Field Genius ile GNSS alıcıları gezici olarak kontrol edilebilir. Gezici cihazlar, teorik olarak Radyo veya GSM kaynaklarından gelen düzeltme verilerini alan, işleyen ve hassas anlık konum verisine dönüştüren mobil cihazlardır. Field Genius un GNSS cihazına nasıl bağlandığı, Cihaz Bağlantısı konu başlığında ayrıca incelenmişti. Bu bölümde yazılımın GNSS cihazına GNSS Gezici olarak bağlandığı varsayılarak devam edilecektir. Bu bölüm; Radyo (RTK) ve GSM/3G (CORS) ağlarından alınan düzeltme verilerini kapsayacak şekilde iki başlıkta incelenecektir. LİNK BAĞLANTISI Link ifadesi genellikle düzeltme kaynağı ile olan iletişimi temsil eder. Adından da anlaşılacağı üzere, düzeltme yayınına bağlanmak üzere Link Konfig adında bir bölüm üzerinden düzeltme kaynaklarına bağlantı kurulabilir. Bu menü, GNSS Gezici cihaz bağlantı prosedürlerinin hemen ardından otomatik olarak kullanıcıyı karşılayacaktır. Ayrıca FieldGenius ana ekranda bulunan cihaz ayarları butonu ile de ulaşılabilir. Bağlantı yapılandırma ekranından düzeltme verisinin hangi yöntemle alınacağı belirlenebilir. Bağlantı Aygıtı sekmesinde yer alan seçenekler, GSM/3G veya UHF Radyo seçeneklerini ifade eder. Buradaki Diğer Aygıt, GNSS cihazında takılı olmayan harici cihazları ifade eder. Kontrol Ünitesi İnterneti, CORS yönteminde, kontrol ünitesindeki internetin kullanılacağı durumlarda seçilmelidir. Eğer kontrol ünitesi, Kablosuz/Wi-Fi yöntemi ile herhangi bir internet bağlantısına sahip ise, yada üzerinde data iletişimine sahip bir sim kart barındırıyor ise, bu yöntem seçilmelidir. Böylelikle CBS amaçlı başka yazılımları da barındırabilen kontrol ünitesi yada tabletlerden, başka bir internet bağlantısına gerek kalmaksızın hem CORS ağlarına bağlanılabilir, hem de WFS-WMS gibi web servisileri ile de bağlantıda kalınmış olacaktır. GSM Modül seçeneği, CORS yönteminde, GNSS cihazının dahili 3G modeminden kullanılacak internet bağlantısını ifade eder. Eğer data sim kartı doğrudan GNSS alıcısının içine takılacaksa, bu yöntem seçilir. 1/5 GNSS Gezici Olarak Bağlanma
UHF Radyo Modül ile, GNSS alıcısının üzerinde bulunan radyo modem vasıtasıyla, radyo ağlarına bağlantı yapılacağı zaman seçilebilir. Hangi yöntem seçilmiş ise, AYAR butonu ile o yöntemin parametrelerine ulaşılabilir. Veri formatı bölümünde düzeltme verisinin formatı seçilebilir. Bunlar CMR, CMR+, RTCM 2X, RTCM 3X gibi formatlardır. Düzeltme formatları ile CORS yöntemlerine dair açıklamalar CORS Ağları ve Düzeltme Formatları adlı bölümde işlenecektir. 1. RADYO (RTK) REFERANSA BAĞLANMA Radyo-modem aygıtları ile donatılmış GNSS alıcıları, tıpkı kendileri gibi radyo modemli başka GNSS Referans cihazlarının yaptıkları radyo yayınlarından düzeltme alabilirler. Yaygın olarak RTK adı verilen bu yöntem (Real Time Kinematic - Gerçek Zamanlı Kinematik), gerçek konumu bilinen kontrol noktalarına sabitlenmiş GNSS alıcı/verici cihazların radyo sinyalleri üzerinden anlık düzeltme verisi yayınlaması esasına dayanır. Sabit olan cihazın yayınladığı bu düzeltme verisini gezici cihaz okur ve uydudan aldığı yaklaşık konum verisi ile işleyerek anlık hassas konum verisine dönüştürür. Sabit cihazın kurulumu RADYO RTK REFERANS KURULUMU adıyla ayrıca işlenmiştir. Bağlantı Ayarları yada Link Konfig adını taşıyan bölümden aygıt olarak UHF Radyo Modül seçilerek Ayar butonu tıklanır. Çıkan ayar ekranında sadece 2 parametre yer alır: Kanal ve Link Rate Kanal listesi, GNSS alıcısına cihazın teknik servisi tarafından yüklenmiş frekansların karşılık geldiği kanalları ifade eder. Hi-Target cihazları için Genesis Ltd. tarafından tanımlanmış frekans aralığı aşağıda belirtilmiştir. Buna göre eğer 2 Hi-Target marka cihaz kendi içinde gezici ve sabit olacak şekilde RTK yapılacak ise, her ikisinde de aynı parametreler seçilmiş olmalıdır. Eğer başka markalar ile RTK yapılmak isteniyorsa, diğer marka GNSS alıcısının yayın frekansı ve protokolü (Satel gibi) öğrenilip, Hi-Target üzerinden aşağıdaki öğrenilen bu frekans aralıklarına karşılık gelen kanal seçilmelidir. Link Rate değeri Hi-Target cihazlar için 19200 dür. Sırasıyla Tamam ve Bağlan butonları tıklanarak program ölçüme hazır hale gelecektir. 2/5 GNSS Gezici Olarak Bağlanma
Buraya frekans listesi eklenecek!!! 2. CORS AĞLARINA BAĞLANMA Üzerinde GSM/3G modem cihazı bulunan veya kontrol ünitesi üzerinden internet kullanılabilen cihazlar CORS ağlarından düzeltme verisi alabilirler. Matematik model olarak Radyo RTK dan kavramsal ve analitik farkları olan CORS ağları ile ilgili teknik detaylara CORS Ağları ve Düzeltme Formatları başlıkla yazıdan ulaşabilirsiniz. Bu bölümde temel CORS bağlantı ayarları işlenecektir. Bağlantı Ayarları yada Link Konfig adını taşıyan bölümden aygıt olarak GSM Modül veya Kontrol Ünitesi İnterneti seçilerek Ayar butonu tıklanır. Mobil ayarlar ekranından kullanılacak CORS ağının bilgileri girilir. Ağ ayarları bölümü GSM operatörü tarafından belirlenmiş değerleri içerir. Burada İnternet APN değeri boş bırakılmıştır. Ancak genellikle operatörler 2G veya 3G ağına bağlı olarak internet veya başka bir terimin yazılmasını isterler. Kaynak türü NTRIP olarak seçili gelir. Türkiye deki tüm CORS ağları NTRIP protokolünde yayın yapmaktadır. NTRIP ayarları bölümünden ağ seçimi ve kullanıcı tanımı yapılmalıdır. Örnekte, Bursa Büyükşehir Belediyesi BUSKİ kurumuna ait CORS ağının bilgileri girilmiştir. Teorik olarak sistem; ilgili CORS ağına ait IP adresinin, yayının yapıldığı port numarasının ve kullanıcı adı ile şifre bilgisinin girilmesini ister. Ancak farklı CORS ağları arasında geçiş yapılacağı düşünülerek birden fazla NTRIP profilinin tanımlanması mümkündür. Bunun için NTRIP Ayarları sekmesinden Değiştirmek için basın butonu ile NTRIP profillerine ulaşılır. Bu ekranda istenildiği kadar CORS ağı tanımı yapılabilir. Örnekte TusagaAktif ve Busaga olarak iki adet NTRIP profili tanımlanmıştır. Bağlanmak istenilen CORS profili listeden seçildiğinde mavi renkle vurgulanır. Sırası ile Seç ve Tamam butonları tıklanarak parametre seçimi yapılmış olur. 3/5 GNSS Gezici Olarak Bağlanma
Bağlantı yapılandırma ekranından Bağlan butonu ile, internet ağı kullanılarak seçimi yapılmış olan CORS ağına bağlanılır. Ekrana gelen Kaynak Tablo İste butonu, seçilen CORS ağının bağlantı noktalarını (Maunt Point) ve düzeltme yöntemlerinin listelenmesini sağlar. Kaynak Tablo İste komutunun ardından eğer bir problem yok ise, ağ tarafından yayınlanan kaynak tablonun ekrana gelmesi gerekir. Kaynak Tablolar, bağlanılan CORS ağının içerdiği bağlantı noktalarını taşırlar. Düzeltme verileri bu tablodan seçilen çözüm yöntemi ve bağlantı noktasına göre belirlenir. MAX, FKP, VRS gibi çözüm yöntemleri ile RTCM, CMR+ gibi düzeltme formatları CORS Ağları ve Düzeltme Formatları başlıklı yazıdan incelenebilir. Ölçüm devam ederken çeşitli nedenlerle bağlantı noktası değiştirilmek istenebilir. Bunun için bütün adımları tekrarlamak yerine sadece bağlantı noktası kaynak tablo ekranına ulaşmak mümkündür. Ana ekrandayken Cihaz ayarları menüsüne ulaşıp Bağlantı noktası seç seçeneği ile kaynak tablo tekrar ekrana getirilebilir. 4/5 GNSS Gezici Olarak Bağlanma
Tablodan bağlantı noktası seçiminin ardından Seç butonu ile sonraki adıma geçilir. Yandaki ekran görüntüsü son adımı gösteriyor. Düzeltme formatı seçildikten sonra NMEA seçeneği de işaretlenip Seç denildikten sonra ölçüme başlanabilir. NMEA Gerekli seçeneği, cihazdan gelen NMEA verisini hemen kullanmaya başlama anlamını taşır. NMEA formatı bir GPS formatıdır ve GNSS alıcısından kontrol ünitesine akan konum verileri NMEA dır. 3. HATA MESAJLARI Yetkilendirme Hatası: Seçilen CORS bilgileri başka bir kullanıcı tarafından kullanılmakta veya CORS üyeliği aktif durumda değil. Giriş bilgilerinin başkaları tarafından kullanılmadığından emin olun veya CORS ağı yöneticinizle görüşün. Kaynak Tablo İstenemiyor. NTRIP IP adresi ve portu kontrol edin: CORS ağına bağlanılamıyor. Modem veri akış hatası: İnternet bağlantısını kontrol edin. NMEA gerektiren bir bağlantı noktasına bağlanmak için cihazın geçerli bir konum üretiyor olması gerekir: Cihaz şuan uydudan konum verisi alamıyor veya bunu kontrol ünitesine iletemiyor. 5/5 GNSS Gezici Olarak Bağlanma