Ders: Hayat bilgisi Ünite: Evimiz-Ailemiz Konu: Evin bölümleri ve ev eşyaları Süre : 40 (10.10-10.50) Sınıf: 5/A Öğretmen: Nazan GÜNCÜ DERS PLANI 19.12.2011 Amaçlar: Mert için belirlenen amaçlar: Resimli kartı gösterilen eşyanın ismini Bu ne? diye sorulduğunda 10 denemenin 9 unda eşyanın ismini doğru olarak söyler. Resimli kartı gösterilen eşyanın ismini Bu ne? diye sorulduğunda 10 denemenin 9 unda eşyanın ismini doğru olarak yazar. Hakan için belirlenen amaçlar: İki resimli kart arasından istenilen eşyayı hangisi mutfak eşyası diye sorulduğunda 10 denemenin 9 unda doğru olarak gösterir. Yedek amaçlar: Öğrenci iki resimli kart arasından ismi söylenen eşyayı 10 denemenin 9 unda doğru olarak gösterir. Bu amaçların alınma sebebi: Hakan zaman zaman bilmediğini düşündüğümüz becerileri yerine getirmekte böyle bir durumda başka bir becerinin öğretimine geçilmesi zorunlu olmaktadır. Olası durumlara karşı yedek bir amaç almak ve hazırlıklı gitmek verim ve etkililik açısından önem kazanmaktadır. Dilber ve Melih için belirlenen amaçlar: Öğrenci istenildiğinde önüne konan iki resimli kart arasından mutfak resmini göster dendiğinde 10 denemenin 9 unda mutfağı doğru olarak gösterir. Öğrenci istenildiğinde önüne konan iki resimli kart arasından tuvalet resmini göster dendiğinde 10 denemenin 9 unda tuvaleti doğru olarak gösterir. Yöntemler: 1
Hakan ve Mert için; sabit bekleme süreli öğretim yöntemi kullanılacaktır. Hedef uyaran Mert: Bu ne? Hedef uyaran Hakan: hangisi mutfak eşyası? yı göster? Öğretim Oturumlarının Sayısı: 40 dakikalık ders süresi içinde 3 öğretim oturumuna yer verilecektir. Yanıt aralığı : 4 saniye Kontrol edici ipucu: Jest + sözel ipucu kullanılır. 0 saniyeli bekleme süreli deneme sayısı: En az 5 deneme Hakan için, Mert için 0 saniyeli bekleme süreli denemeye er verilmeyecektir. 4 saniye bekleme süreli deneme sayısı: Hakan ve Mert için bir oturumda 10 tane saniye bekleme süreli deneme yapılacaktır. Bireyin Tepkilerine Verilecek Yanıt: Öğrenci; - İpucundan önce doğru tepki verirse; yiyecek pekiştireci ve sözel pekiştireçle pekiştirilecektir. - İpucundan sonra doğru tepki verirse; yalnızca sözel pekiştireçle pekiştirilecektir. - İpucundan önce yanlış tepkide; öğrenciye beklemesi gerektiği söylenerek, hedef davranışa model olunacaktır. - İpucundan sonra yanlış tepkide; Sözel ve jest ipucu kullanılarak hata düzeltmesi yapılacaktır. - Tepkide bulunmama durumunda; fiziksel ipucu kullanılarak öğrencinin istenen eşyanın olduğu resmi göstermesi sağlanacaktır. Dilber ve Melih için; Eş zamanlı ipucuyla öğretim yöntemi kullanılacaktır. Hedef Uyaran: Hangisi mutfak? Hangisi tuvalet? Kontrol Edici İpucu: Bu mutfak/ tuvalet (sözel+jest ipucu) Yanıt aralığı: 0 saniye Öğretim Oturumlarının Sayısı: 40 dakikalık ders süresi içinde 3 öğretim oturumu yapılacaktır. Bireyin Tepkilerine Verilecek Yanıt: Doğru Tepkiler: Öğrencinin doğru tepkileri, sözel/sosyal pekiştireç kullanılarak pekiştirilir. 2
Yanlış Tepkiler: Yanlış tepkiler yönergenin ve kontrol edici ipucunun tekrar edilmesi veya fiziksel ipucu kullanılarak düzeltilir. Tepkide Bulunmama: Fiziksel ipucu ve sözel ipucu kullanılarak, öğrencinin doğru tepkide bulunması sağlanır. İpuçları: Mert için sözel ipucu; Melih, Dilber ve Hakan için jest+ sözel ipucu kullanılacaktır. Melih ve Dilber için gerektiğinde tam fiziksel ipucu kullanılabilir. Pekiştireçler ve Pekiştirme Tarifesi: Amaçlar edinim düzeyine olduğundan, sürekli pekiştirme tarifesi kullanılacaktır. Doğru tepkiler yiyecek ve sosyal pekiştireçlerle, ipucundan sonra gelen tepkiler sözel olarak pekiştirilecektir. Hata Düzeltmesi: Sabit bekleme süreli öğretimde öğrencinin tepki vermemesi veya yanlış tepkisinden sonra kontrol edici ipucu sunulur ve diğer denemeye geçilir. Eş zamanlı ipucuyla öğretimde yönerge tekrar edilir ve kontrol edici ipucu sunulur yani deneme tekrar edilir. Öğretimde Kullanılacak Araç-Gereçler: Mert için, Bulaşık makinasının bulunduğu resimli kart Çamaşır makinasının bulunduğu resimli kart Fırının bulunduğu resimli kart Ev telefonunun bulunduğu resimli kart Müzik setinin bulunduğu resimli kart Saç kurutma makinasının bulunduğu resimli kart Ütünün bulunduğu resimli kart Bilgisayarın bulunduğu resimli kart Elektrik süpürgesinin bulunduğu resimli kart Buzdolabının bulunduğu resimli kart Televizyonun bulunduğu resimli kart 3
Hakan için, 1. Araç seti: Kahve fincanının ve piyanonun bulunduğu resimli kart 2. Araç seti: Tavanın ve diş fırçasının bulunduğu resimli kart 3. Araç seti: Tencerenin ve flütün bulunduğu resimli kart 4. Araç seti: Çaydanlığın ve tarağın bulunduğu resimli kart 5. Araç seti: Kaşığın ve koltuğun bulunduğu resimli kart 6. Araç seti: Tabağın ve silginin bulunduğu resimli kart 7. Araç seti: Bardağın ve tahtanın bulunduğu resimli kart 8. Araç seti: Çatalın ve yapıştırıcının bulunduğu resimli kart 9. Araç seti: Sürahinin ve sıranın bulunduğu resimli kart 10. Araç seti: Bıçağın ve kalemin bulunduğu resimli kart Dilber için, Mutfağın öğretimi için; 1. Araç seti: mutfak ve salonun bulunduğu resimli kart 2. Araç seti: mutfak ve spor salonunun bulunduğu resimli kart 3. Araç seti: mutfak ve sınıfın bulunduğu resimli kart 4. Araç seti: mutfak ve tuvalet bulunduğu resimli kart 5. Araç seti: mutfak ve balkon bulunduğu resimli kart 6. Araç seti: mutfak ve yemekhanenin bulunduğu resimli kart Tuvaletin öğretimi için; 1) Araç seti: tuvalet ve salonun bulunduğu resimli kart 2) Araç seti: tuvalet ve spor salonunun bulunduğu resimli kart 3) Araç seti: tuvalet ve sınıfın bulunduğu resimli kart 4) Araç seti: tuvalet ve mutfağın bulunduğu resimli kart 5) Araç seti: tuvalet ve balkon bulunduğu resimli kart 6) Araç seti: tuvalet ve yemekhanenin bulunduğu resimli kart Melih için, Mutfağın öğretimi için; 1. Araç seti: mutfak ve salonun bulunduğu resimli kart 2. Araç seti: mutfak ve spor salonunun bulunduğu resimli kart 3. Araç seti: mutfak ve sınıfın bulunduğu resimli kart 4. Araç seti: mutfak ve tuvalet bulunduğu resimli kart 4
5. Araç seti: mutfak ve balkon bulunduğu resimli kart 6. Araç seti: mutfak ve yemekhanenin bulunduğu resimli kart Tuvaletin öğretimi için; 1) Araç seti: tuvalet ve salonun bulunduğu resimli kart 2) Araç seti: tuvalet ve spor salonunun bulunduğu resimli kart 3) Araç seti: tuvalet ve sınıfın bulunduğu resimli kart 4) Araç seti: tuvalet ve mutfağın bulunduğu resimli kart 5) Araç seti: tuvalet ve balkon bulunduğu resimli kart 6) Araç seti: tuvalet ve yemekhanenin bulunduğu resimli kart Etkinliklerde Kullanılacak Olan Araç-Gereçler: Labut devirme oyunu için; 5 adet içi su dolu pet şişe Bir adet top. Hayvanlar şarkısı için resimli kartlar. Ortam (Kroki): 5
İşleniş: Hayat bilgisi dersi pazartesi gününün ikinci dersidir. Nazan öğretmen Dilber ile, Gülistan öğretmen Melih ile, Tülin öğretmen Mert ile, Perihan öğretmen de Hakan ile çalışmak üzere kendileri için ayrılan yerlere otururlar. Önceden incelenmiş ve Nazan öğretmen tarafından hazırlanmış olan plan ve araç-gereçleri kullanarak öğretim yaparlar. Öğretim yukarıda belirtilen amaçlar ve yöntemle birebir olmalıdır. Hazırlanmış olan bu plan tüm öğretmenlere önceden verilir ve işleyiş konusunda açıklamalarda bulunulur. Sınıf dört öğrenciyle de rahat çalışılabilecek hale getirilir. Öğretmenler ve öğrenciler zil çaldığında sınıftaki yerlerini alırlar (yerine oturmayan öğrenciler yardımla ya da otur yönergesiyle yerlerine oturtulur.). Nazan öğretmen tüm sınıfın karşısında ayakta durur ve dersimiz hayat bilgisi, bugün sizlerle çok güzel bilgiler öğreneceğiz ve çok güzel etkinlikler yapacağız. Öğrencilere kullanılacak materyaller ve pekiştireçler gösterilir. dersimizde bunlarla çalışacağız eğer güzel çalışırsanız bunlardan alabileceksiniz. denir ve araç gereçler yerine konur. Sonra dersimize başlamadan önce güzel bir şarkı söyleyelim beraber. der. Giriş etkinliği: güzel evim şarkısı ile derse giriş yapılır. GÜZEL EVİM Kapı, pencere, duvar Herkesin bir evi var Bizimki şu tek katlı, Kutu gibi pek tatlı. Orda doğdum, büyüdüm Emekledim yürüdüm Yazın korur sıcaktan Kışın soğuktan kardan Şu sokaktan girilir Hemen kolay bulunur Adres alın yine de Buyrun gelin bize de (ev resmi üzerinde kapı pencere ve duvar resimleri gösterilerek şarkı söylenir.sıcak soğuğu ifade eden hareketler yaptırılır.) 6
Not: öğrencilerin yeni öğrenecekleri bir şarkı olması bağlamında şarkı iki kez tekrar edilerek öğrenmeleri pekiştirilmelidir. Bu şarkının ardından öğrencilerin kollarını bağlaması için şaklat şarkısı söylenir: Şaklat, şaklat, şaklat şaklat şaklat(eller birbirine vurulur) Şıklat, şıklat, şıklat şıklat şıklat(parmaklar şıklatılır) Döndür, döndür, döndür döndür döndür(eller döndürülür avuç içleri bir aşağıya bir yukarıya bakacak şekilde) Salla salla salla salla salla Elleri kolları bağlaaaa(kollar bağlanır). Şarkı bittikten sonra Aferin size, şarkıyı çok güzel söylediniz ve kollarınızı çok güzel bağladınız. denir ve çak hareketini tüm öğrencilere yapar. Pekiştireç kabından sevdikleri yiyecek verilir. Her öğretmen çalışacağı öğrenci ile karşılıklı oturur. (Çalışılacak araçlarla beraber) Derse başlanır. 1. Öğretim Oturumu: Nazan öğretmen ve Dilber; Nazan öğretmen ve Dilber karşılıklı otururlar. Geçen hafta öğretimi yapılan mutfağın ve tuvaletin öğretimi tekrarlatılacaktır. Çünkü öğrenciler edinime ulaşmamışlardır. Öğretmen Dilber dersimiz hayat bilgisi şimdi seninle mutfağı öğreneceğiz. Benimle çalışmaya hazır mısın? dedikten sonra öğrenciden hazır olduğuna dair herhangi bir jest, işaret, gülücük vs. aldıktan sonra derse başlanır. Öğretmen Dilber in önüne mutfak ve salonun bulunduğu resimli kartları koyar ve 0 saniyeli denemelerden ilkini gerçekleştirir. Hangisi mutfak? hedef uyaranından sonra bu mutfak kontrol edici ipucu sunulur.(jest+sözel ipucu) şimdi sen göster diyerek öğrenciden tepki beklenir. Öğrenci doğru tepkisinde yiyecekle, sözel ve sosyal ipucuyla pekiştirilir. Yanlış tepkisinde deneme tekrar edilir. Beceri yönergesi tekrar sunulur hangisi mutfak? hemen ardından bu mutfak diyerek öğrenciden göstermesi istenir. Öğrenci gene yanlış tepki verirse tam fiziksel ipucu kullanılarak mutfak resmini göstermesi sağlanır ve diğer denemeye geçilir. Tepki vermediği durumlarda fiziksel ipucu kullanılarak mutfak resminin üzerine öğrencinin eli getirilir ve bu mutfak denir. Bu şekilde her bir araç seti ile aynı şekilde denemeler tamamlanır. Deneme sayısı öğrencinin o günkü durumuna ve sınıfın durumuna göre çoğaltılmalı veya aynı sayıda kalmalıdır. Toplam 7 araç setiyle en az 7 deneme bir oturumda mutlaka yapılmalıdır. 7
Etkinlik : mutfak resminin olduğu boyama kağıdıöğrenciye verilir ve boyaması için tam fiziksel yardımda bulunulur. Etkinlik bitiminde yine ben deme/ kendini gösterme çalışması yaptırılır ve çalışma panoya astırılır. Öğrenci çalışmayı tamamladığı anda yiyecekle pekiştirilir. Gülistan öğretmen ve Melih; Gülistan öğretmen ve Melih karşılıklı otururlar. Geçen hafta öğretimi yapılan mutfağın ve tuvaletin öğretimi tekrarlatılacaktır. Çünkü öğrenciler edinime ulaşmamışlardır. Öğretmen Melih dersimiz hayat bilgisi şimdi seninle mutfağı öğreneceğiz. Benimle çalışmaya hazır mısın? dedikten sonra öğrenciden hazır olduğuna dair herhangi bir jest, işaret, gülücük vs. aldıktan sonra derse başlanır. Öğretmen Dilber in önüne mutfak ve salonun bulunduğu resimli kartları koyar ve 0 saniyeli denemelerden ilkini gerçekleştirir. Hangisi mutfak? hedef uyaranından sonra bu mutfak kontrol edici ipucu sunulur.(jest+sözel ipucu) şimdi sen göster diyerek öğrenciden tepki beklenir. Öğrenci doğru tepkisinde yiyecekle, sözel ve sosyal ipucuyla pekiştirilir. Yanlış tepkisinde deneme tekrar edilir. Beceri yönergesi tekrar sunulur hangisi mutfak? hemen ardından bu mutfak diyerek öğrenciden göstermesi istenir. Öğrenci gene yanlış tepki verirse tam fiziksel ipucu kullanılarak mutfak resmini göstermesi sağlanır ve diğer denemeye geçilir. Tepki vermediği durumlarda fiziksel ipucu kullanılarak mutfak resminin üzerine öğrencinin eli getirilir ve bu mutfak denir. Bu şekilde her bir araç seti ile aynı şekilde denemeler tamamlanır. Deneme sayısı öğrencinin o günkü durumuna ve sınıfın durumuna göre çoğaltılmalı veya aynı sayıda kalmalıdır. Toplam 7 araç setiyle en az 7 deneme bir oturumda mutlaka yapılmalıdır. Etkinlik : mutfak resminin olduğu boyama kağıdıöğrenciye verilir ve boyaması için tam fiziksel yardımda bulunulur. Etkinlik bitiminde yine ben deme/ kendini gösterme çalışması yaptırılır ve çalışma panoya astırılır. Öğrenci çalışmayı tamamladığı anda yiyecekle pekiştirilir. Perihan öğretmen ile Hakan; Perihan öğretmen ve Hakan karşılıklı otururlar. Öğretmen Hakan dersimiz hayat bilgisi şimdi seninle mutfak eşyalarını öğreneceğiz. Benimle çalışmaya hazır mısın? dedikten sonra öğrenciden hazır olduğuna dair herhangi bir jest, işaret, gülücük vs. aldıktan sonra derse başlanır. Öğretmen Hakan ın önüne araç setlerinden ilki olan kahve fincanı ve piyano resmini koyar. Hakan hangisi mutfak eşyası beceri yönergesinden sonra hemen kahve fincanı mutfak eşyasıdır der ve eliyle işaret eder. Ardından sen göster diyerek öğrencinin tepki vermesini bekler. (Hakan a yalnızca bu mutfak eşyasıdır demek erine eşyanın ismini de söylemekte bir sakınca yoktur. Çünkü Hakan çabuk öğrenen bir öğrencidir. İsimleri kolayca 8
aklında tutabilmektedir.) Öğrencinin doğru tepkileri yiyecekle, sözel ve sosyal pekiştireçle pekiştirilir. Bu 0 saniyeli ilk denemenin ardından 10 araç setinin onu da bu şekilde öğrenciye öğretilir. Yani ilk oturum 0 saniye bekleme süreli denemelerle tamamlanır. Öğrenci çabuk kavradığı için diğer iki oturumda bekleme süreli denemelere geçilebilmektedir. Öğrencinin yanlış tepkileri veya tepkisizliği denemeyi tekrarlayarak düzeltilir. Tepkisiz kaldığında fiziksel ipucu ile doğru kartı göstermesi sağlanır. Etkinlik: Öğrenci geçen haftalarda devamsızlık yapmıştır. Bu nedenle isim ve nesne kartı eşleme çalışması hazırlanmasına rağmen yaptırılamamıştır. Bu hafta bu çalışma ara etkinlik olarak öğrenciye yaptırılacaktır.. Tülin öğretmen ve Mert; Tülin öğretmen ve Mert karşılıklı otururlar. Öğretmen Mert dersimiz hayat bilgisi şimdi seninle ev eşyalarını öğreneceğiz. Benimle çalışmaya hazır mısın? dedikten sonra öğrenciden hazır olduğuna dair herhangi bir jest, işaret, gülücük vs. aldıktan sonra derse başlanır. Mert e çamaşır makinası resmi gösterilir. bu ne? hedef uyaranı sunulur. Ardından 4 saniye tepki vermesi için beklenir. Öğrencinin doğru tepkisi çoşkulu biçimde sözel olarak pekiştirilir. Öğrencinin yanlış tepkisinde bu çamaşır makinası denir ve tepkisi beklenir. Öğrenci tepkisiz kaldığında da yine kontrol edici ipucu sunulur ve öğrenciden tepki beklenir. Öğrenci tekrarladığında coşkulu olmayan biçimde pekiştirilir. Diğer denemeye geçilir. Bu kez fırın resmi öğrenciye gösterilir ve Mert bu ne?/ Bu hangi ev eşyası? diye sorulur. Öğrencinin ipucundan önceki tepkileri yiyecekle ve coşkulu biçimde pekiştirilir. Bu şekilde tüm ev eşyaları öğrenciye 4 saniye bekleme süreli denemelerle öğretilir. (Mert ile sadece 4 saniyeli denemelere yer verilmesinin nedeni öğrencinin bazı ev eşyalarını tanıdığını ve ifade edici dil kullanımında iyi olduğunu düşünmemizden kaynaklanmaktadır.) Etkinlik: Mert bulmaca çözmeyi çok sevmektedir. Bunun için konuyla alakalı olan ev eşyalarının isimlerinin bulunduğu bir bulmaca öğrenciye verilir. Çalışmayı doğru tamamlayan öğrenci pekiştirilir ve çalışmayı panoya asması istenir. Geçiş etkinliği: Labut devirme oyunu oynanır. Öğrenciler arka arkaya sıraya girerler. Labutlar da yaklaşık 2.5 metre uzağa dizilir. İlk sıradaki öğrencinin eline bir top verilir ve labutları devirmesi için yönerge sunulur. Bu yönerge her bir öğrencinin düzeyine göre değişmelidir. Amaç şişeleri devirmektir. Bir şişe bile deviren öğrenci çoşkulu biçimde alkışlanacaktır. Bu oyunun öncesinde 9
öğretmenlerden biri öğrencilere model olacak ve şişeleri o devirecektir. Tüm sınıf o öğretmeni alkışlayacaktır. Böylece öğrenciler bunu yaptıklarında ne kazanacağını görmüş olacaktır. 2. Öğretim oturumları: Nazan öğretmen ve Dilber; Nazan öğretmen ve Dilber karşılıklı otururlar. Evet Dilber şimdi mutfağı öğrenmeye devam edeceğiz. Benimle çalışmaya hazır mısın? dedikten sonra öğrenciden hazır olduğuna dair herhangi bir jest, işaret, gülücük vs. aldıktan sonra derse başlanır. Öğretmen Dilber in önüne mutfak ve salonun bulunduğu resimli kartları koyar ve 0 saniyeli denemelerden ilkini gerçekleştirir. Hangisi mutfak? hedef uyaranından sonra bu mutfak kontrol edici ipucu sunulur.(jest+sözel ipucu) şimdi sen göster diyerek öğrenciden tepki beklenir. Öğrenci doğru tepkisinde yiyecekle, sözel ve sosyal ipucuyla pekiştirilir. Yanlış tepkisinde deneme tekrar edilir. Beceri yönergesi tekrar sunulur hangisi mutfak? hemen ardından bu mutfak diyerek öğrenciden göstermesi istenir. Öğrenci gene yanlış tepki verirse tam fiziksel ipucu kullanılarak mutfak resmini göstermesi sağlanır ve diğer denemeye geçilir. Tepki vermediği durumlarda fiziksel ipucu kullanılarak mutfak resminin üzerine öğrencinin eli getirilir ve bu mutfak denir. Bu şekilde her bir araç seti ile aynı şekilde denemeler tamamlanır. Deneme sayısı öğrencinin o günkü durumuna ve sınıfın durumuna göre çoğaltılmalı veya aynı sayıda kalmalıdır. Toplam 7 araç setiyle en az 7 deneme bir oturumda mutlaka yapılmalıdır. Mutfağın öğretim oturumunun ardından bu ikinci oturuma ek olarak bir de tuvalet öğretimi yapılacaktır. Öğrencinin önüne tuvalet ve mutfağın bulunduğu resimli kartlar konur. hangisi tuvalet? hedef uyaranından hemen sonra(0 saniye) bu tuvalet diyerek kontrol edici ipucu tuvalet resminin jestsel olarak işaret edilmesiyle sunulur. Mutfak öğretiminde olduğu gibi öğrenci tepkileri aynı bicide pekiştirilir veya düzeltilir. Tuvaletin öğretiminde de yine en az 7 deneme olacak biçimde bir oturum yapılır. Gülistan öğretmen ve Melih; Gülistan öğretmen ve Melih karşılıklı otururlar. Evet Melih şimdi mutfağı öğrenmeye devam edeceğiz. Benimle çalışmaya hazır mısın? dedikten sonra öğrenciden hazır olduğuna dair herhangi bir jest, işaret, gülücük vs. aldıktan sonra derse başlanır. Öğretmen Melih in önüne mutfak ve salonun bulunduğu resimli kartları koyar ve 0 saniyeli denemelerden ilkini gerçekleştirir. Hangisi mutfak? hedef uyaranından sonra bu mutfak kontrol edici ipucu sunulur.(jest+sözel ipucu) şimdi sen göster diyerek öğrenciden tepki beklenir. Öğrenci doğru tepkisinde yiyecekle, sözel ve sosyal ipucuyla pekiştirilir. Yanlış tepkisinde deneme tekrar edilir. Beceri yönergesi tekrar sunulur hangisi mutfak? hemen ardından bu mutfak diyerek 10
öğrenciden göstermesi istenir. Öğrenci gene yanlış tepki verirse tam fiziksel ipucu kullanılarak mutfak resmini göstermesi sağlanır ve diğer denemeye geçilir. Tepki vermediği durumlarda fiziksel ipucu kullanılarak mutfak resminin üzerine öğrencinin eli getirilir ve bu mutfak denir. Bu şekilde her bir araç seti ile aynı şekilde denemeler tamamlanır. Deneme sayısı öğrencinin o günkü durumuna ve sınıfın durumuna göre çoğaltılmalı veya aynı sayıda kalmalıdır. Toplam 7 araç setiyle en az 7 deneme bir oturumda mutlaka yapılmalıdır. Mutfağın öğretim oturumunun ardından bu ikinci oturuma ek olarak bir de tuvalet öğretimi yapılacaktır. Öğrenciye şimdi artık seninle tuvaleti öğreneceğiz denir ve öğrencinin önüne tuvalet ve mutfağın bulunduğu resimli kartlar konur. Dikkatini resimlere verdiği anda hangisi tuvalet? hedef uyaranından hemen sonra(0 saniye) bu tuvalet diyerek kontrol edici ipucu tuvalet resminin jestsel olarak işaret edilmesiyle sunulur. Mutfak öğretiminde olduğu gibi öğrenci tepkileri aynı bicide pekiştirilir veya düzeltilir. Tuvaletin öğretiminde de yine en az 7 deneme olacak biçimde bir oturum yapılır. Perihan öğretmen ile Hakan; Perihan öğretmen ve Hakan karşılıklı otururlar. Öğretmen Mutfak eşyalarını öğrenmeye devam edelim. Benimle çalışmaya hazır mısın? dedikten sonra öğrenciden hazır olduğuna dair herhangi bir jest, işaret, gülücük vs. aldıktan sonra derse başlanır. Öğretmen yine Hakan ın önüne araç setlerinden ilki olan kahve fincanı ve piyano resmini koyar. Hakan hangisi mutfak eşyası beceri yönergesinden sonra 4 saniye bekler. Öğrenci ipucundan önce doğru tepki verirse coşkulu biçimde pekiştirilir. Yanlış tepki verdiğinde kontrol edici ipucu kahve fincanı mutfak eyasıdır sunulur. Bu şekilde tüm denemeler 4 saniye bekleme süreli olacak biçimde yapılır. İpucundan önceki tepkiler coşkuyla pekiştirilir. Tülin öğretmen ve Mert; Tülin öğretmen ve Mert karşılıklı otururlar. Öğretmen Mert seninle ev eşyalarını öğrenmeye devam edeceğiz. Benimle çalışmaya hazır mısın? dedikten sonra öğrenciden hazır olduğuna dair herhangi bir jest, işaret, gülücük vs. aldıktan sonra derse başlanır. Mert e çamaşır makinası resmi gösterilir. bu ne? hedef uyaranı sunulur. Ardından 4 saniye tepki vermesi için beklenir. Öğrencinin doğru tepkisi çoşkulu biçimde sözel olarak pekiştirilir. Öğrencinin yanlış tepkisinde bu çamaşır makinası denir ve tepkisi beklenir. Öğrenci tepkisiz kaldığında da yine kontrol edici ipucu sunulur ve öğrenciden tepki beklenir. Öğrenci tekrarladığında coşkulu olmayan biçimde pekiştirilir. Diğer denemeye geçilir. Bu kez fırın resmi öğrenciye gösterilir ve Mert bu ne?/ Bu hangi ev eşyası? diye sorulur. Öğrencinin ipucundan önceki tepkileri yiyecekle ve coşkulu biçimde pekiştirilir. Bu şekilde tüm ev eşyaları öğrenciye 4 saniye bekleme süreli denemelerle öğretilir. 11
3. Öğretim oturumları Nazan öğretmen ve Dilber; Nazan öğretmen ve Dilber karşılıklı otururlar. Evet Dilber şimdi tuvaleti öğrenmeye devam edeceğiz. Benimle çalışmaya hazır mısın? dedikten sonra öğrenciden hazır olduğuna dair herhangi bir jest, işaret, gülücük vs. aldıktan sonra derse başlanır. Öğretmen Dilber in önüne tuvalet ve balkonun bulunduğu resimli kartları koyar ve 0 saniye bekleme süreli denemelerden ilkini gerçekleştirmeye başlar. Hangisi tuvalet? hedef uyaranından sonra bu tuvalet kontrol edici ipucu sunulur.(jest+sözel ipucu) şimdi sen göster diyerek öğrenciden tepki beklenir. Öğrenci doğru tepkisinde yiyecekle, sözel ve sosyal ipucuyla pekiştirilir. Yanlış tepkisinde deneme tekrar edilir. Beceri yönergesi tekrar sunulur hangisi tuvalet? in hemen ardından bu tuvalet diyerek öğrenciden göstermesi istenir. Öğrenci gene yanlış tepki verirse tam fiziksel ipucu kullanılarak tuvalet resmini göstermesi sağlanır ve diğer denemeye geçilir. Tepki vermediği durumlarda fiziksel ipucu kullanılarak tuvalet resminin üzerine öğrencinin eli getirilir ve bu tuvalet denir. Bu şekilde her bir araç seti ile aynı şekilde denemeler tamamlanır. Toplam 7 araç setiyle en az 7 deneme bu oturumda da mutlaka yapılmalıdır. Gülistan öğretmen ve Melih; Gülistan öğretmen ve Melih karşılıklı otururlar. Evet Melih şimdi tuvaleti öğrenmeye devam edeceğiz. Benimle çalışmaya hazır mısın? dedikten sonra öğrenciden hazır olduğuna dair herhangi bir jest, işaret, gülücük vs. aldıktan sonra derse başlanır. Öğretmen Dilber in önüne tuvalet ve balkonun bulunduğu resimli kartları koyar ve 0 saniye bekleme süreli denemelerden ilkini gerçekleştirmeye başlar. Hangisi tuvalet? hedef uyaranından sonra bu tuvalet kontrol edici ipucu sunulur.(jest+sözel ipucu) şimdi sen göster diyerek öğrenciden tepki beklenir. Öğrenci doğru tepkisinde yiyecekle, sözel ve sosyal ipucuyla pekiştirilir. Yanlış tepkisinde deneme tekrar edilir. Beceri yönergesi tekrar sunulur hangisi tuvalet? in hemen ardından bu tuvalet diyerek öğrenciden göstermesi istenir. Öğrenci gene yanlış tepki verirse tam fiziksel ipucu kullanılarak tuvalet resmini göstermesi sağlanır ve diğer denemeye geçilir. Tepki vermediği durumlarda fiziksel ipucu kullanılarak tuvalet resminin üzerine öğrencinin eli getirilir ve bu tuvalet denir. Bu şekilde her bir araç seti ile aynı şekilde denemeler tamamlanır. Toplam 7 araç setiyle en az 7 deneme bu oturumda da mutlaka yapılmalıdır. Perihan öğretmen ile Hakan; Perihan öğretmen ve Hakan karşılıklı otururlar. Öğretmen Mutfak eşyalarını öğrenmeye devam edelim. Benimle çalışmaya hazır mısın? dedikten sonra öğrenciden hazır 12
olduğuna dair herhangi bir jest, işaret, gülücük vs. aldıktan sonra derse başlanır. Öğretmen yine Hakan ın önüne araç setlerinden ilki olan tava ve kalem resmini koyar. Eğer önceki oturumlarda öğrenci hep doğru cevaplar vermişse bu kez diğerlerinden farklı olarak ismi söylenen eşyanın seçilmesi şeklinde bir öğretim yapılacaktır. Hakan hangisi mutfak tava beceri yönergesinden sonra 4 saniye bekler. Öğrenci ipucundan önce doğru tepki verirse coşkulu biçimde pekiştirilir. Yanlış tepki verdiğinde kontrol edici ipucu kahve fincanı mutfak eyasıdır sunulur. eğer öğrenci doğru tepki verir ve tava resmini gösterirse aferin Hakan tava bir mutfak eşyasıdır. Denerek önceki öğrenmelerle bağlantı kurulmuş olur. Bu şekilde tüm denemeler 4 saniye bekleme süreli olacak biçimde yapılır. İpucundan önceki tepkiler coşkuyla pekiştirilir. En az 10 deneme yaptırılarak oturum tamamlanır. Eğer zaman ve öğrencinin durumu uygun ise deneme sayısı arttırılmalıdır. Tülin öğretmen ve Mert; Tülin öğretmen ve Mert karşılıklı otururlar. Öğretmen Mert seninle ev eşyalarını öğrenmeye devam edeceğiz. Şimdi seninle ev eşyalarının isimlerini bu kağıda yazalım. çalışmaya hazır mısın? dedikten sonra öğrenciden hazır olduğuna dair herhangi bir jest, işaret, gülücük vs. aldıktan sonra yazmaya başlanır. Mert e çamaşır makinası resmi gösterilir. bu ne? hedef uyaranı sunulur. Ardından 4 saniye tepki vermesi için beklenir. Öğrencinin doğru tepkisi çoşkulu biçimde sözel olarak pekiştirilir. Öğrencinin yanlış tepkisinde bu çamaşır makinası denir ve tepkisi beklenir. Öğrenci tepkisiz kaldığında da yine kontrol edici ipucu sunulur ve öğrenciden tepki beklenir. Öğrenci tekrarladığında coşkulu olmayan biçimde pekiştirilir. Bu tekrarın ardından haydibakalım çamaşır makinası yaz diyerek öğrencinin kağıda yazması istenir. Öğrenci her yazdığı eşyada sözel olarak pekiştirilir. Diğer denemeye geçilir. Bu kez fırın resmi öğrenciye gösterilir ve Bu hangi ev eşyası? diye sorulur. Öğrencinin ipucundan önceki tepkileri yiyecekle ve coşkulu biçimde pekiştirilir. Bu şekilde tüm ev eşyaları öğrenciye 4 saniye bekleme süreli denemelerle öğretilir ve ardından yazdırılır. Tüm eşya isimleri yazdırıldıktan sonra bir kez okunur ve çalışma panoya astırılır. Değerlendirme: Değerlendirme oturumları bir sonraki hayat bilgisi dersinde derse başlamadan önce öğretim oturumlarında kullanılan yöntemlere uygun olarak yaptırılacaktır. Mert ve Hakan için sabit bekleme süreli öğretim yapıldığından ayrıca bir değerlendirme alınmayacaktır. Değerlendirme formları öğretimin değerlendirilmesi için hazırlanmıştır. 13
Bitiş etkinliği: Hayvanlar ne ister şarkısı hayvan ve yiyeceklerinin olduğu resimler gösterilerek söylenecektir. Bunun için her öğrenciye şarkıda adı geçen 4 hayvanın resimleri verilecektir. Şarkıda sırası gelen hayvanın ismi ve yiyeceği geçtiğinde o hayvanın bulunduğu öğrenci resmi havaya kaldıracaktır. Bu şekilde hem farkındalığı artırma hem de sıra alma becerilerinin öğretimi amaçlanmaktadır. Ayrıca hayvanlar ve ne ile beslendiklerinin öğretimine de yarar sağlamaktadır. HAYVANLAR NE İSTER? Köpeğim hav hav hav hav der Köpeğim benden ne ister Köpeğim hav hav hav hav der Köpeğim benden et ister Hadi gel, hadi gel, cici köpeğim Hadi gel sana ben et vereyim Kediciğim mırnav mırnav der Kediciğim benden ne ister? Kediciğim mır mır mırnav der, Kediciğim benden süt ister. Hadi gel, hadi gel,cici kediciğim Hadi gel sana ben süt vereyim Eşeğim a ii a ii der Eşeğim benden ne ister Eşeğim a ii a ii der Eşeğim benden ot ister Hadi gel, hadi gel, cici eşeğim Hadi gel sana ben ot vereyim Tavuğum gıt gıt gıt gıt der Tavuğum benden ne ister Tavuğum gıt gıt gıt gıt der Tavuğum benden yem Hadi gel, hadi gel cici tavuğum Hadi gel sana ben yem vereyim İşte dersimiz bitti Her şey çok güzel geçti (tekrar) İyi günler iyi günler iyi günler (sırayla Mert, Hakan, Dilber ve Melih için bu cümle tekrarlanır. Tüm sınıfla beraber alkış yapılır ve ders biter. 14
!!!Ders planının uygulanmasına yönelik açıklamalar(plan uygulandıktan sonra görüş bildirilecektir): Yönetici imzası Sınıf öğretmeninin imzası 15
DEĞERLENDİRME FORMU 1 Hakan Bildirimler Ölçüt 9/10 1.oturum 2.oturum 3. oturum Kahve fincanının ve piyanonun bulunduğu resimli kart Tavanın ve diş fırçasının bulunduğu resimli kart Tencerenin ve flütün bulunduğu resimli kart Çaydanlığın ve tarağın bulunduğu resimli kart Kaşığın ve koltuğun bulunduğu resimli kart Tabağın ve silginin bulunduğu resimli kart Bardağın ve tahtanın bulunduğu resimli kart Çatalın ve yapıştırıcının bulunduğu resimli kart Sürahinin ve sıranın bulunduğu resimli kart Bıçağın ve kalemin bulunduğu resimli kart Doğru basamak sayısı 16
DEĞERLENDİRME FORMU 2 Mert Bildirimler Ölçüt 9/10 1.oturum 2.oturum 3. oturum Bulaşık makinasının bulunduğu resimli kart Çamaşır makinasının bulunduğu resimli kart Fırının bulunduğu resimli kart Ev telefonunun bulunduğu resimli kart Müzik setinin bulunduğu resimli kart Saç kurutma makinasının bulunduğu resimli kart Ütünün bulunduğu resimli kart Bilgisayarın bulunduğu resimli kart Elektrik süpürgesinin bulunduğu resimli kart Buzdolabının bulunduğu resimli kart Doğru basamak sayısı 17
DEĞERLENDİRME FORMU 3 Dilber Bildirimler Ölçüt 9/10 1.oturum 2.oturum 3. oturum Mutfağın öğretimi için; mutfak ve salonun bulunduğu resimli kart mutfak ve spor salonunun bulunduğu resimli kart mutfak ve sınıfın bulunduğu resimli kart mutfak ve tuvalet bulunduğu resimli kart mutfak ve balkon bulunduğu resimli kart mutfak ve yemekhanenin bulunduğu resimli kart Tuvaletin öğretimi için; tuvalet ve salonun bulunduğu resimli kart tuvalet ve spor salonunun bulunduğu resimli kart tuvalet ve sınıfın bulunduğu resimli kart tuvalet ve mutfağın bulunduğu resimli kart tuvalet ve balkonun bulunduğu resimli kart tuvalet ve yemekhanenin bulunduğu resimli kart Doğru basamak sayısı 18
DEĞERLENDİRME FORMU 4 Melih Bildirimler Ölçüt 9/10 1.oturum 2.oturum 3. oturum Mutfağın öğretimi için; mutfak ve salonun bulunduğu resimli kart mutfak ve spor salonunun bulunduğu resimli kart mutfak ve sınıfın bulunduğu resimli kart mutfak ve tuvalet bulunduğu resimli kart mutfak ve balkon bulunduğu resimli kart mutfak ve yemekhanenin bulunduğu resimli kart Tuvaletin öğretimi için; tuvalet ve salonun bulunduğu resimli kart tuvalet ve spor salonunun bulunduğu resimli kart tuvalet ve sınıfın bulunduğu resimli kart tuvalet ve mutfağın bulunduğu resimli kart tuvalet ve balkonun bulunduğu resimli kart tuvalet ve yemekhanenin bulunduğu resimli kart Doğru basamak sayısı 19