Genel Kavramlar fl Sözleflmeleri Sendikalar Toplu fl Sözleflmeleri Arabuluculuk ve Tahkim Grev ve Lokavt

I Prof. Dr. KENAN TUNÇOMA Prof. Dr. TANKUT CENTEL fi HUKUKUNUN ESASLARI Genel Kavramlar fl Sözleflmeleri Sendikalar Toplu fl Sözleflmeleri Arabuluculuk ve Tahkim Grev ve Lokavt

II Yay n No : 1901 Hukuk Dizisi : 875 1. Bas - Ocak 1989 - STANBUL 2. Bas - Kas m 1999 - STANBUL 3. Bas - Kas m 2003 - STANBUL 4. Bas - Eylül 2005 - STANBUL 5. Bas - Ocak 2008 - STANBUL ISBN 978-975 - 295-798 - 5 Copyright Bu kitab n bu bas s için Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da- t m A.fi. ye aittir. Her hakk sakl d r. Hiçbir bölümü ve paragraf k smen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi : Beta Bas m A.fi. Bask -Cilt : Yaz n Matbaac l k Bayrampafla/ stanbul (0-212) 565 01 22 Kapak Tasar m : Gülgonca Çarp k Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.fi. Himaye-i Etfal Sokak Talas Han No. 13-15 Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) 511 54 32-519 01 77 Fax: (0-212) 513 87 05-511 36 50 e-mail: betakitap@betakitap.com www.betakitap.com

III ÖNSÖZ 1989 y l nda bas lan «fl Hukukunun Esaslar» adl kitab m n ikinci bas s n, stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi fl Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dal n n ciddi ve çal flkan ö retim üyelerinden Prof. Dr. Tankut Centel le birlikte gerçeklefltirmeye karar verdim. Ortak çal flma konusu olan; «fl Hukukunun Esaslar» ad n tafl yan bu kitab m, 1989 y l bafllar nda yay nlanm flt. An lan kitab m, 1986 y - l nda dördüncü bas s yap lan «Türk fl Hukuku I: Bireysel fl Hukuku» ile 1988 y l nda ikinci bas s yap lan «Türk fl Hukuku II: Toplu fl Hukuku» fleklinde yay nlad m kitaplar m n k salt larak birlefltirilmesinden meydana getirilmiflti. «fl Hukuku Esaslar» adl kitab m n ikinci bas s n ortak olarak ç - karmak önerisi, Tankut Centel den geldi. Say n Centel in bu önerisinde, kitab n niteli ini bozmadan yenilenmesi düflüncesi hâkim bulundu u için, önerisini memnuniyetle kabul ettim. «fl Hukukunun Esaslar»n ortak bas ma haz rlarken yap lmas gerekli de ifliklikleri, de erli meslektafl m Prof. Dr. Tankut Centel le birlikte saptad k. Bu saptamalar m za uygun olarak, say n Centel in ilk dikkat etti i husus; mevcut kitab n genel olarak içeri ini ve paragraflar n da iç düzenini muhafazaya dikkat etmek olmufltur. kinci dikkat etti i husus ise, yollama yap lan kitap ve monografileri titiz bir flekilde inceledikten sonra mevcut kitaplar n yeni bask lar na ve yeni kitaplar ile makalelere yollama yapmak; Yarg tay kararlar n da, gerekli oldu u ölçüde, yenileri ile de ifltirmek olmufltur. Nihayet üçüncü dikkat konusu da; kitapda sadece genel çizgileri ile incelenmifl, «eksik çal flma», «esnek çal flma» gibi münferit baz konularda biraz daha durmak ve Alman Hukukunda sözü edilen «dolayl ifl iliflkisi» üzerinde ise, özet bilgi vermek olmufltur. Nihayet, dikkat etti i son husus da, mevcut kitab mdaki ayr n-

IV t ya iliflkin baz bilgileri k saltarak ortak kitaba almak veya ç karmak suretiyle, sayfa say s n n azalt lmas n sa lamak olmufltur. flte, Tankut Centel in bütün bu konulardaki ciddi çal flmalar sonucunda, «fl Hukukunun Esaslar» adl kitab m n Prof. Dr. Tankut Centel le ortak beflinci bas s meydana gelmifltir. 4857 say l fl Kanunu nun 2003 y l nda kabul edilmesinden sonra, Türk çal flma yaflam ndaki bireysel ifl iliflkilerinde yeni bir döneme girilmifltir. Bu ba lamda, Say n Centel in katk lar yla gerçekleflen ortak üçüncü, dördüncü ve nihayet beflinci bas, sözkonusu yasal de iflikli i ve önceki bas lardan buyana ö reti ile yarg kararlar nda yaflanan geliflmeleri yans tmaktad r. Kendisine teflekkür ederim. Ayr ca, kitab n bas m n üstlenen Seyhan Satar ile dizgiyi gerçeklefltiren Gülgonca Çarp k a, gösterdikleri özveri için teflekkürü borç bilmekteyim. Prof. Dr. Kenan TUNÇOMA

V Ç NDEK LER B R NC K TAP fi HUKUKUNA L fik N GENEL B LG LER Birinci Ay r m fi HUKUKUNA G R fi 1. fl Hukuku Kavram...1 I. fl Hukukunun Konusu...1 II. fl Hukuku le Anayasa Aras ndaki liflki...3 III. fl Hukukunun Karma Niteli i...7 IV. fl Hukukunun Sistemati i...8 2. fl Hukukunun lkeleri...10 I. flçiyi Koruma ve flçiye Yard m lkesi...10 II. flçiyi Koruma ve flçiye Yard m n, Ülkenin ktisadî Gücüyle Uyumlu K l nmas lkesi...11 III. flçinin Kiflili ini Koruma lkesi...11 IV. flçilerin Yönetime Kat lmas lkesi...12 3. fl Hukukunun Tarihi Geliflimi...15 I. fl Hukukunun Dünyadaki Geliflmesi...15 II. fl Hukukunun Türkiye deki Geliflmesi...18 kinci Ay r m fi HUKUKUNUN KAYNAKLARI VE ÇALIfiMA ÖRGÜTLER 4. fl Hukukunun Kaynaklar...22 I. Türk fl Hukukunun Kaynaklar...22 II. Uluslararas fl Hukukunun Kaynaklar...27 5. Çal flma Örgütleri...31 I. Türk Çal flma Örgütü...31 II. Uluslararas Çal flma Örgütü...33

VI Üçüncü Ay r m fi KANUNU NUN UYGULAMA ALANI VE ST SNALARI 6. fl Kanunu nun Uygulama Alan ve flyerini Bildirme...36 I. fl Kanunu nun Uygulama Alan...36 II. fl Kanunu nun Uygulama Alan D fl ndaki fller...37 III. fl Kanunu nun K smen Uyguland ifller...44 IV. flyerini Bildirme Yükümü ve Buna Ayk r l k...45 Dördüncü Ay r m fi HUKUKUNUN GENEL KAVRAMLARI 7. flçi Kavram...48 I. flçinin Tan m...48 II. flçi Kavram n n Unsurlar...48 III. flçi Gruplar...55 8. flveren ve flveren Vekili Kavramlar...57 I. flveren Kavram...57 II. flveren Vekili Kavram...61 9. flyeri Kavram...63 I. flyerinin Tan m...63 II. flyerinin Kapsam...63 K NC K TAP B REYSEL fi HUKUKU Birinci Ay r m fi SÖZLEfiMES VE BAfiLICA TÜRLER 10. fl Sözleflmesinin Tan m ve Unsurlar...67 I. fl Sözleflmesinin Tan m...67 II. fl Sözleflmesinin Unsurlar...68 11. K smi Süreli fl Sözleflmesi...70 I. K smi Süreli Çal flma...70 II. K smi Süreli fl Sözleflmesi Kavram...71

VII 12. Deneme Süreli fl Sözleflmesi...73 I. Deneme Süresinin Anlam...73 II. Deneme Süreli fl Sözleflmesi Kavram...73 III. Deneme Süreli fl Sözleflmesinin Hükümleri...74 13. Tak m Sözleflmesi...76 I. Tak m Sözleflmesinin Oluflmas...76 II. Tak m Sözleflmesinin Hükümleri...77 kinci Ay r m fi SÖZLEfiMES N N KURULMASI 14. fl Sözleflmesinde Ehliyet ve Biçim...79 I. fl Sözleflmesinde Ehliyet...79 II. fl Sözleflmesinin Biçimi...81 15. fl Sözleflmesi Yapma Özgürlü ü ve S n rlar...83 I. fl Sözleflmesi Yapma Özgürlü ü...83 II. Yasadan Do an fl Sözleflmesi Yapma Zorunlu u...84 16. fl Sözleflmesinin Hükümsüzlü ü...89 I. fl Sözleflmesinin Butlan...89 II. fl Sözleflmesinin ptali...90 Üçüncü Ay r m fi SÖZLEfiMES N N HÜKÜMLER Birinci Alt Ay r m fiç N N BORÇLARI 17. flçinin Yasada Belirtilmifl Borçlar...93 I. Genel Bak fl...93 II. flçinin fli Yapma Borcu...93 18. flçinin Yasada Belirtilmemifl Borçlar...100 I. flçinin Sadakat Borcu...100 II. flçinin Talimatlara Uyma Borcu...102 III. flçinin Denetime Katlanma Borcu...102

VIII kinci Alt Ay r m fiveren N BORÇLARI Birinci Bölüm fiveren N ÜCRET ÖDEME BORCU 19.Ücretin Saptanmas ve Yüksekli i...104 I. Ücretin Saptanmas...104 II. Ücretin Yüksekli i ve Asgari (Enaz) Ücret...106 III. Ücretin Yüzde Olarak Ödenmesi...109 20. flin Yap lmamas na Ra men Ücret...111 I. Geçici fa ve fay Kabul mkâns zl nda Ücret...111 II. Hastal k Halinde Ücret...111 III. Askerlik Halinde Ücret...112 IV. flverenin Temerüdü Halinde Ücret...112 21. Ücret Borcunun fas...116 I. Ücret Borcunun fa Biçimi...116 II. Ücret Borcunun fa Zaman...116 III. Ücret Borcunun fa Yeri...117 IV. Ücret Borcunun fas n Kabule Yetkili Kifli...118 V. Ücret Borcunun Bir Bölümünün Avans Verilmesi...118 VI. Ücret Borcundan Kesintilerin Yap lmas...119 VII. Ücret Borcunun Zamanafl m na U ramas...119 VIII. Ücret Borcunun fas n n spat...119 22. Ücreti Koruyucu Hükümler...124 I. Ücreti Koruman n Amac...124 II. Ücretin flverenin fllemlerine Karfl Korunmas...124 III. Ücretin Üçüncü Kiflilerin fllemlerine Karfl Korunmas...126 IV. Ücretin flçinin Kendi fllemlerine Karfl Korunmas...127 kinci Bölüm fiveren N ÜCRET DIfiINDAK BORÇLARI 23. flçiyi Gözetme Borcu...128 I. Gözetme Borcunun Pozitif Hukuk Dayana...128 II. flçiyi Gözetme Borcunun Kapsam...128 III. flçiyi Gözetme Borcuna Ayk r l n Do urdu u Sorumluluk...133

IX 24. flverenin Di er Borçlar...137 I. Eflit Davranma Borcu...137 II. fli Kabul Borcu...141 III. Alet ve Malzeme Verme Borcu...143 IV. Çal flma Belgesi Verme Borcu...143 V. Bulufl Yapan flçiye Bir Karfl l k Ödeme Borcu...144 Dördüncü Ay r m fiç N N KORUNMASI Birinci Alt Ay r m fiç Y KORUYUCU HÜKÜMLER 25. flçinin Çal flma Süresi Yönünden Korunmas...146 I. Normal Çal flma Süresi...146 II. Çal flma Süresinin Art r lmas...150 III. Çal flma Süresinin Düflürülmesi...157 26. flçinin Günlük Dinlenme Yönünden Korunmas...158 I. Ara Dinlenmesi...158 II. Gece Dinlenmesi...159 III. Hafta Tatili Dinlenmesi...161 IV. Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günü Dinlenmesi...165 27. flçinin Y ll k Dinlenme Yönünden Korunmas...168 I. Y ll k zin Kavram...168 II. Y ll k zin stenebilmesinin Koflullar...168 III. Y ll k zin Koflullar n n Gerçekleflmesinin Hükümleri...171 IV. Tatil, Bayram ve Y ll k zne liflkin Haklar n Daralt lamamas...174 kinci Alt Ay r m ÖZEL fiç GRUPLARINI KORUYUCU HÜKÜMLER 28. Kad n flçileri Koruyucu Hükümler...175 I. Kad n flçilerin Özel Hükümlerden Yararlanmalar...175 II. Kad n flçileri Koruyucu Hükümlere Ayk r l n Yapt r m...178 29. Küçük flçileri Koruyucu Hükümler...179 I. Küçük flçileri Koruman n Amac...179 II. Küçük flçiler çin Konulmufl Özel Hükümler...179 III. Küçük flçilere liflkin Özel Hükümlere Ayk r l n Yapt r m...181

X Beflinci Ay r m fi SÖZLEfiMES N N SONA ERMES 30. fl Sözleflmesini Sona Erdiren ve Ask ya Alan Nedenler...182 I. fl Sözleflmesini Sona Erdiren Nedenler...182 II. fl Sözleflmesinin Ask da Kalmas n Gerektiren Nedenler...185 31. fl Sözleflmesinde Feshi hbar...189 I. Genel Olarak...189 II. fl Güvencesinin Yoklu unda Feshi hbar...189 III. fl Güvencesi Ortam nda Feshi hbar...195 32. fl Sözleflmesinin Hakl Nedenle Feshi...204 I. Hakl Nedenle Fesih çin Gerekli Koflullar...204 II. Hakl Nedenle Feshin Hükümleri...219 33. fl Sözleflmesinin Sona Ermesinde K dem Tazminat...222 I. K dem Tazminat n n Geliflmesi...222 II. K dem Tazminat n n, K dem Tazminat Fonu ve flsizlik Sigortas yla liflkisi...222 III. K dem Tazminat stenebilmesinin Koflullar...224 IV. K dem Tazminat n n Miktar ve S n rlanmas...230 V. K dem Tazminat n Ödememe ve Faiz...232 VI. K dem Tazminat n Düzenleyen Yasal Esaslara Ayk r l k...233 ÜÇÜNCÜ K TAP TOPLU fi HUKUKU Birinci Ay r m TOPLU fi HUKUKUNA G R fi 34. Toplu fl Hukuku Kavram ve Unsurlar...234 I. Bireysel fl Hukuku ve Toplu fl Hukuku...234 II. Toplu fl Hukukunu Oluflturan Unsurlar...235 III. Toplu fl Hukukunun Sistemi...236 35. Toplu fl Hukukunun lkeleri...237 I. flçiyi Koruma lkesi...237 II. Sosyal Özerklik lkesi...237 III. Toplu fl Hukukunun Anayasal Güvenceye Ba lanmas lkesi...238 IV. Toplu fl Hukukunun Ekonomik Yaflam Do rudan Etkilemesi lkesi...239

XI V. Toplu fl Hukukunun, Özel Hukukun Bir Parças n Oluflturmas lkesi...239 kinci Ay r m SEND KALAR HUKUKU Birinci Alt Ay r m SEND KA ÖZGÜRLÜ Ü 36. Sendika Özgürlü ü ve Korunmas...240 I. Sendika Özgürlü ü Kavram...240 II. Sendika Özgürlü ünün Korunmas...244 37. Sendika Özgürlü üne Ayk r l k ve Sonuçlar...246 I. Olumlu Sendika Özgürlü üne Ayk r l k...246 II. Olumsuz Sendika Özgürlü üne Ayk r l k...247 III. Olumlu ve Olumsuz Sendika Özgürlü üne Ayk r l n Sonuçlar...249 kinci Alt Ay r m SEND KALARIN KURULMASI, filey fi VE SONA ERMES 38. Sendika Kavram ve Türleri...252 I. Sendika Kavram ve Unsurlar...252 II. Sendika Türleri...254 39. Sendika ve Konfederasyonlar n Kurulmalar ve Birleflmeleri...256 I. Sendika Kurman n Koflullar...256 II. Sendika fiubesi ve Bölge fiubesi Kurman n Koflullar...265 III. Konfederasyon Kurman n Koflullar...266 IV. Sendikal Kurulufllar Aras nda Birleflme, Kat lma ve Ayr lma...267 V. Uluslararas Kurulufllara Kat lma...269 40. Sendikan n Organlar...271 I. Sendika Organlar...271 II. Sendikan n Zorunlu Organlar...271 III. Sendikan n Seçimlik Organlar...286 IV. Konfederasyonlar n Organlar...287

XII Üçüncü Alt Ay r m SEND KA ÜYEL N N KAZANILMASI, Y T R LMES VE GÜVENCES 41. Sendika Üyeli inin Kazan lmas...288 I. Sendika Üyeli ini Kazanma Koflullar...288 II. Ayn Anda Birden Çok Sendikaya Üye Olma Yasa...293 III. Sendika ve Konfederasyonlar n Birleflmesi Durumunda Üyelik...294 42. Sendika Üyeli inin Sona Ermesi ve Ask ya Al nmas...295 I. Sendika Üyeli inin Kendili inden Sona Ermesi ve Ask ya Al nmas...295 II. Sendika Üyeli inden Çekilme...296 III. Sendika Üyeli inden Ç karma...298 43. Sendika Üyesinin Haklar, Yükümleri ve Üyeli inin Korunmas...302 I. Sendika Üyesinin Haklar...302 II. Sendika Üyesinin Yükümlülükleri...304 III. Sendika Üyeli inin Korunmas...307 Dördüncü Alt Ay r m SEND KALARIN FAAL YET ALANI VE MALVARLIKLARI 44. Sendikalar n Faaliyetleri...310 I. Sendikal Amaç...310 II. Sendikalar n Genel Faaliyetleri...310 III. Sendikalar n Kendilerine Özgü Faaliyetleri...311 IV. Sendika ve Konfederasyonlara Yasak Faaliyetler...318 45. Sendikalar n Malvarl klar ve Gelirleri...321 I. Sendika ve Konfederasyonlar n Malvarl...321 II. Sendika ve Konfederasyonlar n Vergi ve Haciz Muafiyeti...324 Beflinci Alt Ay r m SEND KALARIN DENET M, DEFTERLER VE SONA ERMES 46. Sendikalar n Denetimi, Defterleri ve Faaliyetlerinin Durdurulmas...325 I. Sendikalar n Denetimi...325 II. Defter Tutma Yükümü...326 III. Sendika ve Konfederasyon Faaliyetlerinin Durdurulmas...327

XIII 47. Sendikalar n Sona Ermesi ve Mallar n n Tasfiyesi...331 I. Sendikan n Sona Ermesi...331 II. Sendikan n Sona Ermesinin Hükümleri...333 Üçüncü Ay r m TOPLU fi SÖZLEfiMES Birinci Alt Ay r m TOPLU fi SÖZLEfiMES NE L fik N GENEL B LG LER 48. Toplu fl Sözleflmesi Terimi, Tan m ve Mevzuat...335 I. Toplu fl Sözleflmesi Terimi...335 II. Toplu fl Sözleflmesinin Tan m ve Unsurlar...335 III. Toplu fl Sözleflmesi Özerkli i...336 IV. Toplu fl Sözleflmesini Düzenleyen Hükümler...337 49. Toplu fl Sözleflmesinin Konusu ve Türleri...338 I. Toplu fl Sözleflmesinin Konusu...338 II. Toplu fl Sözleflmesinin Düzenleyici Bölümü...338 III. Toplu fl Sözleflmesinin Borç Do urucu Bölümü...342 IV. Toplu fl Sözleflmesinin Düzenleyici Bölümü le Borç Do urucu Bölümü Aras ndaki liflki...346 V. Toplu fl Sözleflmesinin Türleri...347 50. Toplu fl Sözleflmesinin Yorumu ve Hukuki Niteli i...349 I. Toplu fl Sözleflmesinin Yorumu...349 II. Toplu fl Sözleflmesi le Yasa Aras ndaki liflki...352 III. Toplu fl Sözleflmesinin Hukuki Niteli i...353 kinci Alt Ay r m TOPLU fi SÖZLEfiMES N N MEYDANA GELMES 51. Toplu fl Sözleflmesi Yapma Ehliyeti ve Yetkisi...355 I. Toplu fl Sözleflmesi Yapma Ehliyeti...355 II. Toplu fl Sözleflmesi Yapma Yetkisi...358 52. Toplu fl Sözleflmesinin Yap lmas...359 I. Toplu fl Sözleflmesi Yapma Ehliyetinin ve Yetkisinin Saptanmas...359 II. Toplu Görüflme...366

XIV 53. Toplu fl Sözleflmesinin Hükümsüzlü ü...374 I. Toplu fl Sözleflmesinin Butlan...374 II. Toplu fl Sözleflmesinin ptali...378 54. Toplu fl Sözleflmesinden Yararlanma...380 I. Toplu fl Sözleflmesine Ba l l k Kavram...380 II. Toplu fl Sözleflmesiyle Ba l Kifliler...382 III. Toplu fl Sözleflmesine Ba l l n Sonu...392 Üçüncü Alt Ay r m TOPLU fi SÖZLEfiMES N N HÜKÜMLER 55. Toplu fl Sözleflmesinin Düzenleyici Bölümünün Uygulanma Koflullar ve Hükümleri...393 I. Toplu fl Sözleflmesinin Düzenleyici Bölümünün Uygulanma Koflullar...393 II. Toplu fl Sözleflmesinin Düzenleyici Bölümünün Hükümleri...394 56. flçiye Yararl l k Esas...399 I. flçiye Yararl l k Esas n n fllevi...399 II. flçiye Yararl l k Esas n n Emredici Niteli i...400 III. flçiye Yararl l k Esas n n Toplu fl Sözleflmesi Üzerindeki Etkileri...400 IV. flçiye Yararl l n Saptanmas...401 57. Toplu fl Sözleflmesinden Do an Haklarda bra ve Zamanafl m...403 I. Toplu fl Sözleflmesinden Do an Haklar n bra Edilmesi...403 II. Toplu fl Sözleflmesinden Do an Haklar Kullanma Süresi...404 58. Toplu fl Sözleflmesinin Borç Do urucu Bölümü...406 I. Borç Do urucu Bölüm Kavram...406 II. Borç Do urucu Bölümün Yanlar...407 III. Borç Do urucu Bölümün fas...408 IV. Borç Do urucu Bölümün fa Olunmamas n n Sonuçlar...410 Dördüncü Alt Ay r m TOPLU fi SÖZLEfiMES N N SONA ERMES VE DO URDU U SONUÇLAR 59. Toplu fl Sözleflmesinin Sona Ermesinin Sonuçlar...413 I. Toplu fl Sözleflmesinin Sona Erme Nedenleri...413

XV II. Toplu fl Sözleflmesinde Yanlar n De iflmesi...415 III. Toplu fl Sözleflmesinin Sona Ermesinin Hükümleri...416 Dördüncü Ay r m TOPLU fi UYUfiMAZLIKLARININ BARIfiÇI YOLLARDAN ÇÖZÜMÜ 60. Toplu fl Uyuflmazl Kavram ve Çözüm Yollar...418 I. Uyuflmazl klar n Bar flç Çözümü...418 II. fl Uyuflmazl Kavram ve Türleri...418 III. Toplu fl Uyuflmazl n n Unsurlar...420 IV. Toplu fl Uyuflmazl klar n n Çözümünde Uygulanan Sistemler...421 V. Toplu fl Uyuflmazl klar n n Çözümünde Türkiye nin Sistemi...422 61. Arabuluculuk...424 I. Resmî Arabuluculuk...424 II. Özel Arabulucuk...428 III. Çal flma ve Sosyal Güvenlik Bakan n n Arabuluculu u...429 62. Yasal Tahkim...430 I. Yasal Tahkimin Anlam ve Koflullar...430 II. Yüksek Hakem Kurulu nun Kuruluflu, darî Teflkilât ve flleyifli...432 III. Yüksek Hakem Kurulu nun Görevi...434 63. Özel Tahkim...435 I. Özel Tahkimin fl Hukukundaki Önemi...435 II. Toplu Ç kar Uyuflmazl nda Özel Hakem...435 III. Toplu Hak Uyuflmazl nda Özel Hakem...436 IV. Bireysel Hak Uyuflmazl nda Özel Hakem...440 Beflinci Ay r m fi MÜCADELES Birinci Alt Ay r m fi MÜCADELES NE TOPLU BAKIfi 64. fl Mücadelesi Kavram ve Türleri...441 I. fl Mücadelesi Kavram...441 II. fl Mücadelesinin Türleri...443

XVI 65. Grev ve Lokavt Yasaklar ve S n rlar...446 I. fl Mücadelesinin Yasaklanmas...446 II. flçilerin Grev Oylamas Yoluyla Grevi Engellemesi...454 kinci Alt Ay r m GREV Birinci Bölüm GREV KAVRAMI 66. Grevin Tan m, Unsurlar ve Türleri...458 I. Grevin Tan m...458 II. Grevin Unsurlar...458 III. Grevin Türleri...462 kinci Bölüm YASAL GREV VE HÜKÜMLER 67. Yasal Grevin Tan m ve Unsurlar...467 I. Yasal Grevin Tan m...467 II. Yasal Grevin Unsurlar...467 68. Yasal Grevin Grevciler le flçi Sendikas na liflkin Hükümleri...475 I. Yasal Grevin Grevci flçilere liflkin Hükümleri...475 II. Yasal Grevin Grev Karar Alan Sendikaya liflkin Hükümleri...480 69. Yasal Grevin flveren le Greve Kat lmayan ve Kat lamayan flçilere liflkin Hükümleri...483 I. Yasal Grevin flverene liflkin Hükümleri...483 II. Yasal Grevin Greve Kat lmayan flçilere liflkin Hükümleri...489 III. Yasal Grevin Greve Kat lamayan flçilere liflkin Hükümleri...491 70. Yasal Grevin Sona Ermesi...494 I. Yasal Grevin Sona Erdirilmesi...494 II. Yasal Grevin Ortadan Kald rd Tart flmal Olan Durumlar...496 Üçüncü Bölüm YASA DIfiI GREV VE HÜKÜMLER 71. Yasa D fl Grev Kavram...498 I. Yasa D fl Grevin Tan m...498

XVII II. Yasa D fl Grev Halleri...499 III. Grevin Yasa D fl Oldu unun Mahkemece Tespiti ve Durdurulmas...500 72. Yasa D fl Grevin Hükümleri...503 I. Yasa D fl Grev Halinde Sendikan n Sorumlulu u...503 II. Yasa D fl Grev Halinde flverenin Haklar...504 III. Yasa D fl Grev Halinde Greve Kat lmayanlar n Hukukî Durumu...509 IV. Yasa D fl Grevin Cezai Sonuçlar...509 Üçüncü Alt Ay r m LOKAVT Birinci Bölüm LOKAVT KAVRAMI 73. Lokavt n Tan m, Unsurlar ve Türleri...510 I. Lokavt n Tan m...510 II. Lokavt n Unsurlar...510 III. Lokavt n Türleri...513 kinci Bölüm YASAL LOKAVT VE HÜKÜMLER 74. Yasal Lokavt n Tan m ve Unsurlar...514 I. Yasal Lokavt n Tan m...514 II. Yasal Lokavt n Unsurlar...514 III. Yasal Lokavt n Kötüye Kullan lmas ve Hükümleri...517 75. Yasal Lokavt n Hükümleri...520 I. Yasal Lokavt n flverene liflkin Hükümleri...520 II. Yasal Lokavt n flçilere liflkin Hükümleri...522 III. Yasal Lokavt n flveren Sendikas na liflkin Hükümleri...523 76. Yasal Lokavt n Sona Ermesi...525 I. Yasal Lokavt n Kararla Sona Ermesi ve Hükümleri...525 II. Yasal Lokavt n Kendili inden Sona Ermesi...527

XVIII Üçüncü Bölüm YASA DIfiI LOKAVT VE HÜKÜMLER 77. Yasa D fl Lokavt Kavram ve Saptanmas...528 I. Yasa D fl Lokavt n Tan m...528 II. Yasa D fl Lokavt Halleri...528 III. Yasa D fl Lokavt ve flyerinin Kapat lmas...529 IV. Lokavt n Yasa D fl Oldu unun Mahkemece Saptanmas ve Durdurulmas...530 78. Yasa D fl Lokavt n Hükümleri...531 I. Yasa D fl Lokavtta flçilerin Ücret steme Hakk...531 II. Yasa D fl Lokavt Halinde flçilerin Fesih Hakk...532 III. Yasa D fl Lokavt n Cezai Hükümleri...532

XIX YARARLANILAN BAfiLICA KAYNAKLAR I. Kitaplar Akçayl, N. : Dayan flma Aidat, stanbul 1966 Akçayl, N. : Yönetime Kat lma ve Özyönetim, stanbul 1978 Ak n, L. : fl Kazas ndan Do an Maddi Tazminat, Ankara 2001. Akyol, fi. : Türk Hukukunda Grevin Hizmet Akdine Tesiri, stanbul 1967 Atabek, R. : Hizmet Aktinin Feshi, stanbul 1938 Becker, H. : Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch- Obligationenrecht, II. Abteilung: Die einzelnen Vertragsverhaeltnisse Art. 184-551, Bern 1934 Biedenkopf, K. : Grenzen der Tarifautonomie, Karlsruhe 1964 Brox, H.-Rüthers, B. : Arbeitskampfrecht-Ein Handbuch für die Praxis, Stuttgart 1965 Centel, T. : Çocuklar le Gençlerin fl Güvenli i, stanbul 1982 Centel, T. : fl Hukukunda Ücret, stanbul 1986 Cuhruk, M. : K dem Tazminat ve Uygulamas, Ankara 1978 Çankaya, O.G.- Günay, C.. - Göktafl, S. : Türk fl Hukukunda fle ade Davalar, Ankara 2006. Çelik, N. : Türk ve Alman Hukukunda Toplu fl Sözleflmesinin Hükümleri ve Sona Ermesi, stanbul 1966 Çelik, N. : fl Hukuku Dersleri, stanbul 2007 Çelik, N. : fl Güvencesi, stanbul 2003 Çenberci, M. : fl Kanunu fierhi, Ankara 1984 Çö enli, T. : Türk fl Hukukunda Y ll k Ücretli zin, stanbul 1983 Demir, F. : Mukayeseli Hukukta ve Türk Hukukunda Çal flma Hakk n n Korunmas, stanbul 1986 Demir, F. : Sendikalar Hukuku, zmir 1999 Do an, B. : flçinin flletmenin Yönetimine Kat lmas, stanbul 1973 Ekin, N. : Endüstri liflkileri, stanbul 1994 Ekonomi, M. : fl Hukuku I-Ferdi fl Hukuku, stanbul 1987 Elbir, H. K. : fl Hukuku Notlar, stanbul 1976

XX Engin, E. M. : Türk fl ve Sosyal Güvenlik Hukukunda flveren, stanbul 1993 Engin, E. M. : fl Sözleflmesinin flletme Gerekleri ile Feshi, stanbul 2003. Erkul,. : Türk fl Hukuku Dersleri, Ankara 1970 Ertürk, fi. : fl Mücadelesinde Denge lkesi, zmir 1999 Ertürk, fi. : fl liflkisinde Temel Haklar, Ankara 2002 Esener, T. : fl Hukuku, Ankara 1978 Eyrenci, Ö. : Sendikalar Hukuku, stanbul 1984 Gümüfl, M. F. : Türk fl Hukukunda fl Uyuflmazl klar ve Uzlaflt rma, Ankara 1972 Günay, C.. : Toplu Hak Uyuflmazl klar, Ankara 1995 Günay, C.. : fierhli fl Kanunu, Cilt: I-II, Ankara 1998 Günay, C.. : Sendikalar Kanunu fierhi, Ankara 1999 Günay, C.. : Toplu fl Sözleflmesi Grev ve Lokavt Hukuku, Ankara 1999 Günay, C.. : fl Kanunu fierhi I-II, Ankara 2006 Güzel, A. : flverenin De iflmesi- flyerinin Devri ve Hizmet Akitlerine Etkisi, stanbul 1987 Hueck, A.- Nipperdey, H.C. : Lehrbuch des Arbeitsrechts, I. Band, Berlin/Frankfurt a. M. 1963; II. Band, Halbband (II/1) Berlin/Frankfurt a. M. 1966-1967 Hueck, A.-Nipperdey, H. C.-Stahlhacke, E. : Tarifvertragsgesetz mit Durchführungs - und Nebenvorschriften, Münih-Berlin 1964 Korkmaz, A. : Ça dafl Geliflmeler Aç s ndan Asgari Ücret (Genel Olarak Dünyada ve Türkiye de), Ankara 2003 Köseo lu, A.C. : flyerinin Kapanmas n n fl Sözleflmelerine Etkisi, stanbul 2004. Kutal, M. : Sendikalar, (teksir), stanbul 1970 Kutal, M. : Teorik Esaslar ve Tatbikat Bak m ndan Asgari Ücret, stanbul 1969 Mimaro lu, S. K. : Türk Hukukunda Toplu fl Sözleflmesi, Ankara 1965 Mollamahmuto lu, H. : Türk Hukukunda Lokavt, Ankara 1993 Narmanl o lu, Ü. : Türk Hukukunda Kanundan Do an K dem Tazminat, stanbul 1973 Narmanl o lu, Ü. : Grev, Ankara 1990 Narmanl o lu, Ü. : fl Hukuku-Ferdi fl liflkileri I, zmir 1998 Narmanl o lu, Ü. : fl Hukuku II, zmir 2001 Nikisch, A. : Arbeitsrecht, I. Band, Tübingen 1961; II. Band, Tübingen 1959

XXI O uzman, M. K. : Hizmet fl Akdinin Feshi, stanbul 1955 O uzman, M. K. : Hukukî Yönden Grev ve Lokavt, stanbul 1967 O uzman, K. : Hukukî Yönden flçi- flveren liflkileri, stanbul 1987 O uzman, K.- Ekonomi, M. : Türk fl Mevzuat Aç s ndan Grup Toplu fl Sözleflmeleri, stanbul 1989 Oser, H./Schönenberger, W. : Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch- Das Obligationenrecht, 2. Teil (Halbband): Art. 184-418, Zürih 1936 Özsunay, E. : Medenî Hukukumuzda Tüzel Kifliler, stanbul 1982 Reiso lu S. (Safa) : 1927 Say l Yasa Aç s ndan K dem Tazminat, Ankara 1976 Reiso lu, S. (Seza) : 2822 Say l Toplu fl Sözleflmesi Grev ve Lokavt Kanunu fierhi, Ankara 1986 Sa lam, F. : Der normative Teil des Tarifvertrages im türkischen Arbeitsrecht, Köln 1971 Saymen, F. H. : Türk fl Hukuku, stanbul 1954 Schweingruber, E. : Kommentar zum Arbeitsvertrag des Schweizerischen Obligationenrechts, Bern 1974 Selçukî, S. : lmî-kazaî çtihatlarla fl Kanunu, stanbul 1973 Soyer, M.P. : Toplu Sözleflme Hukukunda Yararl l k lkesi (TSGLK md. 6 f. 2), Ankara 1991 Soyer, M.P. : Rekabet Yasa Sözleflmesi (BK. md. 348-352), Ankara 1994 Sur, M. : Grev Kavram -Türk ve Frans z Hukuku Aç s ndan Karfl laflt rmal nceleme, zmir 1987 Sur, M. : Toplu fl Sözleflmesi Özerkli i ve Teflmil, Ankara 1991 Süzek, S. : fl Güvenli i Hukuku, Ankara 1985 Süzek, S. : fl Hukukunun Genel Esaslar, Ankara 1998 Süzek, S. : fl Hukuku (Genel Esaslar - Bireysel fl Hukuku, stanbul 2005 fiahlanan, F. : Sendikalar n flleyiflinin Demokratik lkelere Uygunlu u, stanbul 1980 fiahlanan, F. : Toplu fl Sözleflmesi, stanbul 1992 fiahlanan, F. : Sendikalar Hukuku, stanbul 1995 Taflkent, S. : flverenin Yönetim Hakk, stanbul 1981 Taflkent, S. : fl Güvencesi ( flçinin Feshe Karfl Korunmas ), stanbul 1991 Tomandl, T. : Streik und Aussperrung als Mittel des Arbeitskampfes, Viyana 1965 Tuncay, A. C. : fl Hukukunda Eflit Davranma lkesi, stanbul 1982 Tuncay, A. C. : Toplu fl Hukuku, stanbul 1999

XXII Tunçoma, K. : flletme Hukuku, Cilt: I, stanbul 1970 Tunçoma, K. : Toplu fl Uyuflmazl klar n n Çözümünde Uzlaflt rma ve Tahkim, stanbul 1973 Tunçoma, K. : Türk Borçlar Hukuku, Cilt I: Genel Hükümler, stanbul 1976 Tunçoma, K. : Türk Borçlar Hukuku, Cilt II: Özel Borç liflkileri, stanbul 1977 Tunçoma, K. : Sosyal Güvenlik Kavram ve Sosyal Sigortalar, stanbul 1990 Turan, K. : flçilerin Yönetime Kat lmas, Ankara 1970 Ulucan, D. : Streik und Aussperrung in der Türkei, Köln 1971 Ulusan,. : Özellikle Borçlar Hukuku ve fl Hukuku Aç s ndan flverenin flçiyi Gözetme Borcu-Bundan Do an Sorumlulu u, stanbul 1990 Wlotzke, O. : Das Günstigkeitsprinzip im Verhaeltnis des Tarifvertrages zum Einzelarbeitsvertrag und Betriebsvereinbarung, Heidelberg 1957 Yarsuvat, D. : Çal flma Ceza Hukuku, stanbul 1978 Yürekli, S. : flyeri Sendika Temsilcili i ve Güvencesi, stanbul 2004. II. Makaleler Ayd nl,. Çelik, N. Çelik, N. Reiso lu, S. Saymen, F. H. Tunçoma, K. Tunçoma, K. : flverenin flyerinde Çal flan flçilerin fl Görmekten Kaç nma Hakk, Çimento flveren XIX, 4 (Temmuz 2005), 16-29. : Toplu fl Sözleflmesinde Sözleflme Fark n n Korunmas na liflkin Kay t, Çimento flveren VI, 4 (Temmuz 1992), 9-15 : flçilerin flten Ç kar lmalar nda hbar ve K dem Tazminatlar D fl nda steyebilecekleri Tazminatlara liflkin Sorunlar, Legal SGHD IV, 14 (2007), 486-496. : Toplu fl Sözleflmesine Konulamayacak Hükümler, Tütis VIII, 6 (Kas m 1984), 3-8 : Milletleraras Çal flma Teflkilat n n Teflrii Faaliyeti ve Türkiye, Sosyal Siyaset Konferanslar, XII. Kitap, stanbul 1961 : Borçlar Kanunu ve fl Mevzuat Aç s ndan fli Kabulden Kaç nma, Sosyal Siyaset Konferanslar, XIX. Kitap, stanbul 1968 : Milletleraras Antlaflmalar ve Türk Mevzuat Aç s ndan Asgarî Ücret Kavram, HD. I, 5 (May s 1969), 425-441

XXIII Tunçoma, K. : fl Kanunu ve Buna Dayan larak Ç kar lm fl Tüzüklerin Kad n flçileri lgilendiren Hükümleri, Batider V, 4 (Aral k 1970), 772-789 Tunçoma, K. : Tak m Sözleflmesi, HFM. XXXVI, 1-4 (1970) Tunçoma, K. : flçi- flveren liflkilerinde Yasa D fl Eylemler, YHD. I, 9 (Eylül 19787), 1536-1546 Tunçoma, K. : 1982 Anayasas n n fl Hukukuna liflkin Esaslar na Genel Bak fl, BD. LVIII, 1-3 (Ocak-Mart 1984) Tunçoma, K. : 5.5.1983 Gün ve 2822 Say l Toplu fl Sözleflmesi, Grev ve Lokavt Kanununda Kabul Edilmifl Toplu fl Uyuflmazl klar n n Bar flç Yollarla Çözümü Sistemi, flgören, 1 (Mart 1984) U ur, G. : flyeri, HD. I, 5 (May s 1969), 450-473 Yurdakul, C. : : Türk Hukukunda Grev Esnas nda flverenin Baflka flçi Almama ve Çal flt rmama, flçinin Baflka fl Tutmama Mükellefiyeti, HD. I, 7 (Temmuz 1969), 599-608 III. Tebli ler stanbul Barosu/Galatasaray Üniversitesi (yay.), fl Güvencesi-Temel Kavramlar ve Uygulamadan Öneriler, stanbul 2003 stanbul Barosu/Galatasaray Üniversitesi (yay.), Yeni fl Yasas Sempozyumu, stanbul 2003 Türk- fl (yay.), 4857 Say l Yeni fl Kanunu De erlendirme Konferans Notlar, Ankara 2003 T SK (yay.), Yeni fl Kanunu Ne Getiriyor? Semineri, Ankara 2003 Türkiye Toprak, Seramik, Çimento ve Cam Sanayii flverenleri Sendikas (yay.), Yeni fl Yasas (Seminer Notlar ve fl Kanunu), stanbul 2003.

XXV BAfiLICA KISALTMALAR AD. : Adalet Dergisi AET. : Avrupa Ekonomik Toplulu u Asgari ÜY. : Asgarî Ücret Yönetmeli i Ay. : Anayasa AyM. : Anayasa Mahkemesi Bas n fl K. : Bas n Mesle inde Çal flanlarla Çal flt ranlar Aras ndaki Münasebetlerin Tanzimi Hakk nda Kanun Batider : Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi BK. : Borçlar Kanunu bak. : bak n z c. : cümle Çal flma SY. : fl Kanununa liflkin Çal flma Süreleri Yönetmeli i Deniz fl K. : Deniz fl Kanunu f. : f kra Hafta TK. : Hafta Tatili Hakk nda Kanun HTT Y. : Haz rlama, Tamamlama ve Temizleme flleri Yönetmeli i HUMK. : Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu BD. : stanbul Barosu Dergisi HD. : fl Hukuku Dergisi HFM. : stanbul Hukuk Fakültesi Dergisi fl K. : fl Kanunu fl MK. : fl Mahkemeleri Kanunu flkollar T. : flkollar Tüzü ü k. no. : kenar numaras karfl. : karfl laflt r n z KHK. : Kanun Hükmünde Kararname Legal SGHD : Legal fl Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi m. : madde MHAD. : Mukayeseli Hukuk Araflt rmalar Dergisi MK. : Türk Medeni Kanunu

XXVI No. : Numara RG. : Resmî Gazete RKD. : Resmî Kararlar Dergisi s. : sayfa Sendikalar K. : Sendikalar Kanunu SS Kanunu : Sosyal Sigortalar Kanunu T SGLK. : Toplu fl Sözleflmesi Grev ve Lokavt Kanunu TCK. : Türk Ceza Kanunu TTK. : Türk Ticaret Kanunu UÇÖ : Uluslararas Çal flma Örgütü vd. : ve devam yay. : yay nlayan YHGK. : Yarg tay Hukuk Genel kurulu Y BK. : Yarg tay çtihad Birlefltirme Kurulu Y9HD. : Yarg tay 9. Hukuk Dairesi YKD. : Yarg tay Kararlar Dergisi Y ll k Ü Y. : Y ll k Ücretli zin Yönetmeli i