B TK SEL ÜRET M VE HAYVANCILIK DERG S Tarım Y l: 5 Say : 34 Ocak - ubat 2015 Zeytin ve zeytinyağı TAHIL HASTALIKLARI SÜT ÜRETİMİ ARTIYOR F YATI: 20 TL w w w.t a r i m g o z l e m.c o m
Ç NDEK LER 07 26 KAPAK KONUSU ÖLÜMSÜZ AĞACIN DEĞERLİ YAĞI Zey tin ağa cın da ye ti şen zey tin mey ve le rin den el de edi len ye şi lim si bir yağ dır. Zey tin ağaç la rı nın öm rü ol duk ça uzun dur. (300 400 yıl ara sı öm rü ol du ğu bi lin mek te dir.) Bu ne den le mi to lo ji de ve bo ta nik te bu ağaç için ö lüm süz ağa ç da de nil mek te dir. Bu ağaç la rın mey ve le ri sa ye sin de ya pı lan zey tin ya ğı nın bir çok fay da sı bu lun mak ta dır. DOSYA KADINLARA DESTEK Gı da Ta rım ve Hay van cı lık Ba kan lı ğı Kır sal Kal kın ma Prog ra mı (IPARD) kap sa mın da ka dın gi ri şim ci le re ver di ği hi be des tek ler le ka dın la rın ça lış ma ha ya tı na gir me si ni sağ la dı. IPARD kap- sa mın da son 5 yıl da 600 den faz la ka dın gi ri şim ci nin pro je si ne des tek ve ren Ba kan lık bu pro je ler için 80 mil yon li ra öde me ger çek leş tir- di. IPARD fon la rı nın kul la nı mı için 2007 yı lın da ku ru lan Ta rım ve Kır sal Kal kın ma yı Des tek le me Ku ru mu (TKDK), ver di ği hi be ler le köy den ken te gö çü azalt ma yı, he def li yor. 46 KİLOSU 1250 DOLAR Do ğu Ka ra de niz Böl ge si nde Ri ze, Trab zon, Art vin ve Gi re sun il le rin de ger çek leş ti ri len çay ta rı mın da ge çen yıl ilk kez be yaz çay üre ti mi ne ge çil di. Çay kur ve iki özel fir ma ta ra fın dan baş la tı lan uy gu la ma ile to mur cuk ola rak bi li nen ça yın üst fi liz le ri üre ti ci ler ta ra fın dan el le top lan dı ve el de edi len to mur cuk lar dan Çay kur 575, özel sek tör fir ma la rı ise 70 ki lo ol mak üze re 645 ki lo be yaz çay üret ti. Çay kur be yaz çay la il gi li fi yat ve am ba laj araş tır ma sı nı sür dü rür ken, iki özel sek tör ku ru lu şu üret ti ği 70 ki lo be yaz ça yı sa tı şa çı kar dı. 06 TARIM SİGORTANIZI YAPTIRIN Ta rım Si gor ta la rı Ha vu zu ndan (TAR SİM den) ya pı lan açık la ma da, 2015 yı lı po li çe tan zim le ri nin baş la dı ğı be lir ti le rek, üre ti ci ler son po li çe ka bul ta rih le ri ni bek le me den si gor ta yap tır ma la - rı ko nu sun da uya rıl dı. Açık la ma da, si gor ta yap- tı rı la bil me si için ön ce lik le Çift çi Ka yıt Sis te mi ne ka yıt lı olun ma sı ya da kay dın gün cel len me si ge rek ti ği bil di ril di. 2 / Ocak - Şubat 2015
Ç NDEK LER 58 DETAY AB SÜT PAZARI İÇİN BÜYÜK TEHDİT Süt üretiminde Türkiye lideri İzmir de, süt sektörünün geleceği Yaşar Üniversitesi nde düzenlenen Süt ve Süt Ürünleri Sanayi nde İzmir in Rolü ve Bilinçli Süt Tüketimi konulu panelde masaya yatırıldı. 41 ÖNEMLİ TAHIL HASTALIKLARI Tarımsal üretimde verimi arttıran çevre faktörleri çoğu zaman ona zarar veren mikroorganizmaların da gelişmesi için uygun koşulları sağlamaktadır. Örneğin ülkemizde özellikle Orta Anadolu Bölgesinde yüksek yağış verimin artmasını sağlayan en önemli etkendir. 16 Erhan Ekmen: 2015 y l nda beklentilerimiz 22 Belkıs Üner: Biyosidal ürünler 23 Gündem Haber Tar m iflas ettirildi 29 Mustafa Kaymakçı: Tar mda yitik y l 2014 49 Harun Uysal: Rusya ve geli meler 56 Tahir S. Yavuz: K aylar nda besicilik Ocak - Şubat 2015 / 3
ED TÖR Tarım sigortasına ilgi artıyor Tarım sektörü yeni bir yıla başlarken, sektörün tüm kesimlerinin yeni yıldan beklentisi büyük. 2014 yılı özellikle olumsuz doğa olayları nedeniyle üreticiyi vururken, sigortası olan üreticiler bu olumsuzluklardan fazla etkilenmedi. Tarım sektöründe dolu, fırtına, hortum, yangın, deprem, heyelan, sel ve su baskını gibi risklerden korunmak isteyen çiftçilerin, devletin verdiği destek ve sağladığı kolaylıklar sayesinde sigortaya gösterdiği ilgi artıyor. Tarım Sigortaları Havuzu ndan (TARSİM) yapılan açıklamada, 2015 yılı poliçe tanzimlerinin başladığı belirtilerek, üreticiler son poliçe kabul tarihlerini beklemeden sigorta yaptırmaları konusunda uyarıldı. Güncel verilere göre 2014 yılında başarılı bir gelişim tablosu çizen sistemde tüm tarım sigortası branşlarında bir önceki yıla göre yüzde 22 lik artış ile 1 milyon adedin üzerine çıktı. Sigortalanan varlık değeri 14 milyar liraya ulaşırken, sigortalanan alan 16 milyon dekar, küçükbaş ve büyükbaş adedi ise 1 milyon adedin üzerine çıktı. Üreticilere 500 milyon liranın üzerinde hasar ödemesi gerçekleştirildi. Geçtiğimiz yıldan itibaren teminat kapsamına alınan Arıcılık (Arılı Kovan) Sigortası da üreticinin yoğun ilgisi ile karşılaşırken, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nın Arıcılık Kayıt Sistemi ne (AKS ye) kayıtlı 6,6 milyon adet kovandan, 1,4 milyon adedi sigortalandı. Sigorta neleri kapsıyor? Tarım sigortasının kapsamında bitkisel ürünlerde, dolu, fırtına, yangın, heyelan ve deprem ile sel ve su baskınları, açık alanda yetiştirilen tüm meyvelerde don riski, seralarda; dolu, fırtına, hortum, yangın, heyelan, deprem, sel, su baskını ve taşıt çarpması ile kar ve dolu ağırlığı, süt hayvanı sığırlarının ölüm riski, bio-güvenlik ve hijyen tedbirleri alınmış kapalı kümeslerde yetiştirilen kümes hayvanlarında ölüm riski, hem denizlerde ve hem iç sularda yetiştirilen su ürünlerine (her türlü hastalık, zehirlenme, kaza ve bazı doğal afetler) ölüm riski sigortası TARSİM kapsamında yer alıyor. Bunlara ek olarak bu yıl ilk defa süt sığırlarının yanı sıra damızlık erkek ve dişi mandalar ile ve açıkta yetiştirilen tüm meyvelerde çiçeklenme dönemi de sigorta kapsamına alındı. Avrupa Birliği (AB) Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada tarıma hibe desteği müjdesi geldi. 2014-2020 Dönemi IPARD Programı kapsamında 800 milyon avro AB katkısı, 245 milyon avro Türkiye Cumhuriyeti katkısı olmak üzere 1 milyar avronun üzerinde hibe imkanı sunulacağı belirtildi. Açıklamada, 2014-2020 dönemi IPARD Programı kapsamında da gıda, tarım ve hayvancılık sektörlerinde faaliyette bulunan üreticiler veya bu sektörlerde yatırım yapmak isteyen girişimciler ile kırsal alanda belirli yerel ürünlerin üretimi, kırsal turizm, kültür balıkçılığı gibi çeşitli alanlarda yatırım yapmak isteyen vatandaşlarımızın yatırımları için değişen oranlarda hibe desteği verilecektir ifadeleri kullanıldı. Ahmet Bu ra TOKMAKO LU bugra.tokmakoglu@tarimgozlem.com KURUCU: Çetin GÜREL mtiyaz Sahibi ve Sorumlu Müdür: Zeynep GÜREL Editör A.Bu ra TOKMAKO LU Reklam Koordinatörü Filiz KASAPO LU Görsel Yönetmen lhan ZG Renk Ayr m Faik KALKAN leti im Adresleri ZM R (Merkez) Hürriyet Bulvar No:8/806 Niyazi Ersoy han 35210 Çankaya - ZM R Tel: (232) 441 57 42 Faks: (232) 441 57 44 STANBUL (Büro) Emirgan Mah. Hakkat Yumni Sok. No: 24 Sar yer / STANBUL Tel: (212) 275 49 49 Faks: (212) 275 42 13 www.tarimgozlem.com e-posta: info@tarimgozlem.com Yay n Türü: Gözlem Dergisi tüm Türkiye de da t lmaktad r. Bas n Kanunu na göre yerel süreli yay nd r. Dan ma Kurulu: Ayhan BARAN Yrd. Doç. Dr. Hakan GEREN Sedat KÖSE Prof. Dr. Kamil Okyay SINDIR Yavuz TANER Dr. Erhan EKMEN Sebahattin EMÜL Bas m Yeri: Ajans Ankara Reklam Tasar m Matbaa ve Tan t m Hizmetleri - Umurbey Mah. 1511 Sok. No:5 Alsancak / ZM R Bask Tarihi: 13-02 - 2015 4 / Ocak - Şubat 2015
S GORTA Geleceğinizden vazgeçmeyin, tarım sigortanızı yaptırın 14 Sigortalanan varlık değeri 14 milyar liraya ulaşırken sigortalanan alan 16 milyon dekar, küçükbaş ve büyükbaş adedi ise 1 milyon adedin üzerine çıktı Tarım Sigortaları Havuzu ndan (TARSİM den) yapılan açıklamada, 2015 yılı poliçe tanzimlerinin başladığı belirtilerek, üreticiler son poliçe kabul tarihlerini beklemeden sigorta yaptırmaları konusunda uyarıldı. Açıklamada, sigorta yaptırılabilmesi için öncelikle Çiftçi Kayıt Sistemi ne (ÇKS ye) kayıtlı olunması ya da kaydın güncellenmesi gerektiği, sonrasında ise Tarım Sigortası poliçesi düzenlemeye yetkili sigorta şirketlerinin dağıtım kanalları aracılığıyla kolaylıkla sigorta yaptırılabileceği bildirildi ve şu ifadelere yer verildi: Sistem önceki yıllarda olduğu gibi, 2014 yılında da başarılı bir gelişim tablosu çizmiştir. Poliçe sayısı, tüm tarım sigortası branşlarında bir önceki yıla göre yüzde 22 lik artış ile 1 milyon adedin üzerine çıkmıştır. Sigortalanan varlık değeri 14 milyar liraya ulaşmış olup, sigortalanan alan 16 milyon dekar, küçükbaş ve büyükbaş adedi ise 1 milyon adedin üzerine çıkmıştır. Üreticilere 500 milyon liranın üzerinde hasar ödemesi gerçekleştirilmiştir. Geçtiğimiz yıldan itibaren teminat kapsamına alınan Arıcılık (Arılı Kovan) Sigortası da üreticinin yoğun ilgisi ile karşılaşmış olup, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nın Arıcılık Kayıt Sistemi ne (AKS ye) kayıtlı 6,6 milyon adet kovandan, 1,4 milyon adedi sigortalanmıştır. Frekansı ve şiddeti artan doğal riskler ve yıllar itibarıyla değişen iklim şartları, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de tarımsal faaliyetleri doğrudan ve olumsuz yönde etkilemektedir. Nitekim geçtiğimiz yıl, çeşitli tarihlerde etkili olan doğal afetlerden ötürü pek çok bitkisel ürün zarar görmüş ve bu durum sigortası olmayan üreticilerimizin boynunu bükmüştür. Üreticilerimiz ne yazık ki 2015 yılını da don, dolu, sel-su baskını gibi doğal afetlerle karşılamış, bunun sonucunda portakal, limon, greyfurt ile sebzeler büyük oranda zarar görmüştür. Ayrıca, Eskişehir, Bilecik, Kütahya ve diğer illerde kar ve dolu ağırlığı altında çöken çok sayıda sera, içindeki bitkisel ürünle birlikte hasara uğramıştır. Tüm bu yaşananlar, sigortanın önemini bir kez daha vurgulamaktadır. TAR- SİM üreticimizin geleceğini garanti altına alması için yegane Sistem dir. Şimdi gelin, vakit kaybetmeden sigortanızı yaptırın. 6 / Ocak - Şubat 2015
ZEYT NYA I Ölümsüz ağacın değerli yağı 300 Akdeniz çanağında yoğun olarak üretimi yapılan zeytin ağacının ömrünün 300 ile 400 yıl olduğu ifade ediliyor Zeytin ağacında yetişen zeytin meyvelerinden elde edilen yeşilimsi bir yağdır. Zeytin ağaçlarının ömrü oldukça uzundur. (300 400 yıl arası ömrü olduğu bilinmektedir.) Bu nedenle mitolojide ve botanikte bu ağaç için ölümsüz ağaç da denilmektedir. Bu ağaçların meyveleri sayesinde yapılan zeytinyağının birçok faydası bulunmaktadır. Faydaları Çocuklarda beyin gelişiminde etkilidir. Gelişim çağındaki çocukların kemiklerinin güçlenmesini hızlandırmaktadır. İçinde birçok vitamin içermektedir. Başta E vitamini, A, D ve K vitamini bulunmaktadır. Vitaminler sayesinde hücrelerin yenilenmesi sağlanmaktadır. Doku ve organların yaşlanmasını geciktirmektedir. Diyet programlarında mutlaka kullanılması önerilmektedir. Çünkü bağırsakları çalıştırmada etkilidir. İçinde bulunan oleik asit sayesinde en kolay hazmedilen yağ özelliği taşımaktadır. İdrar yollarındaki iltihapların ve safra kesesindeki rahatsızlıkların giderilmesinde etkin olarak kullanılmaktadır. Zeytinyağı ile gargara yapılması durumunda dişlerin beyaz kalmasında fayda sağlar. Cilde ve saça faydalıdır. Saça sürüldüğü zaman kepeği engeller ve dökülmeyi önler. Ayrıca saçı da parlatır. Kuru cildi canlandırdığı gibi kırışıkların azaltılmasında da etkilidir. Cilde pürüzsüz bir güzellik katar. Kırılgan tırnaklarınız için zeytinyağı önerilmektedir. Tırnakları hem güçlendirir hem de güzel görünmesine katkı sağlar. Ocak - Şubat 2015 / 7
ZEYT NYA I Doğum çatlaklarınız var ise zeytinyağı kullanarak bunların iyileşmesini sağlayabilirsiniz. Emzirme esnasında göğüs ucunda oluşan yaraların iyileşmesi için zeytinyağı ile bakım yapabilirsiniz. Zeytinyağı sayesinde traş edilecek bölgeyi yumuşatabilir ve rahatlama sağlayabilirsiniz. Kurumuş ve çatlamış olan dudaklar için nemlendirici ve merhem olarak zeytinyağını tercih edebilirsiniz. Zeytinyağında linoleik asit bulunmaktadır. Bu sayede anne sütünden kesilmiş olan bebeklerin beslenmesinde etkilidir. Yağsız inek sütü içine birkaç damla zeytinyağı koyarsanız doğal besin işlevi olarak görev yapar. Kalp ve damar hastalıklarının tedavisinde faydalı olduğu belirlenmiştir. Kalp krizi riskini azalttığı yapılan deneyler sonucu kanıtlanmıştır. Hamile iseniz, zeytinyağı tüketimine dikkat etmeniz gerekmektedir. Çünkü içinde bulunan yağ asitleri sayesinde bebeğin hücre ve sinir oluşumu üzerinde olumlu etkisi vardır. Bu nedenle günde iki çorba kaşığı zeytinyağı önerilmektedir. Yaşlandığınız zaman kalsiyum kaybını engellemek ve kemik erimesine yakalanmamak için zeytinyağı tüketmeniz önerilmektedir. Tansiyon düşürücü etkisi vardır. Ayrı- ca zeytin ağacının yaprağı ile tansiyon dü- şürücü ilaçlar yapılmakta ve hastalara su- nulmaktadır. Hücre yenilenmesinde etkilidir. Bağırsak kanserine karşı koruyucu özelliği vardır. Zeytinyağı tüketen kişilerde mide asidinin azaldığı böylece gastrit ve ülser gibi hastalıkların daha az görüldüğü belirlenmiştir. Safra taşı riskini azaltır. Zeytinyağı içindeki klor sayesinde de böbreğin daha iyi çalışmasına yardımcı olmaktadır. Zeytinyağı beyin damarlarının sağlığına da olumlu yönde etki etmektedir. Romatizma tedavisinde etkilidir. Kansızlık ve gut hastalığına iyi gelmektedir. Kireçlenmeyi önlemede etkin bir rol oynar. Unutkanlığı önlemede etkilidir. Yapılan deneyler sonucu zeytinyağının radyasyona karşı koruyucu bir madde olarak görev yaptığı belirlenmiş ve kanıtlanmıştır. 8 / Ocak - Şubat 2015
TANITIM Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi kamu spotu çalışmalarına başladı Ege Zeytin ve Zeytinya ı hracatçılar ı Birli i Yönetim Kurulu Ba kanı Gürkan Renklida 1.8 Türkiye de 1,8 kg. seviyesindeki zeytinyağı tüketimini 5 kg. seviyesine çıkarmak isteyen zeytincilik sektörü, Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi nin öncülüğünde kamu spotu hazırlamak üzere çalışmalarına başladı Zeytin ve zeytinyağı sektörü; 2023 yılında 650 bin ton zeytinyağı ve 1 milyon 200 bin ton sofralık zeytin üretimine ulaşmayı hedefliyor. Söz konusu üretimin katma değere dönüşmesi için güçlü ihracat kadar, güçlü bir iç piyasa da gerekiyor. Bu hedef doğrultusunda sektör, Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi öncülüğünde güç birliği yaparak tanıtım çalışmalarına kamu spotu ile devam ediyor. Türkiye, zeytinyağı üretici ülkeleri arasında kişi başına en az zeytinyağı tüketen ülke konumunda. Türkiye de 1,8 kg. seviyesindeki zeytinyağı tüketimini 5 kg. seviyesine çıkarmak isteyen zeytincilik sektörü, Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi nin öncülüğünde kamu spotu hazırlamak üzere çalışmalarına başladı. Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği, Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi, Aydın Ticaret Borsası, Aydın Ticaret Odası, Aydın Sanayi Odası, Akhisar Ticaret Borsası, İzmir Ticaret Borsası, Ayvalık Ticaret Odası, Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Kooperatifleri Birliği ile Ticaret Odası ve Borsa Başkanları ve Komili, Kristal, Yudum markalarının sahipleri ile diğer özel sektör firmalarının temsilcileri Ege İhracatçı Birlikleri nde Kamu Spotu ile ilgili bir araya geldi Kamu spotu ile Türkiye de zeytinyağı tüketimini arttırmayı amaçladıklarını belirten Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Gürkan Renklidağ, Nisan ayında göreve geldiklerinde basın üzerinden konuşan sektördeki çekişmeleri 7 ayda ortadan kaldırdıklarını, sektörün gücünü ortak projelerde kullanabileceği bir ortamı tesis ettiklerini söyledi. Bütçe sektörden Türkiye nin zeytin ağacı varlığını son 10 yılda Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nın verdiği teşvikle 90 milyondan 177 milyona çıkardığı anlatan Renklidağ, 2023 yılında 650 bin ton zeytinyağı ve 1 milyon 200 bin ton sofralık zeytin üretimine ulaşacağız. Bu üretimin katma değere dönüşmesi için güçlü ihracat kadar, güçlü bir iç piyasaya ihtiyaç var. Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi iç tüketimi arttırmak için Kamu Spotu oluşturmak istiyor. Kamu spotunun bütçesini sektördeki STK lar ve güçlü firmaların desteği ile gerçekleştirmek istiyoruz. Toplantıya katılan ve katılamayan sektör temsilcilerimiz ve STK lar da her türlü katkıda bulunacaklarını teyit ettiler dedi. Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi (ZZTK) Başkanı M. Kadri Gündeş ise; ZZTK nın bütçesinin sadece yüzde 20 sini iç piyasaya yönelik çalışmalarda kullanma yetkisi olduğunu, kamu spotunu tek başlarına yapabilecek bütçelerinin olmadığını bu nedenle sektördeki tüm tarafların işbirliğinde bu projeyi hayata geçirmek istediklerini kaydetti. Ocak - Şubat 2015 / 9
ÜRET M Türkiye ye örnek vergi bilincine sahip İzmirli sanayici ve işadamlarından sonra, İzmirli çiftçilerin de ürettikleri malı kayıt altına alma konusunda lider olduğu ortaya çıktı. Büyükşehir Belediyesi nin tarım destekleriyle üretim miktarını ve kalitesini artıran İzmirli üreticiler, 2014 yılında hal kayıt sistemine bildirilen ürün miktarı açısından Türkiye birincisi oldu. Türkiye'de toplanan her 100 liralık verginin 11 liralık kısmını ödeyen ve vergi tahsilat oranlarında da ikinci sırada bulunan İzmir, yeni bir başarıya daha imza attı. Toplumsal ve ticari yaşamın örnek kenti, yasalara karşı sorumluluklarını eksiksiz yerine getiren çiftçileriyle de farkını ortaya koydu. İzmir ve ilçeleri, Büyükşehir Belediyesi nin tarıma verdiği büyük destek sayesinde ülkenin en önemli üretim merkezlerinden biri haline gelirken, üretilenlerin kayıt altına alınması konusunda da ilk sıraya yerleşti. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı nın açıkladığı rakamlara göre, 2014 yılında hal kayıt sistemine bildirilen ürün miktarı açısından İzmir, Türkiye birincisi oldu. 2,5 milyon tonun üzerindeki bildirim miktarıyla ilk sıradaki İzmir i Antalya, Mersin ve Adana izledi. Tarım uzmanlarına göre, iki ayrı anlamda önem taşıyan bu sonuç, hem İzmir in tarımsal üretimdeki gelişimini yansıtıyor, hem de İzmirli üreticinin ürününü pazarlarken kayıt dışı yollara başvurmadığının kanıtı anlamına geliyor. Aynı zamanda kayıt altına alınan ürünler, üretim aşamasından itibaren kontrol altında tutulduğu için daha sağlıklı ve güvenilir koşullarda tüketiciye sunuluyor. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü nün açıkladığı 2014 yılı rakamları doğrultusunda, Hal Kayıt Sistemi ne girilen tarım ürünlerinin üretim yerlerine göre ilk 5 il şöyle sıralanıyor: 1. İzmir 2.568.297.042 kg. 2. Antalya 2.543.047.671 kg. 3. Mersin 1.837.962.580 kg 4. Adana 1.830.458.359 kg 5. Manisa 940.518.086 kg İşte İzmir farkı! 5957 5957 Sayılı Hal Kanunu na göre üreticiler ürettikleri sebze ve meyveleri Hal Kayıt Sistemi ne bildirerek il içi ya da il dışı piyasaya sevkiyatını yapıyor 5957 Sayılı Hal Kanunu na göre üreticiler ürettikleri sebze ve meyveleri Hal Kayıt Sistemi ne bildirerek il içi ya da il dışı piyasaya sevkiyatını yapıyor. Bu bildirimler sonucunda kayıt altına alınan ürünlerin cinsi, miktarı, değeri ve rüsum miktarı belirleniyor. Böylece ürünün hem üretildiği kent, hem de ülke ekonomisindeki yeri sağlıklı bir şekilde belirlenmiş oluyor. Üreticiler çiftçi kayıt sistemine yönlendirilerek bilgilendirildiği ve kontrol altına alındığı için, ürünleri de güvenle tüketilebiliyor. Hangi mevsimde ne üretileceği, ürünün ilaçlanması, kontrol edilmesi ve sağlıklı bir şekilde tüketiciye sunulması konularında üreticinin bilgi sahibi olması sağlanıyor. 10 / Ocak - Şubat 2015
ZEYT N Zeytin ve Zeytinya ı Tanıtım Komitesi nin, Ayvalık Zeytin Hasat Günleri nde açtı ı standı Balıkesir Büyük ehir Belediye Ba kanı Ahmet Edip U ur ve Ayvalık Belediye Ba kanı Rahmi Gencer de ziyaret etti. Zeytincilik sektöründe büyük uzlaşı 2023 Zeytincilik sektörünün 2023 yılı hedefleri arasında 3,8 milyar dolarlık ihracat yer alırken, zeytin ağacı varlığının da artırılması amaçlanıyor Bu yıl 10. su düzenlenen Ayvalık Zeytin Hasat Günleri ilk kez uluslararası boyut kazandı. Hasat Günleri etkinliklerinde İspanya, Ürdün, Fas, Yunanistan, İtalya dan katılımcılar yer aldı. İspanya da kurulan ve Türkiye dahil 13 üye ülkenin yer aldığı Akdeniz Zeytin Şehirleri Birliği ne, Ayvalık, Edremit, Gemlik, Burhaniye ve Didim ülkemizin öncü ilçeleri olarak üye oldu. Ayrıca uzun yıllar sonra zeytin ve zeytinyağı sektörünün tüm bileşenleri Ayvalık ta bir araya geldi. Ayvalık Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Benhan İbrahim Kantarcı, Bizim hayalimiz zeytin hasat günleri etkinliklerini uluslararası arenaya taşımaktı. Ve bu yıl bu hedefimizi gerçekleştirdik. Hasat günlerini uluslararası arenaya taşıdık. Bugün aramızda İtalya, Ürdün, İspanya, Yunanistan ve Fas tan temsilcilerimiz bulunuyor. ATO olarak ciddi bir ekip çalışması yaptık ve yapmayada devam ediyoruz. Zeytin yetiştiriciliği, sanayiciliği aşk ister. İlk hedefimiz kişi başı zeytinyağı tüketimini 3 litreye çıkarmaktır. Ardından da tüm dünyaya Türk zeytinyağını yaymaktır şeklinde konuştu. Zeytinyağı Hayatbağı isimli panelde konuşan Ege Zeytin ve Zeytinyağı ihracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Gürkan Renklidağ ın, Biz yönetime geldikten sonra biraz daha farklı bir anlayışı getirelim istedik. Üretici, sanayici, komisyoncu, ihracatçı bu sektörün birer bileşeni. Bizde rekabet yok, ortaklık var. Tarım ihracıtçıları arasında dahilde işleme (DİR) rejimine karşı gelen tek ihracatçı birliği biziz ifadeleri salondan yoğun alkış aldı. Bornova Zeytincilik Araştırma İstasyonu ile Türkiye nin zeytin ağacı varlığının kesin sayısına ulaşılması için bir proje başlattıklarını kaydeden Renklidağ, 6 ay sonra ülkemizin kesin zeytin ağacı varlığı sayısının ortaya çıkacağını açıkladı. 2023 yılı hedeflerine değinen Renklidağ, şunları söyledi: Zeytincilik sektörü için 3.8 milyar dolar hedefimiz var. Günümüzde dünyada 3.2 milyar dolar ihracat var. Türkiye son 12 ay içerisinde 30 bin ton yağ ihracatı yapmıştır. 23 bin tonu ambalajlıdır. Zeytinde de 80 bin ton ihracat yapmıştır. Yüzde 90 ı kutulu ambalajdır. Bu da Türk ihracatçısının başarısıdır. 12 / Ocak - Şubat 2015
ZEYT NYA I Zeytinyağı sektöründe fiyat endişesi Zeytinyağı sektöründe son dönemde fiyatların yükselmesi, ihracat ve tüketimde endişe yarattı. Ege nin kaliteli zeytinyağlarını 6 yıldır tüketici ile buluşturan Poyrazcan Zeytinyağı Genel Müdürü Soykan Yanya, fiyatların 10 liraları görmesi ve daha da yükseleceği beklentisinin sektörü kilitlediğini söyledi. Sezon öncesi 7.5 TL olan fiyatların 10 TL yi gördüğünü ve üreticilerin hala fiyatların yukarıya doğru gideceği öngörüsü ile beklemeye geçtiğini ifade eden Yanya, fiyatların daha da yükselmesi halinde iç piyasada zeytinyağı tüketiminin azalacağını, ihracatın da fiyatlar tutmadığı için zorlaşacağını kaydetti. Üreticinin her zaman kazanmasından yana olduklarını ancak son günlerde yük- selen fiyatların sektörü zor durumda bırak- tığına işaret eden Yanya, Geçen yıldan zeytinyağı stoğu olmaması nedeniyle iç talepteki artış ve Avrupa'daki kuraklık ile ülkemizde zeytin ve zeytinyağı fiyatları beklenenin üzerinde arttı. Bu durum ihracatı olumsuz etkileyecek. Türkiye'de şu anda oluşan fiyatlar Avrupa'nın bile üzerinde. 1 kilo zeytinyağının fiyatı 10 lira. İç piyasada da sürekli zeytinyağı tüketimini artırmaya çalışıyoruz ama yükselen bu fiyatlar yüzünden tüketici daha ekonomik olan yağlara yönelecektir dedi. Üreticiye prim Türkiye de üreticilerin zor koşullarda üretim yaptığını, haklı olarak ürünlerini yüksek fiyata satmak istediklerini anımsatan 10 Piyasada zeytinyağının kilogramına 10 TL fiyat biçiliyor Yanya, bunun için üreticiyi memnun edecek prim sisteminin hayata geçirilmesi gerektiğini vurguladı. Sektörün sürdürülebilir büyümesine devam etmesi ve sektörde herkesin mutlu olması için dengeli fiyat artışlarından yana olduklarını anlatan Yanya, Biz sektörümüzün büyümesi için, ülkemizde 2 litre seviyelerine anca ulaşan kişi başına tüketimin artırılması için çaba harcıyoruz. Bu çabalarımızın sonuca ulaşması için dengeli bir fiyatın oluşması lazım. Aşırı artan fiyat piyasa dengelerini bozar. Sektörde istikrar sağlanmaz diye konuştu. Ocak - Şubat 2015 / 13
TOHUM Çiftçinin Bereketi %100 Yerli Üretici Akça Tohum dan! 11 Tarım bakanlığından üretim izni alınmış 11 çeşit hibrit tohumu bulunan Akça Tohum, çalışmalarını Akdeniz Üniversitesi kampüsü içindeki Antalya Teknokent alanındaki 20 dönümlük kendine ait tesisinde gerçekleştiriyor Ül ke miz de ve dün ya da kul- la nı mı ve ti ca ri de ğe ri yük sek olan baş ta kır mı zı ve pem be köy do ma tes ol mak üze re hı yar, bi ber, pat lı can, ka vun, kar puz gi bi bah çe bit ki le ri nin ıs la hı nı ya- pan Ak ça To hum yer li to hum - lar dan ge liş ti ri len ve rim li li ği yük- sek, has ta lık la ra da ya nık lı to hum ıs lah ça lış ma la rı nı ger çek leş ti ri yor. Çift çi le rin ter ci hi olan Bi zim köy Kır mı zı ve Pem be Köy Do ma tes i bi ber ve hı yar çe şit le ri ta kip edi yor. Ak ça To hum Yö ne tim Ku ru lu Baş ka nı Me - tin Yer li ka ya To hum baş ta in san sağ lı ğı ol- mak üze re gı da gü ven li ği, ve rim li lik, tat, aro- ma, lez zet gi bi ko nu la rın te mel baş lan gı cı nı oluş tur mak ta dır. Ak ça To hum ola rak ıs lah ça lış ma la rı mı zı ta ma men do ğal me tot lar la ya pı yo ruz. Hib rit ya ni ıs lak edil miş to hum lar in- san sağ lı ğı, ucuz ve gü ve ni lir gı da te mi ni gi bi ko nu baş lık la rın da kla sik to hum la ra gö re üs tün lük içer di ğin den ül ke miz ve dün ya çift çi le ri ta ra fın dan rağ bet gör mek te dir. Has ta lık da ya nı mı ta şı ma la rı ve yük sek ve rim li lik hib rit to hu mu nun kul la nı mı nı art tı ran di ğer bir hu sus ol mak ta dı r de di. Tüm dün ya da ki to hum üre- ti mi ne yö ne lik tek no park la rı ta kip et tik le ri ni ve ya tı rım la rı nı art tı ra rak de- vam et tik le ri ni vur gu la yan Yer li ka ya Ak ça To hum ola rak 10 yıl dır to hum ıs la hı ve üre ti mi üze ri ne ça lış ma lar ya pı yo ruz. Ak de niz Üni ver si te si kam pü sü için de ki An tal ya Tek no kent ala nın da ki 20 dö nüm lük ken di mi ze ait alan da gen ha vuz la rı oluş tu- ru yor ve ça lış ma la rı mı zı sür dü rü yo ruz. Hib rit to hu mu ko nu sun da dün ya de vi fir ma la ra ça lış ma lar yap mak ta. Ak ça To hum ola rak gen ha vu zu muz ulus la ra ra sı fir ma lar ile re ka bet ede bi le cek bü yük lü ğe ulaş mış tır. Tür ki ye için yer li oto- mo bil, yer li ilaç gi bi yer li to hum da çok önem- li. Yer li to hum ıs la hı ge liş ti re rek to hum da dı şa ba ğım lı lı ğı ön le mek, hem ken di çift çi mi zin ih ti ya cı nı kar şı la yıp hem de ih ra cat yap mak he de fi miz. şek lin de ko nuş tu. 14 / Ocak - Şubat 2015
MAKALE DR. ERHAN M. EKMEN Ziraat Yüksek Mühendisi 2015 yılında beklentilerimiz B iz de önce geçen yıl üretici örgütleri konusunda Dünya da neler oldu ve AB ye uyumla ilgili ne gelişmeler yaşandı kısaca hatırlayalım ve bu doğrultuda hedeflerimizi belirlemeye çalışalım. Dünya nın en büyük kooperatifçilik örgütü olan Uluslararası Kooperatif Örgütü (ICA) kapsamında ülkemiz kooperatifçilerinin başarıları 2014 yılında da devam etti. Tarım alanında birçok merkez birliğimiz çalışmalarını sürdürürken bunlara bir yenisi eklendi. Su Ürünleri Kooperatifleri Merkez Birliği (SÜRKOOP) ülkemiz adına su ürünleri ile ilgili teşkilata katıldı. ICA altında Dünya çapında su ürünleri kooperatiflerinin en üst teşkilatı olan Uluslararası Balıkçılık Kooperatifleri Örgütü (the International Co-operative Fisheries Organisations - ICFO) ile ülkemizde bu konuda en üst örgüt olan Su Ürünleri Kooperatifleri Merkez Birliği (SÜRKOOP) arasında 2014 Haziran ayında imzalanan mutabakat ile ülkemiz ICFO üyesi oldu. Teşkilat içinde hızla çalışmaya başlayan SÜRKOOP, IC- FO nun Büyük Kongre- Adet olduğu üzere; her yılbaşında geçen yılın bir muhasebesi yapılır ve yeni yılda yeni hedefler belirlenir. Bir önceki yılda başarılan işlerin nasıl devam ettirileceği, başarısızlıkların nasıl üstesinden gelineceği ve güncel gelişmelere göre yeni çalışmaların neler olacağı tespit edilir si nin 2015 yılında Tür- kiye de yapılması kara- rını aldırttı. Zaten ICA nın da 2015 yılında yapılacak Büyük Kongresinin Türkiye de gerçekleştirilmesi ile ilgili daha önce alınan bir karar vardı. Böylelikle Dünya çapında kooperatifçiliğin en büyük merkez teşkilatlarının ve dolayısı ile yüzden fazla üye ülkeden gelecek, yüzlerce dev kooperatifin eş zamanlı olarak ülkemizde buluşmaları sağlanacaktır. Bunlar tarım kooperatiflerimizin ülkemiz adına övünç verici başarılarıdır. Umuyorum ki, bu genel kurullarda ülkemiz kooperatif temsilcileri yönetim kurullarına girer hatta başkan seçilirler. Belki de 2015 yılı için hedeflerimiz içinde en önemli olan faaliyetlerden biri bu olmalı Ülkemizde büyük bir atılım dönemine giren kooperatifçilik hareketinin bütün sorunlarına rağmen, uluslararası ilişkileri kullanarak gelişimini artan bir hızla devam ettirmesi gerçek memnuniyet verici bir durum. Bu başarıların diğer örgütlerimize de örnek olacağına ve 16 / Ocak - Şubat 2015
MAKALE 2015 yılında ülkemizde bu tip yeni girişimlerin giderek artacağına inanıyorum. Birleşmiş Milletlerin üretici örgütlenmesi ile ilgili faaliyetleri, Dünyada örgütlenme alanındaki önemli gelişmelerin başında geldiği söylenebilir. Birleşmiş Milletler son 15 yıldır ilan ettiği Uluslararası Yılları dikkate alırsak; hep tarım ve gıda ile ilgili olduğu görebiliriz. Özellikle 2012 ve 2020 yıllarını Kooperatifçilik Yılı olarak belirlenmesi, küresel sorunlara örgütlenme ile çözüm arandığının bir ispatıdır. Ülkemizde bu alanda 2012 Dünya Kooperatifler Yılı etkinliklerinden sonra Kooperatifçilik Strateji Belgesinin etkisiyle kooperatifçilik için farkındalığın biraz daha arttığı çalışmalar yapılmaya başladı. Birleşmiş Milletlerin 2014 yılı için ilan ettiği Uluslararası Aile Çiftçiliği Yılı da yine örgütlenmenin öneminin vurgulandığı bir etkinlik oldu. Aile çiftçiliği için ileri sürülen çözümün, üretici örgütleri olmadan gerçekleştirilemeyeceği gerçeğinin tespit edilmiş olması güzel bir gelişmedir. Gerçekten de Dünyanın en az gelişmiş ve en az gelire sahip sektörünün piyasada tek başına mevcudiyetini sürdürmesi her geçen imkansızlaşmaktadır. Çiftçi ailesinin hayatta kalması için ihtiyaç duyduğu gücü ancak mensubu olduğu üretici örgüt sağlayabilecektir. Piyasada rekabet gücü sağlamak için değer zinciri içinde üreticinin rolünü artırabilmenin tek yolu ekonomik amaçlı ör- 2015 2015 Üretici Örgütlerimizin de 2015 yılında daha çok çalışarak ilk etapta üyelerinin gelirlerini en az iki kat arttırmalarını bekliyorum. gütü, kooperatifidir. Bu durumun ülke- mizde yapılan çalıştaylarda ortaya ko- nulabilmesi örgütlenme adına önemli bir ilerleme olmuştur. Yeni mevzuat Teknik destek konusu Üretici örgütlenmesinin önemli olduğu bir diğer yapı ise Avrupa Birliği dir. AB Resmi Gazetesinde 2013 Aralık ayında yayınlanan yeni mevzuat, Geçtiğimiz yıl hem AB çapında örgütlenme ile ilgili faaliyetleri ve yürütülen sorumlulukları arttırmış, hem de ülkemizde sürdürülen AB ye uyum çalışmaları üzerine en büyük etki yapmıştır. Yeni Ortak Tarım ve Ortak Balıkçılık Politikaları ve bu mevzuat ile ilgili düzenlemeler, özellikle Ortak Piyasa Düzenlemelerine ilişkin yönetmelikler kapsamında Üretici Örgütlerinin piyasadaki sorumlulukları daha da arttırılmıştır. Bu gelişme ülkemizde projeler kapsamında daha önceden planlanan çalışmaların seyrine olumlu katkıda bulunmuştur. Bunun en güzel örneği, Su Ürünleri sektöründe 2014 Şubat ayında başlayan Üretici Örgütlenmesi Kurumsal Kapasite Geliştirme başlıklı AB Eşleştirme Projesinin faaliyetleri tekrar şekillendirilmesi olmuştur. Aynı zamanda bu gelişme, projenin yapılmasının zamanlama ve içerik açısından ne kadar isabetli bir karar olduğunu bir daha göstermiştir. Bu yıl Mayıs ayında tamamlanacak projenin sonuçlarının, üretici örgütleri aracılığı ile ülkemiz balıkçılık ve su ürünleri sektörü piyasasının düzenlemesine olumlu katkılar getirecek çözüm önerileri üretebilmesini umuyorum. Özellikle de AB nin yayınladığı son İlerleme Raporunda uzun yıllardan sonra 13. Fasıl ile ilgili kısımda bu projeye yer verilerek yapısal eylemler, piyasa politikaları ve devlet yardımları konularında önemli bir adım olarak değerlendirilmesini ben de önemsiyor ve mutluluk ile karşılıyorum. Fakat bu mutluluktan öte, burada ülke olarak üstümüze yüklenen sorumluluğun stresi çok daha büyük. Çünkü proje sonunda yaşanabilecek herhangi bir başarısızlık projenin değil, ülkenin başarısızlığı olarak karşımıza çıkacak. Bu nedenle sorumluluk tek bir kuruma değil, ilgili bütün paydaşlara ait olacaktır. İster kamu tarafında, ister örgüt tarafında olsun herkesin bu konuda tam desteğine ihtiyaç bulunmaktadır. İlerleme Raporunda yer alan bu husus bir başka konuyu daha resmetmektedir. Bu güne kadar yapılan çalışmalar ve gerçekleştirilen projelere rağmen hala yeni çalışmalara ihtiyaç duyulmakta bir önceki çalışmaların başarısı şimdi yapılan ve bundan sonra yapılacak çalışmalar ile atılacak adımlara bağlanmaktadır. Avrupa Birliği Genişleme Genel Müdürlüğü altında görev yapan Teknik Destek ve Bilgi Değişim Ofisi (TAIEX) tarafından aday ülkelere verilen uzman desteğinden istifade edilerek sürdürülen çalışmalar ile ilgili; biz ülke olarak bütün hazırlıkları hatta AB adına yapılması gerekenler bile tamamlamamıza rağmen ne Ocak - Şubat 2015 / 17
MAKALE yazık ki Brüksel bizim hızımızda çalışamıyor. Hala Zeytin Zeytinyağı sektörü ile ilgili bir uzman çalışmasını gerçekleştirebilmelerini bekliyoruz. Geçen günlerde 2015 yılında yapılacak faaliyetlere ilişkin önerilerimiz gönderildi. Umarız 2015 yılında AB TAIEX Ofisi bizim hızımıza yetişebilir. Hiç olmazsa Meye ve Sebze ile ilgili başvuru kabul edilir. Çünkü balıkçılıktan sonra 2015 ve 2016 yıllarında bu sektörde de üretici örgütleri ile ilgili uyum çalışmalarının başlatılması büyük faydalar sağlayacaktır. Kooperatifler Üretici Örgütleri Tarım alanında kooperatiflerimizin, geçtiğimiz 5 yıldır Avrupa Birliği ne uyum çalışmalarında sürdürülen ve her biri ince uzun bir yolun kilometre taşı kabul edilecek faaliyetlere yenileri eklenerek çalışmalara devam ediliyor. Bu kapsamda, 2015 yılında önemli faaliyetlerde bulunulduğunu söyleyebiliriz. Elbette bu çalışmalar Türkiye gibi bir ülke için yeterli değildir. Tarımsal üretim potansiyeli, ürün çeşidi, üretim miktarı ve değeri açısından ülkemiz Avrupa da lider, Dünya da devlerden biri konumundadır. Daha çok çalışmalı, daha fazla çözüm üretmeli ve bunları en kısa sürede çiftçimizin hizmetine sunmalıyız. Üretici Örgütlerimizin de 2015 yılında daha çok çalışarak ilk etapta üyelerinin gelirlerini en az iki kat arttırmalarını bekliyorum. Eğer üretici örgütlerimiz sektörde ne kadar önemli bir paydaş olduklarını gösterirler ve piyasada nasıl etkin bir rol oynayacaklarını planlayabilirlerse, ilk anda sanki imkansızmış gibi sanılan bu iddia kolaylıkla gerçekleştirilebilir. Bu arada 2014 yılında yaşanan en önemli gelişme, devletin her kademesinde, yapılan her işte üretici örgütlerinin paydaş olarak kabul ediliyor ve çözüm yollarına dahil ediliyor olmasıdır. Bu farkındalığın ülkemizde bütün kamu ve sivil kurum ve kuruluşlarda 2015 yılında da giderek yaygınlaşmasının üretici örgütlenmesinin geleceği açısından kilit önem taşıdığını düşünüyorum. Tabii ki üretici örgütlerimizin de bu teveccühe karşı bir farkındalık geliştirerek daha fazla gayret içinde olacaklarına inanıyorum. Bu vesile ile yeni yılınızı kutluyor ve sağlıklı, mutlu, birlik ve beraberlik içinde, bol kazançlı, bereketli bir yıl diliyorum. 18 / Ocak - Şubat 2015