18-49 Yaş Arası Kadınlarda Genital Hijyen Davranışları İle Genital Enfeksiyon Arasındaki İlişkinin İncelenmesi*

ORİJİNAL MAKALE / ORIGINAL ARTICLE Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi / DÜ Sağlık Bil Enst Derg Journal of Duzce University Health Sciences Institute / J DU Health Sci Inst ISSN: 2146-443X sbedergi@duzce.edu.tr 2016; 6(1): 8-13 18-49 Yaş Arası Kadınlarda Genital Hijyen Davranışları İle Genital Enfeksiyon Arasındaki İlişkinin İncelenmesi* Hatice KAHYAOĞLU SÜT ÖZ 18-49 yaş arası kadınlarda genital hijyen davranışları ile genital enfeksiyon arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlandı. Kesitsel ve tanımlayıcı özellikte çalışmaya jinekoloji polikliniğine başvuran ve katılmayı kabul eden, gebe olmayan, 18-49 yaş arası 141 kadın dahil edildi. Kadınlara sosyo-demografik bilgileri ve genital hijyen davranışlarını sorgulayan anket formu uygulandı. Genital enfeksiyon klinik tanısı alan (n=75) ve almayan (n=66) olarak iki gruba ayrılarak veriler karşılaştırıldı. Araştırmaya katılanların %95 i evli olup, genital enfeksiyon klinik tanısı alanların yaş ortalamasının 36.7±8.7, almayanların ise 36.9±10.1 olduğu belirlendi (p=0.905). Evli olanlarda genital enfeksiyon görülme oranının (%55.2), bekarlardan (%14.3) oldukça yüksek olduğu bulundu (p=0.051). Doğum kontrol yöntemi olarak şu anda yada daha önceden rahim içi araç (RİA) kullananlarda genital enfeksiyon görülme oranı (%77.3), kullanmayanlardan (%48.7) anlamlı olarak yüksek bulundu (p=0.026). Adetin yoğun günlerinde ped değiştirme sayısı <4 olanlarda genital enfeksiyon görülme oranı (%62.5), ped değiştirme sayısı 4 olanlardan (%48.4) fazla olmakla birlikte anlamlı fark bulunamadı (p=0.158). Banyo şekli olarak tabureye oturarak duş alanlarda genital enfeksiyon görülme oranının (%80), diğer şekillerde banyo yapanlardan yüksek olduğu bulundu (p=0.053). Tuvaletini yaptıktan sonra su kullanmadan kuru tuvalet kağıdı ile genital temizliğini yapanlarda genital enfeksiyon görülme oranının (%76.5), diğer genital temizlik yöntemlerini kullananlardan (%50) yüksek olduğu bulundu (p=0.073). Çalışmanın sonucuna göre; evli olanlarda, doğum kontrol yöntemi olarak şu anda yada daha önceden RİA kullananlarda, adetin yoğun günlerinde ped değiştirme sayısı <4 olanlarda, tabureye oturarak duş alanlarda, tuvaletini yaptıktan sonra su kullanmadan kuru tuvalet kağıdı ile genital temizliğini yapanlarda genital enfeksiyon görülme oranının daha yüksek olduğu belirlendi. Kadınlara olumlu genital hijyen davranışlarını kazandırmak için eğitim gereksinimleri olduğu sonucuna varıldı. Anahtar Kelimeler: Genital enfeksiyon; genital hijyen; kadın sağlığı. Investigation of Relationship between Genital Infection and Genital Hygiene Behaviors in Women Aged 18-49 Years ABSTRACT It was aimed to investigate that relationship between genital infection and genital hygiene behavior in women aged 18-49 years. A cross-sectional descriptive study conducted on 141 women who aged 18-49 years, non-pregnant, admitted to the gynecology clinic, and agreed to participate. A survey questionnaire form questioning socio-demographic and genital hygiene behaviors were performed to women by face-to-face interview. Women were divided into two groups by clinical diagnosis of genital infections, positive (n=75) and negative (n=66) and their data were compared. Of the 141 women, 95% were married, the average ages were 36.7 ± 8.7 in genital infection positive group and 36.9 ± 10.1 in genital infection negative group (p=0.905). Genital infection rate in married (55.2%) was considerably higher than from single (14.3%) (p=0.051). Genital infection rate in currently or formerly IUV users (77.3%) was significantly higher than not users (48.7%) (p=0.026). Genital infection rate in women who changed <4 pads in intensive menstrual days (62.5%) was higher than in women changed 4 pads (48.4%), however, no statistically significant difference was found (p=0.158). Genital infection rate in women who take shower sitting on a stool (80%) were found to be higher than in women who take shower other ways (p=0.053). Genital infection rate in women who make genital cleaning with dry toilet paper (76.5%) were found to be higher than in women who make genital cleaning with other methods (p=0.073). According to the results of the study; genital infection rate was higher in women who are married, currently or previously use ria as birth control method, change <4 pads in intensive menstrual days, take a shower sitting on a stool, make genital cleaning with dry toilet paper. Training should be given to women in order to positive genital hygiene behavior. Keywords: Genital infection; genital hygiene; women's health. Correspondence: Hatice KAHYAOĞLU SÜT e-posta: haticesut@yahoo.com * Bu çalışma 18-19 Aralık 2014 tarihleri arasında İzmir de düzenlenen 1. Ulusal Kadın Hastalıkları ve Ana Çocuk Sağlığı Kongresinde poster bildiri olarak sunulmuştur. Geliş Tarihi / Received: 13.02.2015 Kabul Tarihi / Accepted: 25.06.2015 Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2016; 6 (1): 8-13 8

GİRİŞ Kadınların doğurganlık özelliklerini kazandığı 15-49 yaş dönemi, üremeyi ilgilendiren konuların ve üreme sağlık sorunlarının ön plana çıktığı bir dönemdir. Genital enfeksiyon, üreme organlarında bulunan bir enfeksiyonun yayılması ya da dış ortamdan gelen bir mikroorganizmanın üreme organlarına yerleşmesi ile ortaya çıkan üreme çağındaki kadınların en sık karşılaştığı sağlık sorunudur. Kadınların büyük bir kısmı bu dönemde vajinal akıntı ve kaşıntı nedeniyle doktora başvururlar (1-3). Her yıl genital enfeksiyonlara maruz dünya çapında kadınların %75'inin bir genital enfeksiyon öyküsü vardır (4-6). Ülkemizde yapılan bir çalışma da kadınların %65.6 sında genital enfeksiyon tespit edilmiştir (3,4). Evli olan kadınlarda genital enfeksiyon görülme oranı %40.7 olarak belirlenmiştir (7). Kadınlarda genital enfeksiyona neden olan faktörler çok çeşitlidir. Üretra, vajina ve anüsün birbirine yakın olması genital enfeksiyonlara zemin hazırlayan en önemli faktörlerdir. Bu duruma bireysel faktörlerin eşlik etmesi ile beraber genital enfeksiyon görülme riskinde artış olmaktadır. Bireysel faktörler; eğitim düzeyinin ve sosyoekonomik düzeyin düşük olması, genital hijyen konusundaki bilgi eksikliği, çocuk sayısının fazla olması, vajinal duş ve ara bezi kullanma alışkanlığı, tuvalet öncesinde ve sonrasında el yıkamama, tuvalette uygunsuz perine temizliği, uygun olmayan iç çamaşırı kullanma, menstruasyon döneminde genital hijyene dikkat etmemektir (8). Ayrıca kontraseptif metodlardan birisi olan RİA kullanımı durumunda da genital enfeksiyonun daha fazla görüldüğü bildirilmiştir (9). Genital hijyenin sağlanması, genital enfeksiyonların ve sağlığı bozacak ciddiyette sonuçlarının önlenmesinde en önemli basamaktır (10,11). Genital hijyen üreme sağlığının korunması için çok önemlidir (12). Bir çalışmada kadınlara verilen planlı genital hijyen davranışları eğitiminin etkinliği incelenmiş ve tüm kadınlara genital hijyen uygulamaları konusunda planlı eğitim verilmesi gerekliliği bildirilmiştir (13). RİA uygulanan deneysel bir çalışmanın sonucunda da vulvovajinal enfeksiyonlara yönelik genital hijyen eğitiminin vulvovajinal enfeksiyonların görülme sıklığını azalttığı bildirilmiştir (14). Genital hijyen davranışları ve genital enfeksiyon görülme oranı ile ilgili Türkiye genelini yansıtan ulusal düzeydeki veriler daha çok bölgesel özellikleri taşımaktadır. Genital hijyen davranışlarını ve genital enfeksiyon görülme oranını belirlemek için toplumun bütününü yansıtan çalışmaların yapılması zor olacağından ve bölgesel farklılıklar olabileceğinden dolayı genel olarak genital hijyen davranışları ve genital enfeksiyon arasındaki ilişki hakkında bilgilenmemizi sağlayacak özellikteki günümüz popülasyonun yeni ve güncel çalışmalarla incelenmesi önemlidir (5,10,16). Bu nedenle çalışmada Trakya Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi Jinekoloji polikliniğine başvuran 18-49 yaş arası kadınlarda genital hijyen davranışları ile genital enfeksiyon arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmaktadır. GEREÇ VE YÖNTEMLER Araştırmanın Türü, Evren ve Örneklemi: Çalışma kesitsel ve tanımlayıcı özellikte olup, evreni Nisan-Eylül 2014 tarihleri arasında Trakya Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi Jinekoloji polikliniğine başvuran, 18-49 yaş arası gebe olmayan kadınlardı. Evren içerisinden çalışmaya katılmayı kabul eden 141 kadın örneklem grubu üzerinde çalışma yürütüldü. Veri Toplama Araçları: Verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından literatür taranarak hazırlanan, sosyodemografik bilgileri ve genital hijyen davranışlarını sorgulayan 34 sorudan oluşan anket formu kadınlara uygulandı. Araştırmaya katılan kadınların hasta kayıt numaraları anket formuna kaydedildi ve genital enfeksiyon klinik tanısı alıp almadığı bilgisine anamnez ve jinekolojik muayene sonrası hasta muayene kartlarından ulaşıldı. Araştırma genital enfeksiyon klinik tanısı alanlar ve genital enfeksiyon klinik tanısı almayanlar olarak iki gruba ayrılarak karşılaştırılmalı olarak değerlendirildi. İstatistiksel Analiz: Araştırma sonuçları ortalama±standart sapma ya da sayı (n) ve yüzde (%) olarak gösterildi. Çalışmaya katılan 141 kadın, genital enfeksiyon klinik tanısı alan (n=75) ve genital enfeksiyon klinik tanısı almayan (n=66) olarak iki ayrı gruba ayrılarak veriler karşılaştırıldı. Niceliksel verilerin karşılaştırılmasında normal dağılıma uygun olup olmadıkları Tek Örneklem Kolmogorov Smirnov testi, normal dağılan veriler Student t testi, normal dağılmayan veriler ise Mann Whitney U testi ile analiz edildi. Kategorik verilerin karşılaştırılmasında Pearson ve Yates düzeltmeli ki-kare testleri ya da Fisher Exact testinden uygun olanı kullanıldı. İstatistiksel analizler SPSS 20.0 istatistiksel paket programı kullanılarak yapıldı. İstatistiksel anlamlılık için sınır değeri p<0.05 kabul edildi. Araştırmanın Etik Yönü: Araştırmaya başlamadan önce Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Bilimsel Araştırmalar Etik Kurulu ndan onay alındı. Çalışma öncesi katılımcılara çalışmanın amacı açıklandı ve katılımlarına ilişkin gönüllü sözlü onamları alınarak yüz yüze görüşme tekniği ile anketler uygulandı. BULGULAR Araştırmaya katılan 141 kadından %95 i evli olup, %53.2 si genital enfeksiyon klinik tanısı aldı. Genital enfeksiyon klinik tanısı alan kadınların yaş ortalaması (36.7±8.7) ile genital enfeksiyon klinik tanısı almayanların yaş ortalaması (36.9±10.1) arasında anlamlı fark bulunmadı (p=0.905). Evli olanlarda genital enfeksiyon görülme oranı (%55.2) bekarlardan (%14.3) oldukça yüksek olmakla birlikte istatistiksel anlamlılığa çok yakın bulundu (p=0.051). Genital enfeksiyon klinik tanısı alan ve almayanlar arasında aile yapısı, eğitim düzeyi, gelir, sigara ve alkol kullanım oranlarının farklı olmadığı bulundu (p>0.05) (Tablo 1). Adetin yoğun günlerinde ped değiştirme sayısı <4 olanlarda genital enfeksiyon görülme oranı (%62.5), ped değiştirme sayısı 4 olanlardan (%48.4) fazla olmakla birlikte anlamlı fark bulunamadı (p=0.158). Doğum kontrol yöntemi olarak kadınların %15.6 sı şu anda yada daha önceden RİA, %19.9 unun kondom kullandığı bulundu. Doğum kontrol yöntemi olarak şu anda yada daha önceden RİA kullananlarda genital enfeksiyon görülme oranı (%77.3), Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2016; 6 (1): 8-13 9

kullanmayanlardan (%48.7) anlamlı olarak yüksek bulundu (p=0.026). Cinsel birliktelik sırasında kondom kullananlar (%53.6) ile kullanmayanlar (%53.1) arasında genital enfeksiyon görülme oranında anlamlı fark bulunmadı (p=1.000). Vajinal duş alanlar (%52.4) ile almayanlar (%54.5) arasında genital enfeksiyon görülme oranında anlamlı fark bulunmadı (p=0.803). Vajinal duş alanların %19 unun şu anda yada daha önceden RİA kullandığı, oranın anlamlı olmadığı bulundu (p=0.295). İç çamaşırı olarak pamuklu iç çamaşırı kullananlar (%52.9) ile diğer iç çamaşırı türlerini kullananlar (%54.5) arasında genital enfeksiyon görülme oranında anlamlı fark bulunmadı (p=1.000). Banyo sıklığının (her gün, haftada 2-3, haftada 1) genital enfeksiyon görülme oranını etkilemediği bulundu (p=0.316). Banyo şekli olarak tabureye oturarak duş alanlarda genital enfeksiyon görülme oranının (%80), diğer şekillerde banyo yapanlardan yüksek olduğu bulundu ve istatistiksel anlamlılığa yakın olduğu bulundu (p=0.053). Tuvalet sonrası genital bölge temizliğine baktığımızda; elini kullanmadan klozet suyu ile (p=1.000), elini kullanarak su ile (p=0.513), klozet suyu yada eliyle yıkadıktan sonra tuvalet kağıdı (p=0.661), taharet bezi (p=1.000), ıslak mendil (p=0.340) ile genital bölge temizliği yapıldığında genital enfeksiyon görülme açısından anlamlı fark bulunmadı. Ancak tuvaletini yaptıktan sonra su kullanmadan kuru tuvalet kağıdı ile genital temizliğini yapanlarda genital enfeksiyon görülme oranının (%76.5), diğer genital temizlik yöntemlerini kullananlardan (%50) yüksek olduğu ve istatistiksel anlamlılığa yakın olduğu bulundu (p=0.073) (Tablo 2). TARTIŞMA Kadınlarda genital enfeksiyonların önlenmesinde ve kadın sağlığının korunmasında olumlu genital hijyen davranışları son derece önemlidir. Çalışmada, 18-49 yaş arası kadınlarda genital hijyen davranışları ile genital enfeksiyon arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlandı. Çalışmada genital enfeksiyon klinik tanısı alan ve almayanlar kadınlar arasında yaş, aile yapısı, eğitim düzeyi, gelir, sigara ve alkol kullanım oranları benzer olup kadınların %53.2 si genital enfeksiyon klinik tanısı almıştır. Şahin ve ark. çalışmasında kadınlarda genital enfeksiyon görülme sıklığını %13, Cangöl ve arkadaşı %37.1,Yağmur %27, Hacıalioğlu ve ark. %71.1 olarak bildirmişlerdir (6,10,16,17). Önal ve ark. (18) kadınların %59 unun yılda en az bir kez genital infeksiyon şikayeti yaşadıklarını belirlemiştir. Yapılan çalışmalarda gösteriyor ki genital hijyen davranışlarının bölgesel özelliklere göre farklı olması sebebiyle genital enfeksiyon görülme oranının bölgelere göre farklı oranlarda olduğu görülmektedir. Evli olanlarda genital enfeksiyon görülme oranının bekarlardan oldukça yüksek olduğu bulunmuştur. Cangöl ve arkadaşı (10) çalışmasında evli olan kadınlarda genital enfeksiyon görülme oranının diğerlerine göre anlamlı düzeyde yüksek olduğunu belirlemişlerdir. Çankaya ve arkadaşı (19) çalışmasında vajinal enfeksiyon tanısı alan evli kadınların genital hijyen davranışlarının daha kötü olduğunu bildirmişlerdir. Evli olma durumunun kadınlarda genital enfeksiyon görülme oranını etkilediği düşünülmektedir. Adetin yoğun günlerinde ped değiştirme sayısı <4 olanlarda genital enfeksiyon görülme oranının, ped değiştirme sayısı 4 olanlardan fazla olduğu bulunmuştur. Cangöl ve arkadaşı (10) çalışmasında kadınların %32.2 sinin 6-7 saatte bir ped değiştirdiğini bildirmiştir. Yağmur (16) çalışmasında kadınların %46.5 inin günde 1-2 ped değiştirdiğini, %53.5 i 3 ve üzerinde ped değiştirdiğini Tablo 1. Genital enfeksiyon klinik tanısı alanlar ile genital enfeksiyon klinik tanısı almayan kadınların sosyo-demografik özelliklerinin karşılaştırılması Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2016; 6 (1): 8-13 10

Tablo 2. Genital enfeksiyon klinik tanısı alanlar ile genital enfeksiyon klinik tanısı almayanların genital hijyen davranışlarının karşılaştırılması Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2016; 6 (1): 8-13 11

bildirmiştir. Temel ve arkadaşı (20) çalışmasında kadınların 48.7'sinin günde 3-4 kez ped değiştirdiğini belirlemiştir. Dalbudak ve arkadaşı (15) çalışmalarında kadınların tamamına yakınının hijyenik ped kullandıkları ve adet döneminde kanamanın yoğun olduğu günlerde kadınların yarıdan daha fazlasının, kanamanın az olduğu günlerde ise kadınların tamamına yakınının adet döneminde bir gün içinde kullandıkları pedi yetersiz sayıda değiştirdikleri belirlemişlerdir. Yapılan çalışmalar adet dönemindeki günlük ped değiştirme sayısının yetersiz olduğunu göstermekte olup, günlük ped değiştirme sayısı ile genital enfeksiyon klinik tanısı arasındaki ilişkiye bakılmamıştır. Bu çalışmanın sonucuna göre adetin yoğun günlerinde <4 ped değiştirmek genital enfeksiyon görülme oranını artırabilmektedir. Doğum kontrol yöntemi olarak şu anda yada daha önceden RİA kullananlarda genital enfeksiyon görülme oranının, kullanmayanlardan yüksek olduğu bulunmuştur. Demirbağ ve ark. (9) çalışmalarında RİA kullananlarda genital enfeksiyonun daha sık gözlendiğini bildirmişlerdir. Cangöl ve arkadaşı (10) çalışmasında doğum kontrol yöntemi kullanan kadınlar arasında genital enfeksiyon görülmesi açısından anlamlı bir fark belirlememiş olup, genital enfeksiyonun en fazla oranda RİA kullananlarda görüldüğünü bildirmişlerdir. Ceruti ve ark. (21) çalışmalarında RİA kullanımının bakteriyel vajinit insidansını artırdığını belirlemişlerdir. Marcos ve ark. (22) çalışmalarında RİA yüzeyindeki biyofilm varlığının tekrarlayan vulvovajinal kandidiazis için önemli bir risk faktörü olduğunu bildirmişlerdir. Kaliterna ve ark. (23) çalışmalarında RİA nın genital enfeksiyon için risk faktörü olduğunu ve RİA yüzeyindeki biyofilm varlığının enfeksiyonun tedavisini zorlaştırdığını belirlemişlerdir. Buradan RİA kullanımının genital enfeksiyon görülme oranını artırdığı, RİA nın üzerindeki biyofilm varlığının genital enfeksiyonun oluşumunda etken olduğu ve RİA kullanmaya devam etmenin genital enfeksiyonun tedavisini zorlaştırdığı görülmektedir. Vajinal duş alanlar ile almayanlar arasında genital enfeksiyon görülme oranında anlamlı fark bulunmamış olup, vajinal duş alanlardan %19 u şu anda yada daha önceden RİA kullandığı bulundu. Hacıalioğlu ve ark. (24) çalışmalarında genital enfeksiyon ve vajinal duş arasında ilişki olduğunu belirlemişlerdir. Karaer ve ark. (25) çalışmalarına göre kadınların %58 inin vajinal duş aldığını ayrıca vajinal duş ile RİA kullanımı arasında ilişki olduğunu bildirmişlerdir. Sullam ve ark. (26) çalışmasına göre RİA doğum kontrol yöntemini kullanırken düzenli olarak vajinal duş alan kadınlarda genital enfeksiyon riskinin yüksek olduğunu bildirmişlerdir. Çalışkan ve ark. (27) çalışmalarında vajinal duş alan kadınların %50.2 sinin dini inancı nedeniyle aldığı, ayrıca akıntı ve rahatsız edici kokuyu azalttıklarına inandıklarını belirlemişlerdir. Türkiye de kadınların vajinal duş zamanlamasının büyük oranda dini inançlarla ilişkili olduğu bildirilmiştir (28). Çalışmamız sonucuna göre sadece vajinal duş genital enfeksiyon görülme oranını etkilememektedir. Fakat yapılan diğer çalışmaların sonuçları gösteriyor ki RİA kullanırken vajinal duş alma durumu genital enfeksiyon görülme oranını artırmaktadır. Ülkemizde kadınların dini inançlarının vajinal duş alımını etkilemesi, RİA kulanan kadınlarda genital enfeksiyonun fazla görülmesi nedenleriyle RİA kullanan ve bereberinde inancı nedeniyle düzenli vajinal duş alan kadınlarda genital enfeksiyon görülme oranının artabileceği düşünülmektedir. Banyo şekli olarak tabureye oturarak duş alanlarda genital enfeksiyon görülme oranının diğer şekillerde banyo yapanlardan yüksek olduğu bulundu. Çalışmamıza benzer Dalbudak ve arkadaşı (15) da çalışmalarında vajinal enfeksiyona yakalanma riskinin tabureye oturarak banyo yapanlarda 1.2 kat daha fazla olduğunu belirlemişlerdir. Kısa ve arkadaşının (29) yaptıkları çalışmada vajinal enfeksiyona yakalanma riski, tabureye oturarak yıkanan kadınlarda 2.64 kat daha fazla bulunmuştur. Buradan tabureye oturarak banyo yapmanın, oturulan taburenin hijyenik olmaması durumunda kadınlarda vajinal enfeksiyona yakalanma riskini artırabileceği söyleyebilir. Tuvalet sonrası genital bölge temizleme yöntemlerinden sadece tuvaletini yaptıktan sonra su kullanmadan kuru tuvalet kağıdı ile genital temizliğini yapanlarda genital enfeksiyon görülme oranının diğer genital temizlik yöntemlerini kullananlardan yüksek olduğu bulundu. Cangöl ve arkadaşı (10) çalışmasında kadınların %66.5 inin, Temel ve arkadaşı (20) da %44.9 unun genital bölge temizliğini su ve tuvalet kağıdı ile yaptıklarını bildirmişlerdir. Palas ve arkadaşı (30) çalışmasında tutukevinde bulunan kadınların, bulunmayanlara göre daha az oranda genital bölgelerini kuruladıkları, daha fazla oranda genital bölgelerini yanlış biçimde kuruladıkları (tuvalet kâğıdı ile arkadan öne ya da rastgele) görülmüştür. Üniversite öğrencileri üzerinde yürütülen bir çalışmada öğrencilerin %3.4 ünün temizlik sonrası genital bölgeyi kurulamadığı ve kurulayanların da %94 ünün kurulama işleminde tuvalet kağıdı kullandığı bulunmuştur (5). Tuvalet sonrası genital bölge temizliği yaşanılan yer ve kadının mevcut yaşam şartlarına göre değişmekle beraber tuvalet sonrası su kullanmadan sadece kuru tuvalet kağıdı ile temizlik yapmanın genital bölge temizliği için yeterli olmadığı ve genital enfeksiyon görülme oranını artırdığı düşünülmektedir. SONUÇ 18-49 yaş arası kadınlarda genital hijyen davranışları ile genital enfeksiyon arasındaki ilişkinin incelendiği çalışmanın sonucuna göre; evli olanlarda, doğum kontrol yöntemi olarak şu anda ya da daha önceden RİA kullananlarda, adetin yoğun günlerinde ped değiştirme sayısı <4 olanlarda, tabureye oturarak duş alanlarda, tuvaletini yaptıktan sonra su kullanmadan kuru tuvalet kağıdı ile genital temizliğini yapanlarda genital enfeksiyon görülme oranı daha yüksektir. Bu sonuçlar doğrultusunda; üreme sağlığı hizmetleri veren birimlerde kadınlara, genital enfeksiyonlardan korunma yollarının, doğru genital hijyen davranışlarının, genital enfeksiyonların tanı ve tedavisinin yer aldığı broşürlerin dağıtılması ve görsel-işitsel araçlarla bilgilendirme yapılması; yazılı-görsel basında özelliklede gündüz kuşağı programlarında genital hijyen ve enfeksiyon konularına da yer verilmesi; kız çocuklarına erken yaşta doğru genital hijyen davranışlarını kazandırmak için öncelikle bilinçli ebeveynleri tarafından bilgilendirilmeleri ve okullarda örgün eğitim içerisinde bu konulara yer verilmesi; üreme sağlığı hizmeti veren birimlerde olumlu Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2016; 6 (1): 8-13 12

genital hijyen davranışlarını kazandırmak için hemşireler tarafından eğitici ve danışmanlık rolleri kullanılarak eğitim verilmesi, eğitim verilen gruplara gözlem ve izlem çalışmalarının yapılması; neden-sonuç ilişkisini ortaya koyabilmek amacıyla farklı örneklem grupları ile bölgesel özellikteki araştırmaların güncel olarak tekrarlanması önerilebilir. KAYNAKLAR 1. Taşkın L. Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği. XI.Baskı. Ankara: Sistem Ofset; 2012. 2. Egan ME, Lipsky SM. Diagnosis of vaginitis. Am Fam Physician. 2000; 62(5): 1095-104. 3. Koştum N, Beydağ KD, Öner S. Jinekoloji polikliniğine başvuran kadınların genital hijyen davranışları. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2009; 12(1): 66-71. 4. Reid G, Bruce AW. Urogenital infections in women: can probiotics help? Postgrad Med J. 2003; 79(934): 428-32. 5. Ünsal A. Üniversite okuyan kız öğrencilerin genital hijyen davranışları. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2010; 5(13): 79-93. 6. Sahin S, Ozdemir K, Unsal A, Aygin D,Nemut T. An evaluation of the relationship between genital hygiene practices, genital infection. Int J STD AIDS. 2009; 20(1): 39-45. 7. Öner S, Demirhindi H, Erdoğan Ş, Tuncer L, Şaşmaz T, Sütoluk Z ve ark. Doğankent sağlık ocağı bölgesinde 15-49 yaş arası kadınlarda genital enfeksiyon prevelansı. MEU Tıp Fak Dergisi. 2004; 5(2): 138-44. 8. Özer A. İki farklı aile sağlığı merkezi ne kayıtlı doğurgan çağdaki evli kadınların genital hijyen davranışları [Yüksek lisans tezi]. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2013. 9. Demirbağ BC, Köksal İ, Kaya S. Genitourinary infection prevalence among women who used an intrauterine device or oral contraceptives. Arch Gynecol Obstet. 2013; 288(4): 911-6. 10. Cangöl E, Tokuç B. Jinekoloji polikliniğine başvuran kadınlarda genital enfeksiyon sıklığı ve genital hijyen davranışları. F.N. Hem. Derg. 2013; 21(2): 85-91. 11. Ocaktan ME, Baran E, Akdur R. Park sağlık ocağı bölgesindeki kadınlarda genital hijyen ile ilgili davranışların değerlendirilmesi. EP-087. 6. Ulusal Üreme Sağlığı ve Aile Planlaması Kongre Kitabı; 2009 Nisan 23-25; Ankara. 2009. s. 340-1. 12. Wateraid.org [Internet]. UK: Water Aid Report, Inc.; c352-1 [Updated: 2012; Cited: 2015 Jan 12]. Available from:http://www.wateraid.org/. 13. Ege E, Eryılmaz G. Kadınlar verilen planlı eğitimin genital hijyen davranışlarına etkisi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2006; 9(3): 8-16. 14. Zincir H, Temel AB. Ria ya özel danışmanlık ilkesine göre ria uygulanması, genital hijyen eğitimi ve vulvovajinal enfeksiyonlarının görülme ilişkisi. Sağlık Bilimleri Dergisi. 2010; 19(1): 60-7. 15. Dalbudak S, Bilgili N. GATA kadın hastalıkları ve doğum polikliniğine başvuran kadınların genital hijyen davranışları ve bu davranışların vajinal enfeksiyona etkisi. Gulhane Med J. 2013; 55(4): 281-7. 16. Yağmur Y. Malatya ili fırat sağlık ocağı bölgesinde yaşayan 15-49 yaş kadınların genital hijyen davranışları. TAF Prev Med Bull. 2007; 6(5): 325-30. 17. Hacıalioğlu N, İnandı T, Pasinlioğlu T. Erzurum Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezine başvuran kadınlarda genital yol enfeksiyonlarının sıklığı ve risk faktörleri. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2000; 3(2): 11-8. 18. Önal AE, Önoğlu N, Babaoğlu AB, Özer C, Güngör G. İstanbul da banliyöde yaşayan 15-49 yaşındaki kadınlarda hijyen alışkanlıkları ve genital infeksiyon şikayetleri. Nobel Med. 2011; 7(2): 96-100. 19. Çankaya S, Ege E. Evli kadınların genital hijyen davranışlarının ürogenital semptomlar ile ilişkisi. Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2014; 6(2): 94-101. 20. Temel M, Metinoğlu M. Tekirdağ iline bağlı I ve IV nolu sağlık ocaklarına başvuran 15-49 yaş kadınlarda genital hijyen uygulamalarının incelenmesi. Ü.F.N. Hem. Derg. 2007; 15(59): 91-9. 21. Ceruti M, Canestrelli M, Condemi V, Piantelli G, De Paolis P, Amone F et al. Methods of contraception and rates of genital infections. Clin Exp Obstet Gynecol. 1994; 21(2): 119-23. 22. Auler ME, Morreira D, Rodrigues FF, Abr Ao MS, Margarido PF, Matsumoto FE et al. Biofilm formation on intrauterine devices in patients with recurrent vulvovaginal candidiasis. Medical Mycology. 2010; 48(1): 211-6. 23. Kaliterna V, Kucisec-Tepes N, Pejković L, Oresković S. Can introduction of guidelines for use of an intrauterine device reduce changes in microbial flora of female genital system in IUD-users? Lijec Vjesn. 2010; 132(3-4): 99-101. 24. Hacıalioğlu N, Nazik E, Kılıç M. A descriptive study of douching practices in Turkish women. Int J Nurs Pract. 2009; 15(2): 57-64. 25. Karaer A, Avsar AF, Özkan Ö, Bayır B, Sayan K. Vaginal douching practice in Turkish women: who is douching, and why? Aust N Z J Obstet Gynaecol. 2005; 45(6): 522-5. 26. Sullam SA, Mahfouz AA, Dabbous NI, el-barrawy M, el-said MM. Reproductive tract infections among married women in Upper Egypt. East Mediterr Health J. 2001; 7(1-2): 139-46. 27. Caliskan D, Subasi N, Sarisen O. Vaginal douching and associated factors among married women attending a family planning clinic or a gynecology clinic. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2006; 127(2): 244-51. 28. Okumuş F, Demirci N. Türkiye de vajinal duş gerçeği. F.N. Hem. Derg. 2014; 22(1): 53-62. 29. Kısa S, Taşkın L. Behavioral risk factors that predispose women to vaginal infections in Turkey. Pak J Med Sci. 2010; 26(4): 800-4. 30. Palas P, Karaçam Z. Kadınların tutukevinde bulunmalarının genital hijyen uygulamalarına etkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2013; 16(1): 27-35. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2016; 6 (1): 8-13 13