Ekonomi Bülteni, Sayı: 23 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya 1
DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt Dışı Gelişmeler Avrupa Merkez Bankası (AMB), bugünkü toplantısında piyasa beklentisine paralel faiz oranlarında değişikliğe gitmedi. AMB politika faizini %0, borç verme oranını %0.25 ve mevduat oranını -%0.40 seviyesinde bıraktı. AMB Başkanı Mario Draghi faiz oranlarının enflasyon hedefinin tutturulması için daha uzun süre bu veya bundan daha düşük seviyelerde kalacağını belirtti. Aylık 80 milyar Euro olan varlık alım miktarında da değişikliğe gitmedi. AMB, Mart ayında başlayacağını açıkladığı yeni uzun vadeli likidite programının (TLTRO II) 22 Haziran da ve şirket tahvil alımlarının ise 8 Haziranda uygulamaya konulacağını belirtti. Bu toplantı ile beraber AMB üyeleri yeni ekonomik projeksiyonları da yayımlandı. Euro bölgesi enflasyon tahmini 2016 için %0.2, 2017 için %1.3, 2018 için %1.8 olarak açıklandı. Euro bölgesi büyüme tahmini 2016 yılı için önceki %1.4 seviyesinden %1.6 ya revize edilmiş durumda. 2017 tahmini %1.7 ile değişmezken, 2018 büyüme tahmini %1.8 den %1.7 ye revize edilmiş. Soru cevap kısmında İngiltere nin AB den ayrılma referandumu konusunda sorulan bir soruya Başkan Draghi, İngiltere nin AB üyeliğinin iki taraf için de olumlu olduğunu ve üyeliğin devamı yönünde kararın iki taraf için de yararlı olacağını düşündüklerini belirtti. AMB nin çıkabilecek her yönde karar hazırlıklı olduğunu ekledi. Mart ayında açıklanan teşvik paketinin iki önemli parçası olan şirket tahvili alımları ve likidite programının Haziran ayında uygulamaya konulacak olması sebebiyle bu toplantıda piyasaya etki edecek herhangi bir adım ya da açıklama gelmedi. Draghi teşvik paketinin uygulamasında zorluk çekmeyeceklerini ve paketin Euro bölgesi ekonomisinde olumlu etki edeceğini beklediklerini belirtti. Teşvik paketinin etkileri tam olarak gözlemlene kadar AMB nin para politikasında yeni adımlar atmaması beklenebilir. ABD tarım dışı istihdam verisi Mayıs ayında beklentinin oldukça altında kaldı. ABD de Mayıs ayı tarım dışı istihdam değişimi 160bin olan beklentilerin altında 38bin artış gösterdi. Nisan ayındaki 160bin artış 123bin, Mart ayındaki 208bin artış 186bin olarak revize edildi. %4.9 a gerilemesi beklenen işsizlik rakamı %4.7 ye geriledi. Saatlik kazançlar verisi ise aylık bazda beklentiye paralel %0.2 artış gösterdi. Saatlik kazançlardaki yıllık artış da %2.5 olan beklentiye paralel %2.5 olarak gerçekleşti. Bir önceki ay %62.8 olan işgücüne katılım oranı %62.6 seviyesine geriledi. Mayıs ayındaki 38bin lik artış tarım dışı istihdam verisinde 2010 Ekim ayından bu yana görülen en düşük artış. 18 Mayıs ta yayımlanan Nisan Ayı Fed toplantı tutanakları ve sonrasında Fed bölgesel başkanlarından gelen açıklamalar ekonomik verilerdeki gelişmelerin faiz artırımı için uygun zamanın geldiğine işaret ettiği yönünde idi. Bu açıklamalarla beraber Haziran ayı faiz artırım olasılığı artmış, opsiyon fiyatlamalarına göre Fed faiz artırımı beklentisi öne çekilerek Ağustos Eylül aylarına kadar gelmişti. Bugün açıklanan veri ise dün itibarıyla %22 olan Haziran toplantısı faiz artırım olasılığının %4 e gerilemesine neden oldu. 2
DenizBank Ekonomi Bülteni Dış Ticaret Dengesi, Nisan 2016 Nisan ayında dış ticaret dengesi öncü verilere paralel 4.21 milyar $ açık verdi. İthalat bir önceki yılın aynı ayına göre %12 gerileyerek 16.2 milyar $, ihracat ise %10 düşerek 12.0 milyar $ oldu. 2015 Nisan ayında %72.7 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı ise %74 seviyesine yükseldi. Yıllık dış ticaret açığı %26 lık gerileme ile 59 milyar $ seviyesinde. Yurt İçi Gelişmeler İhracat kalemlerinde; hammadde malı ihracatı bir önceki yılın Nisan ayına göre %21.5 geriledi. Yatırım malı ihracatı %11.6 artış gösterirken, tüketim malları ihracatında %0.7 lik sınırlı düşüş yaşandı. Ülke grupları bazında ise %47 ile ihracatta en büyük paya sahip AB ülkelerine %7.5 lik yükseliş ile artış devam etti. Kuzey Afrika ülkelerine ihracat ise %19.9 geriledi. Rusya ya ihracatım %55 geriledi. Yılın ilk 4 ayında toplam düşüş %60 seviyesinde. Net altın ihracatı ise Nisan ayında 252 milyon $ ile ilk 3 aydaki yüksek seyrine göre daha yatay bir görünüm çizdi (2015 4.çeyrek aylık ortalama: 276 milyon $, 2016 1. çeyrek ortalama: 882 milyon $). İthalat tarafında ise enerji ithalatı belirleyici olmaya devam ediyor. İthalatta en büyük paya sahip ara malı ithalatındaki %11lik düşüş, toplam ithalatta %12 oranında yaşanan gerilemenin ana sebebi olmaya devam etti. Enerji ithalatında devam eden düşüş ile 12 aylık enerji dengesi Nisan ayında 28.2 milyar $ seviyesine geriledi. (Nisan 2015: 44.3 milyar $). Ayrıca sanayi sektörü hammadde ithalatında ve tüketim malları ithalatında devam eden düşüşler (-%7 şer) ve yatırım malları ithalatında Nisan ayında yaşanan gerileme (-%16) de ithalatın düşmesinde etkili oldu. Enflasyon, Mayıs 2016 Mayıs ayında TÜFE aylık %0.58 artış gösterdi. Yıllık TÜFE %6.57 den %6.58 seviyesine yükselirken, I tanımlı çekirdek enflasyon göstergesi yıllık bazda %8.77 arttı (Nisan: %9.41). Gıda fiyatlarında aylık bazda gerileme Mayıs ayında da devam etti ve fiyatlar aylık %1.64 düştü. Yıllık gıda enflasyonu ise Nisan ayındaki %1.38 seviyesinden %2.57 seviyesine yükseldi. Giyim grubu aylık bazda %8.04 artarak, Mayıs ayında da en çok artış gösteren kalem oldu. Giyim grubunda fiyatlar yıllık bazda %7.32 arttı. Lokanta ve Oteller kaleminde %0.51 ile kısıtlı bir artış yaşandı. Bu kalemde yıllık fiyat artışı %10.59 olarak gerçekleşti. Fiyatları yıllık %12.79 artan Alkollü İçecekler ve Tütün kalemi, Mayıs ayında da yıllık bazda en yüksek artış gösteren kalem oldu. H tanımlı özel kapsamlı TÜFE (Gıda, Enerji, Alkollü içecekler, Tütün ürünleri, ve Altın hariç TÜFE) aylık %1.20 arttı. I tanımlı çekirdek enflasyon göstergesi (Gıda, Enerji, Alkollü ve Alkolsüz içecekler, Tütün ürünleri, ve Altın hariç TÜFE) aylık %1.36 arttı. Çekirdek enflasyon göstergelerinde yıllık bazda düşüş Mayıs ayında hızlanarak devam etti. Yıllık H tanımlı çekirdek enflasyon göstergesi %9.21 den %8.69 a, I tanımlı çekirdek enflasyon % 9.41 den %8.77 ye geriledi. Enflasyonun TCMB nin hedef aralığı olan %3 - %7 bandında kalması olumlu bir gelişme. Mayıs ayı enflasyon rakamlarında diğer bir olumlu gelişme çekirdek enflasyon göstergelerinde yaşanan hızlı düşüş. Son dönemde çekirdek enflasyonun yüksek seyri manşet enflasyondaki gerilemeye rağmen, MB nin para politikasında sıkı duruşuna devam etmesinde etkili oluyor. MB Mart ayından bu yana faiz koridorunun üst bandında 125 baz puanlık kesinti yapmasına rağmen, ağırlıklı ortalama gecelik faiz aynı dönemde %8.9 dan %8.4 e gerilemiş durumda. H ve I göstergelerinin Mayıs ayında %9 un altına gerilemesinde geçen yılın baz etkisi önemli rol oynadı. Kurda yaşanan yukarı yönlü hareket ve önümüzdeki aylarda göstergelerde baz etkisinin geçeceği için, MB fonlama maliyetlerinde düşüşü devam ettirmeden önce Haziran enflasyon gerçekleşmelerini beklemeyi tercih edebilir. Manşet enflasyonun olumlu seyri ise sadeleşme yönünde koridorun üst bandında faiz indirimlerine aynı oranda devam edileceği beklentisini arttırabilir. 3
H. Senedi Piyasaları Para Piyasaları Haftalık ve Aylık Getiri DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler Bu hafta gelişmekte olan ülke piyasaları hafif değer kazandı. USD LİBOR faizleri bu hafta yükseldi. Yen ve Euro LİBOR faizleri negatif bölgede. Küresel hisse senedi piyasalarına negatif seyir hakimdi. Çin hisse senedi endeksi bu hafta yükseldi. Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 13:00 itibarı ile güncellenmiştir. 4
Emtia Piyasaları Döviz Piyasaları Tahvil Piyasaları DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler Gösterge tahvil getirisi %9.17 seviyesinde. Gelişmekte olan ülke para birimleri ortalaması bu hafta Dolar a karşı değer kaybetti. Enerji endeksi bu hafta yatay seyretti. VIX endeksi hafif arttı. Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 13:00 itibarı ile güncellenmiştir. 5
DenizBank Ekonomi Bülteni Veri Akışı Not: Tüm veriler ve beklentiler Bloomberg den alınmıştır. 6