Ağ Bilimi ile Görünmez Bağların Keşfi, Gephi ve R ile Sosyal Ağ Analizi Uygulaması Nejat Kutup, Uzay Çetin
İçerik 1 Ağ Bilimi, bağların incelenmesi, etkileri 2 Karmaşık sistemler, örnekler, düşünceler 3 R ile gerçek ağ modellerinin oluşturulması 4 Gephi ile ağ görselleştirme uygulaması
Ağlar Hayatımızda Modern toplumumuz farklı biçimlerde birbirlerine "Ağlarla bağlı" İletişim ağları, İnternet ve web, Sosyal Ağlar, Finans Ağları, Havayolları, Medya, protein, İlişkiler, epidemik.
Karmaşık Ağlar Her geçen gün biraz daha karmaşık ağlardan oluşan bir dünya da yaşadığımızın farkına varıyor ve ağları incelemeye çalışıyoruz Ayrıca belki de birbiri ile hiç ilişkisi olmayan sistemlerin bile hiç umulmayacak bir şekilde etkileşime girdiklerini gözlemlemekteyiz.
Ağ Nedir? Ağ en kolay ve anlaşılabilir tanımıyla; Birbirine bağlı nesne, cisim, görülür şeylerden meydana gelen çizgesel bir yapıdır.
Ağ Nedir? Ağ içindeki her türlü nesne veya obje: düğümleri ve bu düğümleri birbirlerine bağlayan çizgiler/hatlarda, bu iki nesne arasındaki ilişkiyi gösteren bir grafik sunumdur.
Örnek İki düğümü birleştiren en basit Ağ A ve B birer düğüm, aralarındaki çizgisel hat ilişkidir. Örneğin; Facebook düğümleri insanlar olan Sosyal bir ağdır,
Ağ Bilimi Nedir? "Karmaşık, sosyal, ekonomik ve teknolojik ve bunun gibi sistemler içinde yer alan ve bu ağların genişleme ve ilişki davranışlarını inceleyen ve yorumlar getiren yeni bir bilim dalı"
Ağ Bilimi Özellikleri Disiplinlerarası Deneysel ve Veri Ağırlıklı Matematiksel Hesaplanabilir Ağ Bilimi
Ağ Örnekleri
Havayolu ulaşım ağlarından Hava Limanları düğümleri, arasındaki uçuş rotaları da ilişkileri temsil ederler.
İnsan beyninde 10-100 milyar neuron olduğu söylenmektedir.
Terörist Ağları Terörist Ağları ve ilişkileri, 9 Eylül çözümlemesi düğümler: teröristler İlişkiler: para, din, ikna Uncloaking Terrorist Networks, Valdis Krebs http://firstmonday.org/htbin/cgiwrap/bin/ojs/index.php/fm/article/view/941/863
Metabolizma Metabolizma: Enerjinin depolandığı yada açığa çıkartıldığı kimyasal süreçler Metabolik yollar: Enzimlerin tepkime sıralaması düğümler: metabolitler ilişkiler: tepkimeler
Facebook düğümler: kişiler İlişkiler: arkadaşlıklar Vizster: Visualizing Online Social Networks. Ethnographic research of online social networking services
Internet düğümler: routerlar İlişkiler: fiziksel bağlar B. Huffaker, B. Cheswick ve H. Burch
Metro Ağı
Tat ve Lezzet Ağları
Tarihsel Gelişim, 1. Evre
Königsberg Rusya da yer alan ve günümüzde Batı Rusya nın büyük endüstri merkezi olan bir şehiridir. Şehir başka bir nehir ile birleşen Pregel Nehri etrafına kurulmuştur. Kniephof adındaki ada iki nehrin birleştiği yerin ortasında yer almaktadır. Adayı ve nehirleri birleştiren toplam 7 adet köprü vardır.
Königsberg Köprüleri
Leonhard Euler (1707-1783)
Königsberg Köprüleri
Tarihsel Gelişim, 2. nci Evre
Tarihsel Gelişimi 1933, psikolog Jacob Moreno İlk sociogram ı hazırladı Erkekler Kızlar An Attraction Network in a Fourth Grade Class (Moreno, Who shall survive?, 1934).
Finansal Bağlantılar Mark Lombardi narrative structures: Finans dalgalanmaları Copyright Independent Curators, Inc.,
Stanley Milgram (1933 1984)
Küçük Dünya Hipotezi 1967 yılında Harvard Üniversitesinde Sosyoloji bölümünde çalışan Stanley Milgram yaptığı araştırma sonuçlarını açıkladığında, bilim çevreleri bu çalışmayı dikkatle izlemeye başladılar.
Küçük Dünya Hipotezi Milgramın önermesi şuydu: Dünya üzerindeki herhangi bir kişi, tanımadığı başka bir kişiye 6 adımda ulaşabilir
Küçük Dünya Hipotezi Deney 1967 yılında Amerikanın çeşitli eyaletlerinde yerleşik olan 160 kişiye verilen bir mektubun Boston daki bir borsacıya ulaştırılmasını istemekle başladı. Dönüşlere bakarak ortalama 6 kişinin elinden geçen mektubun Boston a ulaştığı gözlendi.
Küçük Dünya Hipotezi Sosyal dokuyu tanımlayan karmaşık ağın küçük dünya hipotezi özelliği göstermesi, araştırılması gereken bir olay olarak ortaya çıkmıştır.
Deney
Tarihsel Gelişim, 3.üncü Evre
Macar Matematikçiler Pál Erdös (1913-1996) Alfréd Rényi (1921-1970)
Erdös-Renyi Modeli (1960) Erdös-Rényi modeli (1960) Düğümler p olasılığı ile birbirlerine bağlanırlar ve genişlerler.
Tarihsel Gelişim, Günümüz
Albert-László Barabási
Grafik 3 Yirmi birinci yüzyılın başında internet topolojisi, (Kaynak: MIT media Lab) Bu görsel, Kalifornia Üniversitesi bünyesinde çalışan, temel amacı internete ait bilgi toplama, analiz etme ve görselleştirme olan CAIDA tarafından geliştirilmiştir. Parlak alanlar bağlantı yoğunluğunu göstermektedir.
Sosyal Ağlar
80/20 Kuralı Vilfredo Federico Damaso Pareto (1848 1923), İtalyan Ekonomist, politika bilimcisi ve filozof. Pareto Dağılımının ve kuramını (80/20) bulan araştırmacı.
Albert-László Barabási The New Science of Networks How Everything Is Connected to Everything Else and What It Means for Business, Science, and Everyday Life
Kitaplar The Hidden Patterns Behind Everything We Do, from Your E-mail to Bloody Crusades The Structure and Dynamics of Networks
Ağ Biliminin Etkileri
Sosyal Etkileri Ağ Bilimi ile Görünmez Bağların Keşfi, Gephi 47 ve R ile Sosyal Ağ Analizi uygulaması
Ağ Bilimi ile Görünmez Bağların Keşfi, Gephi 48 ve R ile Sosyal Ağ Analizi uygulaması
İnsan Hastalıkları Ağı Ağ Bilimi ile Görünmez Bağların Keşfi, Gephi 49 ve R ile Sosyal Ağ Analizi uygulaması
Askeri Ağların Arkasında Yatan Mantık
Sonuç ve Tartışma Biz bugün cep telefonlarından, bilgisayarlara, toplumlardan, 6 milyar farklı bireylere, genel olarak fiziksel, biyolojik ve sosyal ağlar dan oluşan ve giderek genişleyen karmaşık sistemler tarafında çevrilmiş durumdayız.
Sonuç ve Tartışma Vücut olarak varlığımız onbinlerce genin ortaklaşa uyum içersinde çalışmasına bağlı. Düşüncelerimiz, karar verme yöntemlerimiz, çevreyi algılama yetimiz beynimizde var olan milyonlarca nöron un birbiri ile bir ağ içersinde var oluşunda saklı.
Sonuç ve Tartışma Bu sistemler ilk bakışta tesadüfi oluşumlar gibi görünce biraz daha derine inince her ağın kendine ait bir düzen ve kontrol mekanizmasına sahip izler göstermektedir.
Sonuç ve Tartışma Bu her bir ağı haritalandırmadan ve Ağ Bilimi kullanarak karakterleri hakkında fikir yürütmeden, üst yapı olan karmaşık sistemi anlamamız mümkün olamayacaktır.
Sonuç ve Tartışma Bağlantıları çizgeler halinde çıkartabilirsek
Sonuç ve Tartışma Biyolojik ağlar ile bir hastalığın yayılışı, fiziksel ağlar ile malların arzı ve sosyal ağlar ile insanlar arasındaki etkileşimleri analiz edilebilir ve insanlığın yararına çeşitli çıkarımlar yapılabilir.
Teşekkürler 1. Bölüm Sonu