Sevgi Kýbrýs'ta eniz Kolonileri Kýbrýs Adasý Okuma Kültürü Ýletiþim Harit Zaman ve Mekan Duygular ve Hayaller Kýbrýs'ta Ýngiltere Krallýðý Ortaçaðda Kýbrýs Ýletiþim ve Güzel Sanatlar 6.-7.-8. Sýnýf Türkçe KKTC Milli Eðitim ve Kültür Bakanlýðý
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURÝYETÝ MÝLLÝ EÐÝTÝM VE KÜLTÜR BAKANLIÐI TALÝM VE TERBÝYE DAÝRESÝ MÜDÜRLÜÐÜ ORTAÖÐRETÝM TÜRKÇE DERSÝ ÖÐRETÝM PROGRAMI (6.7.8. SINIFLAR) Danýþmanlar: Prof.Dr. Ali Yýldýrým Doç.Dr. Ercan Kiraz Komisyon Üyeleri Þerife ERÜRETEN Sedat ÖÐÜT Program Geliþtirme Ayþe Haþimoðullarý Ölçme ve Deðerlendirme Hasan Küçük Grafik - Tasarým Ayfer Arslan 2009 2
ÝÇÝNDEKÝLER 6.Sýnýf Türkçe Dersi Ünite ve Konularý... 6.Sýnýf Türkçe Programý... 7.Sýnýf Türkçe Dersi Ünite ve Konularý... 7. Sýnýf Türkçe Programý... 8. Sýnýf Türkçe Dersinin Ünite ve Konularý... 8. Sýnýf Türkçe Programý... Sayfa 5 6 25 26 43 44 EKLER Ortaöðretim Yýllýk Plan Formu... Ortaöðretim Haftalýk Ders Planý Formu... Genel Öðretim Yöntemleri... Genel Ölçme-Deðerlendirme Yöntemleri... Akran Deðerlendirme Formu... 62 68 71 74 78 3
4 NOTLARIM
Türkçe 6 Sosyal Bilgiler
6. SINIF TÜRKÇE ÜNÝTE VE KONULARI ÖÐRENME ALANI ÜNÝTELER KONULAR / ALT TEMALAR OKUMA YAZMA KONUÞMA-DÝLBÝLGÝSÝ I. TEMA: OKUMA KÜLTÜRÜ Kitaplar Okuma Alýþkanlýðý Kitaplarýn Faydalarý Okuma Sevgisi OKUMA YAZMA KONUÞMA-DÝLBÝLGÝSÝ II. TEMA: ATATÜRKÇÜLÜK Atatürk ün Hayatý Atatürk ün Fikir Hayatý Atatürk te Vatan ve Millet Sevgisi Atatürk ve Müzik Vatandaþlýk Görevleri Atatürk ün Tarihimize Verdiði Önem OKUMA -YAZMA KONUÞMA-DÝLBÝLGÝSÝ III. TEMA: DUYGULAR VE HAYALLER Mutluluk Kibir Özlem Umut OKUMA -YAZMA KONUÞMA-DÝLBÝLGÝSÝ IV. TEMA: SEVGÝ Aile Sevgisi Vatan Sevgisi Bayrak Sevgisi Ana Dili Sevgisi OKUMA -YAZMA KONUÞMA-DÝLBÝLGÝSÝ V. TEMA: DOÐA VE EVREN Çevrenin Korunmasý Yaðmur Çevrenin Korunmasý Doðadaki Fiziksel Deðiþiklikler SÜRE ÖLÇME -DEÐERLENDÝRME 5
Kavram Haritalarý Okuma Alýþkanlýðý Yazým Tiyatro Sesli Okuma Güdümlü Konuþma Boþluk Doldurma ile Yazma OKUMA KÜLTÜRÜ Kitaplarýn Faydalarý Okuma Sevgisi Tahmin Ederek Dinleme Hikâye Kontrollü Yazma Yaratýcý Konuþma Dilbilgisi Ýsim Kök Fiil Kök Yapým Eki Çekim Eki I. TEMA: OKUMA KÜLTÜRÜ Deneme Hikâye Okuma Tiyatrosu Güdümlü Yazma Dilbilgisi Ek Kök Eklerin Özellikleri Yazým Bibliyografya Fiþi Çýkarma Ünsüz Yumuþamasý Ünlü Harfler Ünsüz Harfler Kitaplar Kendisini Karþýsýndakinin Yerine Koyarak Konuþma Dilbilgisi Fiil Kök Ýsim Kök Sessiz Okuma Kelime ve Kavram Havuzundan Seçerek Konuþma Yaratýcý Yazma Ünsüz Benzeþmesi Dilbilgisi Yapým Ekleri Çekim Ekleri Yazým Ünlü Düþmesi Yazým Yazýmý Karýþtýrýlan Sözcükler 4
Kavram Haritalarý II. TEMA: ATATÜRKÇÜLÜK Yapým Eklerinin Çeþitleri Ýsimden Ýsim Ýsimden Fiil Fiilden Ýsim Fiilden Fiil Seçimi Dinleme Yaratýcý Konuþma Yaratýcý Yazma Þiir Atatürk ün Fikir Hayatý Dilbilgisi Fiil Kök Ýsim Kök Soru Sorarak Okuma Özet Çýkarma Ýle Yazma Biyografi Kendisini Baþkasýnýn Yerine Koyarak Konuþma Yazým Sayýlara ve Kýsaltmalara Gelen Eklerin Yazýmý Güdümlü Yazma Atatürk te Vatan ve Millet Sevgisi Aný Katýlýmlý Konuþma Dilbilgisi Yazým Noktalý Virgül Hali eklerinin Kullanýmý Deneme Kelime ve Kavram Havuzundan Seçerek Yazma Dilbilgisi Ýsim Tamlamalarý Dilbilgisi Gövde Ýsim Gövdesi Fiil Gövdesi Yazým Sayýlarýn Yazýmý Atatürk ün Hayatý Bir Metinden Hareketle Yeni Bir Metin Oluþturma ATATÜRKÇÜLÜK Tahmin Ederek Dinleme Notalarda Dinleme Atatürk ve Müzik Not Alarak Yazma Yazým Ýki Nokta Dil Bilgisi Sýfat Tamlamasý Ýsim Tamlamasý Atatürk ün Tarihimize Verdiði Önem Deneme Vatandaþlýk Görevleri Güdümlü Yazma Güdümlü Konuþma Drama Ýle Okuma Eleþtirel Konuþma Eleþtirel Konuþma Tiyatro Kontrollü Yazma Yazým Eðik Çizgi Metinlerle Ýliþkilendirme ne Göre Okuma Dilbilgisi Ýsim Tamlamasý Sýfat Tamlamasý 3
Kavram Haritalarý Kendisini Baþkasýnýn Yerine Koyarak Konuþma Dilbilgisi Yapým Ekleri Hikâye Mutluluk Yazým Soru Edatý Mi nin Yazýmý Kontrollü Yazma Soru Sorarak Okuma Kendisini Baþkasýnýn Yerine Koyarak Konuþma Kibir Yazým Ek Olan De nin Yazýmý Baðlaç Olan Ki nin Yazýmý Fabl Dilbilgisi DUYGULAR VE HAYALLER Birleþik Kelime Þiir Söz Korosu ne Göre Okuma Özlem Yazým Baðlaç Olan Ki nin Yazýmý Ek Halinde Olan Ki nin Yazýmý Güdümlü Konuþma Dilbilgisi Basit Kelimeler Türemiþ Kelimeler Birleþik Kelimeler Yazým Büyük Harflerin Yazýmý Umut Yaratýcý Dinleme/ Ýzleme Yaratýcý Konuþma III. TEMA: DUYGULAR VE HAYALLER Tartýþma Ýle Konuþma Metin Tamamlama Ýle Yazma Masal Duygulardan Hareketle Yazma Dil Bilgisi Basit Kelimeler Türemiþ Kelimeler Birleþik Kelimeler Özetleyerek Okuma 4
Kavram Haritalarý Mektup Aile Sevgisi Kelime ve Kavram Havuzundan Seçerek Yazma Tahmin Ederek Okuma Kelime ve Kavram Havuzundan Seçerek Konuþma Güdümlü Yazma Vatan Sevgisi Dilbilgisi Ýsim Hikâye Yazým Büyük Harflerin Yazýmý SEVGÝ Hikâye Ana Dili Sevgisi Yazým Nokta Dil Bilgisi Zamirler Þiir Kelime ve Kavram Havuzundan Seçerek Yazma Bayrak Sevgisi Dilbilgisi Zamirler Yaratýcý Konuþma Katýlýmsýz Dinleme Güdümlü Konuþma Eleþtirel Yazma IV. TEMA: SEVGÝ Tartýþarak Okuma Kendini Karþýsýndakinin Yerine Koyarak Konuþma Dilbilgisi Ýsim Ýsim Çeþitleri -Özel -CÝns -Teklik -Çokluk -Topluluk -Soyut -Somut Yazým Büyük Harflerin Kullanýmý Söz Korosu Ýle Okuma 3
Kavram Haritalarý Gezi Yazýsý Þehirler Güdümlü Yazma Bir Metni Kendi Kelimeleriyle Yeniden Oluþturma Ýle Yazma Deneme Güdümlü Konuþma Zaman Yazým Kýsa Çizgi ZAMAN VE MEKÂN Efsane Zaman Ýçinde Yurdumuz Söz Korosu Güdümlü Yazma Metin Tamamlama Ýle Yazma Yazým Üç Nokta Dil Bilgisi Ýyelik Ekleri Hal Ekleri Katýlýmlý Dinleme Soru Sorarak Okuma Katýlýmlý Konuþma Yazým Virgül Dilbilgisi Ýyelik Ekleri Hal Ekleri Þiir 5.2 Kelime ve Kavram Dilbilgisi Ýsim Tamlamalarý 5.3 Güdümlü Konuþma Havuzundan Seçerek Konuþma V. TEMA: ZAMAN VE MEKAN 5.1 Yazým Týrnak Ýþaretleri Dilbilgisi Sýfatlar Sýfat Çeþitleri Göz Atarak Okuma 4
Kavram Haritalarý VI. TEMA: DOÐA VE EVREN Yazým Düþünceyi Geliþtirme Yollarý Kesme Ýþareti Göz Atarak Okuma Yaratýcý Konuþma Kontrollü Yazma Yaðmur Dilbilgisi Edat Baðlaç Ünlem Deneme Ýþaretleyerek Okuma Katýlýmlý Konuþma Gezi Yazýsý Yaratýcý Okuma Duyulardan Hareketle Yazma Çevrenin Korunmasý DOÐA VE EVREN Yazým Yay Ayraç Dilbilgisi Sýfat Tamlamasý 5.2 Doðada Fiziksel Deðiþiklikler Dil Bilgisi Sýfat Tamlamasý Deneme Not Alarak Dinleme Duygulardan Hareketle Yazma 5.3 Çevrenin Korunmasý Yazým Kesme Ýþareti Dil Bilgisi Duygulardan Hareketle Yazma Haber Kelime ve Kavram Havuzundan Seçerek Konuþma Sesli Okuma Güdümlü Konuþma 3
ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝL BÝLGÝSÝ 1.1.Kitaplar SÜRE/AY... TEMA 1 OKUMA KÜLTÜRÜ ALT TEMA Yazý türü (hikâye) Okuma Okur/okuyucu Övünmek DÝLBÝLGÝSÝ Anlam Bakýmýndan Kelimeler (Mecaz Anlam, Gerçek Anlam) YAZIM Bibliyografya Fiþi Çýkarma Ünsüz Yumuþamasý Ünlü Ünsüz KAZANIMLAR 1. Metnin baðlamýndan hareketle kelime ve kelime gruplarýnýn anlamlarýný çýkarýr. 2. Olay, yer, zaman, þahýs, varlýk kadrosu ve bunlarla ilgili unsurlarý belirler. 3. Kalýplaþmýþ cümle yapýlarýnýn kuruluþ ve kullaným özelliklerini kavrar. 4. Okuduklarýndaki örtülü anlamlarý bulur. 5. Metne iliþkin sorulara cevap verir. 6. Metne iliþkin sorularý oluþturur. 7. Metinle ilgili görsel öðeleri yorumlar. 8. Metnin baþlýðý ile içeriði arasýndaki iliþkiyi ortaya koyar. 9. Kelimeleri doðru telafuz eder. 10. Sözün ezgisine dikkat ederek okur. 11. Okuma yöntem ve tekniklerini kullanýr. 12. Okuduðu kitaplardan kitaplýk kitaplýk oluþturur. 13. Ailesi ile okuma saatleri düzenler. 14. Konuþmaya uygun ifadelerle baþlar. 15. Türkçenin kurallarýna uygun cümleler kurar. 16. Konuþmasýnda nezaket kurallarýna uyar. 17. Tekrara düþmeden konuþur. 18. Konuþurken gereksiz sesler çýkarmaktan kaçýnýr. 19. Sözleriyle jest ve mimiklerinin uyumuna dikkat eder. 20. Konuþma konusu hakkýnda araþtýrma yapar. 21. Konuþma yöntem ve tekniklerini kullanýr. 22. Standart Türkçe ile yazar. 23. Yazacaklarýnýn taslaðýný oluþturur. 24. Dipnot, kaynakça, özet, içindekiler vb. kýsýmlarý uygun þekilde düzenler. 25. Yazma yöntem ve tekniklerini kullanýr. 26. Ýlgi alanýna göre yazar. 27. Beðendiði sözleri, metinleri ve þiirleri derler. 28. Yazdýklarýndan arþiv oluþturur. 29. Yazým kurallarýný kavrayarak uygular. 30. Kök ve eki kavrar. DERSE HAZIRLIK Öðrenciler çocuk kitaplarýyla ilgili bir liste hazýrlar. TEMEL BECERÝLER Türkçeyi güzel ve etkili kullanma, yaratýcý düþünme, giriþimcilik, eleþtirel düþünme, esteti zevk kazanma. ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Çoktan seçmeli, açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, çalýþma yapraklarý, boþluk doldurma. 6 ETKÝNLÝKLER Öðrencilerden sessiz okuma yöntemi ile parçanýn okunmasý istenir. Parça okunurken anlamlarýný bilmedikleri kelimelerin altýnýn çizilmesi istenir. Kitapta mecaz ve gerçek anlamlý kelimelerle ilgili etkinlik yaptýrýlýr. Walt Disney (Volt Disney) in mikileri uyandý. Neredeyse dolandýrýlýyordu. Allah tan erken uyandý. Don Kiþot kýlýcýný saða sola sallýyordu. Havalar ýsýnýnca iþleri sallamaya baþladý. Yukarýdaki cümleler tahtaya yazýlýr ve gerçek anlam, mecaz anlam üzerinde konuþulur. Okuduklarý metin içinden gerçek ve mecaz anlamda kullanýlabilen baþka kelimeler bulmalarý istenir. Okuma tiyatrosu yöntemini uygulamak amacýyla sýnýf sekiz kiþilik gruplara ayrýlýr. Gruplarýn metni yeniden incelemelerini, metinde geçen kitaplarýný diyalog biçimine dönüþtürmelerini ve bir tiyatro metni oluþturmalarý istenir. Sevinç, üzüntü, sitem, öfke vb. duygularý verecek þekilde okuma çalýþmalarý yaptýrýlýr. Daha sonra bu cümleler tahtaya yazdýrýlýr. - Uzun zamandýr sizleri dinliyorum. - Þunu soracaðým size. - Bugün çok yüksek çýkýyor sesiniz! Öðrencilere metne iliþkin sorular oluþturma becerisi kazandýrmak amacýyla aþaðýda verilen cevap cümelelerini okumalarý istenir ve öðrencilere bunlarýn hangi sorularýn cevabý olabileceði sorulur. 1. Soru:... Cevap: Çünkü, kendisinin tüm dünya dillerine çevrildiðini, ayný zamanda dünyanýn en çok okunan kitabý olduðunu düþünmektedir. 2. Soru:... Cevap: Dünyadaki her çocuðun kitaplýðýnda olduðu, her çocuðun kendisine ait en az bir kitap okuduðu, komik olduðu kadar filozof olduðu için kendisiyle övünüyor. 3. Soru:... Cevap: Çok gizemli ve kapalý olduðu için fazla okunmadýðýný ve yalnýz kalacaðýný düþünüyor. Öðrencilere aþaðýdaki cümleler okunur. - Çok yaþa! - Gez babam gez. -Þu sokak senin bu sokak benim - Kolay gelsin. Öðretmen bu cümlelerin belli durumlarda söylenen kalýplaþmýþ sözler olduðunu söyler. Daha sonra öðrencilerden aþaðýdaki durumlarda söylenen kalýplaþmýþ ifadelere örnekler vermeleri istenir. - Çocuðunu uzak bir yere gönderen anne babaya... -Zor bir iþi yapmak zorunda olan kiþiye... - Yeni evlenen bir çifte... - Hasta olan bir kiþiye... - Doðum günü olan kiþiye... Öðretmen öðrencilere eki ve kökü sezdirmek amacýyla aþaðýdaki ekinliði yaptýrýr. Öðrencilerden küçük kaðýtlar çýkarmalarý istenir ve aþaðýda verilen kök ve ekleri istediðiniz düzende her öðrencinize bir ek veya kök gelecek þekilde yazdýrýrýz. Kökler Ekler Çöp - gý yaz -cu sor -ýcý yol -gu sol -lük Öðretmen, öðrencilerin kök ve ekin görevlerini sezmeleri için, köklerin küçük anlamlý en küçük parçalar olduðunu ve eklerin tek baþýna anlam taþýmadýðýna dikkat çeker. Daha sonra öðretmen, elindeki kaðýtta kök yazýlý olan bir öðrenciyi tahtaya kaldýrýr. Elinde ek olan öðrencilerden hangileri bu köke gelip anlamlý bir kelime oluþturuyorsa tahtaya çýkýp yan yana gelmelerini ve oluþturacaklarý anlamlý kelimeleri söylemelerini ister. Sýnýftaki öðrenciler ikiþerli gruplara ayrýlýr. Grup üyelerinden birine A birine B metni verilir. Gruplara tiyatro metni verilir ve doðaçlama (tiyatro) yapmalarý sözleriyle jest ve mimiklerin uyumuna dikkat etmeleri istenir. Daha sonra öðrencilerden küçük kaðýtlar çýkarmalarý istenir ve verilen kök ve ek örnekleri yazdýrýlýr.
ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝL BÝLGÝSÝ SÜRE/AY... OKUMA KÜLTÜRÜ Okuma Alýþkanlýðý Kitap Kütüphane Okur/okuyucu Okuma TEMA 1 ALT TEMA Alýþkanlýk DÝLBÝLGÝSÝ Kök Çeþitleri Ýsim kökü Fiil Kökü YAZIM Ünsüz benzeþmesi KAZANIMLAR 31. Okuma yöntem ve tekniklerini kullanýr. 32. Metnin konusunu belirler. 33. Metnin ana fikrini / ana duygusunu belirler. 34. Okuduklarýndaki öznel ve nesnel yargýlarý ayýrt eder. 35. Metindeki söz sanatlarýnýn anlatýma olan katkýsýný fark eder. 36. Metnin yazarý veya þairi hakkýnda bilgi edinir. 37. Okuma planý yapar. 38. Farklý türlerde metinler okur. 39. Konuþmaya uygun ifadelerle baþlar. 40. Konuþma öncesinde konuyla ilgili açýklamalar yapar. 41. Konuþmasýný belirlenen sürede ve teþekkür cümleleri ile sona erdirir. 42. Duygu, düþünce, hayal, izlenim ve deneyimlerini sözlü olarak ifade eder. 43. Yazdýklarýný baþkalarýyla paylaþýr ve onlarýn deðerlendirmelerini dikkate alýr. 44. Ýsim kökü ve fiil kökünü ayýrt eder. DERSE HAZIRLIK Öðretmen sýnýfa farklý aný örnekleri getirir. Anket örneðini tahtaya yazar ve bunu öðrencilerden defterlerine geçirmelerini ister. Araþtýrma: Öðretmen öðrencilere Bir yazar ve eseri hakkýnda bilgi edininiz adlý performans ödevlerinin sunumu için tarih belirler. TEMEL BECERÝLER Giriþimcilik, karar verme, yaratýcý düþünme. ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Çoktan seçmeli, açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, çalýþma yapraklarý. ETKÝNLÝKLER Eþ anlamlý kelimeler konusunu kavratmak amacýyla bir bulmaca hazýrlanýr. 1- Nizam 2. Kural 3. Deneyim 4. Engel 5. Güzel konuþma sanatý 6. Özen 7. Öðrenim 8. Ýliþki 9. Tartýþma 10. Þakacý kelimeleri yazdýrýlýr. Öðrencilerin bulmacadaki boþluklarý yukarýdaki kelimelerin eþ anlamlarýný bularak doldurmalarýný ister. Öðrencilerin okuduklarýnda öznel ve nesnel yargýlarý bulmalarýný saðlamak amacýyla aþaðýdaki cümleler tahtaya yazdýrýlýr. Bu cümlelerin öznel mi nesnel mi olduðunu karþýlarýndaki boþluða yazmalarý istenir. 1. Ýnsanýn okuduðu her þey benliðine iþler. (...) 2. Bacon un Denemeler adlý bir eseri vardýr. (...) 3. Yaðmurlu bir günde pencere önünde kitap okumak çok zevklidir. (...) 4. Ömer Seyfettin in 10 dan fazla hikâye kitabý vardýr. (...) 5. En ilgi çekici edebiyat türü hikâyedir. (...) 6. Sanatçýnýn son kitabý çok sattý. (...) Öðretmen, öðrencilerin fiil köklerini ve isim köklerini ayýrt edebilmeleri için mavi ve pembe renkli iki daire çizer ve kelimeleri yan tarafýna yazar. Öðrencilere fiil köklerini pembe daireye, isim köklerini mavi daireye koymalarýný ister. evli sordum gelmedi batý okul Öðretmen öðrencilerden bir konu seçmelerini ve seçtikleri konuyu boþ bir kaðýdýn ortasýna yazmalarý istenir. Çaðrýþým yoluyla bilinçaltýnda olan konuyla ilgili her þeyi, o konu etrafýndaki boþ kýsýmlara yazmalarý söylenir. Bilinçaltýndan çýkan kelimeleri alt alta sýralamalarýný ve kelimeler arasýnda baðlantý kurmalarý istenir. Herhangi bir noktaya gelindiðinde konunun hangi yönde ele alýnacaðýna karar vererek, yaþadýklarýndan, düþündüklerinden ve hayal ettiklerinden hareketle bir metin yazmalarý istenir. Cümlelerini açýk ve anlaþýlýr ifadelerle yazmalarýný, standart Türkçe kullanmalarý ve kurallarýna uymalarý istenir. Öðrenciler yazýlarýný tamamladýktan sonra arkadaþlarýyla paylaþmalarýný ve görüþlerini almalarý istenir. 8
ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA- - DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR 45. Sesini ve beden dilini etkili kullanýr. 46. Akýcý biçimde okur. 47. Kendisini þahýs ve kadrosunun yerine koyarak olaylarý, duygu, düþünce ve hayalleri yorumlar. 48. Okuduklarýný kendi hayatý ve günlük hayatla karþýlaþtýrýr. 49. Okuduðu metne farklý baþlýkla bulur. 50. Süreli yayýnlarý takip eder. 51. Kitaplýk, kütüphane, kitap fuarý ve kitabevlerinden faydalanýr. 52. Þiir ezberler, þiir dinletileri düzenler, ezberlediði þiirleri uygun ortamlarda okur. 53. Dinleyicilerle göz temasý kurar. 54. Düzgün, okunaklý ve iþlek bitiþik eðik yazý yla yazar. 55. Yapým eki ile çekim ekini ayýrt eder. DERSE HAZIRLIK Öðrenciler, sýnýta düzenlenecek kitap sergisi için kitap, dergi, gazete getirecekler. TEMEL BECERÝLER Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma, giriþimcilik, yaratýcý düþünme. ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Çoktan seçmeli, açýk uçlu sorular, kýsa cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma, uzun cevaplý soru tipleri. ETKÝNLÝKLER Öðrencilerden okuduklarý metindeki olay, yer, zaman, þahýs ve varlýk kadrosuyla ilgili unsurlarý belirlemeleri istenir. Öðrencilere bir yazma yarýþmasý düzenleyeceðini söyler. Yarýþmanýn konusunun okumanýn hayatýmýzdaki önemi olduðu belirtilir. Öðrencilerdeki yarýþma için þiir veya düz yazý biçiminde bir yazý yazmalarý söylenir. Yazýlarý deðerlendirerek ilk beþe giren öðrenciler öðretmen tarafýndan belirlenir. Belirlenen öðrenciler bir sonraki derste ilan edilir. 1. Öðrencilerden biri beþ, biri dört kiþi olmak üzere iki grup oluþturulur. 2. burun kelimesinin her bir A4 kaðýdýna yazmalarý istenir. 3. alýn ve isim kelimelerini de ayný þekilde A4 kaðýtlarýna yazarlar. 4. Beþ kiþilik gruba sýrasýyla bu kelimeleri sýnýfa gösterecekleri söylenir. 5. ý, I,u, ü, ünlü seslerini de yine biri bir A4 kaðýdýna olacak þekilde yazmalarý istenir. 6. Dört kiþilik gruptaki her öðrenciye bu seslerin yazýlý olduðu kaðýtlardan biri verilir. 7. Kelimeleri oluþturan harfleri tutan öðrencilerden önce burun kelimesini sýnýfa göstermeleri istenir. 8. Ünlü harflerden u ünlüsünün tutan öðrenciden de bir müddet sonra elindeki kaðýdý sýnýfýn görmesini saðlayacak þekilde burun kelimesinin sonuna gidip orada durmasý istenir. 9 u harfini tutan öðrencinin kelimenin sonunda durmasýyla burun kelimesinin ikinci hecesindeki u harfini tutan öðrencinin kaðýdý kopartarak çökmesi istenir. Ardýndan öðrencilere þu soru sorulur: - burun kelimesinde nasýl bir dðeiþiklik meydana geldi? Ünlü düþmesinin ne olduðu öðretmen tarafýndan açýklanýr. Öðretmen tahtaya baýz kelimeleri yazar. Daha sonra bu kelimeleri öðrencilerden, kök ve eklerine ayýrmalarýný ister. Eklerin hangi çeþit olduðunu yazmalarý istenir. kapýcýlar - kapý - cý - lar süzgün - süz-gün yapýt - yap-ýt Y.E. Y.E. Y.E. Ç.E. SÜRE/AY... OKUMA KÜLTÜRÜ Kitaplarýn Faydalarý Süreli Yayýn Okur/Okuyucu Arkadaþ Etajer Okumak Dost ALT TEMA DÝLBÝLGÝSÝ Yapým Ekleri Çekim Ekleri TEMA 1 YAZIM Ünlü Düþmesi 9
ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝL BÝLGÝSÝ SÜRE/AY... OKUMA KÜLTÜRÜ Okuma Sevgisi Kitap Yazar Okuma Okur/okuyucu Cývýltý Kök Çeþitleri Ýsim Kök Fiil Kök Ek Kök Ek Çeþitleri TEMA 2 ALT TEMA DÝLBÝLGÝSÝ Yapým Ekleri Çekim Ekleri KAZANIMLAR 56. Dinleme/izleme yöntem ve tekniklerini kullanýr. 57. Dinlediklerinin/izlediklerinin ana fikrini / ana duygusunu belirler. 58. Dinlediklerini/izlediklerini kronolojik sýra ve mantýk akýþý içinde özetler. 59. Dinlediklerine/izlediklerine iliþkin sorular oluþturur. 60. Ýpuçlarýndan hareketle dinlediklerine/ izlediklerine yönelik tahminlerde bulunur. 61. Dinlediklerinin/izlediklerinin öncesi veya sonrasýna ait kurgular yapar. 62. Dinlediklerini/izlediklerini dil ve anlatým yönünden deðerlendirir. 63. Yaþýna ve seviyesine uygun sanat ve bilim etkinliklerine dinleyici olarak katýlýr. 64. Çok yönlü iletiþim araçlarýndaki yayýnlardan ilgi, istek ve ihtiyaçlarýna uygun olanlarýný takip eder. 65. Uygun yerlerde vurgu, tonlama ve duraklama yapar. 66. Yazdýðý metni görsel materyallerle destekler. DERSE HAZIRLIK TEMEL BECERÝLER Türkçeyi doðru, güzel ve etkili kullanma, bilgi teknolojilerinden yararlanma, karar verme. ETKÝNLÝKLER Öðrencilere baþkalarýný dinlediðinizi beden dilinizle nasýl belli edersiniz? sorusu sorulur. Aldýðýnýz cevaplardan uygun olanlarý tahtaya yazýlýr. Öðrencilerden bu cevaplarý göz önünde bulundurarak sizi dinlemelerini isteyiniz. (1) Numaralý yerde dinlemeyi durdurunuz ve öðrencilerinize Sizce çocuk neyi merak ediyor olabilir? sorusu sorulur. Öðrencilerden cevaplarý aldýktan sonra dinletmeye devam ediniz. (2) numaralý yerde dinlemeyi durdurunuz ve öðrencilere Sizce bundan sonra ne olmuþ olabilir? Öðrencilerden cevaplarý aldrýktan sonra dinletmeye devam ediniz. (3) numaralý yerde dinlemeyi durdurunuz ve öðrencilere Sizce bundan sonra ne olabilir? sorusu sorulur. Öðrencilerden cevaplar alýndýktan sonra metni dinletmeye devam ediniz. Öðrencilerden dinledikleri hikâyeyi kronolojik sýra ve mantýk akýþý içinde sözlü olarak sýralamalarý istenir. Öðretmen sýnýfta iki öðrenci belirler. Bir kaðýda Kitap, geçmiþte geleceði birbirine baðlayan bir köprüdür. cümlesini yazar. Öðrencilerden birine bu sözün yazýlý olduðu kaðýdý veriniz. Öðrencilerinizin her birinin sýnýfýn en uzak iki noktasýnda durmasýný saðlayýnýz. Kaðýdý verdiðiniz öðrenciye kaðýttaki sözü diðer öðrencinin duyamayacaðý kadar alçak bir sesle okumasý istenir. Sýnýfa sözün anlaþýlmasýný neyin saðladýðý sorulur. Soruya verdikleri cevaba baðlý olarak öðenciler biraz sonra yapacaklarý konuþmada da iþitilebilir bir ses tonuyla konuþmalarý istenir. Öðrencilere bazý kelimeler yazdýrýlýr. Bu kelimeleri kök ve eklerine ayýrmalarý istenir. Kök ve ek çeþitleri de belirtilir. çekici - çek - ici F.K. Y.E. hayatlarýmýz - hayat - lar - ýmýz i.k. Ç.E. Ç.E. günlük - gün - lük i.k. Y.E. YAZIM Yazýmý Karýþtýrýlan Sözcükler ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Çoktan seçmeli, kýsa cevaplý sorular, açýk uçlu sorular, boþluk doldurma. 10
ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA- - DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR 67. Okuduklarýný kendi cümleleriyle, kronolojik sýra ve mantýk akýþý içinde özetler. 68. Okuduðu metinde geçen kelime, deyim ve atasözlerini cümle içinde kullanýr. 69. Okuduklarý ile ilgili duygu ve düþüncelerini arkadaþlarýyla paylaþýr. 70. Yazýya, konuyla ilgili kýsa ve dikkat çekici bir baþlýk bulur. 71. Yazma yöntem ve tekniklerini kullanýr. 72. Þiir yazar. 73. Þiir defteri tutar. 74. Gövdeyi kavrar. 75. Dinlenenin/izlenenin baðlamýndan hareketle kelime ve kelime gruplarýnýn anlamlarýný çýkarýr. 76. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki kiþinin sesini beden dilini etkili kullanma yönünden deðerlendirir. 77. Dinlediði/izlediði kiþinin sesini ve beden dilini etkili kullanma yönünden deðerlendirir. 78. Þiir dilinin farklýlýðýný ayýrt eder. 79. Þiirin kendisinde yarattýðý duygularý ifade eder. 80. Þiir, türkü, þarký türlerinde metinler ezberler. 81. Þiir, hikaye, masal dinletilerine katýlýr. 82. Yapým eklerinin iþlevlerini ve kelimeye kazandýrdýðý anlam özelliklerini kavrar. DERSE HAZIRLIK Öðrenciler, Atatürk'ün okuduðu kitaplarýn bir listesini çýkaracaklar. ETKÝNLÝKLER Öðrencilere Atatürk'ün fikir hayatýný oluþturan önemli kavramlar ve bu doðrultuda yaptýðý çalýþmalarla ilgili, etkinlik yaptýrýlýr. Bu kavramlar doðrultusunda Atatürk ün yaptýðý çalýþmalar da yazýlýr. Kavramlar hangi çalýþmayý açýklýyorsa onunla eþleþtirilir. Öðrencilere Atatürk ün hayatý ile ilgili metin okutulur. Okduklarý metinden hareketle Atatürk ün hayatýný ve cumhuriyetin ilan edilmesine kadar yaþanan olaylarý zaman sýrasýna göre özetlemeleri istenir. Öðrencilere gövde konusunu sezdirecek etkinlik yaptýrýlýr. Okul Okuma Bilim Araþtýrma Türk Dil Kurumu Türk Hava Kurumu Türk Tarih Kurumu kavramlarý yazýlýr. Dil Tarih Coðrafya Fakültesi yakýt - Yak - ýt kýþ - lýk F.K. Y.E. Ý.K. Y.E. Gövde göz- cü i.k. Y.E. Gövde Gövde gör - üþ F.K. Y.E. Gövde SÜRE/AY... TEMA 2 ATATÜRKÇÜLÜK ALT TEMA Atatürk'ün Hayatý Atatürk'ün Fikir Hayatý Ulus Ülkü Bilim Anlama Atatürk Türkiye Cumhuriyeti Millet Osmanlý Devleti Liman Askeri Rüþtiye Okul Ülkü Kongre Kuvay-ý Milliye Baðýmsýzlýk TEMEL BECERÝLER Türkçeyi güzel ve etkili kullanma, dilbilgisi konularýný pekiþtirme, kavrama, yaratýcý düþünme. ÝLÝÞKÝLENDÝRMELER D.D.: Sosyal Bilgiler (Tarih) dersi ile iliþkilendirir. Gövde DÝLBÝLGÝSÝ Gövde Çeþitleri Ýsim Gövdeleri Fiil Gövdeleri Yapým Eklerinin Ýþlevi Yapým Eklerinin Çeþitleri ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Kýsa cevaplý soru tipleri, uzun cevaplý soru tipleri, boþluk doldurma. YAZIM Sayýlarýn Yazýmý Sayýlara ve Kýsaltmalara Gelen Eklerin Yazýmý 11
ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝL BÝLGÝSÝ SÜRE/AY... ATATÜRKÇÜLÜK Atatürk'te Vatan ve Millet Sevgisi Atatürk ve Müzik Türk Tarih Kurumu Anýt Aný Sürçme Asýr Vatan Uluslar arasý Levha Müzik Devrimi Türk Müziði Öz Müzik Ezgi Devrim TEMA 2 ALT TEMA Öz Benlik DÝLBÝLGÝSÝ Hâl Ekinin Kullanýmý Ýsim Tamlamalarý KAZANIMLAR 83. Akýcý biçimde okur. 84. Okuduklarýndaki örtülü anlamlarý bulur. 85. Konuþma sýrasýnda uygun hitap ifadeleri kullanýr. 86. Karþýsýndakinin algýlamaktan zorluk çekemeyeceði bir hýzda ve akýcý bir biçimde konuþur. 87. Düþünce yazýlarý yazar. 88. Günlük tutar. 89. Noktalama iþaretlerini iþlevlerine uygun olarak kullanýr. 90. Hâl eklerinin iþlevlerini kavrar. 91. Dinlediklerine/izlediklerine iliþkin karþýlaþtýrmalar yapar. 92. Kaset, cd, film v.b. kaynaklardan kiþisel arþiv oluþturur. 93. Ýsim tamlamalarýnýn kuruluþ ve anlam özelliklerini kavrar. DERSE HAZIRLIK Öðrencilerden Atatürk'ün sanata verdiði önemi vurgulayan sözleri bulmalarý istenir. TEMEL BECERÝLER Türkçeyi etkili ve güzel kullanma, yaratýcý düþünme, giriþimcilik. ETKÝNLÝKLER Öðrencilerden metinde geçen kelimeleri cümlede kullanmalarý istenecek. Öðrencilerden Atatürk'ten Anýlar adlý metindeki her bir anýya kýsa ve dikkat çekici bir baþlýk bulmalarý istenecek. Öðrencilerden Atatürk ün kiþilik özelliklerinden ilk gelenleri tahtaya yazarak beyin fýrtýnasý yapmalarý saðlanýr. Ardýndan belirlediðiniz öðrencilerden tahtada yazýlanlara bakarak Atatürk ün kiþilik özellikleriyle ilgili konuþma yapmalarý istenir. Öðrencilerden içeriðe uygun cümleler kurmalarý istenir. Noktalý virgül ile ilgili etkinlik yapýlýr. Cümleler tahtaya yazýlýr ve bu cümlelerde kullanýlan noktalý virgülün hangi amaçla kullanýlmýþ olabileceði yazýlýr. Yarýþmaya kýz öðrencilerden Þeyma, Lale, Gönül; erkek öðrencilerden ise Recep, Kasým ve Uður katýlacak. Türkiye, Ýngiltere ülke; Ankara, Londra þehir adlarýdýr. Öðrencilere isim tamlamasý ile ilgili etkinlik yapýlýr. Çeþitli kelime gruplarý yazdýrýlýr. Sonra bunlarýn hangi çeþit olduðunu karþýlarýna yazmalarý istenir. Bulutlarýn arkasý (Belirtili Ýsim Tamlamasý) Bahar sabahý (Belirtisiz Ýsim Tamlamasý) Dalga hýþýrtýlarýnýn gürültüsü (Zincirleme Ýsim Tamlamasý) Doða sevinci (Belirtili Ýsim Tamlamasý) Ýki nokta ile ilgili etkinlik yapýlýr. Kendimi taktim edeyim: Doktor Kerem Sarý Buðdayla arpadan baþka ne birer bu topraklarda? Ziraatçý sayar: - Yulaf, pancar, tütün... Ýki noktanýn hangi sebeplerle kullanýldýðý açýklanýr. YAZIM Günlük Özet Çýkarma Noktalý Virgül Noktalý Virgül Ýki Nokta ÝLÝÞKÝLENDÝRMELER D.D.: Sosyal Bilgiler (Tarih) dersi ile iliþkilendirir. ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Çoktan seçmeli, kýsa cevaplý soru tipleri, çalýþma yapraklarý. 12
ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝNLEME/DÝNLEME - DÝL BÝLGÝSÝ KAZANIMLAR 94. Yazýsýný bir ana fikir etrafýnda planlar. 95. Sýfat tamlamalarýnýn kuruluþ ve anlam özelliklerini kavrar. 96. Metindeki sebep-sonuç iliþkilerini fark eder. 97. Konuþmasýný içerik yönünden deðerlendirir. 98. Yazýsýna konunun ve türün özelliðine uygun bir giriþ yapar. 99. Yazma ve yöntem ve tekniklerini kullanýr. ETKÝNLÝKLER Öðrenciler okuduklarý metnin baðlamýndan hareketle anlamlarýný bilmedikleri kelimelerin deyim ve atasözlerinin anlamlarý bulunur. Öðrenciler okuduklarý metni kýsaca anlatýr. Sýfat tamlamalarý ile ilgili etkinlik yaptýrýlýr. Güzel kýz (sýfat tamlamasý) Ýyi insan (sýfat tamlamasý) Hatýrlý çocuk (sýfat tamlamasý) Temiz ev (sýfat tamlamasý) Öðrenciler birikimlerini harekete geçirmek amacýyla aþaðýdaki sorular öðrencilere sorulur. Geçmiþte yaþadýðýnýz ve ders aldýðýnýz bir olayý anlatýnýz. Tarihimizi öðrenmek niçin önemlidir? Öðrencilere metinde geçen fert, millet, tarih, devlet, meziyet, ecdat, devlet, asýr, kongre, seminer kelimelerini sözlük sýrasýna göre dizerler. SÜRE/AY... TEMA 2 ATATÜRKÇÜLÜK ALT TEMA Vatandaþlýk Görevleri Atatürk ün Tarihimize Verdiði Önem DERSE HAZIRLIK Öðrenci: Atasözleri ve deyimler sözlüðü getirir. Öðrenim Sosyal Kültürel Türk Medeni Kanunu Kadýn Fazilet Aile Ekonomik TEMEL BECERÝLER Yaratýcý düþünme, araþtýrma, iletiþim kurma, giriþimcilik. DÝLBÝLGÝSÝ Ýsim Tamlamasý Sýfat Tamlamasý ÝLÝÞKÝLENDÝRMELER D.D.: Sosyal Bilgiler (Tarih) dersi ile iliþkilendirilir. Eðik Çizgi YAZIM ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Boþluk doldurma, açýk uçlu soru tipleri, kýsa cevaplý soru tipleri. 13
ÖÐRENME ALANI : OKUMA-YAZMA-KONUÞMA-DÝNLEME-DÝL BÝLGÝSÝ 3.1 SÜRE/AY... DUYGULAR VE HAYALLER Mutluluk Kibir Özlem Eðitim Ýnsan Çevre Kýzýlay Kan Mutluluk Coþku Mutlu Toplum Fabl Fýrtýna Gövde Karayel Özlem TEMA 3 ALT TEMA Hayal Duygu DÝLBÝLGÝSÝ Yapým Ekleri Birleþik Kelimeler (3.2) Basit Türemiþ (3.3) Türemiþ Kelimeler (3.3) YAZIM Soru Edatý'nýn mi (3.1) De, da yazýmý (3.2) Ki nin Yazýmý (3.3) KAZANIMLAR 100. Metni oluþturulan unsurlar arasýndaki geçiþ ve baðlantýlarý fark eder. 101. Yabancý dillerden alýnmýþ, dilimize henüz yerleþmemiþ kelimelerin yerine Türkçelerini kullanýr. 102. Olaylarý ve bilgileri sýraya koyarak anlatýr. 103. Olay yazýlarý yazar. 104. Yapým eklerinin iþlevlerini ve kelimeye kazandýrdýðý anlam özelliklerini kavrar. 105. Metnin türüyle ilgili özellikleri kavrar. 106. Ayný kavram alanýna giren kelimeler, anlam farklýlýklarýný dikkate alarak kullanýr. 107. Uygun yerlerde vurgu, tonlama ve duraklama yapar. 108. Duygu, düþünce, hayal, izlenim ve deneyimlerini sözlü olarak ifade eder. 109. Birleþik kelimeyi kavrar. 110. Metindeki söz sanatlarýnýn anlatýma olan katkýsýný fark eder. 111. Konuþma öncesinde açýklamalar yapar. 112. Yazdýklarýný baþkalarýyla paylaþýr ve onlarýn deðerlendirmelerini dikkate alýr. 113. Basit, türemiþ ve birleþik kelimeleri ayýrt eder. DERSE HAZIRLIK Öðrenciler Kýzýlay ile ilgili bir þiir, afiþ vb. getirecek. Öðretmen La Fontaine, Ezop, Beydeba'dan fabl örnekleri getirir. Öðretmen sýnýfa bir þiir kaseti veya bir antolojisi getirir. TEMEL BECERÝLER Yaratýcý düþünme, Türkçeyi etkili kullanma, giriþimcilik, araþtýrma. ÖLÇME VE DEÐERLENDÝRME Açýk uçlu soru tipleri, çalýþma yapraklarý, boþluk doldurma. 14 ETKÝNLÝKLER Öðrencilere, bir masal okutulur ve masalýn sonunu tahmin ederek yazmalarý söylenir. Soru edatý mi nin yazýmýyla ilgili etkinlik yaptýrýlýr. Yardýmlaþma, mutluluk kavramlarý üzerinde konuþulur. Aþaðýdaki sorular öðrencilere yöneltilir. 1. Yardýmlaþmayý seviyor musunuz? 2. Ýmkânýnýz olsa kimlere, nasýl yardým etmek isterdiniz? Öðrencilere cümleler yazdýrýlýr. Bu cümlelerde geçen mi soru edatýnýn cümleye ne gibi anlamlar kattýðý hakkýnda konuþulur. Karagöz oyunu baþladý mý? Sýdýka nine çýnarým kesilecek mi? Öðrencilere, karþýsýndakinin deðer yargýlarýný, duygu ve düþüncelerini anladýðýný hissettirecek etkili bir iletiþim kurmak amacýyla kendisini baþkasýnýn yerine koyarak (empati kurarak) konuþma yöntemini kullanacaklarý söylenir. Bugün sýnýfta yaþananlarý hiç unutmayacaðým. cümlesi tahtaya yazýlýr. Öðrencilerden iþitilebilir bir sesle konuþmalarý istenir. Ardýndan öðrencilerden bu cümleyi sýraýsyla korku, sevinç ve üzüntü duygularýyla ifade etmeleri istenir ve konuþmalarý sýrasýnda da bu örnekte uyguladýklarý gibi vurgu, tonlama ve duraklamaya dikkat etmeleri istenir. Öðrenciler beþ gruba ayrýlýr. Kendi grup arkadaþalrý ile birlikte bir fabl seçip fabldaki kahramanlarý canlandýrmaya yönelik kostümler getirmeleri istenir. Öðrencilere teþhis (kiþileþtirme) sanatýný kavratmak amacýyla ilgili bir etkinlik yapýlýr. Cümleler yazdýrýlýr. Bu cümlelerdeki teþhis sanatýný bulmalarý istenir. Ufukta gülüp duruyor alev saçlý bir güneþ. Ýki aðaç baþ baþa seyrediyor gökleri Gel þu dünyayý kirli libasýndan soy. Öðrencilere de, da larla ilgili etkinlik yaptýrýlýr. Uzun zamandýr boyanmayan okul binasý, kir içinde kalmýþtý. Hasan yaþýndan da küçük gösteriyordu. Kurdeleler ay ýþýðýnda parlýyordu. Bir düþünün, biz gençler de bu vatanýn parýldayan güneþleri deðil miyiz? Yukarýda altý çizi de, da lar cümleden çýkarýlýrsa ne gibi bir deðiþiklik olur? Sorusu sorulur. Öðrencilere okuduklarý bir þiir veya parçada geçen bilinmeyen kelimeleri bulmalarýný ve bu kelimelerin anlamlarýný bulmalarý istenir. Bulduklarý bilinmeyen kelimelerin her birini ayrý ayrý kaðýtlara, kelimelerin anlamlarýný ayrý ayrý kaðýtlara yazmalarý isenir. Sonra bu kaðýtlarý bir kutunun içine koyacaklar. Her derste bir öðrenci bu kutudan bir kaðýt seçecek ve seçtiði kaðýtta kelime çýkarsa, kelimenin anlamýný, anlam çýkarsa da kelimeyi bulmalarý istenir. Öðrencilere yapýsý bakýmýndan kelimelerle (basit, türemiþ, birleþik) ilgili etkinlik yaptýrýlýr. Aþaðýdaki kutularda verilen kelimeler biri bir yönüyle diðerlerinden farklýdýr. Farklý olan kelimeyi örnekteki gibi yuvarlak içine alýnýz. 1. benlik biberlik çelik güzellik 2. toprak baþak bardak saçak 3. kazý kazak kazma kazýntý 4. uçaksavar uçurum uçurtma uçak