Kanunlar Yönetmelikler Tebli ler

Transkript

1 I Prof. Dr. Ali GÜZEL Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Saim OCAK Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Sosyal Güvenlik Mevzuat Kanunlar Yönetmelikler Tebli ler

2 II Yay n No : 2345 Hukuk Dizisi : Bask May s 2010 STANBUL ISBN Copyright Bu kitab n bu bas s için Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da t m A.fi. ye aittir. Her hakk sakl d r. Hiçbir bölümü ve paragraf k smen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi Bask - Cilt Kapak Tasar m : Beta Bas m A.fi. : Kahraman Neflriyat Ofset San. Tic. Ltd. fiti. (Sertifika No: 12084) Yüzy l Mah. Matbaac lar Cad. Atahan No: 34 K: 4 Ba c lar/ stanbul (0-212) : Gülgonca Çarp k Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.fi. Himaye-i Etfal Sokak Talas Han No Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212)

3 III ÖNSÖZ Bilindi i üzere, sosyal sigorta tekni ine dayal Türk Sosyal Güvenlik Sistemi, birbirinden farkl yasal ve idari düzenlemelere konu olmufltur. Ba ml çal flanlardan iflçilerin sosyal güvenli i, 506 say l Sosyal Sigortalar Kanunu ile 2926 say l Tar m flçileri Sosyal Sigortalar Kanunu, devlet memurlar n n sosyal güvenli i 5434 say l T. C. Emekli Sand Kanunu, ba ms z çal flanlar n ise, 1479 say l Ba -Kur Kanunu ve 2926 say l Tar m Ba -Kur Kanunu ile düzenlenmiflti. An lan tüm bu düzenlemelerin, sistematik bir bütünlü e sahip olmad, mevzuattaki bu da n kl n ciddi sorunlar beraberinde getirdi i, ötedenberi tart fl lan bir husustu. Çözüm olarak, kurumsal yap da tek çat ilkesi, sosyal sigorta haklar aç - s ndan da tek yasa esas önerilmekteydi. Nitekim, 2004 y l nda bafllat lan sosyal güvenlik sisteminde reform süreci, belirtilen bu modeli gerçeklefltirme amac na yönelik bulunmaktayd. Ancak, bunun tam olarak baflar ld söylenemeyecektir. Sosyal Güvenlik alan ndaki reform süreci ve yasal düzenleme, karmafl k bir seyir izlemifl ve gelinen aflamada da mevzuattaki da- n kl k varl n sürdürmektedir. Gerçekten, kurumsal yap da tek çat esas n öngören, 5502 say l Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu (RG., ,26173), mevcut sosyal güvenlik kurumlar n n tüzel kifliliklerini sona erdirerek, Sosyal Güvenlik Kurumu Baflkanl - ad yla tek bir kurum oluflturmufltur. Sosyal sigorta haklar nda ise, tek yasa modelini temel alan ve tarihinde kabul edilen ve yürürlük tarihi de olarak öngörülen, 5510 Say l Sosyal Sigortalar ve Genel Sa l k Sigortas Kanunu nun çok say daki hükmünün Anayasa Mahkemesi taraf ndan iptal edilmesi (AYM, ,111/112,

4 IV RG., ,26392) üzerine, gecikmeli de olsa, t. ve 5754 say l Kanunla, bu Kanunda de ifliklikler yap lm fl, 108. maddede, baz hükümler aç s ndan farkl yürürlük tarihleri ( ; ; ) belirlenmifl, di er hükümleri ise 2008 y l Ekim ay bafl nda yürürlü e girmifltir. Ne var ki, belirtilen tarihlerde yürürlü e girmifl bulunan 5510 say l Kanunun 106. maddesi, bir yandan, yürürlükten kald r lan kanunlar belirtirken, öbür yandan söz konusu kanunlar n pek çok say daki hükmünü yürürlükte b rakm flt r. Böylece, 5510 say l Kanunla somutlaflan Sosyal Güvenlik Sisteminde Reform ile izlenen sosyal güvenlikte tek kanun hedefine ulafl lamad gibi, aksine bu esastan uzaklafl lm fl oldu u anlafl lmaktad r. Nitekim, 5510 say l Kanun d fl nda, bu Kanunun 106. maddesinde öngörüldü ü gibi; 506, 1479, 2925, 5434, 4447 ve 3201 say l Kanunlar n önemli baz hükümleri halen yürürlü ünü korumaktad r. Söz konusu durum, bu Derlemede, 5510 say l Kanunun yan s ra, belirtilen kanunlar n yürürlükte olan hükümlerine de yer vermeyi gerektirmifltir. Öte yandan, Derlemede, 2709 Türkiye Cumhuriyeti Anayasas (ilgili hükümler), 5258 say l Aile Hekimli i Pilot Uygulamas Hakk nda Kanun, 5502 say l Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu, 4632 say l Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yat r m Sistemi Kanunu ile 3308 say l Meslekî Teknik E itim Kanunu (ilgili hükümler) da yer almaktad r. Kanunlar n yan s ra, konuyla ilgili Yönetmelik ve Tebli lerin önemli bir k sm da bu Derlemenin kapsam na al nm flt r. Bilindi i gibi, konuyla ilgili yönetmelik ve tebli hükümleri uygulama aç s ndan büyük önem tafl maktad r. Belirtilen nedenlerle, Sosyal Güvenlik Hukukuna iliflkin birçok önemli kanun, yönetmelik ve tebli metinlerinin sistematik bir bütünlük içinde, ö rencilerimizin ve di er ilgili çevrelerin hizmetine sunulmas bir gereksinim olarak ortaya ç kmaktad r. Bu derleme de belirtilen amaç do rultusunda haz rlanm flt r. Bu Derlemede, mevzuat n geliflim seyrini daha kolay izleyebilmek amac yla; mevzuatta yer alan madde, f kra, cümle ve ibarelerde de ifliklik yapan kanunlar, say ve kabul tarihleri ile birlikte, ilgili yerlerde parantez içinde belirtilmifl ve sözü edilen de ifliklikle

5 V iliflkin gerekli görülen hususlar madde sonlar nda özel olarak notland r lm flt r. Bunlar n yan s ra, mevzuatta yer alan düzenlemelere iliflkin Anayasa Mahkemesi nin kararlar, madde metinlerinde ilgili yerlerde parantez içinde ve madde sonlar nda yer verilen özet bilgilerle belirtilmifltir. Ayr ca, madde sonlar nda, ilgili Yarg tay çtihad Birlefltirme kararlar na k saca yer verilmifl, gerekli oldu u ölçüde maddeler aras nda ilgi kurulmufl ve mevzuat ile ilgili olarak önem arz eden di er baz hususlara da de inilmifltir. Derleme kapsam na al nan kanunlar n 1 Nisan 2010 tarihi itibariyle yürürlükteki metinlerinin do ru bir biçimde yans t lmas na büyük çaba gösterilmifl olmakla birlikte, dikkatimizden kaçm fl baz hatalar n, yeni bas larda düzeltilmesine, okuyucunun uyar lar da büyük katk sa layacakt r. Bu Derlemenin dizgi ve sayfa düzenlemelerini büyük bir titizlik ve özveriyle gerçeklefltiren Gülgonca Çarp k, bas m ve yay m gerçeklefltiren Beta Bas m Yay m Da t m A.fi. nin de erli yöneticisi Seyhan Satar baflta olmak üzere tüm çal flanlar na ayr ayr teflekkür etmeyi yerine getirilmesi gereken zevkli bir görev saymaktay z. Prof. Dr. Ali GÜZEL stanbul, Nisan 2010

6 VI

7 VII Ç NDEK LER ANAYASA (Bafllang ç ve lgili Maddeler)...3 KANUNLAR Sosyal Sigortalar ve Genel Sa l k Sigortas Kanunu...15 Sosyal Sigortalar Kanunu (Yürürlükteki Maddeler) Tar m flçileri Sosyal Sigortalar Kanunu (Yürürlükteki Maddeler) flsizlik Sigortas Kanunu (Yürürlükteki Maddeler) Ba -Kur Kanunu (Esnaf ve Sanatkarlar ve Di er Ba ms z Çal flanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu) (Yürürlükteki Maddeler) Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sand Kanunu (Yürürlükteki Maddeler)..249 Aile Hekimli i Pilot Uygulamas Hakk nda Kanun Yurt D fl nda Bulunan Türk Vatandafllar n n Yurt D fl nda Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bak m ndan De erlendirilmesi Hakk nda Kanun Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yat r m Sistemi Kanunu fl Mahkemeleri Kanunu YÖNETMEL KLER Sosyal Sigorta fllemleri Yönetmeli i Genel Sa l k Sigortas fllemleri Yönetmeli i Sosyal Güvenlik Kurumuna Yap lan Sigortal ve flyeri Bildirimlerinin Baz Kurumlara Yap lmas Gereken Bildirimler Yerine Geçmesine Dair Usul ve Esaslar Hakk nda Yönetmelik say l Tar m flçileri Sosyal Sigortalar Kanununun Uygulanmas na Dair Yönetmelik Aile Hekimli i Pilot Uygulamas Hakk nda Yönetmelik...621

8 VIII Çal flma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kayb Oran Tespit fllemleri Yönetmeli i Sosyal Sigorta Yüksek Sa l k Kurulunun Görev, Yetki, Çal flma Usul ve Esaslar Hakk nda Yönetmelik Fiili Hizmet Süresi Zamm Uygulamas n n Usul ve Esaslar Hakk nda Yönetmelik Asgarî flçilik ncelemelerinde Uzlaflma Yönetmeli i Sosyal Güvenlik Kurumu Asgari flçilik Tespit Komisyonunun Çal flma Usul ve Esaslar Hakk nda Yönetmelik Kamu darelerinin Denetim Elemanlar nca Yap lacak Tespitler Hakk nda Yönetmelik Serbest Muhasebeci Mali Müflavirler ile Yeminli Malî Müflavirlerce flyeri Kay tlar n n ncelenmesi Hakk nda Yönetmelik Sosyal Güvenlik Kontrol Memurlar Yönetmeli i Sosyal Güvenlik Kurumunca 6183 Say l Amme Alacaklar n n Tahsil Usulü Kanununa Göre Kullan lacak Yetkilere liflkin Yönetmelik Fazla veya Yersiz Ödemelerin Tahsiline liflkin Usul ve Esaslar Hakk nda Yönetmelik Sosyal Güvenlik Kurumu Prim ve dari Para Cezas Borçlar n n Hakedifllerden Mahsubu, Ödenmesi ve lifliksizlik Belgesinin Aranmas Hakk nda Yönetmelik Sosyal Güvenlik Kurumuna Prim Borcu Olan flverenlerin Kamuoyuna Aç klanmas na Dair Usul ve Esaslar Hakk nda Yönetmelik Yurtd fl nda Geçen Sürelerin Borçland r lmas ve De erlendirilmesine liflkin Yönetmelik Meslekî ve Teknik E itim Yönetmeli i ( lgili Maddeler) Bireysel Emeklilik Sistemi Hakk nda Yönetmelik TEBL LER Sosyal Güvenlik Kurumu Sa l k Uygulama Tebli i Say l Sosyal Sigortalar ve Genel Sa l k Sigortas Kanunu Uyar nca flyerlerinin Tesciline liflkin Usul ve Esaslar Hakk nda Tebli

9 IX 5510 Say l Kanun Gere ince Sigortal Say lanlar, Say lmayanlar, Sigortal l n Bafllang c, Kuruma Bildirilmesi ve Sona Ermesi Hakk nda Tebli Say l Kanun Gere ince Genel Sa l k Sigortal s Say lanlar, Say lmayanlar, Sigortal l n Bafllang c, Kuruma Bildirilmesi Hakk nda Tebli Say l Kanunun 4 üncü Maddesinin Birinci F kras n n (a) ve (b) bentleri Kapsam ndaki Sigortal lar ile Sadece Genel Sa l k Sigortal lar n Prime Esas Tutulacak Kazançlar na Dair Tebli Sosyal Sigortalar ve Genel Sa l k Sigortas Kanununun 4. Maddesinin Birinci F kras n n (c) Bendi Kapsam nda Çal flan Sigortal lar n Prime Esas Kazanc n n Tespitine liflkin Tebli Ayl k Prim ve Hizmet Belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna Verilmesine ve Primlerin Ödenme Sürelerine Dair Usul ve Esaslar Hakk nda Tebli ste e Ba l Sigorta fllemleri Hakk nda Tebli Hizmet Borçlanma fllemlerinin Usul ve Esaslar Hakk nda Tebli Say l Kanunun 4 üncü Maddesinin Birinci F kras n n (a) ve (b) Bendi Kapsam nda Sigortal Olanlar le Bunlar n Hak Sahibi Çocuklar n n Mamuliyet fllemleri Hakk nda Tebli Sigortal n n Ölümünde Hak Sahibi Olan Ana ve Babaya Ayl k Ba lanmas n n Tespitine liflkin Tebli Gelir/Ayl k Ödeme ve Yoklama fllemleri Hakk nda Tebli fl Kazas ve Meslek Hastal Sigortas Bak m ndan flverenin, Üçüncü Kiflilerin ve Sigortal lar n Sorumlulu u ile Peflin Sermaye De erlerinin Hesaplanmas yla lgili fllemler Hakk nda Tebli Say l Kanunun 4 üncü Maddesinin Birinci F kras n n (a) ve (b) Bendi Kapsam nda Sigortal Olanlar le Hak Sahiplerinin Tahsis fllemlerine liflkin Tebli Tedavi Kat l m Pay n n Uygulanmas Hakk nda Tebli (S ra No: 12) K sa Vadeli Sigorta Kollar Uygulama Tebli i Tedavi Yard m na liflkin Uygulama Tebli i (S ra No: 6) Sosyal Güvenlik Prim Borçlar n n KDV ade Alaca ndan Mahsup Edilmesi Suretiyle Ödenmesi Hakk nda Tebli

10 X flverenlere Verilen Devlet Yard m, Teflvik ve Desteklerde Sosyal Güvenlik Kurumunda Al nacak Borcu Yoktur Belgesinin Düzenlenmesine liflkin Usul ve Esaslara Dair Tebli Ruhsat Vermeye Yetkili Mercilerce Verilen Ruhsatlar n Sosyal Güvenlik Kurumuna Gönderilmesi ile Geçici skan veya Yap Kullanma zin Belgesinin Verilmesinde lifliksizlik Belgesinin Aran lmas Hakk nda Tebli Say l Kanun Gere ince Kendi Ad na ve Hesab na Ba ms z Çal flanlardan 5 Y l Aflan Süreye liflkin Prim Borcu Bulunanlar çin Yap lacak fllemler Hakk nda Tebli Kamu Personelinin Genel Sa l k Sigortas Kapsam na Al nmas Hakk nda Tebli Kamu Personelinin Sa l k Hizmetlerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna Devrine liflkin Tebli Kamu Görevlilerinin Maluliyet fllemleri Hakk nda Tebli Kamu Görevlilerinin Tahsis Yard mlar na liflkin Tebli Say l Kanunun 8 inci Maddesinin Yedinci F kras n n Uygulanmas Hakk nda Tebli Say l Kanunun 100 üncü Maddesinin Uygulanmas Hakk nda Tebli