...12-13 E le tirme...14-15 Yap land r lm Grid 1... 15 Yap land r lm Grid 2... 16 Venn Diyagram 1... 16 Venn Diyagram 2... 17 Venn Diyagram 3... 17 Kavram Haritas... 18 Tan lay c Dallanm A aç... 19 Yaz l Sorular... 20 Bulmaca... 24 Testler...25-68 II. ÜN TE Kal t m, Gen Mühendisli i ve Biyoteknoloji 1 BÖLÜM = Kal t m Bo luk Doldurma Sorular...71 Do ru Yanl Sorular... 72 E le tirme... 73 Kavram Haritas... 73 Kan Grubu Tablosu... 74 Soy A ac Uygulamas...74-76 Yap land r lm Grid... 77 Kromozomlarda Ayr lmama... 78 Tan lay c Dallanm A aç... 78 Yaz l Sorular...79-81 Bulmaca... 82 Testler...83-140
2 BÖLÜM = DNA n n Yap s ve Replikasyonu Bo luk Doldurma Sorular... 143 Do ru Yanl Sorular... 144 Yap land r lm Grid... 145 Venn Diyagram... 146 Kavram Haritas 1... 146 Kavram Haritas 2... 147 Tan lay c Dallanm A aç 1... 147 Tan lay c Dallanm A aç 2... 148 Mutasyon Tamiri... 148 Kavram Tan mlama E le tirmesi... 148 Santral Dogma... 149 Nükleotid Dizileri... 149 DNA RNA Kar la t r lmas... 149 Bulmaca... 150 Testler...151-202 III. ÜN TE Komünite ve Populasyon Ekolojisi Bo luk Doldurma... 205 Do ru Yanl Sorular... 206 E le tirme... 207 Yap land r lm Grid... 208 Venn Diyagram 1... 208 Venn Diyagram 2... 209 Tan lay c Dallanm A aç 1... 209 Tan lay c Dallanm A aç 2... 210 Yaz l Sorular... 210-211 Bulmaca... 212 Testler...213-234 CEVAP ANAHTARI...235-256
.
1. Ünite BİTKİ BİYOLOJİSİ
. 1. ÜN TE: Bitki Biyolojisi Toplam Kazan m Say s : 27 1. Tohumlu bitkilerin yap s ile ilgili olarak ö renciler; 1. 1. Tohumlu bir bitkinin temel k s mlar n ema üzerinde gösterir. 1. 2. Bitkisel dokular örneklerle aç klar. 1. 3. Kökün görevlerini belirterek saçak kök ve kaz k köke örnekler verir. 1. 4. Kök büyümesinin gözlemlenebilece i bir deney tasarlar ve deneyi gerçekle tirir. 1. 5. Kökün boyuna ve enine kesitindeki dokular ema üzerinde gösterir. 1. 6. Gövdenin görevlerini belirterek otsu ve odunsu gövdeye örnekler verir. 1. 7. Otsu ve odunsu gövdenin boyuna ve enine kesitinde dokular ema üzerinde gösterir. 1. 8. Bitkilerde birincil (primer) ve ikincil (sekonder) büyümeyi aç klar. 1. 9. Yapra n enine kesitinde dokular çizimle gösterir. 1. 10. Yapra n yap ve görevlerini belirterek yaprak tiplerine örnekler verir. 2. Bitkilerde ta ma ile ilgili olarak ö renciler; 2. 1. Bitkilerde suyun topraktan al nmas ve gövdede ta nmas n sa layan mekanizmalar aç klar 2. 2. Bitkilerde fotosentez ürünlerinin ta nmas n n nas l gerçekle ti ini aç klar. 3. Bitkilerde beslenme ile ilgili olarak ö renciler; 3. 1. Bitkinin beslenebilmesi için gerekli ko ullar aç klar. 3. 2. Bitkilerde besin tuzlar n n önemini aç klar. 4. Bitkilerde büyüme ve hareket ile ilgili olarak ö renciler; 4. 1. Bitki büyümesinde etkili olan çevresel faktörleri belirtir. 4. 2. Bitki büyümesinde hormonlar n etkisini aç klar. 4.3. Fotoperiyodizm, nasti ve tropizma hareketlerini örneklerle aç klar. 5. Bitkilerde e eyli üreme ile ilgili olarak ö renciler; 5. 1. Çiçe in k s mlar n n yap ve görevlerini tam çiçek ekli üzerinde belirtir. 5. 2. Bir çiçek ekli üzerinde tozla may aç klar. 5. 3. Tohumlu bitkilerde döllenmeyi aç klar. 5. 4. Bitkilerde tohumun yap s n ve önemini aç klar. 5. 5. Bitkilerde görülen meyve tiplerini aç klar. 5. 6. Meyvenin bitkiye sa lad faydalar örneklerle aç klar. 5. 7. Tohumun ta nma yollar n örneklerle aç klar. 6. Bitkilerde çimlenme ile ilgili olarak ö renciler; 6. 1. Çimlenmi bir tohum üzerinde ba l ca k s mlar gösterir. 6. 2. Tohumun çimlenmesine etki eden çevresel faktörleri aç klar. 6. 3. Tohumun çimlenmesine etki eden faktörlerin etkisini deneyle gösterir.
B TK B YOLOJ S BO LUK DOLDURMA A a da verilen cümlelerde bo b rak lan yerleri tamamlay n z. 1. Periderm fellem, fellogen ve... olu ur. 2. Peridermde gaz al -veri ini sa layan yap lara... denir. 3. Primer floem... dan olu ur. Sekonder floemi... üretir. 4. Protoderm,... i olu turur. 5...., merkezi silindirin en son d tabakas n olu turan tek s ral hücrelerden olu mu yap d r. 6. Bitki köklerinin özel mantarlarla olu turdu u simbiyotik birli e... denir. 7. Tohumda ilk geli en yapraklara... denir ve besin depo ederler. 8.... hücreleri ölüdür ve ligninle mi çeperlidir. 9. Fellogen üste do ru..., a a do ru... olu turur. 10...., hücre çeperi mantarla m örtü dokudur. 11. Yan köklerin orjini... iken, tüylerin orjini... dir. 12. Gutasyon suyun s v ekilde... at lmas olay d r. 13. Floem elemanlar kalburlu boru hücreleri,..., floem sklerankimas ve floem...d r. 14. Destek doku sklerankima ve... hücrelerinden olu ur. 15. Geceleri stomalardaki glikoz,... çevrilir. 16. Kom u hücrelerden... hücrelere su giri i oldu unda stoma.... 17. Kök,gövde ve bunlar n uç k s mlar nda bulunan meristem... meristemdir. 18. Kök d tan içe do ru epidermis,..., iletim demetleri ve... den olu ur. 19. Çimlenmekte olan bitkinin besin gereksinimi... ve endospermden sa lan r. 20.... kök, canl parankima hücrelerinin bölünmesiyle olu an köke denir. 11
B TK B YOLOJ S DO RU YANLI SORULARI A a daki yarg lar n ba na do ru olanlar için (D ), yanl olanlar için(y) harfini koyunuz. 1. ( ) Bitkilerdeki meristematik dokular ince çeperli, bol sitoplazmal ve bölünmeyen hücrelerden olu ur. 2. ( ) Bitkilerdeki fotosentetik aktivitenin tamam na yak n n parankima hücreleri üstlenmi tir. 3. ( ) Yapraklarda kambiyum, kaliptra ve perisikl bulunmaz. 4. ( ) Epidermis hücreleri protodermden, merkezi silindir hücreleri ise prokambiyum hücrelerin farkl la mas ndan olu ur. 5. ( ) Ye il bitkilerde gözenekler, palizat parankimas ve periderm hücreleri besin ve oksijen üretebilir. 6. ( ) Bitkilerde tüm büyüme noktalar yüksük = kaliptra denen özel dokularla korunur. 7. ( ) Bir bitki gövdesinde kambiyum bulunmas, bu bitkinin tek çenekli olmad n n da kan t d r. 8. ( ) Lentiseller, sklerenkima hücreleri ve trakeler canl l n yitirmi bitkisel dokulard r. 9. ( ) Bir patates bitkisinin gövdesinden ç kan köklere yan kök denir. 10. ( ) Stomalar n aç lmas sürecinde asitlikleri azal rken turgor bas nçlar artar. 11. ( ) Bir bitkide terlemenin artmas hem ksilemdeki hem de floemdeki ta nma h z n art r r. 12. ( ) Topraktan bitkiye su giri i olmas için kök osmotik bas nc topra n emme kuvvetinden fazla olmal d r. 13. ( ) Bitkilerde dormansi döneminde absisik asit miktar azal rken sitokinin aktivitesi artar. 14. ( ) Terleme Kohezyon teorisi bitkilerde suyun yapraklara ta nmas n sa layan en önemli kuvvettir. 15. ( ) Oksin hormonu gövdede pozitif, kökte negatif etki yapar. 16. ( ) Tropizma ve nasti hareketleri uyar n n yönüne ba l durum de i tirme hareketleridir. 17. ( ) Bitki köklerinde azot ba layan organizmalar ile bitki aras ndaki ili kiler mikoriza olarak bilinir. 18. ( ) Bitkilerde oksin hormonu tropizmada etkili iken etilen olgunla may h zland r r. 19. ( ) Bir a ac n köklerinin suya do ru uzamas na pozitif hidrotaksis denir. 20. ( ) Tepe k sm na k geçirmeyen bir k l f geçirilmi koleoptilde,sa dan gelen k sola do ru yönelme sa lar. 21. ( ) Çiçekte mikrosporlar mayozla olu urlar, endomitoz geçirerek çiçek tozlar n olu tururlar. 22. ( ) Döllenme öncesi tohum tasla n n kromozom say s 8n dir. 23. ( ) Polen tüpünde mayoz bölünme ile olu an spermler tohum tasla ndaki baz hücreleri döllemezler. 24. ( ) Polar çekirdeklerin genotipi, sinergit çekirdekler ile ayn d r. 12
B TK B YOLOJ S 25. ( ) Tozla mas n rüzgarla yapan bitkilerin çiçek tozu say s nispeten daha fazlad r. 26. ( ) Vejetatif çekirdek, polen tüpünde olu ur ve döllenmeye kat lmaz. 27. ( ) Embriyonun genotipi, embriyo kesesine giren spermlerden biri ile yumurtan n toplam d r. 28. ( ) Bir tohumun yap s nda klorofil bulunmaz. 29. ( ) Çimlenme sürecinde endospermin a rl azal rken hücre say s artar. 30. ( ) Çimlenme sürecinde topraktan al nan su ile solunum ve fotosentez enzimleri uyan r. 31. ( ) Çift döllenmeden sonra tohum meyveye dönü ür. 32. ( ) Megaspor ile yumurta hücresinin genotipi ayn d r. 33. ( ) Çiçeklerde anterde ve tohum tasla nda mayoz bölünme görülür. 34. ( ) Yalanc meyvelerde çiçe in yaln z ovaryum k sm etlenmi tir. 35. ( ) Di i ve erkek organlardan yaln z birini bulunduran çiçe e tek evcikli denir. 36. ( ) Kambiyum doku hücreleri primer meristem olup baz bitkilerde gözlenmez. 37. ( ) Terleme topra n nem miktar artt kça artar, havan n nem miktar artt kça azal r. 38. ( ) Tipik bir karasal bitkide yapraklardaki tüm hücreler fotosentez yapabilir. 39. ( ) Mikrosporlar, antipod çekirdek ve generatif çekirdek haploid kromozomludur. 40. ( ) Patl can, Kavun, Kabak ve Domates gibi organlar birer meyvedir. 41. ( ) Tohum kabu unun çatlamas embriyonun fotosentez yapmaya ba lad n n göstergesidir. 42. ( ) Tozla ma, tepecikten tohum tasla na spermlerin ula mas d r. 43. ( ) Lale bitkisinin yapraklar n n belli s cakl k de erlerinde aç l p kapanmas bir nasti örne idir. 44. ( ) Uç k sm kesilerek oksin emdirilmi agar konan koleoptilde, bölünme de uç bölgede olur. 45. ( ) Absisik asit, bitkide büyüme ve geli meyi engeller. 46. ( ) Floem borular ç kar lan bir bitkide kökler yapraklardan önce ölür. 47. ( ) Besinlerin köklere do ru ta nmas nda terleme, k lcall k ve kök bas nc etkili olur. 48. ( ) Tohumlarda çimlenme s ras nda ni astan n y k m glikozun y k m ndan önce olur. 49. ( ) K sa gün bitkileri asl nda uzun gece bitkileridir. 50. ( ) Yapraklarda hidatodlar kenarlarda, emergensler üstte ve lentiseller ise altta bulunur. 13
B TK B YOLOJ S A a da verilen tan mlar ile terimleri e le tiriniz. E LE T RME 1. Köklerde korteks tabakas n n en iç k sm d r. A) oksin 2. Odun olarak da bilinen kambiyum ürünüdür. B) absisik asit 3. Bitkilerde kök bas nc n n yol açt su yitirme yoludur. C) ksilem 4. Endodermis hücre çeperlerinin süberinle kapl k sm d r. D) Gerçek meyve 5. Kurak ortamda yeti ebilen bitkilerin genel ad d r. E) floem 6. Tropizma hareketlerine neden olan bitkisel hormondur. F) endodermis 7. Bas nç-ak teorisinin aç klamaya çal t bitkisel dokudur. G) kserofitler 8. Su k tl durumunda stomalar n kapanmas n sa layan hormondur. H) sekonder ksilem 9. Kök apikal meristemini koruyan k l ft r. I) sklerankima 10. Korunma,savunma,salg,emme ve t rmanma görevi yapan ç k nt lard r. ) protoderm 11. As l elemanlar trake ve trakeidler olan bitkisel doku tipidir. J) damlama 12. Sklereid ve lif hücrelerinden olu mu ölü destek dokudur. K) kaliptra 13. Epidermis hücrelerini olu turan primer meristem tabakas d r. L) tüyler 14. Sekonder meristem de denen mantar kambiyumudur. M) etilen 14
B TK B YOLOJ S 15. Bitkilerin gün ve gece uzunlu una verdikleri biyolojik yan tt r. N) Polar çekirdekler 16. Bitkilerde üçlü tepki etkisine yol açan gaz formundaki hormondur. O) fellogen 17. Peridermin en d tabakas d r. Ö) Generatif çekirdek 18. Endospermin olu mas n sa layan di i organa ait hücrelerdir. P) fotoperiyodizm 19. Yaln zca ovaryumun geli mesiyle olu mu meyvelerdir. R) kaspari eridi 20. Polenlerdeki iki çekirdekten biridir ve polen tüpünde mitoz geçirir. S) fellem YAPILANDIRILMI GR D 1 Numaraland r lm kutucuklarda baz bitkisel yap lar verilmi tir. Numaralar kullanarak a a daki sorular cevaplay n z. 1 Periksikl 4 Protoderm 7 Hidatod 2 Lignin 5 Vasküler kambiyum 8 Adventif 3 Kaliptra 6 Fellem 9 Emergens a) Ksilem ve floemden olu an iletim demetlerinin aras nda yer alan dokudur. b) Köklerde merkezi silindirin en d tabakas d r. c) Kök d nda gövde ve yaprak gibi organlardan ç kan kökler için kullan lan terimdir. d) Salg,tutunma, koruma görevleri olan epidermis kökenli dikenlerdir. e) Primer meristem bölgesinin en d nda kalan ve dermatojen olarak da bilinen doku öncüsü tabakad r. f) Kök ucu apikal meristemini koruyan ve kayganl k sa layan k l f dokudur. g) Sklerenkima hücrelerinde ve ksilem borular nda hücre çeperlerinin sertle mesini sa layan odun özüdür. h) Fellogen denen mantar kambiyumunun bölünerek d a do ru olu turdu u mantar tabakas d r. ) Havan n nem düzeyinin yüksek oldu u saatlerde yapraklarda damlaman n gerçekle ti i aç kl klard r. 15
B TK B YOLOJ S YAPILANDIRILMI GR D 2 Numaraland r lm kutucuklarda baz olaylar verilmi tir. Numaralar kullanarak a a daki sorular cevaplay n z. 1 terleme 4 salg lama 2 turgor 5 gutasyon 3 kohezyon 6 fotosentez a) Yaln zca stomalarda ve baz parankima hücrelerinde görülen bir metabolik olayd r. b) Gözeneklerin aç lmas n, kom u epidermis hücrelerinden giren su etkisiyle artarak sa layan olayd r. c) Tüyler, dikenler ve epidermis hücrelerinde koruma ya da savunma amac yla yap lan olayd r. d) Odun borular nda ta nan su molekülleri aras nda çekim olay d r. e) Bitkilerde suyun yukar ta nmas n sa layan en önemli olayd r. f) Hava nemi artt nda su savaklar ndan suyun s v halde at lmas olay d r. VENN EMASI - 1 A a daki cümlelerin do ru kar l n venn emas nda bulunuz. a) Tüm hücreleri, ince çeperli ve büyük çekirdeklidir ( ) b) Baz çe itleri fotosentez yapabilir ( ) Meristem Dokular De i mez Dokular c) Köklerden yapraklara su ve mineralleri ta yabilirler ( ) d) E it say da kromozom ta yan görevde hücrelerden olu ur ( ) I II III e) Baz çe itlerini kaliptra korur ( ) f) Topraktan al nan su ve mineralleri kullan r ( ) 16
B TK B YOLOJ S VENN EMASI - 2 A a daki cümlelerin do ru kar l n venn emas nda bulunuz. a) Aç l p kapanabilme özellikleri vard r ( ) b) Yapraklarda bulunamazlar ( ) Stomalar Lentiseller c) Köklerde rastlanmazlar ( ) d) Gaz al -veri i ve terlemede görevlidirler ( ) e) Klorofilleri vard r ve fotosentez yapabilirler ( ) f) Canl hücrelerden olu urlar ( ) g) Sürekli aç k halde bulunurlar ( ) I V II IV VI III h) Hava neme doydu unda su at lmas n sa larlar ( ) VII Hidatodlar VENN EMASI - 3 A a daki cümlelerin do ru kar l n venn emas nda bulunuz. a) Odun ve soymuk borular n içerir ( ) b) Perisikl ve endodermis tabakalar n içerir ( ) Kök Gövde c) Üzerinde yaprak ve tomurcuklar n ç kt bölgelere nodyum denir ( ) d) Klorofil içeren hücrelere sahip olabilir ( ) e) Periderm taraf ndan korunabilir ( ) f) Odunsu bitkilerde epidermisle korunabilir ( ) I V II IV VI III g) Çok y ll k bitkilerin kambiyum içermeyen k sm d r ( ) VII Yaprak 17
B TK B YOLOJ S KAVRAM HAR TASI A a daki kavram haritas ndaki bo luklar uygun kelimelerle doldurunuz. Kök nodüllerinde bakteriler bulunur Nohut, mercimek, fasulye familyas d r köklerin yerçekimine do ru uzamas baz yapraklar n s cakl k etkisiyle aç l p kapanmas büyüme noktalar nda bulunur sonradan bölünme yetene i kazanm t r. mantarl kök sistemidir örne idir kökenine göre örne idir bitkinin en az özelle mi dokusudur çeperlerinde pektin birikmi tir bölünür temel sklereit ve liflerden olu ur. ortak ya am farkl türlerle olu ur iletim iletim h z terleme ile artar Bitkiler örtü canl ihtiyaç duyar ölü hareket Klorofil sentezi için gerekli mikro elementtir. gözeneklerin k etkisi ile aç l p kapanmas geli meyi miktar en az olan s n rlar kural d r. DNA, ATP, RNA ve proteinlerdeki makro elementtir. 18
B TK B YOLOJ S TANILAYICI DALLANMI A AÇ 1. A a da birbiri ile ba lant l Do ru / Yanl tipinde ifadeler içeren tan lay c dallanm a aç tekni inde bir soru verilmi tir. a ifadesinden ba layarak her Do ru ya da Yanl cevab n za göre ç k lardan sadece birini i aretleyiniz. Örne in; a ifadesinin Do ru / Yanl oldu u belirtilir. Do ru ise b ifadesine, yanl ise c ifadesine ula l r. b ifadesinin Do ru / Yanl oldu u belirtilir. Do ru ise d ifadesine, yanl ise e ifadesine ula l r. d ifadesinin Do ru / Yanl oldu u belirtilir. Do ru ise 1. ç k a, yanl ise 2. ç k a ula l r. b) K sa gün bitkileri gece, k sa bir süre k al rsa çiçeklenir. D D Y d) Demir (Fe) mikro, Azot (N) makro elementtir. e) Ektomikorizada miselyum yüzeyini art racak kök tüyleri olu maz. D Y D Y Ç k 1 Ç k 2 Ç k 3 Ç k 4 a) Gözeneklerin aç lmas için asitli in azalmas gerekir. Y f) Terleme, soymuk borular nda ta ma h z n art r r. D Y Ç k 5 Ç k 6 c) Bas nç ak teorisinde kaynak hücreden kalburlu borulara eker yüklenir. D Y g) Tek çenekli bitkilerde gövdede iletim demetleri da n k dizilmi tir. D Y Ç k 7 Ç k 8 19
B TK B YOLOJ S YAZILI SORULARI 1. Bitkilerde meristem özellik gösteren dokular n özelliklerini maddeler halinde yaz n z. 2. Kambiyum tabakas nedir? Kaça ayr l r ve hangi bitkilerde bulunur? 3. Büyüme noktas denen primer meristemin tabakalar n d tan içe do ru s ralay n z.bu tabakalar hangi doku örneklerini olu turur,yaz n z. 4. Bitkilerde fotosentez olay n gerçekle tirebilen hücre tiplerine 3 örnek veriniz. 5. Kaliptra, periderm, lentisel, perisikl, trakeid ve kutikula kavramlar n aç klay n z. 6. Bir stoman n aç lmas sürecinde gerçekle en olaylar s ras yla yaz n z. 20
B TK B YOLOJ S 7. Bitkilerde stomalar,lentiseller ve hidatodlar n özelliklerini kar la t r n z. 8. letim doku tiplerinin elemenlar n yazarak,özelliklerini kar la t r n z. 9. Bir yaprakta epidermis tabakas n n de i imi ve farkl la mas ile olu an yap lar s ralay n z. 10. Terleme nedir? Bitkilere sa lad yararlar ve terlemeyi etkileyen faktörleri s ralay n z. 11. Bitkilerde suyun yukar do ru hareketini kolayla t ran etkileri aç klay n z. 12. Bas nç ak teorisi kavramlar n aç klay n z. 13. Makro ve mikro elementleri s ralay n z.minimum kural n aç klay n z. 21
B TK B YOLOJ S 14. Bitkilerin topraktan mineralleri almas n sa layan Biyolojik azot fiksasyonunu aç klay n z 15. Mikoriza nedir? Tiplerini kar la t r n z. 16. Bitkilerde düzenleyici etkisi olan hormonlar etkilerine göre s n fland r n z. 17. Bitkilerde uyar n n yönüne ba l olan ve olmayan hareketlere 3 örnek vererek aç klay n z. 18. Kapal tohumlu bitkilerde polen ve yumurtan n olu umu sürecinde gerçekle en a amalar ayr ayr yaz n z. 19. Bitkilerde çift döllenme nedir? Döllenmeden sonra olu an yap lar s ralay n z. 22
B TK B YOLOJ S 20. Çimlenme sürecinde gerçekle en olaylar s ras yla yaz n z. 21. Çapraz tozla ma, Monoik, Dioik, Yalanc meyve ve Gerçek meyve kavramlar n aç klay n z. 22. Tek çenekli ve çift çenekli bitkilerin özelliklerini kar la t r n z. 23. Kurak ortam bitkilerinin özelliklerini maddeler halinde yaz n z. 24. Stomalar n kapanma sürecinde gerçekle en olaylar s ralay n z. 25. Bir bitkide canl ve ölü hücre ya da doku çiftlerine 4 örnek veriniz. 23
B TK B YOLOJ S BULMACA 1 2 3 6 4 5 7 8 9 10 12 11 14 13 15 16 17 18 19 20 B YOLOJ K PUZZLE Soldan Sa a 2. Lateral meristem olarak da bilinen sekonder meristem 4. Kök apikal meristemi koruyan k l f 5. Aç l r kapan r gözenek 9. Bitkilerde tüy, diken ve stomalar olu turan koruyucu doku 10. Mantarl kök 11. Çiçekte erkek organ n ba ç k k sm 13. Dermatojen tabakas n n en d taki k sm 17. Spermleri olu turan polen çekirde i 18. Gövde ya da yapraktan ç kan kök Yukar dan A a ya 1. Yaprakta bulunan tipleri fotosentez yapabilir 3. Uyar n n yönüne ba l olmayan bitkisel hareket 6. Bitkilerin buharla ma yoluyla su kaybetmesi 7. Bitkilerde yan kökleri olu turan merkezi silindir tabakas 8. Terleme olay sayesinde madde iletimi yapan doku 12. Kleoptillerde tropizma etkeni olan hormon 14. Ölü destek dokunun çeperlerinde biriken madde 15. Ovaryumun geli mesiyle olu an bitki organ 16. Baklagil kökleri üzerinde bulunan yumrular 19. Çimlenme sürecinde embriyoyu besleyen doku 20. Çiçek tozlar n n ta nmas 24
B TK B YOLOJ S Test 1 1. Çok y ll k, odunsu bir bitkinin meristem dokusu ile ilgili; l. Bölünme özelli ini kaybetmeyen hücrelerden olu mu tur. ll. Bitkinin boyuna ve enine büyümesini sa lar. lll. Bitkinin bölünmez dokusundan meydana gelir. ifadelerinden hangileri do rudur? Bitki Biyolojisi 5. Primer meristem hücrelerinde a a da verilen özelliklerden hangisi gözlenmez? A) Sitoplazmalar boldur. B) Kofullar büyüktür. C) Çekirdekleri büyüktür. D) Metabolizma h zlar yüksektir. E) Hücre çeperleri incedir. A) Yaln z l B) Yaln z ll C) Yaln z lll D) l ve ll E) ll ve lll 2. Primer meristem ile sekonder meristem için; l. Tek y ll k, otsu bitkilerde bulunma ll. Mitoz bölünme özelli ine sahip olma 6. Çok y ll k, odunsu bitkilerde enine büyümeyi sa layan doku a a dakilerden hangisidir? A) Kollenkima B) Sklerenkima C) Kambiyum D) Salg doku E) letim doku lll. Bitkide boyca büyümeyi sa lama özelliklerinden hangileri ortakt r? A) Yaln z l B) Yaln z ll C) Yaln z lll D) l ve ll E) l ve lll 3. Odunsu çok y ll k bir bitkide iletim demetlerini a a da verilen yap lardan hangisi meydana getirir? A) Parankima B) Sklerenkima C) Kollenkima D) Epidermis 7. Geli mi bir bitkinin yapra nda bulunan; l. Epidermis hücresi ll. Palizat parankimas hücresi lll. Sünger parankimas hücresi lv. Stoma hücresi yarg lar ndan hangileri fotosentez reaksiyonlar n gerçekle tirebilir? A) l ve ll B) ll ve lll C) lll ve lv D) l, ll ve lll E) ll, lll ve lv E) Kambiyum 4. A a da verilen hücre çe itlerinden hangisi bölünme yetene ini, bitkinin ya ad süre içinde kaybetmez? A) Primer meristem hücresi B) Parankima hücresi C) Stoma hücresi D) Floem hücresi E) Periderm hücresi 8. Tek y ll k, otsu ve geli mi bir bitkinin gövdesinde; l. Palizat parankimas ll. letim demetleri lll. Kambiyum lv. Mantar doku yap lar ndan hangileri bulunur? A) l ve ll B) l ve lll C) ll ve lll D) ll ve lv E) lll ve lv 25
B TK B YOLOJ S 9. A a da verilen yap lardan hangisi örtü dokunun farkl la mas yla meydana gelen yap lardan biri de ildir? A) Tüyler B) Emergens C) Kambiyum D) Hidatot E) Stoma 12. A a da verilenlerden hangisi bölünmez dokuya ait de ildir? A) Kollenkima B) Mantar doku C) Kambiyum D) Epidermis E) Stoma 13. Stoma ile lentiseller için; 10. Geli mi bitkilerde bulunan iletim parankimas ; l. Hava depo ederek, gerekti inde di er hücrelere vermek ll. letim demetleri ile fotosentez yapan hücreler aras nda madde iletimini sa lamak lll. Su ve minerallerin köklerden fotosentez yapan dokulara kadar ta nmas n sa lamak l. Fotosentez yapma ll. Gaz al veri i yapma lll. Aç l p kapanma lv. Kloroplast bulundurma olaylar ndan hangileri ortakt r? A) Yaln z ll B) ll ve lv C) lll ve lv D) l, ll ve lll E) ll, lll ve lv görevlerinden hangilerini gerçekle tirir? A) Yaln z l B) Yaln z ll C) Yaln z lll D) l ve ll E) ll ve lll 14. Yapraklarda olu an tüyler; l. Fazla s nmay önler. ll. Su kayb n azalt r. lll. Su ve minerallerin emilimini sa lar. 11. Hücreleri klorofil bulundurmaz. Canl hücrelerden olu ur. Bitkinin yüzeyini sarar. Hücreler aras bo luk bulundurmaz. Yukar da özellikleri verilen doku çe idi a a- daki seçeneklerin hangisinde do ru olarak verilmi tir? A) Primer meristem B) Sekonder meristem C) Ksilem D) Floem E) Epidermis ifadelerinden hangileri do rudur? A) Yaln z l B) l ve ll C) l ve lll D) ll ve lll E) l, ll ve lll 15. Primer meristem hücreleri, bitkinin; l. Dal uçlar ll. Kök uçlar lll. Gövde lv. Merkezi silindir yap lar ndan hangilerinde bulunur? A) l ve ll B) ll ve lll C) ll ve lv D) lll ve lv E) l, lll ve lv 1.D 2.B 3.E 4.A 5.B 6.C 7.E 8.A 9.C 10.B 11.E 12.C 13.A 14.B 15.A 26
B TK B YOLOJ S Test 12 1. Bitkilerde salg doku; l. Tozla ma ll. Çürümeye kar korunma lll. Sindirim amaçlar ndan hangileri için faaliyet gösterir? A) Yaln z l B) Yaln z ll C) Yaln z lll D) l ve lll E) l, ll ve lll Bitki Biyolojisi 4. Bir bitkinin gövdesinden al nan enine kesit a a da verilmi tir. l ll lll lv V Gövde kesidinde, hangi numara ile gösterilen yap n n varl bu bitkinin çok y ll k, odunsu bir bitki oldu unu kan tlar? A) l B) ll C) lll D) lv E) V 2. Bitkilerde bulunan baz yap lar ile bu yap lar n görevleri a a daki seçeneklerde e le tirilmi tir. Bu e le tirmelerden hangisi yanl t r? A) Stoma Gaz al veri i B) Hidatot S v halde su at m C) Kök Su al m D) Kambiyum Enine büyüme E) Epidermis Madde iletimi 5. A a da verilenlerden hangisi bir bitki gövdesinin görevlerinden de ildir? A) Kökler ile yapraklar aras ndaki madde ba lant s n kurma B) Bitkinin dik durmas n sa lama C) Besin depolama D) Baz bitkilerde su depolama E) Topraktan su ve mineralleri alma 3. Tohumlu bitkilerin gövdelerinde; l. Lentisel bulundurma ll. Stoma bulundurma lll. letim demetlerini bulundurma lv. Kambiyum bulundurma özelliklerinden hangileri ortakt r? A) Yaln z lll B) l ve ll C) ll ve lll D) ll ve lv E) lll ve lv 6. Bir bitkinin yapraklar ; l. Bitkinin bo alt m n sa lama ll. A r s nmay engelleme amac ile terleme yapma lll. Fotosentez ile besin üretme görevlerinden hangilerini gerçekle tirir? A) Yaln z l B) Yaln z ll c) Yaln z lll D) l ve lll E) l, ll ve lll 27
B TK B YOLOJ S 7. Bitkiler topraktan yeterince magnezyum alamazlar ise yapraklar sararmaya ba lar. Bu durumun nedeni, magnezyumun; l. Klorofilin yap s na kat lmas ll. Epidermis hücrelerinin yap s na kat lmas lll. Sar yans tmas özelliklerinden hangilerine ba l d r? A) Yaln z l B) Yaln z ll C) Yaln z lll 10. Oksin hormonu ile ilgili; l. Bitkilerde boyca büyümeyi sa lar. ll. Tropizma hareketlerinin ortaya ç kmas nda etkili olur. lll. Nasti hareketlerini düzenler. ifadelerinden hangileri do rudur? A) Yaln z l B) Yaln z ll C) Yaln z lll D) l ve ll E) ll ve lll D) l ve ll E) ll ve lll 8. Geli mi bitkilerde; l. Nodül ll. Mikoriza lll. Lentisel lv. Yaprak yap lar ndan hangilerinin olu umunda bitkiyle birlikte farkl bir canl n n daha olmas gerekir? A) l ve ll B) l ve lll C) ll ve lll D) ll ve lv E) lll ve lv 11. Bir bitkinin büyümesine etki eden birçok faktör vard r. Bu faktörler kal tsal ve çevresel olarak ikiye ayr l r. A a da verilen faktörlerden hangisi bitkinin büyümesinde etkili olan kal tsal faktörlerdendir? A) I k iddeti B) S cakl k C) Klorofil miktar D) Karbondioksit miktar E) Su miktar 12. Azot yönünden fakir topraklar n azotland r lmas için yeti tirilmesi gereken bitki a a dakilerden hangisidir? A) Çam B) Sedir C) Bakla D) Marul E) Elma 9. A a da verilen olaylardan hangisinde bitkisel hormonlar n rolü yoktur? A) Bitkinin çiçeklenmesi B) Yapraklar n dökümü C) Tohumun çimlenmesi D) Dormansi durumunun devam etmesi E) Nasti hareketinin gerçekle mesi 13. Bir bitkinin çe itli hücrelerinde turgor bas nc n n de i imi ile; l. Nasti hareketleri ll. Stomalar n aç l p kapanmas lll. Gövdeye desteklik sa lanmas olaylar ndan hangileri gerçekle ir? A) Yaln z l B) Yaln z ll C) Yaln z lll D) l ve lll E) l, ll ve lll 1.E 1.? 2.E 2.? 3.? 3.A 4.? 4.D 5.? 6.? 5.E 7.? 6.E 8.? 7.A 9.? 10.? 8.A 11.? 9.E 12.? 10.D 13.? 11.C 14.? 15.? 12.C 16.? 13.E 28