14. HAFTA ISL107 GENEL MUHASEBE I Stoklar ve Kayıt Yöntemleri Doç.Dr. Murat YILDIRIM muratyildirim@karabuk.edu.tr 2 15-Stoklar Grubu 15-Stoklar Grubu Stoklar, İşletmenin satmak üretimde kullanmak veya tüketmek amacıyla edindiği ilk madde ve malzeme, mamul ve ticari mal gibi varlıklara denir. 15 Stoklar Grubu 150-İlk Madde ve Malzemeler Hesabı 151-Yarı Mamul Üretim Hesabı 152-Mamuller Hesabı 153-Ticari Mallar Hesabı 157 Diğer Stoklar Hesabı 158-Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı(-) 159- Verilen Sipariş Avansları Hesabı 150- İlk Madde ve Malzeme Hesabı, 151 Yarı Mamuller- Üretim 152 Mamuller Hesabı daha çok üretim işletmelerinde kullanılmaktadır. Ticari işletmeler (mal alımı ve mal satımı yapan işletmeler) bu hesapları kullanmamaktadırlar. Eğer bir ticaret işletmesi iş hacmi çok genişse işletmede kullanacağı kırtasiye, ambalaj malzemelerini 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabında izleyebilir. 3 4 150-İlk Madde ve Malzemeler Hesabı Hesabın Kapsamı: İşletmenin üretimde ve diğer işletme faaliyetlerinde kullanmak üzere aldığı ilk madde, ambalaj malzemesi, işletme malzemesi gibi malzemelerin izlendiği hesaptır. Hesabın işleyişi: İlk madde ve malzeme satın alındığında maliyet bedeli ile bu hesaba borç kaydedilir. Satıldığında, üretime verildiğinde, işletmede kullanıldığında veya fire verildiğinde ise bu hesaba alacak kaydedilir. Dikkat!! Maliyet Bedeli: Bir mal veya hizmetin işletmeye getirilip satışa sunulana kadarki süreç içinde yapılan ödemelerin tamamına maliyet bedeli denir. KDV maliyet bedeline eklenmez. 150-İlk Madde ve Malzemeler Hesabı Örnek: A İşletmesi 08 Ekim 201. tarihinde günlük işlemlerinde kullanmak üzere %18 KDV hariç olmak üzere 750 TL lik temizlik malzemesi almış, ilgili stok hesabına kaydetmiş ve karşılığında çek düzenlenmiştir. 150 İlk Maddeve Malzeme Hs. 08/09/201. Borç Alacak 750 135 103 Verilen Çek ve Ödeme Emirleri Hs.(-) 885 Temizlik Malzemesi Alınması 5 6 1
150-İlk Madde ve Malzemeler Hesabı Örnek: Ekim ayı sonunda yapılan incelemede temizlik malzemesinin 500 TL lik kısmının kullanıldığı anlaşılmıştır. 31.09.201. 770 Genel Yönetim Gideri Hs. 500 150 İlk Madde ve Malzeme Hs. 500 Malzemenin Kullanılması 151-Yarı Mamuller-Üretim Hesabı Hesabın Kapsamı; Yarı mamuller, bilanço gününde üretimleri devam etmekte olan henüz nihai(ürün) haline gelmemiş ancak ilk madde ve malzeme ile işçilik giderlerinden ve genel üretim giderlerinden pay almış, üretim aşamasındaki mamullerin izlendiği aktif bir hesaptır. Hesabın işleyişi; Yarı Mamuller-Üretim Hesabı; maliyet dönemi sonunda direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik ve genel üretim giderleri tutarları kadar borçlandırılır. Üretimleri tamamlananların maliyet tutarları kadar alacaklandırılarak 152 Mamuller hesabına borç kaydedilir. Hesabın borç kalanı, henüz tamamlanmamış üretimine devam edilen veya yarı mamul miktarını göstermektedir. 7 8 152-Mamuller Hesabı 153- Ticari Mallar Hesabı Hesabın Kapsamı; Üretim sürecinin sonunda elde edilen, üretim işlemleri tamamlanmış ve satışa hazır mamullerin izlendiği aktif hesaptır. Hesabın İşleyişi: Mamuller hesabı üretimi tamamlanan mamullerin ambarlara alınmasıyla borçlandırılır, Mamullerin satılması veya değerinin düşmesi ve benzeri nedenlerle alacaklandırılır. Hesabın borç kalanı, işletmenin elindeki satışa hazır mamullerin toplam tutarını verir. Ticaret işletmeleri, üzerinde herhangi bir değişim ve dönüşüm işlemi gerçekleştirmeden başkaları tarafından üretilen malların alımsatımınıgerçekleştirmektir. Hesabın Kapsamı: Bu hesap üzerinde herhangi bir değişiklik yapmadan satmak amacıyla işletmeye alınan ticari malların ve benzerikalemlerinizlendiğihesaptır. Hesabın işleyişi: Ticari Mallar alındığında maliyet değerleri ile 153 Ticari Mallar Hesabına borç kaydedilirken, Satıldığında ise 600 Yurtiçisatışlarhesabınınalacağınakaydedilir. Mal alışlar ile ilgili tüm işlemlerin (Mal alış, alış gideri, iade, iskonto) tümü 153 Ticari Mallar Hesabında izlenirken; satışlar ile ilgili işlemlerin(mal satış, satış giderleri, iade, iskonto) tümü kendi adınaaçılmışhesaplardaizlenir. 9 10 153- Ticari Mallar Hesabı 153 Ticari Mallar Hesabı Dikkat!! Maliyet Bedeli: Bir mal veya hizmetin işletmeye getirilip satışa sunulana kadarki süreç içinde yapılan ödemelerin tamamına maliyet bedeli denir. KDV maliyet bedeline eklenmez. Ticari mal alış işlemlerinde; alış anında yapılan giderler, alınan ticari malların iade edilmesi, alınan ticari mallar için ıskonto yapılması gibi özellikli işlemler vardır. 153- Ticari Mallar Hesabına kaydedilen işlemler aşağıdaki şekilde gösterilebilir. Çok Önemli Borç 153-Ticari Mallar Hesabı Alacak DönemBaşı Mal Mevcudu Dönem İçi Mal Alışlar Alış Giderleri(kredi faizleri, kur farkları) İade Giderleri Alıştan iadeler Alış iskontoları Satışların maliyeti 11 12 2
Dönem Başı Mal Mevcudu Bir önceki dönemden devreden ve dönem başı bilançosunda yer alan Ticari Mallar, açılış kaydından sonra 153-Ticari Mallar Hesabı nın borcuna ilk kayıt olarak geçirilir. Bu işletmenin dönem başı mal mevcudunu (DBMM) ifade eder. Dönem Başı Mal Mevcudu Örnek: Meltem Ticaret İşletmesinin dönem başı mal mevcudunun değeri 50.000 TL dir. Bu tutar işletmenin dönem başında sahip olduğu ticari malların maliyetini göstermektedir ve hesaplar açılırken açılış kaydı ile birlikte 153 Ticari Mallar Hesabının borcuna ilk kayıt olarak kaydedilir. 13 14 Dönem Başı Bilançosunun Düzenlenmesi Dönem Başı Mal Mevcudu Varlıklar Kasa Bankalar Ticari Mal Demirbaşlar Meltem Ticaret İşletmesinin 01.01.201.. Tarihli Bilançosu (TL) 50.000 Banka Kredileri Sermaye Kaynaklar VarlıklarToplamı KaynaklarToplamı Açılış kaydı, yevmiye defterine şu biçimde yapılır. 100 Kasa 102 Bankalar 153 Ticari Mal 255 Demirbaşlar 300 Banka Kredileri 500 Sermaye Açılış Kaydı 01.01.201. Borç Alacak 50.000 15 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 16 Mal Alışları Örnek: Mal Alış Mal Alışları, Dönem içinde satın alınan mallar işletmenin mal mevcudunu artırır. Bu nedenle bir varlık hesabı olan 153 Ticari Mallar Hesabının borcuna (fatura bedeli üzerinden) mal alışlar kaydedilir. Meltem Ticaret İşletmesi %18 KDV hariç 80.000 TL lik mal satın almış ve karşılığında 40.000 TL peşin ödeme yapmış kalan tutar için satıcıya borçlanmıştır. 100Kasa Hs. 320 Satıcılar Hs. Mal Alış Kaydı 80.000 14.400 40.000 54.400 17 18 3
Mal Alımına İlişkin Giderler Ticari mal alırken yapılan giderler(nakliye, sigorta, yükleme ve boşaltma, komisyon, gümrük vergileri, kur farkları vb.) muhasebenin temel kavramlarından Maliyet Esası kavramı gereğince alınan malların maliyetine eklenmektedir. Sadece Katma Değer Vergisi (KDV) kanuna göre; ticari mal alırken ödenen katma değer vergisi maliyete eklenmez. Mal alırken ödenen KDV 191 İndirilecek KDV hesabının borcuna yazılır. Örnek: Mal Alımına İlişkin Giderler Meltem Ticaret İşletmesi satın aldığı malların taşınması için %18 KDV hariç 2.000 TL nakliye giderini peşin ödenmiştir. /.../201. Borç Alacak 2.000 360 100 Kasa Hs. 2.360 Ödenen Mal Alış Gideri 19 20 Mal Alıştan İadelere İlişkin İşlemler Satın alınan malların bir kısmı istenilen nitelikte ve standartlarda olmayabilir. Bu tür mallar satıcı firmaya iade edilir. Satıcıya iade edilen mallar işletmedeki mal mevcudunu azaltacağından dolayı 153 Ticari Mallar Hesabının alacağına kaydedilir. Ayrıca mal alışlarında KDV ödendiği için iade edilen mala ilişkin KDV nin de iptal edilmesi gerekir. Şayet iade aynı ay içinde gerçekleşmiş ise 191 İndirilecek KDV Hs. nın alacağına kayıt yapılır. Ancak farklı ay veya aylarda gerçekleşmiş ise iptal edilen KDV 391 Hesaplanan KDV hesabına alacak yazılır. Örnek: Mal Alıştan İadeler Meltem Ticaret İşletmesi aynı ay içinde kredili olarak satın satın aldığı %18 KDV dahil 5.900 TL lik malı satıcıya iade etmiştir. / /.201. Borç Alacak 320 Satıcılar Hs. 5.900 Mal Alış İadesi 5.000 900 21 22 Örnek: Mal Alıştan İadeler Mal Alış İskontoları(İndirimleri) Meltem Ticaret İşletmesi farklı bir ay içinde kredili olarak satın satın aldığı KDV dahil 5.500 TL lik malı satıcıya iade etmiştir. / /.201. Borç Alacak 320 Satıcılar Hs. 5.900 391 Hesaplanan KDV Hs. Mal Alış İadesi 5.000 900 İşletmeler, vadeli aldıkları malların bedelini vadesinden önce ödediklerinde yada mallar istenen niteliklerde olmamalarından dolayı işletmeye satıcı firma tarafından bir iskonto(indirim) yapılabilir. Bu tür indirimler 153 Ticari Mallar Hesabının alacağına kaydedilir. Ayrıca mal alışlarında KDV ödendiği için iskonto edilen mala ilişkin KDV nin de iptal edilmesi gerekir. Şayet iskonto aynı ay içinde gerçekleşmiş ise 191 İndirilecek KDV Hs. nın alacağına kayıt yapılır. Ancak farklı ay veya aylarda gerçekleşmiş ise iptal edilen KDV 391 Hesaplanan KDV hesabına alacak yazılır. 23 24 4
Örnek: Mal Alış İskontoları Meltem Ticaret İşletmesinin aynı ay içinde kredili olaraksatınsatınaldığı10.000tl lik mal için%18kdv hariç %10 iskonto yaptığını bir dekontla bildirmiştir. (10.000x%10=1.000TL) / /.201. Borç Alacak 320 Satıcılar Hs. 1.180 Mal Alış İadesi 1000 180 Örnek: Mal Alış İskontoları Meltem Ticaret İşletmesinin farklı bir ay içinde kredili olarak satın satın aldığı 10.000 TL lik mal için %10 iskonto yaptığını bir dekontla bildirmiştir. (10.000 x % 10 =1.000 TL) / /.201. Borç Alacak 320 Satıcılar Hs. 1.180 391 Hesaplanan KDV Hs. Mal Alış İadesi 1000 180 25 26 Ticari Mal Satış İşlemleri Ticarimalsatışişlemlerinde; Satış Satışanındayapılangiderler Satılanticarimallarıniadeedilmesi Satılan ticari malları için iskonto yapılması gibi özellikli işlemler bulunmaktadır. Satışlarla ilgili işlemlerin tümü kendi adına açılmış hesaplarda izlenir. Malsatışıişlemlerindekullanılanhesaplar 600YurtİçiSatışlarHesabı(Satışlariçin) 601YurtDışıSatışlarHesabı(Yurtdışısatışlariçin) 760Pazarlama SatışveDağıtımGiderleri(SatışGiderleri) 610SatıştaniadelerHesabı(Satıştaniadeler) 611SatışiskotolarıHesabı(Satışiskontoları) Örnek: Mal Alış İskontoları Meltem Ticaret İşletmesi kredili olarak %18 KDV dahil 41.300 TL lik malı müşterisi Yüksel Ticaret Ltd. Şti ne satmıştır. / /.201. Borç Alacak 120 Alıcılar Hs. 41.300 600 Yurtiçi Satışlar Hs. 391 Hesaplanan KDV Hs. Kredili Mal Satış Kaydı 35.000 6.300 27 28 Mal Satış Giderleri Örnek: Mal Satış Giderleri Satılan malın alıcıya teslim edilmesi için işletme tarafından yapılan(nakliye vb) giderler satış giderlerini oluşturur. İşletmenin yaptığı mal satış giderleri 760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabının borcuna kaydedilir. Bu hesap dönem sonunda 631 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Hs. na buradan da 690 Dönem Karı ve Zararı Hs. na devredilir. Satış giderleri yapılırken ödenen KDV de 191 İndirilecek KDV hesabının borcuna kaydedilir. Meltem Ticaret işletmesi, sattığı malların müşterilere teslim etmek üzere %18 KDV dahil 2.950 TL nakliye gideri ödemiştir. 760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Hs. 2.500 450 100 Kasa Hs. 2.950 Mal Satışı Giderinin Ödenmesi 29 30 5
Satıştan iadeler Satılan mallardan bir kısmı, istenen nitelikte (renk, ölçü, kalite vb.) olmadığı için alıcı firma tarafından işletmeye iade edilir. Satılan mallardan işletmeye iade edilenler 610 Satıştan İadeler Hesabının borcuna kaydedilir. Dönem sonunda ise bu hesap 690 Dönem Karı veya Zararı Hs. devredilir. Ayrıca satış anında alınan KDV nin de iadesi gerekmektedir. Bunun için daha önce alınan KDV aynı ayda ise 191 İndirilecek KDV Hesabına borç farklı bir ayda ise 391 Hesaplanan KDV Hs. kaydedilir. Örnek: Mal Satıştan İade Meltem Ticaret İşletmesi nin daha önce kredili olarak sattığı mallardan%18 KDV hariç 3.000 TL lik mal müşteri tarafından işletmeye iade edilmiştir.(aynı Ay) 610 Satıştan İadeler Hs. 391 Hesaplanacak KDV Hs. 3.000 540 120 Alıcılar Hs. 3.540 MalSatışından iade 31 32 Örnek: Mal Satıştan İade Satış iskontosu: Meltem Ticaret İşletmesi nin daha önce kredili olarak sattığı mallardan%18 KDV hariç 3.000 TL lik mal müşteri tarafından işletmeye iade edilmiştir.(farklı Ay) 610 Satıştan İadeler Hs. 3.000 540 120 Alıcılar Hs. 3.540 MalSatışından iade İşletmeler vadeli sattıkları malların bedelini vadesinden önce tahsil ettiklerinde yada başka nedenlerden dolayı müşterilerine iskonto(indirim) yapabilirler. Bu tür satış indirimleri 611 Satış iskontoları Hesabının borcuna kaydedilirken Müşteriden satış anında alınan yada hesaplanan KDV de ilgili iskonto tutarının KDV oranı kadar azaltılır. 33 34 Örnek: Mal Iskontosu Örnek: Mal Iskontosu Meltem Ticaret İşletmesi nin daha önce kredili olarak sattığı 20.000 TL lik mal için alıcılara %18 KDV hariç %10 ıskonto yaptığını bildirmiştir.(aynı Ay) 611 Satıştan Iskontoları Hs. 391 Hesaplanan KDV Hs. 2.000 360 120 Alıcılar Hs. 2.360 Alıcılara yapılan ıskonto Meltem Ticaret İşletmesi nin daha önce kredili olarak sattığı 20.000 TL lik mal için alıcılara%18 KDV hariç %10 ıskonto yaptığını bildirmiştir.(farklı Ay) 611 Satıştan Iskontoları Hs. 2.000 360 120 Alıcılar Hs. 2.360 Alıcılara yapılan ıskonto 35 36 6
Aralıklı Envanter Yönteminde Satılan Malın Maliyetinin Hesaplanması ve Muhasebeleştirilmesi Aralık Envanter yönteminde satılan malların maliyeti dönem sonunda topluca hesaplanır ve bir dönem boyunca yapılan bütün satışlar maliyet kaydı ile bir kerede topluca kaydedilir. Satılan malın maliyetinin hesaplanabilmesi için mutlaka dönem sonunda malların sayımının yapılması ve dönem sonu mal mevcudunun değerinin belirlenmesi gerekir. Aralıklı Envanter Yönteminde Satılan Malın Maliyetinin Hesaplanması ve Muhasebeleştirilmesi Bu yöntemde, dönem içinde ticari mal hareketleri ile ilgili tüm işlemler 153 Ticari Mallar Hesabına kaydedildikten sonra dönem sonunda hesabın bakiyesi Satışa Hazır Mal Maliyetini göstermektedir. Dönem sonunda Ticari Mal Hesabının bakiyesinden dönem sonu mal mevcudu çıkarılarak Satılan Ticari Mallar Maliyeti Hesaplanır. 37 38 Aralık Envanter Yöntemine Göre Satılan Ticari Mallar Maliyeti Örnekler : Satılan Ticari Mallar Maliyeti = Net Alışlar Dönem Sonu Stok Net Alışlar = (Dönem Başı Stok+Dönem İçi Alışlar+Alış Giderleri) - (Alıştan İadeler+Alış İskontoları) Tutarlar Dönem Başı Mal Mevcudu (+) 150 Dönem İçi Alışlar (+) 1.800 Dönem Sonu Mal Mevcudu (-) (450) Satılan Ticari Mallar Maliyeti 1.500 Soru:? Tutarlar Dönem Başı Mal Mevcudu (+) 1.500 Dönem İçiAlışlar (+) 25.000 Alıştan iadeler (-) 300 Alış İskontoları (-) 700 Dönem Sonu Stok (-) 2.000 39 40 Satılan Malın Maliyetinin Hesaplanması İşletmenin dönem sonunda Ticari Mallar Hesabı nın borç toplamı 4.750 TL alacak toplamı 350 TL dir. Yapılan sayım sonucunda dönem sonu mal mevcudu 800 TL olduğuna göre satılan malın maliyeti ne kadardır. Ticari Mallar Hesabının Borç Toplamı(DBMM+DİA+MAG) 4.750 Ticari Mallar Hesabının Alacak Kalanı(İade ve İskontolar) (350) Ticari Mallar Hesabının Borç Kalanı 4.400 Dönem Sonu Mal Mevcudu (800) Satılan Ticari Mallar Maliyeti 3.600 Satılan Malın Maliyetinin Hesaplanması Meltem Ticaret İşletmesi nin dönem sonunda 153 Ticari Mallar Hesabı nın borç kalanı 126.000 TL dir. Yapılan sayım sonucuna göre dönem sonu mal mevcudunun 70.000 TL olduğu belirlenmiştir. Buna göre SMM aşağıdaki gibi hesaplanır. Borç Alacak Dönem Başı Mal Mevcudu Dönem İçi Mal Alışlar Alış Giderleri 50.000 Alıştan İadeler 80.000 Alış Iskontoları 2.000 132.000 SMMM 5.000 1.000 6.000 56.000 41 42 7
Satılan Malın Maliyetinin Hesaplanması Meltem Ticaret İşletmesi nin dönem sonunda 153 Ticari Mallar Hesabı nın borç kalanı 126.000 TL dir. Yapılan sayım sonucuna göre dönem sonu mal mevcudunun 70.000 TL olduğu belirlenmiştir. Buna göre SMM aşağıdaki gibi hesaplanır. Ticari Mallar Hesabının Borç Toplamı(DBMM+DİA+MAG) 132.000 Ticari Mallar Hesabının Alacak Kalanı(İade ve İskontolar) (6.000) Ticari Mallar Hesabının Borç Kalanı 126.000 Dönem Sonu Mal Mevcudu (70.000) Satılan Ticari Mallar Maliyeti 56.000 Örnek: Satılan Malın Maliyetinin Hesaplanması ve Muhasebeleştirilmesi 153 Ticari Mallar Hesabında gerçek mal mevcudunu görebilmek için Satılan Mallar Maliyetinin çıkartılması gerekir. 621 Satılan Ticari Mallar Hs. 56.000 56.000 Satılan Ticari Mallar Maliyetinin Kaydı 43 44 Sürekli Envanter Yönteminde Satış İşlemleri Sürekli envanter yöntemi bir taraftan işletmenin her zaman elinde bulunan mevcut mal miktarını ve maliyetini, diğer taraftan da satışların tutarını ve o ana kadar yapılan satışlardan elde edilen kar yada zarar durumunu gösteren bir yöntemdir. Bu yöntem mal çeşidi az, büyük hacimli ve yüksek fiyatlı mal satımı yapan toptancı işletmeler, sınai işletmeleri gibi işletmeler tarafından kullanılır. Sürekli envanter yönteminde her mal satışından sonra o satışın maliyeti hemen kaydedilir; yani 621 Satılan Ticari Mallar Maliyeti Hesabı borçlandırılırken 153 Ticari Mallar Hesabı Alacaklandırılır. Örnek:Sürekli Envanter Yöntemi Yavuz işletmesi 3 Kasım 201. tarihinde Oğuz Tamer den birim fiyatı 10.000 TL olan maldan 10 adet malın tamamını kredili olarak 200.000 TL lik mal satın almıştır. %18 KDV yi peşin ödemiştir. 153 Ticari Mallar 10.000x20=200.000 191 İndirilecek KDV 200.000x%18=36.000 100 Kasa Hesabı 320 Satıcılar Hesabı -Oğuz Tamer Mal alış 03.11.201. Borç Alacak 200.000 36.000 36.000 200.000 45 46 Örnek: Sürekli Envanter Yöntemi Yavuz işletmesi satın aldığı malı işletme getirmek için Ak Nakliyat firmasına %18 KDV dahil peşin 14.160 TL ödemiştir. 153 Ticari Mallar 14.160/1,18=12.000 191 İndirilecek KDV 12.000x%18=2.160 04.11.201. Borç Alacak 12.000 2.160 100 Kasa Hesabı 14.160 Malın Taşınma Bedeli Örnek: Sürekli Envanter Yöntemi B A (Mal Alış) 200.000 (Mal Alış Gideri) 12.000 (Toplam Maliyet)212.000 Birim Maliyet =Toplam Maliyet / Ürün Sayısı Birim Maliyet = 212.000 /10 Adet = 21.200 TL 47 48 8
Örnek: Sürekli Envanter Yöntemi 22 Kasım 201. tarihinde birim maliyeti 21.200 TL olan mallardan 7 adedi Günay Ticarete tanesi%18 KDV hariç 25.000 TL den satılmıştır. Karşılığında 40.000 TL peşin, 80.000 TL nominal değerli bir senet almış, kalanı daha sonra ödenmek üzere anlaşılmıştır. 100 Kasa Hs. 120 Alıcılar Hs. 121 Alacak Senetleri Hs. 600 Yurtiçi Satışlar Hs. (7 Adet x 25.000 TL) 391 Hesaplanan KDV Hs. Mal Satışı 04.11.201. Borç Alacak 40.000 86.500 80.000 175.000 31.500 Örnek: Sürekli Envanter Yöntemi 22 Kasım 201. tarihinde birim maliyeti 21.200 TL olan mallardan 7 adedi Günay Ticarete tanesi%18 KDV hariç 25.000 TL den satılmıştır. Karşılığında 40.000 TL peşin, 80.000 TL nominal değerli bir senet almış, kalanı daha sonra ödenmek üzere anlaşılmıştır. 04.11.201. Borç Alacak 621 Satılan Ticari Mallar Maliyeti Hs. 148.400 148.400 Satılan malların stoklardan çıkarılması 49 50 Örnek: Sürekli Envanter Yöntemi 157- Diğer Stoklar Hesabı B A (Mal Alış) 200.000 (Mal Alış Gideri) 12.000 (Toplam Maliyet)212.000 148.400 (Mal Satış) Mal Mevcudu = 63.600 TL Kalan Mal Mevcudu = 3 Adet x 21.200 TL = 63.600 TL Sayılan hesaplar kaydedilemeyen stokların izlendiği aktif hesaptır. Değeri Düşen Stoklar Komisyoncuya Verilen Mallar Yoldaki Mallar Hurda ve Atıklar Normal Stoklardan ayrılarak 157 Diğer Stoklarda izlenir. 51 52 158-Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı(-) İşletmenin stoklarındaki mallarda rutubet, ezilme, çürüme ve yangın gibi nedenlerden dolayı fiziki yapısı bozulan ve ekonomik değerlerinde önemli azalışlar ortaya çıkan mallar olabilir. Bu tür mallar ihtiyatlılık kavramı gereğince karşılık ayrıldığında bu hesapta izlenir. 158-Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı(-) B İşletmesi dönem sonunda maliyeti 150.000 TL olan bir malın % 20 değer kaybına uğradığı tahmin etmiş ve aynı tutarda karşılık ayırmaya karar vermiştir. 31.12.201. Borç Alacak 157 Diğer Stoklar Hs. 150.000 150.000 Değeri düşen stokların diğer stoklara alınması 53 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 54 9
158-Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı(-) B İşletmesi dönem sonunda maliyeti 150.000 TL olan bir malın % 20 değer kaybına uğradığı tahmin etmiş ve aynı tutarda karşılık ayırmaya karar vermiştir. 31.12.201. Borç Alacak 657 Karşılık Giderleri Hs. 30.000 158 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı Hs. 30.000 (150.000*0,20) oranında ayrılan karşılık 159- Verilen Sipariş Avansları Hesabın kapsamı: İşletmenin yurt içi ve yurt dışından mal almak için sipariş verdiklerinde, istedikleri siparişin bedelinin bir kısmını veya tamamını, siparişi teslim almadan önce ödeyebilirler. Önceden yani mal teslim alınmadan ödenen tutarlar bu hesapta izlenir. Hesabın işleyişi: Verilen sipariş için teslim almadan önce ödenen avanslar bu hesaba borç kaydedilir. Sipariş teslim alındığında bu avans alacaklandırılarak kapatılır. Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 55 56 159- Verilen Sipariş Avansları 159- Verilen Sipariş Avansları İşletmemiz 03 Mayıs 201. tarihinde, %18 KDV hariç 20.000 TL lik mal sipariş etmiş ve siparişin % 25 ini satıcı firmaya avans olarak bankadaki hesabından ödemiştir. 03.05.201. Borç Alacak 159 Verilen Sipariş Avansları 5.000 102 Bankalar Hs. 5.000 Verilen Sipariş Avansları 12 Mayıs 201. tarihinde 18 KDV hariç 20.000 TL lik sipariş edilen ticari mal işletmeye teslim edilmiştir. Verilen avans mahsup edilmiş geri kalan tutar ise çek keşide edilerek ödenmiştir. 03.05.201. Borç Alacak 159 Verilen Sipariş Avansları Hs. 103 Verilen Çek ve Ödeme Emirleri Hs. (-) Ticari Malın Alınması ve Avansın Mahsubu 20.000 3.600 5.000 18.600 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 57 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 58 Kaynakça Teşekkür Ederim Nalan AKDOĞAN, Orhan SEVİLENGÜL, Tek Düzen Muhasebe Sistemi Uygulaması, Gazi Kitapevi, Ankara. Orhan Sevilengül, Genel Muhasebe, Gazi Kitapevi, Ankara, 2011. Orhan Sevilengül, Çözümlü Muhasebe Problemleri, Gazi Kitapevi, Ankara, 2011. Abdullah Karakaya, Genel Muhasebe Ders Notları, Safranbolu, 2002. Ahmet Vecdi CAN/ Sakarya Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Ders Notları Nalan AKDOĞAN, Nejat TENKER, Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri, Gazi Kitapevi. CEMALCILAR, Ö., "Muhasebenin amaçlarına Ulaşmada Muhasebenin Kuramsal Yapısına Bağlılığın Gereği ve Önemi", Muhasebe ve Denetime Bakış, Ocak 2003. 8 No lu TMS-Maddi, Maddi Olmayan Duran Varlıklar ile Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar IASC, International Accounting Standards Committee, International Accounting Standards 1999, London, 1999. Sağlıklı ve mutlu bir hafta geçirmeniz temennisiyle, iyi çalışmalar dilerim 59 60 10