İçindekiler Sunuş...7 Kısaltmalar...29 Birinci Kısım İŞ HUKUKU: KAVRAM - TARİHÇESİ - ÖZELLİKLERİ 1. İŞ HUKUKU KAVRAMI... 37 2. İŞ HUKUKUNUN TARİHÇESİ... 38 I. Genel Olarak... 38 II. Türkiye'de Durum... 41 A. Osmanlı imparatorluğu Dönemi...41 B. Ara Dönem...42 C. Cumhuriyet Dönemi... 42 3. İŞ HUKUKUNUN ÖZELLİKLERİ VE KAYNAKLARI... 44 I. İş Hukukunun Özellikleri... 44 A. işçinin Korunması Ön Plândadır... 44 B. Kuralları Genellikle Nisbî Emredicidir...44 C. işçi Lehine Yorum Geçerlidir...45 D. işçinin Kişiliği Önem Taşır...45 E. Yönetime Katılmak Mümkündür...46 F. Özel Hukuka Giren Bir Hukuk Dalıdır... 46 II. İş Hukukunun Kaynakları... 46 A. Özel Kaynaklar... 46 B. Resmî Kaynaklar... 47 4. ÇALIŞMA YAŞAMININ ÖRGÜTLERİ...48 I. Türk Çalışma Örgütü...48
10 İş Hukuku II. Uluslararası Çalışma Örgütü (UÇÖ; ILO)... 50 5. İŞ HUKUKUNUN UYGULANMA ALANI... 50 I. Konu Bakımından Uygulanma Alanı... 50 A. Bireysel iş Hukuku...51 B. Toplu iş Hukuku...51 1. Sendikalar Hukuku... 51 2. Toplu Sözleşme Hukuku...51 3. İş Mücadelesi Hukuku...51 C. iş Yargılaması Hukuku... 52 II. Yer Bakımından Uygulanma Alanı... 52 A. işyeri......52 1. Asıl Üretimin (işin) Yapıldığı Ver (Asıl işyeri)...53 2. işyerinden Sayılan Yerler... 53 a. Nitelik ve Yönetim Bakımından Bağlı Yerler... 53 3. Eklentiler......55 4. Araçlar...... 55 B. işletme......58 C. Grup Oluşturan işyerleri...59 III. Kişi Bakımından Uygulama Alanı... 59 A. İşçi......60 B. İşveren......62 C. İşveren Vekili...... 64 1. işin, işyerinin ve işletmenin Yönetiminde Görev Alınmalıdır... 65 2. İşveren Adına Hareket Etmelidir... 65 3. işveren Vekilinin İşlemlerinin Sonucu... 66 D. Alt İşveren......67 E. Çırak ve Stajyer......74 1. Çırak....74 2. Stajyer..., 75
içindekiler 11 İkinci Kısım BİREYSEL İŞ HUKUKU 6. BİREYSEL İŞ HUKUKU KAVRAMI VE KAPSAMI... 77 I. Kavram... 77 II. Bireysel İş Hukukunun Kapsamı...^ 78 A. İş Kanununa Tabi Olan/Olmayan İşler... 78 1. Deniz ve Hava Taşıma işleri... 2. 50 veya Daha Az işçi Çalıştırılan Tarım ve Orman İşlerinin... ou Yapıldığı İşyerleri... 3. Bir Ailenin Üyeleri veya Hısımları Arasında Dışarıdan Başka Biri Katılmayarak Evlerde ve El Sanatlarının Yapıldığı İşler... 83 4. Ev Hizmetleri... 5. 5362 sy. Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanununun 3/a Maddesi Tarifine Uygun Üç Kişinin Çalıştığı işyerleri...... 84 6. Çıraklar...*... 7. Aile Ekonomisi Sınırları İçinde Kalan Tarımla ilgili Her Çeşit Yapı... o4 İşleri...... 85 8. Profesyonel Sporcular... 9. Rehabilite Edilenler (ve Yaptıkları İşler)...... 86 10. Süreksiz İşler... 86 B. Deniz İş Kanunu'na Tabi işler... 88 C. Basın İş Kanunu'na Tabi İşler (ve İşçiler)... 90 D- Türk Borçlar Kanunu'na Tabi İşler... 90 7 - İŞ SÖZLEŞMESİ...... 91 İş Sözleşmesi Kavramı... 92 II. İş Sözleşmesinin Öğeleri... 92 A. İş (Çalışma) Unsuru... 95 B. Bağımlılık Unsuru... C. Ücret (Karşılık) Unsuru... 97 III. İş Sözleşmesinin Tarafları...
12 İş Hukuku IV. İş Sözleşmesinin Yapılması...97 A. Sözleşme Görüşmeleri... 98 B. Tarafların Ehliyeti...104 C. Sözleşmenin içeriği... 106 D. Şekli...107 E. Süresi... 108 F. Serbestçe/Zorla Kurulması... 111 V. İş İlişkisinin Türleri... 119 A. Tipik/Atipik İş ilişkileri... 119 1. Belirli/Belirsiz Sürelilik... 120 2. Kısmî Süreli Çalışma ve Türleri... 120 3. Ödünç iş ilişkisi (Geçici iş İlişkisi)... 122 4. Grupla (Takım ile) Kurulan iş ilişkisi... 126 5. Evde Çalışma ilişkisi...127 B. Deneme Süreli/Deneme Süresiz İş İlişkileri... 127 VI. İş Sözleşmesinin Geçersizliği ve Geçersizliğin Sonuçları... 129 A. Kesin Geçersizlik Nedenleri...131 1. Emredici Hukuk Kurallarına Aykırılık...131 2. Ahlâka Aykırılık... 132 3. imkânsızlık...133 4. Muvazaa (Danışıklık) Bulunması... 133 B. iş Sözleşmesinin iptali ve iptal Nedenleri...135 C. Geçersizliğin Etkisi...136 8. İŞ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN HAKLAR/ BORÇLAR...138 I. İşçinin Borçları...139 A. işgörme (Çalışma) Borcu... 139 B. Özen Borcu... 142 C. itaat (Uyma) Borcu... 143 D. Sadakat Borcu... 144 E. Teslim ve Hesap Verme Borcu... 147
içindekiler 13 F. işçinin Sorumluluğu... 148 II. İŞVERENİN BORÇLARI... 149 A. Ücret Ödeme Borcu... 149 1. Ücret Sistemleri...151 2. Ücretin Miktarı...151 3. Ödenme Yeri... 152 4. Ödenme Zamanı...154 5. Ödenme Biçimi...155 6. Ödeneceği Kişi...155 7. Ödemenin ispatı...156 8. Ücret Garanti Fonu... 156 9. Diğer Hususlar...156 B. işçiyi Gözetme Borcu...158 C. Eşit Davranma Borcu (Haksız Ayırım Yasağı)...160 D. Diğer Borçlar...162 9. İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ...163 I. Ölüm...164 II. Sözleşme Süresinin Bitimi...165 III. Tarafların Anlaşması İle Sona Erme... 166 IV. Geçersizlik Açıklaması İle Sona Erme...167 V. Fesih Yoluyla Sona Erme... 168 A. Genel Olarak Fesih Kavramı... 168 B. Önelli (Süreli) Fesih... 170 1. Önele Uyularak Fesih Bildiriminin Sonuçları...173 2. Önellere Gereğince Uymamanın Sonucu...175 C. Peşin Parayla Fesih...177 D. Kötüniyetli Fesih... 179 E. Haklı Nedenle (Olağanüstü) Fesih... 182 1. işçi Açısından Haklı Fesih Nedenleri...183 a. Sağlık Nedenleri...184
14 iş Hukuku b. Ahlâk ve İyiniyet Kurallarına Aykırı Haller...185 ba. işverenin işçiyi Yanıltması... 185 bb. işçinin veya Ailesinin Şeref ve Namusuna Dokunucu Davranışlarda veya Cinsel Tacizde Bulunmak...186 bc. işverenin işçiye veya Ailesine Sataşması, Suç işlemesi, Suça Özendirmesi... 186 bd. işyerinde 3. Kişilerin Cinsel Tacizine Uğramak...187 be. işçi Ücretinin Gereğince Ödenmemesi...188 bf. işçiye Az Miktarda iş Verilmesi/iş Koşullarının Uygulanmaması...189 c. Zorlayıcı Nedenler...192 2. İşveren Açısından Haklı Fesih Nedenleri...193 a. Sağlık Nedenleri...193 b. Ahlâk ve iyiniyet Kurallarına Aykırı Haller ve Benzerleri... 197 ba. işçinin işvereni Yanıltması...197 bb. işveren veya Ailesinin Şerefine Dokunucu Davranışlar... 197 bc. işverenin Başka Bir işçisine Cinsel Tacizde Bulunmak...198 bd. işverene Sataşmak veya Alkol ve Uyuşturucu Almak... 199 be. Sadakat Borcuna Aykırılık...201 bf. işyerinde Suç işlemek...201 bg. Haksız ve izinsiz Devamsızlık... 202 bh. Uyarıya Rağmen Israrla Görevini Yapmamak... 203 bi. İş Güvenliğini Tehlikeye Düşürmek veya işverene Zarar Vermek... 203 c. Zorlayıcı Nedenler...204 d. Tutuklanma-Gözaltı Nedeniyle Devamsızlık...204 3. Fesih Süresi... 205 F. Haksız Fesih... 206 G. Toplu Fesih...208 H. Geçerli / Geçersiz Fesih...211 10. İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİNİN SONUÇLARI... 212 I. İşverenin Belge Verme Yükümü Doğabilir... 212 II. İş Güvencesi İşlerlik Kazanabilir... 213 III. İşe Alma Zorunluluğu Doğabilir...222 IV. Rekabet Yasağı İşlerlik Kazanabilir...222 V. İşsizlik Sigortası Edimlerinden Yararlanılabilir...224
içindekiler 15 VI. İşçinin Parasal Haklarının Ödenmesi Gerekir...226 VII. Tazminat ve Ceza Koşulu Ödeme Yükümü Doğabilir... 227 A. Ceza Koşulunun Ödenmesi...227 B. Tazminat Ödenmesi... 228 11. ÖZELLİKLİ BİR SONUÇ: KIDEM TAZMİNATI... 230 I. Kıdem Tazminatı Kavramı - Tarihçesi - Hukuki Niteliği...230 II. Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Koşulları... 232 A. İş K'na Tabi Bir İş Sözleşmesiyle Çalışma Bulunmalı...232 B. iş Sözleşmesi Kıdem Tazminatına İmkan Verir Biçimde Son Bulmalı...233 1. Sözleşmenin Kendiliğinden Sona Ermesi: işçinin Ölümü...233 2. Fesihle Son Bulma Halleri...235 a. Sözleşmenin işçi Tarafından Feshi... 235 aa. iş K. 24 Uyarınca Haklı Fesihler... 235 ab. Diğer Derhal (Haklı) Fesihler...236 aba. Muvazzaf Askerlik Nedeniyle Fesih... 236 abb. Yaşlılık Emeklilik/Malûllük Aylığı veya Toptan Ödeme Almak Amacıyla Fesih...237 abc. Emekli Olmadan Emeklilik Bağlantılı Fesih... 239 abd. Evlenme Nedeniyle Fesih... 240 b. Sözleşmenin işverence Feshi... 242 c. Tartışmalı Haller...243 3. En Az Kıdem Koşulu Gerçekleşmelidir...244 III. Kıdem Tazminatının Miktarı ve Hesaplanması... 249 IV. Kıdem Tazminatının Ödenmesi...252 V. Gecikme Faizi... 253 VI. Zamanaşımı...255 12. ÇALIŞMA (İŞ) SÜRELERİ...255 I. Kavram...255 II. Normal İş Süresi... 256 A. Günlük ve Haftalık İş Sürelerine Böiünebilen ve Denkleştirmenin Uygulanmadığı işlerde... 256
16 iş Hukuku B. Denkleştirme Esasının Uygulandığı Hallerde...258 C. Günlük ve Haftalık İş Sürelerine Bölünemeyen işlerde Çalışma Süreleri... 260 III. Normali Aşan Çalışma ve Türleri...261 A. Fazla Çalışma...262 1. Fazla Çalışma Kavramı...262 2. Fazla Çalışmanın Türleri... 264 a. Olağan Fazla Çalışma...264 b. Zorunlu Fazla Çalışma...267 c. Olağanüstü Fazla Çalışma... 268 3. Fazla Çalışmanın Yasaklandığı Haller... 269 B. Fazla Sürelerle Çalışma... 270 C. Normali Aşan Çalışmaların Karşılığı... 271 IV. Kısa Çalışma... 275 A. Kısa Çalışmanın Koşulları:... 276 1. Kısa Çalışmayı Gerektiren Bir Olgu Bulunmalıdır;...276 2. işveren Bu Yüzden işyerini Tatil Etmeli veya Çalışma Süresini Azaltmalıdır...276 3. Durum İlgili Yerlere Bildirilmeli ve ÇSGB'ce Uygun Bulunmalıdır... 277 B. Kısa Çalışma Ödeneği...277 1. Kısa Çalışma Belli Bir Süre Devam Etmelidir...277 2. işçi işsizlik Ödeneğine Hak Kazanma Koşullarını Sağlamalıdır... 278 3. işkur'a Başvurulmalıdır... 278 V. İş Sürelerinde Esneklik...278 A. Kısmi Süreli Çalışma...279 B. Kayan (Kaygan) İş Süresi Uygulaması...280 C. Vardiyalı Çalışma Sistemi... 281 D. Telafi Çalışması... 282 E. Yoğunlaştırılmış (Sıkıştırılmış) İş Haftası... 285 13. DİNLENME SÜRELERİ VE TATİLLER...285 I. Dinlenme Süreleri...286
içindekiler 17 A. Günlük Dinlenme (Ara Dinlenmesi)... 286 B. Haftalık Dinlenme (Hafta Tatili)...288 C. Ulusal Bayram ve Genel Tatillerde Dinlenme... 289 D. Yıllık Dinlenme (Yıllık Ücretli İzin)...291 1. Yıllık iznin Engellenmediği Bir iş ilişkisi Bulunmalıdır... 292 2. Asgari Bekleme Süresi Gerçekleşmelidir...293 14. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ... 303 I. İş Sağlığı ve İş Güvenliği Kavramı... 303 II. İSG nin Taraflara Getirdiği Yükler...305 A. işverenin Yükümlülükleri... 306 1. işyerindeki Risk Durumunu ve Tehlike Grubunu Belirleme Yükümü... 306 2. İSG Önlemleri Alma Yükümü...307 3. Çalışanların Sağlık Gözetimini Yapma Yükümü... 308 4. Bilgilendirme ve Eğitme Yükümü...309 5. Kayıt Tutma ve Bildirme Yükümü... 314 6. Organizasyona Gitme Yükümü...315 B. Çalışanların Yükümlülükleri...320 C. Devletin Yükümlülükleri...321 D. işyerlerine İSG Hizmetleri İçin Parasal Destek... 324 III. İSG Kural ve Önlemlerine Uymamanın Sonuçları... 325 A. işveren Açısından... 325 B. işçi Bakımından...326 Üçüncü Kısım SENDİKALAR HUKUKU 15. SENDİKA KAVRAMI VE TARİHSEL GELİŞİMİ... 327 I. Kavram...327 II. Tarihsel Gelişim...330 16. SENDİKALAR HUKUKU VE KAYNAKLARI... 332
18 İş Hukuku I. Sendikalar Hukuku... 332 II. Sendikalar Hukukunun Kaynakları...332 A. Ulusal Kaynaklar... 333 B. Uluslararası Kaynaklar... 334 17. SENDİKA ÖZGÜRLÜĞÜ...334 I. Olumlu/Olumsuz Sendika Özgürlüğü... 334 II. Bireysel/Kollektif Sendika Özgürlüğü...335 III. Sendika Özgürlüğünden Yararlananlar...337 A. işçiler... 338 B. işçi Dışındaki Kamu Görevlileri... 339 C. işveren...339 D. Sendika ve Konfederasyonlar... 340 18. SENDİKA KAVRAMININ ANLAMI VE ÖĞELERİ...340 I. Ortak Amaç... 341 II. Serbestçe Kurulabilme... 341 III. Bağımsızlık...342 IV. Demokratik Esaslara Uygunluk...343 V. Özel Hukuk Tüzel Kişiliği...343 19. İŞÇİ-İŞVEREN SENDİKA VE KONFEDERASYONLARININ KURULUŞU... 344 I. Sendikaların Kuruluşu... 344 A. Belli Bir işkolu Esas Alınmalıdır... 344 B. Kuruculuk Koşullarını Taşıyan Belli Sayıda Kişi Biraraya Gelmelidir...347 C. Kuruluş Belgesinin Hazırlanarak Yetkili Makama Verilmesi... 349 E. Kuruluşun Gerçekleştiği An... 350 II. Konfederasyonların Kuruluşu... 350 A. Farklı İşkollarında Faaliyet Gösteren En Az 5 Sendika Biraraya Gelmelidir... 350
İçindekiler 19 B. Bu Sendikalar Genel Kurul Kararlarına Sahip Olmalıdır...351 C. Kurucular Gerekli Belgeleri Hazırlayıp Yetkili Makama Vermelidir...351 20. SENDİKANIN ORGANLARI VE İŞLEYİŞİ... 352 I. Organ Kavramı...352 II. Zorunlu Organlar... 353 A. Genel Kurul...353 B. Yönetim Kurulu...358 C. Denetleme Kurulu... 360 D. Disiplin Kurulu...361 III. Zorunlu Organ Üyeliğinin Koşullan... 362 A. Genel Kurul Üyeliği...362 B. Diğer Zorunlu Organ Üyeliği İçin Aranan Koşullar...362 1. ilgili Sendikanın Üyesi Olmak... 362 2. Kurucular için Aranan Koşulları Taşımak...363 IV. Seçimlik Organlara Üyelik... 364 21. SENDİKA/KONFEDERASYON ÜYELİĞİ... 365 I. İşçi Sendikası Üyeliği...366 A. Yasa Anlamında Bir işçi Bulunmalıdır... 366 B. Bu işçi Çalıştığı İşyerinin Girdiği işkolundaki Bir Sendikaya Üye Olabilir... 367 C. Başka Bir Sendikaya Üyelik Bulunmamalı ve Belli Bir Yaşa Ulaşılmalıdır... 368 D. Sendika Tüzüğünde Aranan Diğer Koşullar Sağlanmalıdır... 372 E. Üyeliğin Kazanımı Yollarından Birisi Gerçekleşmelidir... 373 1. Kuruluşta Üyelik... 373 2. Olağan Yol ile Üyelik...373 3. Yargı Yoluyla Kazanım...376 4. Sendikaların Birleşmesi/Katılması Yoluyla Üyelik...377 II. İşveren Sendikası Üyeliği... 377
20 İş Hukuku A. Yasa Anlamında İşveren Bulunmalıdır... 377 B. Ehliyet Koşulu Sağlanmalıdır...378 C. İşyerinin Girdiği İşkolunda Bir Sendikaya Üye Olunabilir...379 D. Üyeliğin Kazanımı Yollarından Birisi Gerçekleşmelidir...380 1. Kuruluşta Üyelik Yolu...380 2. Olağan Yöntem ile Kazanım... 380 3. Yargısal Yol ile Kazanım...382 4. Sendikaların Birleşmesi/Katılması Yoluyla Kazanım... 383 III. Konfederasyon Üyeliği... 383 A. STSK Anlamında Bir Sendika Bulunmalıdır... 383 B. Bu Sendikanın Usulünce Üyelik Kararı Alması Gerekir...384 C. Konfederasyon Üyeliğinin Kazanımı Yollarından Birisi Gerçekleşmelidir... 384 1. Kuruluşta Üyelik... 384 2. Konfederasyonların Birleşmesi/Katılması Yoluyla Üyelik...384 IV. Üyelikte Teklik İlkesi... 385 V. Uluslararası Kuruluşlara Üyelik... 386 22. ÜYELİKTEN DOĞAN HAKLAR VE BORÇLAR... 388 I. Üyelik Haklan...389 A. Kuruluşun/Örgütün Faaliyet ve Yönetimine Katılma Hakkı... 389 B. Örgütün Tesis ve Faaliyetlerinden Yararlanma Hakkı... 390 C. Üyenin Korunma Hakkı... 391 1. Üyelik Borçları...392 a. Aidat Ödeme Borcu... 392 b. Örgüt/Kuruluşun Düzenine Uyma Borcu... 397 23. SENDİKA ÜYELİĞİNİN SONA ERMESİ - ASKI - DEVAM HALLERİ...399 I. Üyeliği Sona Erdiren Haller... 399 A. Üyeliğin Kendiliğinden Son Bulması...399 B. Üyeliğin iradî Biçimde Sona Ermesi... 401
İçindekiler 21 1. Üyelikten Çıkma (istifa, Çekilme)... 401 2. Üyelikten Çıkarma (ihraç)... 405 C. Üyeliğin Başka Sendikada Devamı Yoluyla Üyeliğin Son Bulması... 408 1. Üyeliği Sona Erdirmeyen Haller...409 a. Üyeliğin Askıda Kaldığı Hal... 409 b. Üyeliği Sona Erdirmediği Gibi Askıya da Almayan Haller...411 24. SENDİKALARIN FAALİYETLERİ...415 I. Sendika (ve Konfederasyonlara Serbest Faaliyetler... 415 A. Çalışma Hayatına ilişkin Faaliyetler...416 1. Toplu Pazarlıkla ilgili Faaliyetleri... 416 2. Sendikaların Yargısal Alandaki Faaliyetleri...417 B. Sendikaların (Konfederasyonların) Sosyal ve Ekonomik Faaliyetleri...418 1. Üyelerine veya Mirasçılarına Adlî Yardımda Bulunmak... 418 2. Çalışma Hayatıyla ilgili Kurullara Temsilci Göndermek...419 3. Bilgi Artırıcı Meslekî Eğitim, Kurs ve Seminer Düzenlemek... 419 4. iş Mücadelesi Sırasında Yardım ve Eğitim Amaçlı Yardımda Bulunmak...420 5. Sınaî ve İktisadî Teşebbüslere Yatırım Yapmak...420 6. Afet Bölgelerinde Tesis Yapmak veya Bu Amaçla Kamu Kuruluşlarına Yardımda Bulunmak... 420 8. Sendika işyeri Temsilcisi Atamak... 421 a. Atanma Düzeyi... 421 b. Atamaya Yetkili Kuruluş... 422 c. Atamanın Zamanı ve Biçimi... 422 d. Temsilcilerin Sayısı...423 C. Faaliyetlerden Yararlanmanın Kuralları... 425 II. Sendika (ve Konfederasyonlara Yasak Faaliyetler... 426 A. Cumhuriyetin Niteliklerine ve Demokrasi Esaslarına Aykırılık... 426 B. Siyaset Yasağı...427 C. Diğer Sosyal Tarafa Karışma Yasağı...427 D. Ticaret Yasağı... 428
22 jş Hukuku E. Yardım ve Bağış Yasağı... 429 F. Amaç Dışı Mal Edinme Yasağı...429 G. Amaç Dışı Faaliyet Yasağı...430 III. Yasaklara Aykırılığın Sonucu... 430 25. SENDİKA (VE KONFEDERASYONLARIN DENETİMİ İLE FAALİYETİNİN DURDURULMASI VE SONA ERMESİ...431 I. Sendika ve Konfederasyonların Denetimi... 431 II. Sendika (ve Konfederasyonların Faaliyetinin Durdurulması ve Sona Ermesi... 432 A. Sendika ve Konfederasyonların Faaliyetlerinin Durdurulması...432 1. Kapatma Davası içinde Faaliyetin Durdurumu...433 2. Tüzük ve Belgelerde Kanuna Aykırılık...433 B. Faaliyeti Durdurmanın Sonuçları...434 C. Sendika ve Konfederasyonların Sona Ermesi... 434 1. Sona Erme Nedenleri...434 a. Kendiliğinden Sona Erme...435 aa. Yönetim Kurulunun Tüzüğe Uygun Biçimde Oluşturulamaması... 435 ab. Kuruluşun Acze Düşmesi...435 ac. Üstüste iki Olağan Genel Kurul Toplantısının Yapılamaması...435 b. Sendikanın Kendi Kararıyla Sona Ermesi (Fesih)... 436 c. Mahkeme Kararıyla Sona Erme (Kapatma)... 436 2. Sona Ermenin Sonuçları...437 26. SENDİKAL GÜVENCELER... 438 I. Genel Sendikal Faaliyet Güvencesi...438 A. Sendika Üyeliğinin Güvencesi...438 1. Sendika Üyeliğinin Güvenceye Bağlandığı Aşamalar...439 a. işe Almada Üyelik Güvencesi...439 b. iş ilişkisinin Devamı Esnasında Üyelik Güvencesi... 440 c. işe Son Vermede Üyelik Güvencesi...441 B. Sendikal Nedenli Ayırımcı Tutuma Karşı Yaptırımlar...441 1. Sendikal Tazminat...442
içindekiler 23 2. Başka Bir Tazminat da İstenebilip istenemeyeceği...447 3. İş Güvencesinin İşletilebilmesi...450 4. işçi iş Güvencesini işletmezse...456 5. Cezai Yaptırım... 458 C. Üyelik Dışında Sendikal Faaliyet Güvencesi... 460 II. Sendika Yöneticiliğinin Güvencesi...461 A. Amatör Yöneticiliğin Güvencesi... 461 1. işyeri ve iş Koşulları Değişikliğine Karşı Güvence... 461 2. Feshe Karşı Güvence... 462 B. Profesyonel Yöneticilik Güvencesi... 463 1. iş Sözleşmesini Sona Erdirip Gidenlerin Durumu...463 2. iş Sözleşmesi Askıda Kalanların Durumu... 463 a. Sendika Üyeliği Güvencesi...463 b. Sigortalılık Güvencesi... 464 c. iş Güvencesi...464 III. Sendika İşyeri Temsilcilerinin Güvencesi...466 Dördüncü Kısım TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ HUKUKU 27. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ... 471 I. Toplu İş Sözleşmesi Kavramı... 471 II. TİS'in Tarihçesi...472 III. Tanım...473 IV. TİS'in Kısımları... 474 A. Zorunlu Kısım (Normatif Kısım)... 474 1. iş Sözleşmesinin Yapılmasına ilişkin Hükümler... 475 2. iş Sözleşmesinin içeriğine İlişkin Hükümler...476 3. İş Sözleşmesinin Sona Ermesine ilişkin Hükümler...477 B. isteğe Bağlı Kısım...478 V. TİS'in Özellikleri...479 VI. TİS'in Tarafları... 482
24 iş Hukuku A. TİS Ehliyeti... 483 B.TİS Yetkisi... 483 1. işkolu Barajı... 483 2. Ünite Barajı...485 3. Yetki Tespiti... 486 VII. TİS'in Düzeyi... 490 A. işyeri Düzeyinde (işyeri TİS)... 490 B. işletme Düzeyinde (İşletme TİS)...490 C. Grup Düzeyinde (Grup TİS)... 492 D. Çerçeve Sözleşme... 493 VIII. TİS'in Şekli... 495 IX..TİS'in Süresi... 495 X. TİS'in Yapılması... 496 A. Toplu Görüşmeye Çağrı Yapılmalı...497 B. Toplu Görüşme Başlamış ve Anlaşılmış Olabilir...498 C. Toplu Görüşmede Aksaklık Halinde Barışçı Yollar Denenmelidir...498 28. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN UYGULANMA ALANI... 500 I. Zaman Bakımından Uygulanması... 500 II. Yer Bakımından Uygulanması...502 III. Kişi Bakımından Uygulanması... 502 A. işçilere Uygulanması...502 1. Üyelik Yoluyla Yararlanma... 503 2. Dayanışma Aidatı Ödeyerek Yararlanma...504 3. Taraf işçi Sendikasının Yazılı Oluru ile Yararlanma...505 4. Teşmil Sonucu Yararlanma...506 B. İşverene Uygulanması...508 29. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN UYGULANMASI... 509 I. TİS'de Değişiklik Yapılması...509 A. TİS Taraflarınca Değişiklik...510
İçindekiler 25 B. Yargı Kararıyla Değişiklik... 510 II. TİS'in Yorumu... 511 A. Yorum Davası...511 B. Eda Davası... 512 30. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ...513 I. Toplu İş Sözleşmesini Sona Erdiren Haller... 513 A. TİS'in Süresinin Bitimi...513 B. TİS'in Geçersiz Kılınması... 514 C. TİS'in Teşmil Edildiği Hallerde Sona Erme... 515 II. Sona Ermenin Sonuçları...516 III. TİS'i Sona Erdirmeyen Haller...517 Beşinci Kısım İŞ UYUŞMAZLIKLARI VE ÇÖZÜM YOLLARI 31. İŞ UYUŞMAZLIĞI KAVRAMI VE ÇEŞİTLERİ...521 I. Bireysel/Toplu İş Uyuşmazlığı...521 II. Hak/Menfaat Uyuşmazlığı...522 32. İŞ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜ YOLLARI...522 I. Barışçı Çözüm Yolları... 522 A. Arabuluculuk... 524 1. Olağan Arabuluculuk...524 2. Olağanüstü Arabuluculuk...525 B. Tahkim (Hakeme Götürme)... 526 1. Özel (İsteğe Bağlı) Hakem... 526 2. Kanuni/ Zorunlu Hakem...526 II. Kavgacı Çözüm Yolları (İş Mücadelesi)... 528 33. İŞ MÜCADELESİ KAVRAMI VE ARAÇLARI... 528 34. GREV...529
26 İş Hukuku I. Genel Olarak Grev Kavramı...529 A. işin Bırakılması...530 B. işçilerin Aralarında Anlaşması veya Bir Kuruluşun Kararına Uyma... 530 II. Hukuka Uygun (Yasal) Grev... 531 A. Ortada Bir Toplu iş Uyuşmazlığı Bulunmalı...531 B. Denenen Barışçı Yollar Uyuşmazlığı Giderememeli...531 C. Grev Yasağı/Engeli Bulunmamalı... 532 D. Grev Kararı Alınmalı ve Yürürlüğe Konulmalı... 533 E. Grev Kararı Meslekî Amaçlı Olmalı...534 F. Uygulama Gerekleri Yerine Getirilmeli...535 III. Grevin Uygulanması...539 IV. Grevin Mahkeme Kararıyla Durdurulması... 541 A. Tespit Davasında...542 B. Grev Hakkının Kötüye Kullanımında... 542 V. Yasal Grevin Sonuçları...543 A. Greve Katılmayanların Çalıştırılmaması...543 B. İş Sözleşmesinin Askıda Kalması... 543 C. işyerinden Ayrılma Zorunluluğu... 544 D. Başka işçi Alma ve İşi Başkasına Yaptırma Yasağı...545 E. Başka işte Çalışma Yasağı...545 F. Satışa ve Hammadde Girişine Engel Olamama... 546 G. Grevin İşçi Konutlarına Etkisi...547 H. Grev Sırasında Verilen Zarardan Sorumluluk...547 VI. Yasal Grevin Sona Ermesi... 548 VII. Yasadışı Grev ve Sonuçları...549 A. Yasadışı Grev... 549 B. Grevin Yasadışılığının Tespiti...550 C. Yasadışı Grevin Sonuçları...550 1. Grevcilerin İşine Son Verilebilir... 551
içindekiler 27 2. Grevcilerden Tazminat istenebilir... 551 3. Grevcilerin konutta oturmaları sıkıntıya girebilir...551 4. Greve Katılmayanların iş Sözleşmeleri Devam Eder... 552 35. LOKAVT...552 I..Genel Olarak Lokavt Kavramı...552 A. İşçiler Topluca işten Uzaklaştırılmalı... 552 B. Uzaklaştırma İşverence Yapılmalı...552 C. İşyerindeki Faaliyet Tamamen Durmalı...553 II. Hukuka Uygun (Yasal) Lokavt... 553 A. Usulünce Grev Kararı Alınmalı ve işveren Tarafına Bildirilmeli...553 B. Usulünce Lokavt Kararı Alınmalı...554 C. Lokavt Yasağı/Engeli Bulunmamalı...554 III. Lokavt Kararının Uygulanması...554 IV. Yasal Lokavtın Sonuçları...555 V. Yasal Lokavtın Sona Ermesi... 556 VI. Yasadışı Lokavt ve Sonuçları...557 A. Yasadışı Lokavt... 557 B, Yasadışı Lokavtın Sonuçları...559 1. işçilik Haklarının Kesintisiz Ödenmesi...559 2. Sözleşmenin Derhal Feshi imkanı... 559 3. Yasadışı Lokavtın Geçici Bir Önlem Olarak Durdurumu...560 VII. GREV VE LOKAVTTA MÜLKİ AMİRİN YETKİSİ...560 Kaynakça...561 Dizin... 571