YAZILIYA HAZIRLIK SETİ. 8. Sınıf FEN VE TEKNOLOJİ



Benzer belgeler
HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM

Aşağıda mitoz bölünme safhaları karışık olarak verilmiştir.

8. Sınıf Fen ve Teknoloji

Konu: Mitoz Bölünme ve Eşeysiz Üreme

Sınıf ; Çalışma yaprağı 4

FEN ve TEKNOLOJİ / KALITIM KALITIM İLE İLGİLİ KAVRAMLAR

Bunları Biliyor musunuz? MİTOZ

3) Aşağıda verilen ifadelerden hangisi mayoz bölünmenin sebep olduğu faydalardan değildir?

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SINIF DEĞERLENDİRME SINAVI - 1

10.Sınıf Biyoloji. Genetik. cevap anahtarı

KILAVUZ SORU ÇÖZÜMLERİ Fen ve Teknoloji

ÖĞRENME ALANI: Canlılar ve Hayat 1.ÜNİTE: Hücre bölünmesi ve Kalıtım. Bir hücreden, birbirinin aynısı iki hücre oluşur.

B unl a r ı B i l i yor mus unuz? MİTOZ. Canlının en küçük yapı biriminin hücre olduğunu 6. sınıfta öğrenmiştik. Hücreler; hücre zarı,

YAZILIYA HAZIRLIK TEST SORULARI. 10. Sınıf

MAHMUT ASLAN - FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ

ÜREME. Canlıların kendilerine benzer canlı fertler (yavrular) meydana getirerek neslini devam ettirmesine üreme denir.

Bir çiftin dört çocuğunun kan grubu yukarıdaki gibidir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi anne ve babanın kan gruplarından olamaz?

TEOG1 DENEME SINAVI 2 ( DNA, Mitoz,Mayoz Kapsamlı)

Kalıtım. Mendel in Çalışmaları

HÜCRE BÖLÜNMESİ A) MİTOZ BÖLÜNME a) Hazırlık evresi:

10. SINIF KONU ANLATIMI 12 EŞEYLİ VE EŞEYSİZ ÜREME SORU ÇÖZÜMÜ

A) Her ikisi de doğru bilgidir. B) 1. doğru, 2. yanlış bilgidir. C) 1. yanlış, 2. doğru bilgidir. D) Her ikisi de yanlış bilgidir. 5.

10. Sınıf II. Dönem Biyoloji Dersi 1. Yazılı Sınavı

Fen ve Teknoloji 8 1.ÜNİTE: HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM 2. KALITIM MENDEL İN ÇALIŞMALARI. ? Mendel in bezelye bitkisini kullanma nedenleri

MİTOZ ÇALIŞMA KÂĞIDI A. Aşağıdaki resimli bulmacayı çözünüz.

HÜCRE BÖLÜNMESİ VE ÜREME. Mitoz Bölünme ve Eşeysiz Üreme 1

Fenotip: Bir canlının gözle görülebilen tüm özelliklerine fenotip adı verilir. Canlının dış görünüşüdür. Genotip ve çevre etkisiyle meydana gelir.

8.SINIF 1.ÜNİTE KAZANIM DEĞERLENDİRME ÇALIŞMA YAPRAĞI-3../10/2014

Canlılarda mitoz, amitoz ve mayoz olmak üzere üç çeşit bölünme görülür.

KALITIMIN GENEL İLKELERI. Mendel Genetiği Eksik baskınlık Eş baskınlık Çok alellilik Kontrol Çaprazlaması

*Soy ağacı: Bireylerin atalarını şekil ya da sembollerle gösteren tabloya soy ağacı denir. Dişiler; yuvarlak erkekler ise kare şekli ile gösterilir.

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 10. Sınıf 1 MİTOZ BÖLÜNME EŞEYSİZ ÜREME

8. SINIF FEN ve TEKNOLOJİ

Her canlının neslini devam ettirmek üzere kendine benzer yeni bireyler meydana getirmesi olayına üreme denir.

FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ TEOG DENEME SINAVI SORULARI 4.

TEOG -1 FEN ve TEKNOLOJİ DERSİ DENEME SINAVI 1-) Aşağıdakilerden hangisi mitoz bölünmenin özelliklerinden biri değildir?

Kromozom nedir? kromozom mikronla


Mayoz Bölünmenin Oluşumu

CİNSİYETE BAĞLI KALITIM

ADIM ADIM YGS LYS 64. ADIM EŞEYSİZ ÜREME 2

8. SINIF KAZANIM TESTLERİ 2.SAYI. Ar-Ge Birimi Çalışmasıdır ŞANLIURFA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ DİZGİ & TASARIM İBRAHİM CANBEK

Mutasyon: DNA dizisinde meydana gelen kalıcı değişiklik. Polimorfizm: iki veya daha fazla farklı fenotipin aynı tür popülasyonunda bulunmasıdır.

DNA(Deoksribo nükleik asit) Not: Nükleotidde hangi baz varsa nükleotit o organik bazın ismi ile isimlendirilir. Örnek: Adenin varsa adenin nükleotit

Mendel Genetiği, Kalıtım, Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji

ÜNİTE I HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM 1.1 HÜCRE BÖLÜNMESİ Hücre bölünmesi canlılar aleminde görülen en önemli biyolojik olaylardan biridir.

ÖĞRENME ALANI : CANLILAR VE HAYAT ÜNİTE 1 : HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM

Ayxmaz/biyoloji. Şekil 2.

KILAVUZ SORU ÇÖZÜMLERİ Fen ve Teknoloji Fosfat - Şeker - Organik Baz

1. EKSİK BASKINLIK 2. EŞ BASKINLIK 3. ÇOK ALLELLİLİK 4. KONTROL ÇAPRAZLAMASI

TEOG1 DENEME SINAVI 1 ( DNA, Mitoz, Mayoz Kapsamlı)

A. EġEYĠN BELĠRLENMESĠ

10. SINIF KONU ANLATIMI 6 MAYOZ BÖLÜNME-3

CANLILARDA ÜREME. Üreme canlıların ortak özelliğidir. Her canlının kendine benzer canlı meydana getirebilmesi üreme ile gerçekleşir

KONU ANLATIMLI SORU KİTABI

HÜCRENİN YAŞAM DÖNGÜSÜ

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #5

DNA ve Genetik Kod Akıllı Ödev - 1

KALITIMLA İLGİLİ KAVRAMKAR

KALITIM- FATIH GIZLIGIDER SORULARI. 4. Rabia renkkörlüğü yönünden bir ailenin soy ağacını şekilde verilen

1.1. Canlılarda büyüme ve üremenin hücre bölünmesi ile meydana geldiğini açıklar.

MEV KOLEJİ ÖZEL ANKARA OKULLARI 10. SINIF BİYOLOJİ DERSİ YAZ TATİLİ EV ÇALIŞMASI

KALITIM-2 MENDEL İN ÇALIŞMALARI SELİN HOCAYLA BİYOLOJİ DERSLERİ

8. SINIF KAZANIM TESTLERİ 1.SAYI. Ar-Ge Birimi Çalışmasıdır ŞANLIURFA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ DİZGİ & TASARIM İBRAHİM CANBEK MEHMET BOZKURT

DNA ve Özellikleri. Şeker;

ÖĞRENME ALANI : CANLILAR VE HAYAT ÜNİTE 1 : HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM

2n n. Kromozom sayısı. Zaman

3. Şekilde DNA, Kromozom, Gen ve Nükleotidi temsil eden vagonlar verilmiştir. basit yapılı vagondan en karmaşık yapılı vagona doğru takmak istiyor.

KALITIMIN GENEL İLKELERI. Modern Genetik Eşeye Bağlı Kalıtım-1

II.DÖNEM BİYOLOJİ 10. SINIF ÇALIŞMA SORULARI (I )

Şekil 1. Mitoz bölünmenin profaz evresi.

8. Sınıf. TEOG Tutarlılık. Fen ve Teknoloji

14 HhBbeeAa X HhBbEeAa genotipli bireylerin çaprazlanmasından oluşacak bireyler kaç farklı genotipte olabilir? A) 16 B) 54 C) 27 D) 11 E) 4

CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ

1. ÜNİTE : HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM

*Bağlı genler: *Krossing over oranı ve kromozom haritası: BAĞLI GENLER VE KROMOZOM HARİTASI

LYS ANAHTAR SORULAR #6. Mitoz ve Mayoz Bölünme Eşeyli ve Eşeysiz Üreme İnsanda Üreme

8. Sınıf Fen ve Teknoloji

ayxmaz/biyoloji 2. DNA aşağıdaki sonuçlardan hangisi ile üretilir Kalıp DNA yukarıdaki ana DNAdan yeni DNA molekülleri hangi sonulca üretilir A B C D

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #21

ADIM ADIM YGS LYS Adım EVRİM

LYS ANAHTAR SORULAR #7. Kalıtım

ADIM ADIM YGS LYS. 91. Adım KALITIM -17 GENETİK VARYASYON MUTASYON MODİFİKASYON ADAPTASYON - REKOMBİNASYON

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #7

NOT DEFTERİ 2. Ünite: DNA ve GENETİK KOD 1. Bölüm: DNA ve Genetik Kod

YAZILI SINAV SORU ÖRNEKLERİ BİYOLOJİ

DNA VE GENETİK KOD KAZANIM KONTROL SINAVI

Mendel Genetiği ve Uzantıları {Test(1-4)} Kan Grupları {Test(5-8)} Eşeye Bağlı Kalıtım {Test-(9-12)}

8. SINIF MERKEZİ ORTAK YAZILILARA HAZIRLIK SORULARI

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #23

A A A A A. FEN ve TEKNOLOJİ TESTİ. 2. Mutasyon : DNA molekülünde meydana

2006 ÖSS BİYOLOJİ SORULARI VE CEVAPLARI

Mitoz ve Eşeysiz Üreme Biyoloji Ders Notları

Adı Soyadı : Sınıfı : No: TEOG Öncesi Son Deneme ölçüm 2. ölçüm. 1. durum 2. durum

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #16

LABORATUVAR-6 KONU-2 Hücre - IV.Kromozomlar ve Genler

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #6

CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ Beslenme Boşaltım Üreme Büyüme Uyarıları algılama ve cevap verme Hareket Solunum Hücreli yapı

2.Fotosentez sırasında bitkiler: 1 p./ 4. Karbondioksit havadan bitkinin yaprağına nereden girer? 1 p./

FEN BİLİMLERİ Fasikül 1

Transkript:

YAZILIYA HAZIRLIK SETİ 8. Sınıf FEN VE TEKNOLOJİ 1. Fasikül

İÇİNDEKİLER 3 Mitoz 10 Kalıtım 17 Mayoz 2 DNA ve Genetik Kod 31 Adaptasyon ve Evrim

1. Fasikül Hücre Bölünmesi ve Kalıtım 1. 3 HÜCRE BÖLÜNMESİ Hücre bölünmesi: Canlıların çoğalması ve büyümesi için gerekli bir olaydır. Hücre bölünmesi, mitoz ve mayoz olmak üzere iki çeşittir. AMitoz bölünme Mitoz bölünme birbirini takip eden farklı evrelerde gerçekleşir. Çekirdek ve Sitoplazma bölünerek iki yeni hücre oluşur. Bölünme başlamadan önce çekirdekte kalıtım maddesi kopyalanır. Bu madde kromozoma dönüşür. Bölünmenin ilk evresinde kromozomlar belirgin hale gelir. Kromozomlar hücrenin ortasında dizilir. Kromozomlar ikiye ayrılır ve hücrenin karşılıklı kutuplarına doğru hareket eder. Bu yolla oluşan iki hücre kalıtım maddesi kopyasını alır. Çekirdek bölünmesi tamamlanır. Mitoz bölünme Sitoplazma bölünmesinde hayvan hücresi ortadan ikiye boğumlanır ve mitoz bölünme tamamlanır. Bitki hücresinin sitoplazma bölünmesinde hücrenin ortasında ara lamel oluşur ve hücre bölünerek mitoz bölünme tamamlanır. Mitoz bölünmede iki yeni hücre oluşur ve bu hücreler ana hücre ile aynı sayı ve özellikte kromozoma sahiptirler. Vücut hücreleri anne (n) ve babadan (n) gelen aynı sayıda kromozomların oluşturduğu kromozom çiftlerine (2n) sahiptir. BMitoz Bölünmenin Gerçekleştiği Olaylar: a Vejetatif Üreme Bitkilerin dal ve yaprak gibi kısımlarından yeni bitki meydana gelmesidir. Örneğin; menekşe yaprağının toprağa dikilmesiyle yeni bir menekşe bitkisi oluşur.

1. Fen ve Teknoloji Mitoz btomurcuklanma ile Üreme Canlı vücudunda oluşan çıkıntıdan yeni bir bireyin meydana gelmesidir. Örneğin; ekmek mayası tomurcuklanarak çoğalır. cbölünerek Üreme Canlı belirli bir büyüklüğe ulaşınca bölünür ve kendine benzer bir canlı meydana getirir. Örneğin; amip bölünerek üreyen canlıdır. deşeysiz Üreme Vejetatif, tomurcuklanma, bölünerek ve rejenarasyonla üreme birer eşeysiz üreme çesididir. Mitoz bölünme ile gerçekleşir. Yavru canlılar tamamen ana canlıya benzer. erejenerasyonla Üreme Canlılar parçalara ayrıldıklarında herbir parça yeni bir canlıyı oluşturur. Planarya bu yöntemle çoğalır. frejenerasyon Olayı (yenilenme olayı) Canlının kopan parçasının kendini tamamlaması olayıdır. Deniz yıldızı kopan kolunu rejenerasyon olayı ile yeniler. İnsanlarda kırılan kemiklerin onarılması, yeni kan hücrelerinin oluşması yenilenme olayıdır. Deniz Yıldızı Planarya Amip Deniz Anası

1. Fasikül Hücre Bölünmesi ve Kalıtım 8. Sınıf 5 Etkinlik Aşağıda verilen cümleleri doğru ise D yanlış ise Y olarak kutucuklara işaretleyiniz. 1. Aynı atadan gelen canlılar arasında farklılıklar olabilir. A Tek hücreli canlılarda yavrular ataya benzerler. Neden? 2. Mitoz bölünme bütün canlılarda görülür. 3. Kromozomlar her canlıda eşit sayıda bulunur.. Mitoz bölünme geçiren bir hücrenin organel yapısı değişmez. 5. Mitoz bölünme sonucunda ana hücrenin kromozom sayısı yarıya iner. B Süte bir miktan yoğurt katılırsa sütün tamamından yoğurt oluşur. Neden? C Yaraların iyileşmesi mitoz bölünme ile gerçekleşen bir olaydır. Neden? Aşağıdaki cümlelerde boşluklara uygun olan sözcükleri yazınız. 1. Mitoz bölünme çok hücreli canlılarda yıpranmış onarımını sağlar. 2. Çok hücreli canlılarda büyüme bölünme ile sağlanır. 3. Kromozomlar hücrenin bulunur.. Mitoz bölünmede hücrenin sayısı. D Mitoz bölünme çok hücreli canlılarda da görülür. Neden? E Yenilenme olayı bir üreme olayı değildir. Neden? 5. Hidra ile çoğalır.

6 1. Yazılıya Hazırlık & Ödev Soruları-1 Fen ve Teknoloji Mitoz A Aşağıda mitoz bölünme sırasında meydana gelen olaylardan bazıları verilmiştir. I. DNA'ların belirginleşmesi II. Çekirdeğin bölünmesi III. Kromozomların kutuplara çekilmesi IV. Sitoplazma bölünmesi Bu olaylardan hangisi en son olaydır? A) I B) II C) III D) IV D Kromozom sayısı 8 olan bir hücre arka arkaya üç kez mitoz bölünme geçiriyor. Bölünme sonunda hücredeki kromozom sayısının değişimini gösteren aşağıdakilerden hangisidir? A) 8 2 B) 8 M 1 M 2 M 3 M 1 M 2 M 3 B I. Büyüme sağlanır II. Çoğalma sağlanır III. Yıpranan kısımların onarımı sağlanır Bitkideki mitoz bölünmesinde yukarıdaki olaylardan hangileri gerçekleşir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) I, II ve III C) D) 8 8 M 1 M 2 M 3 M 1 M 2 M 3 E Fen ve teknoloji dersinde Ali öğretmen mitoz hücre bölünmesi konusunu anlatmıştır. Kromozom ve hücre sayısı ile ilgili sorduğu soruya Ozan ve utku aşağıdaki cevapları veriyorlar. C 2n=18 kromozomlu bir hücre arka arkaya iki mitoz bölünme geçiriyor. Bölünme sonucunda oluşan hücre ve kromozom sayısı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? Ozan Utku Kromozom sayısı iki katına çıkar. Hücre sayısı iki katına çıkar Hücre sayısı Kromozom sayısı A) n=9 B) 2n=18 C) 8 n=9 D) 8 2n=18 Ozan ve Utku nun verdiği cevaplarla ilgili ne söylenebilir? A) Yalnız Ozan doğru B) Yalnız Utku doğru C) Her ikisi de doğru D) Her ikisi de yanlış

1. Fasikül Hücre Bölünmesi ve Kalıtım F Mitoz hücre bölünmesi sonunda kalıtsal yapıları birbirinin aynı olan iki yavru hücre oluşur. Yazılıya Hazırlık & Ödev Soruları-1 I Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Sitoplazmanın bölünmesi Bira Mayası Deniz Anası Hidra Mercan Sünger Amip B) Sentriollerin eşlenmesi C) DNA nın eşlenmesi D) Çekirdek bölünmesi G Derya A Denizanası Yukarıda öğrencilerin tuttuğu afişlerde yazılı canlılardan kaç tanesi tomurcuklanarak çoğalır? Oktay A Sünger Gülsüm A Maya A) 3 Öğrencilerin söylediği canlılarda görülen üreme şekli aşağıdakilerden hangisidir? B) C) 5 D) 6 A) Bölünerek üreme B) Tomurcuklanarak üreme C) Vejatatif üreme J Aşağıda bir üreme şekli çizilmiştir. D) Yenilenme ile üreme H Aşağıda bazı canlıların üreme şekilleri verilmiştir? I. Sürünücü gövde ile yeni çileklerin oluşması II. Bira mayasının tomurcuklanarak çoğalması III. Kavak dalının toprağa sokularak kavak ağacı olması Buna göre hangisinde mitoz bölünme görülür? Üreme şekli ile ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Tek hücreli canlılarda görülen üreme şeklidir. B) Bakteri, amip, öglena ve mantarlarda görülür. A) Yalnız I B) I ve II C) Oluşan iki yeni hücrede karakter yapıları farklıdır. C) II ve III D) I, II ve III D) Mitoz bölünme gerçekleşmiştir. 8. Sınıf 7

8 1. Yazılıya Hazırlık & Ödev Soruları-2 Fen ve Teknoloji Mitoz Aşağıdaki cümlelerde boşluklara uygun olan sözcükleri yazınız. a İnsanlarda saç uzaması bölünme sonucu gerçekleşir. b Patates üreme ile çoğalır. c Hayvan hücresi ile bitki hücresinin mitoz bölünme geçirmesinde farklılık bölünme aşamasıdır. H Aşağıda öğrencilerin herbiri mitoz bölünmede gerçekleşen olayları ifade etmektedir. Yiğit Eylül Kromozomların kopyası alınır Kromozomlar oluşur D E F Aşağıda verilen cümleleri doğru ise D yanlış ise Y olarak kutucuklara işaretleyiniz. Mitoz bölünmede önce çekirdek sonra sitoplazma bölünür. Mitoz bölünmede homolog kromozomlar arasında parça alış verişi olur. Mitoz bölünmede hücre sayısı sabit kalır. Mesut Handan Çekirdek bölünür Kromozomlar kutuplara doğru hareket eder Öğrencilerden hangilerinin söylediği olaylar mitoz bölünmenin ilk aşamasında gerçekleşir? A) Yalnız Eylül B) Eylül ve Mesut C) Yiğit ve Handan D) Eylül ve Handan G I. Mitoz bölünme bütün canlılarda görülür. II. Eşey üreme hücrelerinin oluşumunda mitoz bölünme görülmez. III. İnsanlarda büyüme olayı mitoz bölünme ile gerçekleşir. Yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III I Karaciğer rahatsızlığı nedeniyle ameliyat olan Hulisi beyin karaciğerlerinden bir parça alınıyor. Hulusi beyin karaciğerinin normal şekline dönebilmesi için hangi bölünmeleri geçirir? A) Sadece mayoz bölünme geçirir. B) Sadece mitoz bölünme geçirir. C) Önce mitoz sonra mayoz bölünme geçirir. D) Karaciğer kendini yenileyen bir organ değildir.

1. Fasikül Yazılıya Hazırlık & 8. Hücre Bölünmesi ve Kalıtım Ödev Soruları-2 Sınıf 9 J Aşağıda öğrenciler tarafından bazı rejenerasyon olayları afişlere yazılmıştır. I. Planaryanın kopan parçasının kendini yenilemesi II. İkiye ayrılan deniz yıldızının herbir parçasının kendini yenilemesi III. Kertenkelenin kopan kuyruğunun tamamlanması IV. Karaciğerin tahribe uğramış kısmının kesilerek kendini tamamlaması. Bu olaylardan hangisi rejenerasyon ile üremeye örnektir? A) I ve II B) I ve IV. C) III ve IV. D) I, III ve IV L Aşağıdaki şekilde deniz yıldızında gerçekleşen bir olay gösterilmiştir. Yukarıdaki olay ve kullanılan hücre bölünmesiyle ilgili olarak, aşağıdaki hangi öğrencinin ifadesi doğrudur. A) B) Büşra Berkay Yenilenmeyle eşeysiz üreme olmuştur. Hücre bölünmesi mitozdur. Yenilenmeyle büyüme ve gelişme olmuştur. Hücre bölünmesi mitozdur. K Aşağıdaki resimlerdeki canlılardan hangisi rejenerasyon ile çoğalma gösterir? A) B) C) D) Derya Deniz Yenilenme ile eşeysiz üreme olmuştur. Hücre bölünmesi mayozdur. Yenilenmeyle büyüme ve gelişme olmuştur. Hücre bölünmesi mayozdur. C) D) M İnsan vücudunda gerçekleşen aşağıdaki olaylardan hangisi mitoz bölünme sonucunda meydana gelmez? A) Boy uzaması. B) Yaraların iyileşmesi. C) Kilo artışı. D) Üreme hücresi oluşumu.

10 2. Fen ve Teknoloji Kalıtım KALITIM AMendel in Yaptığı Çalışma Mendel canlıların kalıtsal özelliklerini kendilerinden sonraki kuşaklara nasıl aktardığını bezelyeler üzerinde yaptığı çalışmalarla açıklamıştır. Sonuçlarını olasılık hesaplarıyla desteklemiştir. Mendel yaptığı çalışmalarla; bezelyelere ait tohum şekli, bitki boyu ve çiçek rengi gibi farklı kalıtsal özelliklerin kuşaklar arasında nasıl aktarıldığını göstermiştir. Mendel in yaptığı çalışmada bezelyeleri kullanmasının sebebi, yıl içerisinde birkaç kez ürün vermesi ve çanak yapraklarının tozlaşmaya uygun ortam sağlamasıdır. BKalıtsal Özellikler Saç rengi, göz rengi, dil yuvarlama, boy uzunluğu ve kısalığı gibi özellikler bireylerde kalıtsal özelliklerdir. Kalıtsal özellikler canlılarda bir kuşaktan bir sonraki kuşağa aktarılabilirler. Kalıtsal özelliklere ait bilgiler kromozom üzerinde gen adı verilen bölgelerde taşınırlar. Genler canlıların özelliklerinin birbirinden farklı olmasını sağlar. Aynı kalıtsal özellikleri taşıyan genler kromozom çiftinin aynı bölgelerinde bulunur. Bir bireyin kendi özelliklerinin ortaya çıkmasına neden olan genlere baskın gen adı verilir. Baskın genle birlikte bulunduğu zaman kendi özelliğini gösteremeyen genlere çekinik gen adı verilir. Genler harflerle gösterilir. Büyük harf baskın geni, küçük harf çekinik geni gösterir. Bir canlının genetik yapısına bağlı olarak çevrenin etkisiyle ortaya çıkan görünüşüne fenotip denir. Bir canlının fenotipinin meydana gelmesini sağlayan genetik yapıya genotip adı verilir. CEşeysel Kromozomlar Hayvanlarda dişiler yapısal ve işlevsel olarak aynı olan bir çift kromozom taşırlar. Bu kromozom X sembolü ile gösterilir. XX dişi bireye ait kromozom çifti Erkekler bir tane X kromozomu ile yapı ve işlev bakımından farklılık gösteren Y kromozomu taşırlar. XY erkek bireye ait kromozom çifti

1. Fasikül Destek ve Hareket Sistemleri 2. 11 Mendel'in yaptığı çalışmada, mor ve beyaz renkli bezelye çiçeklerinin tozlaşması ile meydana gelen birinci ve ikinci kuşak fenotip ve genotiplerini belirleyelim. M : Mor çiçek geni (baskın) m : Beyaz çiçek geni (çekinik) Birinci kuşakta bütün çiçeklerin fenotipi mor renklidir. Birinci kuşakta her iki renk MM X mm için genotip ½ Mm dir. İkinci kuşakta ¾ mor renkli Mm X Mm Birinci kuşak çiçek, ¼ beyaz renkli fenotipe sahiptir. Çiçeklerin genotipleri mor renkli olanlar için MM Mm Mm mm İkinci kuşak ¼ MM, Mm dir. Beyaz renkli çiçekler için ¼ mm dir. Çaprazlama işleminde MM ve mm şeklindeki gösterimler birbirine benzeyen iki genden oluştuğu için bunlara saf döl denir. Mm şeklindeki gösterimde bir baskın birde çekinik gen olduğu için buna melez döl adı verilir. DGenetik Hastalıklar A Renk Körlüğü X kromozomunda bulunur ve çekinik genle taşınır. Genetik bir hastalıktır. B Orak Hücreli Anemi Çekinik genle taşınır. Kandaki alyuvar yapısı bozularak orak şekline dönüşür. Orak hücreli anemide alyuvarlar yeterli miktarda oksijen taşıyamaz C Hemofili X kromozomu üzerinde bulunan çekinik bir genle taşınır. Kanın pıhtılaşmaması hastalığıdır. Kanın pıhtılaşmasını sağlayan proteinlerden biri üretilemez. Çok küçük bir yaralanma, sıyrık ve iç kanamada insan yaşamı tehlikeye girer. d Down Sendromu Kromozom sayısı 1 fazla olduğunda ortaya çıkan hastalıktır. Down sendromu olan kişilerde zeka geriliği görülür. E Akraba Evliliği Aralarında kan bağı bulunan bireylerin evlenmesidir. Bu gibi evliliklerde genetik hastalıklar yaygın olarak görülür. Genetik yapılar birbirine benzediği için hastalıkları taşıyan genlerin biraraya gelme olasılığı yüksektir.

12 2. Fen ve Teknoloji Kalıtım Etkinlik Aşağıda verilen cümleleri doğru ise D yanlış ise Y olarak kutucuklara işaretleyiniz. 1. Aynı atadan gelen bireylerin göz rengi farklılık gösterebilir. 2. Saf baskın yapılı bir bireyin genotipi büyük harfle gösterilir. 3. Bir canlının kalıtsal özellikleri hücresindeki sitoplazmada bulunur. A Mendel çalışmalarında bezelye bitkisini kullanmıştır. Neden? B Renk körlüğü anneden çocuğa geçen bir kalıtsal hastalıktır. Neden?. Bütün metabolik hastalıklar kalıtsaldır. 5. Dil yuvarlama kalıtsal bir özelliktir. C Saç uzunluğu kalıtsal bir özellik değildir. Neden? Aşağıdaki cümlelerde boşluklara uygun olan sözcükleri yazınız. 1. Kalıtsal özellikler ile aktarılır. 2. İnsanlarda saç rengi saç rengine baskındır. D Bazı hastalıklar kalıtsaldır. Neden? 3. Sağlıklı bir insanda çift kromozom bulunur.. Bir canlının genetik yapısına bağlı olarak dış çevrenin de etkisiyle ortaya çıkan dış görünüşüne denir. 5. Down sendromu bir hastalıktır. E Akraba evliliği yapılmamalıdır. Neden?

1. Fasikül Yazılıya Hazırlık & 8. Hücre Bölünmesi ve Kalıtım Ödev Soruları-1 Sınıf 13 A Aşağıda öğrencilerin yapmış olduğu bazı tanımlar mevcuttur. Besim Gül Müslüm Kalıtsal özellikleri taşıyan kromozom bögeleridir. Canlıların sahip olduğu genlerin toplamıdır. Bir özellikte hem baskın hem çekinik gen taşıyan bireydir. Aşağıda verilen kavramlardan hangisinin tanımı yukarıdaki tanımların içinde yoktur? A) Gen B) Melez C) Saf döl D) Genotip C Aşağıda öğrencilerin genlerle ilgili söyledikleri bilgilerden hangisinin ki doğru değildir? A) B) C) D) Beril Ozan Deniz Öyküm Kendilerini eşleyebilirler. Kromozomlar üzerinde bulunurlar. RNA molekülleri üzerinde bulunurlar. Dölden döle kalıtsal olarak aktarılırlar. B D SS ve Ss dölleri çaprazlandığında oluşan döllerdeki genotip oranlarını aşağıdaki hangi öğrenci doğru belirlemiştir? SS ss Ss A) 2 - Ümmühan 2 B) Bora 1 1 2 Tuba voleybolcudur. Tubanın aşağıdaki özelliklerinden hangisi kalıtsal değildir? A) Göz renginin koyu renk olması B) Kulak memesinin yapışık olması C) Yanağında gamzesinin olması D) Kol kaslarının güçlü olması. C) Gülsüm 2 1 D) 3 1 - Okan 1

1 2. Yazılıya Hazırlık & Ödev Soruları-1 Fen ve Teknoloji Kalıtım E Öğretmen Fen ve teknoloji dersinde kalıtsal özellikler konusunu anlatmıştır. Daha sonra öğrencilerden birer kalıtsal özellik örneği vermelerini istemiştir. F Buna göre öğrencilerin verdiği hangi örnek kalıtsal bir özelliktir? A) Kaza sonucu gözün kör olması B) Dengeli beslenme ve spor ile oluşan vücut şekli. C) Zenci çocuklarda ki ten rengi. D) Doğum esnasında bebek beynindeki zedelenme. H Aşağıda Ayşe nin ailesinin soyağacı verilmiştir. Dişi Erkek 1 3 5 numaralı bireyin fenotipinde çekinik özellik görülmektedir. Buna göre 1 ve 2 numaralı bireylerin genotipleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Yalnız 1 melez döldür B) Yanlız 2 saf döldür C) 1 Saf döl, 2 Melez döldür D) 1 ve 2 melez döldür. 2 Kıvırcık saç baskın Düz saç çekinik Buna göre melez kıvırcık saçlı baba ile, düz saçlı annenin çocuklarının düz saçlı olma olasılığı yüzde kaçtır? A) %0 B) %25 C) %50 D) %100 I Bir bahçıvan bahçesinde yetişen sarı renkli bezelyelerin saf döl mü, melez döl mü olduğunu öğrenmek istiyor. G Çekinik fenotipli kadın ile saf baskın fenotipli erkek çaprazlanması sonucu oluşan 1. oğul dölde, I. Melez döl II. Saf döl III. Çekinik Fenotip bireylerden hangisine rastlanmaz? A) I B) II C) III D) II ve III Bahçıvan, sarı rengin yeşil renge göre baskın olduğunu bildiğine göre, elindeki bezelyeleri seçeneklerde yazılı genotipleri verilen bezelyelerden hangisiyle çaprazlamalıdır? A) SS B) ss C) Ss D) UU

1. Fasikül Yazılıya Hazırlık & 8. Hücre Bölünmesi ve Kalıtım Ödev Soruları-2 Sınıf 15 Aşağıdaki cümlelerde boşluklara uygun olan sözcükleri yazınız. A Kalıtsal özellikleri taşıyan kromozom parçasına adı verilir. H Annesinin gözü mavi olan koyukahverengi gözlü adam ile, babasının gözü mavi olan kahverengi gözlü kadın evleniyor. B Hemofili hastalığı dır. C Bir canlının genetik yapısının tamamına adı verilir. D E F Aşağıda verilen cümleleri doğru ise D yanlış ise Y olarak kutucuklara işaretleyiniz. Genetik bilimin diğer adına biyoloji denir. Açık göz rengi çekinik genle taşınır. 0 kan grubunun genetipi A0 dır. I Buna göre bu çiftin çocuklarının göz rengi, mavi ve kahverengi olma olasılığı % kaçtır? Mavi göz Kahverengi göz A) % 50 % 50 B) % 75 % 25 C) % 0 % 100 D) % 25 % 75 Pembe KB X Pembe KB KK KB KB BB %25 kırmızı çiçek % 50 pembe çiçek % 25 beyaz çiçek G Akraba evliliği sonucu ortaya çıkan genetik hastalıkların bazıları X, bazıları Y kromozomu üzerinden taşınır. Buna göre aşağıdaki seçeneklerde yazılı olan hastalıklardan hangisi hem erkek hem de dişi birey üzerinden taşınır? A) Renk körlüğü B) Hemofili C) Tam renk körlüğü D) Yapışık parmaklılık. Fen ve teknoloji dersinde mendel çaprazlamalarını anlatan Uğur öğretmen, öğrencilerden sonuçta bireylerin tümünün melez olduğu bir çaprazlama istiyor. Aşağıdaki öğrencilerden hangisinin verdiği cevap doğrudur. A) B) KK x Kk Dd x dd Osman Gülten C) Ali Bb x Bb D) Buse AA x aa

16 2. Yazılıya Hazırlık & Ödev Soruları-2 Fen ve Teknoloji Kalıtım J Çocukların açık tenli olabilmesi için siyah tenli anne ve babanın genotipi ne olmalıdır? Zuhal öğretmenin sorduğu soruya hangi öğrencinin verdiği cevap doğrudur? ANNE BABA A) Saf döl Melez Ümmühan B) Melez Saf döl Bora L Hemofili bakımından taşıyıcı kızı olan bir anne ve babanın genotipi aşağıdakilerden hangisi olamaz? Anne Baba A) X H X h X h Y B) X H X H X h Y C) X h X h X h Y D) X H X h X h Y M Aşağıdakilerden hangisi insanların sahip olduğu kalıtsal karakterlerden değildir? A) Renk körlüğü B) Altı parmaklılık C) Göz rengi D) Kulak kesikliği C) Melez Melez Gülsüm D) Saf döl Saf döl Okan K Eşey kromozom çifti dişilerde XX ile, erkeklerde ise XY ile gösterilir Buna göre evlilikte doğacak çocuğun kız ve erkek olma olasılığı yüzde kaçtır? A) %25 kız, %75 erkek B) %75 kız, %25 erkek C) % 100 erkek D) % 50 erkek, % 50 kız N Akraba evliliklerinde genetik hastalıkların daha çok ortaya çıkmasının nedeninin açıklanmasında aşağıdaki öğrencilerden hangisinin ifadesi doğru olur? A) Kutay: Aralarında kan bağı olmasından dolayı genetik hastalıklar daha çok görülür. B) Gamze: Akrabalar arasında genetik benzerlikler hastalıkların daha çok ortaya çıkmasının nedenidir. C) Güray: Genetik yapılarındaki benzerlik sonucu hastalıklı genlerin biraraya gelme olasılığının fazla olması hastalıkların çok olma nedenidir. D) Gözde: Genetik hastalıklar herkeslerde olabilir. Bunun için akraba evliliği olması gerekmez.