21.Yüzyılda Besin Allerjisi Doç. Dr. Oğuz CANAN Başkent Üniversitesi Adana Hastanesi Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Ünitesi
Besin Allerjisi Nedir? Alınan bir besini takiben, o besindeki allerjene duyarlı kişilerde IgE aracılı ya da IgE aracılı olmayan immunolojik reaksiyon gelişmesidir. TANI Belirli bir besin Duyarlanma Spesifik semptomlar
Hangi Besine Karşı? Bütün besinler allerji yapabilir -Besinlerdeki ana allerjen suda çözünen glikoproteinlerdir. * 10-70 kd *Genelde ısı ve proteolize direçlidirler. - Kişinin duyarlanması için gerekli protein miktarı? * Duyarlanmış kişide çok çok az miktarlarda bile allerjik reaksiyon başlayabilir.
PATOGENEZ Genetik yatkınlık Çevresel faktörler Anormal immun yanıt
PATOGENEZ Cilt-Mukoza IgE aracılı olmayan besin allerjisi Antijen Th1 IFN-γ TNF-α Aktive olmuş makrofajlar Th1 AP Th0 IL-10 TGF-β Treg Aktif supresyon ORAL TOLERANS Genetik yatkınlık Th2 Th2 Duyarlanma IL-4, IL-5 IL-9, IL-13 B IgE Aktivasyon Histamin TNF-α IgE aracılı besin allerjisi Mast hücre/bazofil degranülasyonu
Prevalans İngiltere : Besin intoleransı : %20 DBPKÇ: Doğru besin reaksiyonu oranı <%2 Young E, et al. Lancet 1994;343:1127-31. Almanya da: Besin reaksiyonu (anket) : %33 DBPKÇ : Gerçek oran %3.6 (2/3 ünün de IgE aracılı) Zuberbier T, et al. Allergy 2004;59:338-45.
Amerika: Objektif ölçütlerle (seroloji + yükleme) besin allerji prevalansı %2.5-3 bulunmuştur. Rona RJ, et al. J Allergy Clin Immunol 2007;120:638-46 Liu AH, et al. J Allergy Clin Immunol 2010;126:798-806. Türkiye < %1 Orhan F, et al. Clinical Experimental Allergy 2009 Kaya A, et al. Allergy Immunol 2013
Çocuk ve Yetişkinlerde Besin Allerji Prevalansı Besin Prevalans (%) Çocuklar İnek sütü 2.5 Yumurta 1.3 Fıstık 0.8 Soya 0.4 Fındık ağacı 0.2 Kabuklu deniz hayvanları 0.1 Yetişkin Kabuklu deniz hayvanları 2 Fıstık 0.6 Fındık ağacı 0.5 Balık 0.4 Sampson HA, et al. J Allergy Clin Immunol 2006
Spesifik Hastalıklarda Besin Allerji Prevelansı Hastalık Besin allerji prevalansı Anafilaksi %35-55 Oral allerji sendromu Polen allerjili hastalarda %25-75 Atopik dermatit Üriker Çocuklarda %35 (erişkinlerde nadir) Akut olanlarda %20 (kronik de nadir) Astma %5-6 Kronik rinit Nadir
A) IgE Aracılı Besin Allerjisi Doğuştan immun sistem Birçok patojen molekülü hedefler Adaptif immun sistem -Lenfositler -Sitokinler -Sekretuvar IgA -GALT Besin protein Tolerans Reaksiyon
1. Oral Allerji Sendromu (Polen Besin Allerjisi) Dudak, dil ve boğazda ani gelişen kaşıntılı ve karıncalanmalı Özellikle meyve ve sebzeler tetikler. Lokalize IgE aracılı besin allerjisidir. Meyve ve sebze ile polenlerdeki epitoplar benzerlik gösterir. Genellikle hafif şiddette olur. Nadir de olsa ağır anjioödem Besinlerin çiğ hali daha allerjik
OAS Prevalans İngiliz populasyonunda : %2 Huş ağacı polen allerjisi olanda: %50-90 OAS Skypala IJ, et al. Clin Exp Allergy 2011;41:1001-11. Çocuklardan ziyade erişkinlerde daha sık.
OAS Yönetimi Çiğ besinlerden kaçınma Ağır sistemik reaksiyon: Diet ve gerekli haller için adrenalin Mevsimsel riniti olanlarda anti-histaminik tedaviler. otoenjektör. Meyve ve sebzelerin kabuğu soyma Hafif şiddetli olgularda suçlu allerjenle tekrar karşılaşılabilir. Blanco C, et al. Curr Allergy Asthma Rep 2003;3:47-53
2. Anafilaksi için tanısal kriterler Üç kriterden herhangi birinin varlığında anafilaksi yüksek olasılıktır. I. Cilt ve mukoza (ürtiker, kaşınma veya kızarıklık, dudak-dil-uvulada şişme) tutulumunun dakikalar veya birkaç saat içinde başlaması ve aşağıdakilerden biri a. Solunum sıkıntısı (dispne, weezing, stridor, pik respuratuvar flow azalması, hipoksi) b. Kan basıncı düşmesi veya end organ disfonksiyonu (ör: senkop, inkontinans gibi). II. Hasta için bilinen veya yüksek ihtimalle allerjiye maruziyet ve aşağıdakilerden en az ikisini içeren ani semptom a. Cilt mukoza tutulumu b. Solunum sıkıntısı c. Kan basıncı düşmesi veya ilişkili semptomlar ( kollaps, senkop, inkontinans) d. Tekrarlayıcı GIS semptomları ( kramp, karın ağrısı ve kusma gibi) III. Hastaya bilinen allerji temasından sonra kan basıncının düşmesi a. Yetişkinde sistolik basınç < 90 mmhg ve hasta base-line tansiyonunun > %30 düşme b. Çocuklar için yaşına göre referans değerlerinin altında olması Sampson HA, et al. J Allergy Clin Immunol 2006; 117: 391-7.
3. Besin Bağımlı Egzersizin İndüklediği Anafilaksi Nadir bir durumdur. 1/3 vakada suçlu allerjen besin saptanır. Semptomlar ürtikerden, anjioödemi, solunum ve GIS bulgularından anafilaktik şoka kadar değişken olabilir. Semptomlar tipik olarak egzersiz sonrası allerjen alımından yaklaşık 2 saat sonra ortaya çıkar. -Nadiren egzersizden hemen sonra da oluşabilir. Kabuklu deniz ürünleri ve buğday çocuk ve erişkinlerdeki en sık sorumlu besindir. Aihara Y, et al. J Allergy Clin Immunol 2001;108:1035-9.
IgE Aracılı Besin Allerjisinde Tanı ÖYKÜ anahtar rol oynar. Testler tanıyı destekler. İn vivo allerji testleri tehlikeli olabilir. Çocuklara inek sütü allerji tanı/yönetimi birinci basamak sağlık merkezlerinde de yapılabilir. NICE Clinical Guideline 116. London: National Institute for Health and Clinical Excellence 2011.
Semptom Şüphe edilen besin Çarpraz reaksiyon Şüphe edilen besinin pişmiş veya ham haline mi? reaksiyon verdiği irdelenmelidir. Allerji testlerinin çoğu duyarlı fakat özgül değildir. Gelişigüzel yapılan testlerde yanlış pozitif sonuçlar alınabilir.
Kişi ve ailede astma, egzema, ve allerjik rinit öyküsü sorgulamalı. Atopik egzema Besin allerjisi İlk 6 ayda atopik egzema gelişmesi veya ilk yaşta ağır egzema görülmesi ile yumurta, süt ve fıstık allerjisi arasında ilişki bulunmuştur. Hill DJ, et al. Clin Exp Allergy 2008;38:161-8.
IgE Aracılı Besin Allerjisinde Testler Tanısal değeri sebebiyle onaylanmış olan testler; 1. Besin spesifik IgE antikor ölçümü 2. Cilt prick testi 3. Çift kör plasebo kontrollu besin yükleme testi gold standarttır, ancak maliyeti ve riskleri sebebiyle nadir uygulanmaktadır.
Ana Sorun Hem deri prick test hem de spesifik IgE antikor ölçümü allerjen duyarlılığı (dolaşımda sige saptanması) ile klinik allerjiyi ayırt ettirmez.
Besin Allerjen Spesifik Serum IgE RAST, Flouresan Enzim Etiketli Test ile yapılabilir. Diğer ölçümler: ImmunuCap, Immunlite ve HYTEC-288. Sık kullanılan güvenilir yöntemlerdir. Ancak klinik karar verme noktasında farklı referans oranlarına sahiptir.
sige düzeyi ile klinik anlamlı reaksiyon ihtimali arasında korelasyon var, ancak olası şiddeti göstermez.
sige düzeyleri, IgE aracılı allerjiyi desteklemeyen öyküye sahip olanlarda, yüksek olasılıkla yanlış pozitiftir. sige test negatifliği, destekleyici öyküye sahip olanlarda allerjiyi ekarte ettirmez. Anafilaktik reaksiyonlarda dahil olmak üzere anlamlı reaksiyonların %10-25 inde sensitivitesi düşük bulunmuştur. Sampson HA, et al. J Allergy Clin Immunol 2001; 107:891-6.
Şiddetli IgE aracılı allerji öyküsü + sige (-) oral besin yüklemesi testi Sampson HA, et al. J Allergy Clin Immunol 2001; 107:891-6.
Spesifik IgE Düzeylerinin Besin Allerjisinde Prediktif Değeri Allerjen sige (ku/l) Pozitif Prediktif Değer (%) Yumurta 7 98 Süt 15 95 Yer Fıstığı 14 100 Balık 20 100 Fındık ağacı 15 95 Soya fasulyesi 30 73 Buğday 26 74 Yumurta <2 y 2 95 Süt <2 y 5 95 Sampson HA. Uptade on food allergy. J Allergy Clin Immunol 2004; 113:805-19.
Spesifik IgE düzeyi ve Öykü Korelasyonuna Göre Allerji Olasılık Kategorisi Steifel Roberts. Arch Dis Child Educ Pract Ed 2012;97:29-36.
sige testi tolerans değerlendirmesinde de yardımcıdır. Yumurtada sige düzeyinde %50 azalma, yumurtaya karşı %50 tolerans şansı ile ilişkili bulunmuştur. Clark AT, et al. Clin Exp Allergy 2010;40:1116-29. sige testinin deri prick testine avantajları, kolay ulaşması ve anafilaksi riskinin olmamasıdır.
Spesifik protein komponentlerine karşı daha fazla sige testi geliştirilmesi umut verici ilerlemelerdir. Örneğin süt allerjisinde, tüm süt proteinlerinden ziyade kazeine karşı sige daha spesifiktir. Klinik tanıda 6.6 ku/l %100 spesifiktir. Garcia-Ara MC, et al. Clin Exp Allergy 2004;34:866-70.
Deri Prick Test Spesifik antijenlere karşı dolaşımdaki IgE varlığını saptar. İn vivo testtir, anlık sonuç verir. Kolay ve pratik bir testtir. Her zaman doğru sonuç vermeyebilir. Duyarlılık >%95 Özgüllük %50 Pozitif belirleyicilik <%50 Negatif belirleyicilik >%95 İS Bebek ( 2 yaş). 6 mm Çocuk (>2 yaş).. 8 mm <2 yaş >2 yaş Yumurta 5mm..7 mm Yer fıstığı.. 4mm..8 mm Balık. 7mm..7mm Canani B, et al. Nutrition 2011
Deri Prick Test * sige düzeyi gibi, duyarlanma ve gerçek allerjiyi ayırt etmez. * Fakat, iz boyutu ile doğru allerji olasılığı arasında korelasyon vardır.
Besin Yüklemesi Giderek artan miktarda besin verilmesi ile klinik ve laboratuvar bulgu oluşturulması IgE aracılı olmayan hafif-orta şiddetteki besin alerjisinde evde yapılabilir. Şiddetli reaksiyon olasılığında deneyimli kişiler tarafından önlem alınmış ortamda yapılmalıdır. DBPKÇ da, tavuk yumurtası ve inek sütü için Özgüllük > %95 saptanmıştır. Verstege A, et al. Clin Exp Allergy 2005;35:1220-6. Açık Tek kör Çift kör Altın standart Zaman alıcı-riskli
Besin Yükleme Testi Sadece AS alan bebeklerde Annenin dietine bir haftalık peryotlarla kademeli olarak İSP içeren besinler (sırasıyla kek, yoğurt, peynir, süt) eklenir. İki hafta içinde reaksiyon olmaz ise anne İS içeren diyet almaya devam edebilir.
Besin Yükleme Testi Mama ile beslenen bebeklerde Hipoallerjen mamaya, sabahki öğüne standart bebek maması eklenir. Reaksiyon yoksa 2-7 gün arasında standart bebek mamasının miktarı artırılırken hipoallerjik mama miktarı azaltılır. Bir öğün tümüyle standart bebek mamasına geçildiğinde reaksiyon yoksa diğer öğünler de geçilebilir.
Tamamlayıcı Besinler 17-26. hf.da tamamlayıcı beslenmeye geçilmelidir. Yeni besin eklenmesi -Tek tek yapılmalıdır. -En az 4-7 gün süre ile aynı besin verilmeli Toleransı gösterilene dek tamamlayıcı besinler sorumlu allerjen içermemelidir.
Atopi Yama Testi Eritem (+) Eritem ve papül (++) Eritem ve vezikül (+++) 48-72 saatte değerlendirilir. Duyarlıklık %100 Özgüllük %70 Pozitif Belirleyicilik %72 Negatif Belirleyicilik %100 IgE aracılı olmayan besin allerjilerinde yol göstericidir Gecikmiş hipersensitivite reaksiyonu ve ani ürtikeryal reaksiyonların tesbitinde kullanılır
Eliminasyon Dieti IgE aracılı besin allerjisi tanısında kesin rolü yoktur. Besin yüklemesine müsaade etmeyen durumlarda pratikte faydalı bilgiler verebilir. Spesifik test yokluğunda, non-ige aracılı besin allerjisinde tanısal rol oynar. Bu vakalarda diet kesilmesi sonrası haftalar sonra tekrar yükleme yapılmalıdır.
Tanısal Diet Eliminasyonunda Süre Erken bulgular + Anjioödem, kusma 3-5 gün Geç bulgular + Egzemada kötüleşme, rektal kanama 1-2 hafta Gastrointestinal + Kronik ishal, BGG 2-4 hafta
IgE Aracılı Besin Allerjisi Yönetimi Kaçınma Kazara maruziyete hazırlık Hasta ve aileye oldukça geniş kapsamlı bilgi verilmeli Acil hareket planı anlatılma-öğretilmeli Eğitici yazılı belgeler sunulmalı
Kaçınma Allerjen testlerine ve öyküsüne göre belirlenmiş sakıncalı besin listesi hastaya sunulmalı. Ayrıca çarpraz duyarlanma ihtimali konusunda bilgi verilmeli. Dietisyen tarafından kesilen besinlerin yerine replasman diet önerilmelidir. Yaşam kalitesinde bozulmaya neden olabilir. İyi bilinen çarpraz duyarlanmalar 1. Yer fıstığı...ağaç fındığı ve susam 2. Yumurta. ağaç fındığı, hindi-ördek- kaz yumurtası 3. İnek sütü... keçi sütü (%90) ve sığır eti (%10) 4. Balık. diğer balık türleri ile 5. Kabuklu deniz mahsülleri.kendi türleri arasında ve yumuşakcalar 6. Ağaç fındığı diğer türleri ile Chapman JA, et al. Ann Allergy Asthma Immunol 2006;96:S1-68
Allerjik Maruziyete Hazırlık Çok az miktarda kaçak bile ciddi reaksiyonlara neden olabilmektedir. Ciddi reaksiyon için 1 mg yer fıstığı, 2 mg yumurta, 0.02 ml süt, 5 mg balık ve 1 mg mustard ile maruziyet yeterli olabilir. Taylor SL, et al. J Allergy Clin Immunol 2002;109:24-30. Suçlu allerjenin kazara alımı sıktır. Daha sık ev dışında yenilen ürünlerden olmaktadır. Küçük yaş riski artırır. Yer fıstığı allerjisi olan çocukların 3 yıl içinde %50 sinin, 5 yıl içinde %75 inin kazara aldığı görülmüştür. Bock SA, et al. J Allergy Clin Immunol 1989;83:900-4.
Fatal Besin Anafilaksi Nedenleri % 62 si yer fıstığından % 30 u ağaç fındığından %8 ini diğerleri (kabuklu deniz ürünü, balık, süt, yumurta ve meyveler). Sampson HA, et al.. J Allergy Clin Immunol 2006; 117:391-7.
Allerjik Maruziyete Hazırlık Uyarı bilekliği taşımalı Adrenalin otoenjektör yanında bulunmalı Hafif-orta şiddetli kötüleşme = Acil müdahale planı. Otoenjektör uygulama eğitimi düzenli olarak tekrarlanarak güveni ve tecrübesi oluşturulmalı. İskoç teenarger survey çalışmasında 18 adrenalin gereken reaksiyonla karşılaşılmış, sadece 11 çocuk otoenjektörü kullanabilmiştir. Gallagher M, et al. Clin Exp Allergy 2011;41:869-77.
Destekleyici Tedaviler -Anti-histaminikler -Kortikosteroidler -Bronkodilatatör tedavi -İ.v hidrasyon
Besinlere Tekrar Başlama Birçok çocukta sonuçta tolerans gelişmektedir. Tolerans sıklıkla adım adım gelişir ve önce pişmiş gıdalardan başlar.
B) IgE Aracılı Olmayan Besin Allerjisi I. Besin Proteinlerinin İndüklediği Enterokolit Sendromu II. Besin Proteinlerinin İndüklediği Proktokolit III. Besin Proteinlerinin İndüklediği Enteropatiler
Patogenez Altta yatan immun mekanizma iyi bilinmemektedir. Ancak ; mukozal *T hücrelerin gecikmiş hücre aracılı immun yanıtta anahtar rol oynadığı düşünülmektedir. TNFα immun mekanizmada ağırlıklı yer alan mediatördür. Non-IgE besin allerjisi hemen daima çocukluk çağında tanımlanmıştır, erişkinlerde çok azdır. inflamasyon Mukozal permeabilite Ani sıvı kaçağı
I.BPİ Enterokolit Sendromu Nadir görülen, sıklıkla dramatik besin reaksiyonu. Sadece GIS semptomları vardır. İnatçı kusma + ishal var/yok Semptomlar ani başlar ve sepsis, metabolik hastalık, pilor stenozu ve akut karın tablosunu taklit edebilir. Bebek ve küçük çocuk hastalığıdır ve çoğunluğu 3 yaşına kadar tolerans geliştirir.
İsrail çalışmasında prevalans: %0.34 Katz Y, et al. J Allergy Clin Immunol 2011;127:647-53 Semptomlar ilk birkaç haftada başlar, bazen anne sütü alan bebeklerde 5. aya kadar uzayabilir. En fazla inek sütü, soya ve pirinçle ilişki kurulmuştur. Daha nadir olarak diğer tahıllar, meyve ve sebzeler, tavuk, hindi ve balıkla ilişki kurulmuştur.
Yönetimi Allerjenden kaçınma, destekleyici tedavi Sorumlu allerjen varsa anne dietinden çıkarılmalıdır. Formula ile beslenenlerde *ileri hidrolize formulalar verilebilir. Reaksiyon tekrar ederse *amino asid formulalar kullanılmalıdır. Kazara allerjen maruziyetinde oral veya i.v mayi, bazı vakalarda inotropik destek gerekebilir. Steroid orta-ağır vakalarda düşünülebilir.
Prognoz İyileşme oranları ile ilgili farkı veriler vardır. 44 inek sütüne karşı enterokolit gelişmiş infantta, 1. yaşta %50 ve 3. yaşta %90 tolerans geliştiği gösterilmiştir. Katz Y, et al. J Allergy Clin Immunol 2011;127:647-53. Solid besinlere karşı oluşan klinik tablo daha uzun sürmektedir. Nowak-Wegryzn A, et al. Pediatrics 2003;111:829-35.
II. BPİ Proktokolit Bening, geçici bir durumdur. Sıklıkla iyi görünümlü yenidoğanlardır. Kanlı-mukuslu gaita ile karekterizedir. İnek sütü en sık suçlu besindir. Sadece AS alanlarda da görülebilir. T hc aracılı immun yanıt: Kolonda ve rektumda infiltrasyonu. *Non-patojen amibiyazis tedavisi
Tanı Diğer sistemik bulgular olmaksızın taze rektal kanama vardır. Kolonoskopi sıklıkla gerekmez, ancak yapılırsa noduler görünüm saptanır. Semptomlar bebek ve anneye diet verildiğinde düzelir.
III. BPİ Enteropatiler Yaşamın ilk ayından itibaren kronik diyare, steatore ve kilo kaybı gelişir Anemi ve hipoalbuminemi sıktır. Tanı: Klinik semptomlar ve eliminasyon diet ile düzelme. Çok nadiren 3 yaş sonrasına kadar devam eder. T hc aracılı immun yanıt : İ.B nonspesifik villöz atrofi + lenfosit infiltrasyonu (çölyak benzeri patoloji) Sıklıkla inek sütü ve soya proteini indükler. Benzer reaksiyon tavuk, pirinç, ve balıkla da görebiliriz.
C) Miks Besin Allerjisi 1. İnek sütü protein allerjisi (İSPA) 2. Eozinofilik özofajit (EÖ) 3. Eozinofilik gastroenterit (EG) EÖ ve EG eozinofilden zengin inflamatuvar hastalıklardır. Patogenezinde besin allerji dellilleri fazladır. Ancak suçlu besin alımı ile semptomların başlaması arasındaki ilişki net değildir.
1. İnek Sütü Protein Allerjisi Çocukluk çağında çok sıktır. Bir yaşından küçük bebeklerin %2-7 si etkilenir, ancak çoğu uzun dönemde süte tolerandır. Ludman, et al. BMJ 2013; 16: f5424 İki mekanizma da yer almasına karşın, non-ige mekanizmada maruziyet ve semptom arasındaki geçici ilişki belirgin olmadığı için daha az tanınır.
İnek sütündeki protein içeriği 1. Kazein.. %80 2. α ve β laktoglobulin. %20 -Yenidoğanlarda inek sütüne karşı sige yoktur. -Duyarlanma doğumdan sonra olur. -Duyarlanma ya direkt standart formulalardan veya indirekt anne sütünden olur.
İSPA Semptomları IgE aracılı allerji Non-IgE aracılı allerji Hipersensitivite Anafilaksi (%15) Tedaviye dirençli GÖR Egzema İnatçı ağlama İshal Kabzılık %50 *Bu hastalara verilecek egzema ve reflü gibi tedaviler etkisizdir. *Çocukluk çağı GÖR hastalığının belki de %40 ından fazlasının sorumlusu İSPA dir. Venter C, et al. Clin Transl Allergy 2013;3:23.
İSPA Yönetimi Çok sık görülür. Birinci basamakta yönetilebilir. Çok nadiren ölümcül anafilaksi nedeni olabilir. Büyümede yetersizlik Atopik ko-morbidite Çoklu besin alerjisi Süt kesilmesine kısmi yanıt veya tanı şüphesinde üst merkeze yönlendirilmelidir Semptomlar non-ige mekanizmayı düşündürüyor ise eliminasyon dieti ve tekrar yükleme tanıda yeterlidir
İnek Sütü Proteinsiz Diet Tedavide inek sütü dietten çıkarılır. Yanıt 2-6 hafta gecikebilir. Az miktarda /kazara yükleme ile semptomların tekrar ettiği görülür. Anne dietinden inek sütü ve ürünleri çıkarılır. Anneye Ca-D vit desteği sağlanır.
Elementer Formulalar Bebeğe ileri hidrolize mama (peptid <3000 Da) verilebilir (%90 ında yeterli). Allerjen özellik için Peptid: *10.000-70.000 Da olmalıdır. İki haftada ileri hidrolize mamaya yanıt yok ise amino asid bazlı mamalara geçilir. Anafilaksi riski, ağır GI kanama, büyüme geriliği, ağır egzema veya sadece AS almaya rağmen gelişmiş ise ilk etapta a.a. bazlı mamaya başlanabilir.
Parsiyel Hidrolize Formula (Peptid: 3000-10000 Da ) İleri hidrolize mamalar (Peptid boyu < 3000 Da) Amina asid Formulalar (%100 amina asid) SMA comfort Similac Alimentum Aptamil Pregomin AS Aptamil Comfort Bebelac Peptijunior Neocate LCP Cow and Gate Comfort Milupa Aptamil Pepti 1&2 Nutramigen AA Carnation Good Start İnfatrini Peptisorb EleCare
İSPA de sütsüz diete en az 1 yaşına kadar veya tanıdan sonra 6 ay devam edilmelidir. *IgE aracılı İSPA olan çocukların yaklaşık %55'inde 5 yaşında süte karşı tolerans gelişir. *Non-IgE İSPA'de ise çocukların çoğuna 2.5 yaş civarında süte karşı tolerans gelişir. Saarinen KM, et al. J Allergy Clin Immunol 2005; 116:869-75.
2. Eozinofilik Özofajit Çocuk/yetişkin Kronik Eo inflamasyonu Transmural tutulum Besin/uçuşan allerjenlerle ilişki Atopik hastalıklarla ilişkili Periferik eozinofili (%80) sige ve deri prick test pozitifliği sık. Atopi öyküsü En sık allerjenler: İnek sütü, soya, yumurta ve buğday
EÖ Klinik Çocuklar İlk 3 yaşta başlar Karın ağrısı Reflü Kusma Adolesan ve Yetişkin Disfaji Özofageal besin takılma hissi Disfaji Havayolu semptomları Öksürme Göğüs ağrısı
Endoskopik bulgular: Nonspesifiktir. -Noduler, polipoid ve eritem-erozyonlu görünüm, daralma, trakeizasyon. Patoloji: -Eozinofilik inflamasyon (100 lük büyütmede >15 Eo sayısı)
EÖ Yönetimi I. Elementer diet: *ileri hidrolize / a.a bazlı formulalar. Çocuklarda daha etkili. -Altılı besin eliminasyonu: İnek sütü, soya, buğday, yumurta, fıstık ve deniz ürünleri. -Hedefe yönelik diet: -sige genellikle faydasız. -Deri prick test ve atopi yama testi önerilir. Spergel JM, et al. J Allergy Clin Immunol 2012;130:461-7. II. Topikal (flutikason-budesonid) /sistemik KS (20-40 mg/gün) Diğer tedaviler: İmm-sup, anti-histaminikler, mast hc stabilizatörleri, LT antagonistleri, anti-il-5 ab, anti-ige monoklonal ab gibi. III. Endoskopik özofageal darlık dilatasyonu
3. Eozinofilik Gastroenterit 1. Eozinofilik gastrit 2. Eozinofilik enteropati 3. Eozinofilik kolit *Her yaşta görülebilir / erkeklerde sık. *Semptomları kronik k.a, bulantı, kusma ve diyareli IBS nu taklit edebilir. *Daha yaygın ince barsak tutulumu olduğu için kilo kaybı, anemi ve malabs delilleri vardır.
EG Görüntüleme-Patoloji Endoskopi: Nonspesifik, tutulan katmana göre değişir. Histo-patoloji: Biyopside Eo sayısının artmış olması (cut off?) -Midede bir büyük büyütme alanında >20 -En azından 5 büyük büyütme alanında >30 Bazı çalışmalarda >70-80 -Bazı çalışmalarda >50
EG Yönetimi EG ile atopi arasında yakın ilişki vardır. Çoğu vakanın *KS yönetimi gerekir. Diet tedavisi KS leri destekleyici amaçlı yapılabilir. -Hedef diet sige ve deri prick test ile öngörülemez. -Besin yüklemesine göre ayarlanabilir.
Besin Allerjisinden Primer Korunma Klavuzu I. Annelere laktasyon ve gebelik esnasında özel bir diet önerilmez. II. İlk 4-6 ay sadece anne sütü III. Yüksek riskli infantlar için: -Eğer ihtiyaç varsa ilk 4 ayda hipoallerjik formulalar, 4 aydan sonra normal standart weaning program IV. Besin allerjisinden korunmada prebiyotik, probiyotik veya diğer diet desteklerini öneren bir delil yoktur. Allergy 2014;69:590-601.
Son Söz Sadece AS alan bebeklerde de gelişebilir Tanı ve tedavisi zor Tanı kesin olmalı Tedavi: Besin eliminasyonu Çocuklarda genellikle geçici Gereksiz diet uzatmalarından kaçınılmalı