İç in d e k ile r Sunuş... 7 K ısaltm alar... 19 BİRİNCİ KISIM Birinci Bölüm GENEL BİLGİLER 1. KOOPERATİFÇİLİK NEDİR VE HANGİ GEREKÇELERDEN D O Ğ M UŞTU R...23 2. KOOPERATİFÇİLİĞİN ÖZELLİKLERİ...23 3. KOOPERATİFÇİLİĞİN YARARLARI... 25 4. KOOPERATİFÇİLİK İLKELERİ... 25 4.1. Gönüllü ve Serbest Giriş-Çıkış İlkesi...26 4.2. Demokratik Yönetim İlke si... 26 4.3. Ortağın Ekonomik Katılımı İlkesi...26 4.4. Özerklik ve Bağımsızlık ilkesi...27 4.5. Eğitim, Öğretim ve Bilgilendirme ilkesi... 27 4.6. Kooperatifler Arası İşbirliği İlkesi...27 4.7. Topluma Karşı Sorumluluk İlkesi...27 5. KOOPERATİFLERLE, ŞİRKETLER VE DERNEKLER ARASINDAKİ FARKLAR... 27 5.1. Kooperatiflerle, Şirketler Arasındaki Farklar... 27 5.2. Kooperatiflerle, Dernekler Arasındaki Farklar... 28 6. KOOPERATİF TÜRLERİ... 28 7. KOOPERATİFLERİN MEVZUAT İÇİNDEKİ YERİ...30 8. KOOPERATİFLERİN YENİ TÜRK TİCARET KANUNU KARŞISINDAKİ D U R U M U...31 9. İŞYERİ KOOPERATİFLERİNİN OSB'LERLE OLAN İLİŞKİLERİ... 33 10. DEVLET VE KOOPERATİFÇİLİK...33 11. KOOPERATİFLERİN SORUNLARI...35 11.1. Finansman Sorunu...35 11.2. Mevzuat Sorunu... 36 11.3. Arsa Sorunu... 36 11.4. Kalite Sorunu...36 11.5. Zaman Sorunu...37 11.6. Denetim Sorunu... 37 11.7. Diğer Sorunlar...38
5. ÖDEMELER İLE İLGİLİ GENEL KURUL KARARI... 77 6. ORTAKLARIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ...78 6.1. Ortakların Hakları...78 A. Ortakların Bireysel Olarak Kullanacakları Hakları... 78 B. Toplu Kullanılacak Haklar... 82 6.2. Ortakların Yükümlülük ve Sorumlulukları... 83 A. Parasal Yükümlüğünü Yerine Getirmesi Görevi...83 B. Sır Saklama Yükümlülüğü... 83 7. ORTAKLIĞIN SONA E R M E S İ...84 7.1. Ortaklıktan Çıkma...84 7.2. Ortaklıktan Çıkarılma... 85 7.3. Ortaklığın Devri...92 7.4. Ortağın Ölümü...92 8. GÖREV VEYA HİZM ETİN SONA E R M ESİ...93 9. ORTAKLIĞI SONA ERENLERLE H ESAPLA ŞM A...93 10. SABİT (PEŞİN) FİYATLI ORTAKLIK K A YD I... 94 11. YAPI KOOPERATİFLERİNE ORTAK OLUR İKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR... 95 11.1. Kooperatifin, Tescil Edilerek Tüzel Kişilik Kazanıp Kazanmadığı İncelenm elidir...95 11.2. Kooperatif Anasözleşmesinin Temin Edilerek İncelenmesi Gerekmektedir...96 11.3. Kooperatifin Yöneticileri, Denetçileri ve Kurucuları Bilinmelidir...96 11.4. Kooperatife Ortak Olacak Kişiler Ortaklık Koşullarını Taşımalıdırlar...96 11.5. Kooperatifin Tanıtımı İçin Yapılan Reklam, Broşür, ilan vs.'de Yer Alan Bilgilerin Doğru Olup Olmadığı ve Genel Kurul Kararına Dayanıp Dayanmadığı Araştırılmalıdır... 97 11.6. Kooperatifin ortak sayısı bilinmelidir...97 11.7. Ödemelerle İlgili Bilgi Sahibi Olunmalıdır...97 11.8. Ödemelerin Banka Hesaplarına Yapılması... 98 11.9. Kooperatifin Ortak Yapısı Öğrenilmeye Çalışılmalıdır...98 11.10. Arsanın Olup Olmadığı incelenm elidir...98 11.11. Kat Karşılığı inşaat Yaptırılması Halinde Arsa Sahiplerine Verilecek Taşınmazlara Ortak Kayıt Edilmemelidir...98 11.12. İnşaata Başlamış İse, inşaat Ruhsatının Olup Olmadığı Araştırılmalıdır... 98 1 1.13. Devirlerde, Devreden Ortağın Borcu ve/veya Kooperatife Karşı Bir Anlaşmazlığının Olup Olmadığı İncelenm elidir...99 11.14. Kooperatiflerde Ortak Adına Tapu Tescili Yapıldıktan Sonra işyeri Devirlerinde Ayrıca Ortaklık Devrinin de Yapıldığı Belirtilm elidir...99 11.15. Yöneticilerin ve Kurucuların Daha Evvel inşaat M üteahhidi, ya da Yap-Sat Yöntemi ile İş Yapan Kişiler Olup Olmadığı B ilinm elidir...99 11.16. Kooperatiflerde Yedek Ortaklığın Olmayacağının Bilinmelidir...100 11.17. Kooperatife Ortak Olan Kişilerin Ortaklık Senedini, ya da Ortaklık Cüzdanını Almaları Gerekmektedir...100 12. İLGİLİ YARGITAY KARARLARI... 101 12.1. Ortaklıktan Çıkarma Kararının İptali ile ilgili Yargıtay Kararları...101
İkinci Bölüm KURULUŞ 1.HAZIRLIK İŞLEMLERİ... 39 2. İZ İN... 40 3. TESCİL VE İL A N...40 4. TESCİL VE İLANDAN SONRA YAPILACAK İŞLEM LER...41 5. ANASÖZLEŞME DEĞİŞİKLİĞİ... 42 6. KOOPERATİF BİRLİKLERİNİN K URULUŞU...43 7. İLGİLİ YARGITAY KARARLARI... 46 8. İLGİLİ M EVZU AT...48 9. YAZIŞM A BELGE ÖRNEKLERİ...56 Üçüncü Bölüm ORTAKLIK İŞLEMLERİ 1. ORTAK OLMA YOLLARI (ŞEKİLLERİ)... 63 1.1. Kooperatifin Kurucu Ortağı Olarak Ortak Olunması... 63 1.2. Kooperatifin Kurulmasından Sonra Ortak Olunması... 64 1.3. Ortaklığın Devir Alınması Yoluyla Ortak Olunması... 65 1.4. Veraset Yoluyla Ortak Olunması...66 1.5. Taşınmaz Mal veya işletme Karşılığı Ortak Olunması...66 2. ORTAKLIĞA KABUL...66 3. ORTAKLIK KONUM U...68 3.1. Ortaklık Dosyası... 69 3.2. Ortaklar D efteri...70 3.3. Ortaklık Senedi... 71 3.4. Ortaklık Cüzdanı...72 3.5. Ortaklar Listesi... 72 3.6. Cari Hesap Durumu... 72 4. ORTAKLARIN ÖDEMELERİ... 73 4.1. Sermaye Payı... 73 4.2. İnşaat Payı... 73 4.3. A idat...74 4.4. Kaydiye... 74 4.5. Gecikme Farkı... 75 4.6. Şerefiye Payı...76 4.7. Diğer Ödemeler... 76
2. YÖ N ETİM KURULU ÜYELERİNİN SORUMLULUĞU...357 3. YÖ N ETİM KURULU ÜYELERİNİN SORUMLULUĞUNA A İT KONULAR...358 4. M URAHHAS ÜYELİK... 365 5. KOOPERATİF GENEL MÜDÜRLERİ VE/VEYA MÜDÜRLERİ... 366 6. KOM İSYONLAR...368 7. KOOPERATİFLERDE YAZIŞMALAR VE DOSYALAMA DÜZENİ...370 8. SÖZLEŞMELER...372 9. GÖRÜŞ VE ÖNERİLER... 373 10. İLGİLİ YARGITAY KARARLARI... 380 11. İLGİLİ M E V ZU A T...396 Altıncı Bölüm DENETİM KURULU 1. GENEL B İL G İ...423 2. DENETÇİLERİN GÖREVLERİ...425 3. DENETÇİ SEÇİLME KOŞULLARI...426 4. İLGİLİ YARGITAY KARARLARI...428 5. İLGİLİ M E V ZU A T...430 Yedinci Bölüm ARSA 1. GENEL B İL G İ... 437 2. GÖRÜŞ VE ÖNERİLER...439 3. İLGİLİ YARGITAY KARARLARI... 440 4. İLGİLİ M E V ZU A T...443 Sekizinci Bölüm İHALE VE TEMİNAT 1. GENEL B İL G İ...447 1.1. İhale Yöntemleri...449 1.2. ihale Çalışmaları...450 2. T E M İN A T... 451 2.1. Teminat Alma Nedenleri...451
12.2. Ortaklığın Devri ile İlgili Yargıtay Kararları...159 12.3. Çıkan veya Çıkarılan Ortaklara Geri İadeler ile ilgili Yargıtay Kararları...167 12.4. Konut veya işyeri Verilemeyen Kişiye Ödenecek Tazminat ile İlgili Yargıtay Kararları...180 12.5. İhraca Gerekçe Teşkil Etmeyen Ödemeler ile İlgili Yargıtay Kararları...190 12.6. Tebligatlarla İlgili Yargıtay Kararları...190 12.7. Ortaklıkla ile ilgili Diğer Yargıtay Kararları...192 13. İLGİLİ M EVZU AT...223 14. YAZIŞM A BELGE ÖRNEKLERİ...226 Dördüncü Bölüm GENEL KURUL 1. GENEL KURUL YAPM AYA YETKİLİ ORGANLAR... 241 2. GENEL KURULA ÇAĞRI ZA M A NI VE SÜRESİ... 242 3. GENEL KURUL ÇALIŞM ALARI...242 3.1. Genel Kurula Hazırlık Çalışmaları...243 3.2. Yönetim Kurulu Yıllık Çalışma Raporunun Hazırlanması...250 3.3. Denetçiler Raporunun Hazırlanması... 250 3.4. Bilanço, Envanter ve Gelir-Gider Farkı Hesabının Hazırlanması... 251 3.5. Çalışma Programı ve Tahmini Bütçenin Hazırlanması... 253 3.6. Ortaklar Cetvelinin Hazırlanması...253 3.7. Gündemde Yer Alan Konulara Ait Diğer Belgelerin Hazırlanması...254 4. GENEL KURULLARDA ÇOĞUNLUK (N İS A P )...255 5. GENEL KURULLARDA OY KULLANMA VE VEKALET...255 6. GENEL KURULLARIN ERTELENME NEDENLERİ... 258 7. GENEL KURULLARIN İPTAL NEDENLERİ...260 8. DİVAN BAŞKANININ GÖREVLERİ...260 9. GENEL KURUL GÜNÜ YAPILAN ÇALIŞM ALAR...261 10. GENEL KURULDAN SONRA YAPILAN Ç A LIŞM A LA R...263 11. İLGİLİ YARGITAY KARARLARI...267 12. İLGİLİ M EVZU AT... 322 13. YAZIŞM A BELGE ÖRNEKLERİ... 335 Beşinci Bölüm YÖNETİM KURULU 1. GENEL B İLG İ...355
Onbirinci Bölüm FERDİLEŞME 1. GENEL B İL G İ...557 2. FERDİLEŞME Ç A LIŞ M A LA R I... 557 3. FESİH VE TA SFİYE... 559 4. KOOPERATİFLERİN BİR LEŞM ESİ...560 5. İLGİLİ YARGITAY KARARLARI...563 6. BAKANLIK Y A ZILA R I... 575 İKİNCİ KISIM Birinci Bölüm YAPI KOOPERATİFLERİNİN İŞLETME KOOPERATİFİ OLARAK AM AÇ VE TÜR DEĞİŞTİRMESİ 1. GENEL B İL G İ...581 1.1. Yapı Kooperatiflerinin Amacını Gerçekleştirdikten Sonra İşletme Sürecinde Kooperatifin Yönetilmesi İçin Amaç ve Tür Değişikliği Yapması...581 1.2. Yapı Kooperatiflerinde İşyeri Sayısının Yeterli Olmaması Nedeniyle işletme Kooperatifine Dönüşmesi...589 1.3. Kooperatif Eliyle veya Değişik Şekillerde Yapılaşan Yapı Topluluklarının (Konut ve/veya işyerlerinden Oluşan Site Özellikle Yerlerin) Yönetim Hizmetlerinin Görülmesi İçin Yeni İşletme Kooperatifi Kurulması... 590 2. İLGİLİ YARGITAY KARARLARI... 591 3. BAKANLIK GÖRÜŞÜ VE ÖZELGE... 592 İkinci Bölüm YAPI KOOPERATİFLERİNİN ANO NİM ŞİRKET OLARAK TÜR DEĞİŞTİRMESİ VE/VEYA BİR ANO NİM ŞİRKETLE BİRLEŞMESİ 1. GENEL B İL G İ...595 1.1. Kooperatifin Doğrudan Anonim Şirkete Dönüşmesi... 595 2. BAKANLIK GÖRÜŞÜ... Hata! Yer işareti tanımlanmamış.
2.2. Teminat Olarak Alınacak Değerler...452 2.3. Teminat Çeşitleri ve Oranları...452 2.4. Teminat Alma Zamanları...453 2.5. Kesin Teminatın Artması...453 2.6. Kesin Teminatın Geri Verilme Koşulları... 453 3. GÖRÜŞ VE ÖNERİLER...454 4. İLGİLİ M EVZU A T... 456 Dokuruncu Bölüm İNŞAAT 1. GENEL B İLG İ...461 1.1. İnşaat Sözleşmesinin Hazırlanması... 461 1.2. İnşaat Sözleşmesinin Unsurları... 462 1.3. Sözleşmenin Şekli ve Tarafları...463 1.4. Yüklenicinin Borçları...463 1.5. Kooperatifin Borçları...468 1.6. Hakedişlerin Düzenlenmesi... 470 1.7. İnşaat Yapım Yöntemleri...471 2. KAT KARŞILIĞI İN Ş A A T... 472 2.1. Kooperatifin Kendi Arsasını Kat Karşılığı (Konut veya İşyeri) Yapımcı Firmalara Verm esi... 472 2.2. Kooperatifin Üçüncü Kişi veya Firmalara Ait Arsa Üzerine Kat Karşılığı inşaat Yapması...473 3. İLGİLİ YARGI KARARLARI...473 4. İLGİLİ M EVZUAT...505 Onuncu Bölüm ŞEREFİYE VE DAĞITIM 1. GENEL B İLG İ... 537 2. ŞEREFİYE KO M İSYO NU...539 3. ŞEREFİYE RAPORUNUN HAZIRLANM ASI...540 4. ŞEREFİYE RAPORUNA YAPILAN İTİRAZ... 541 5. GEÇİCİ MALİYETİN BELİRLENMESİ... 542 6. İŞYERİ KESİN MALİYETLERİNİN BELİRLENMESİ...542 7. DAĞ ITIM (KUR A VE/VEYA TERCİHLİ T A H S İS )...543 8. İLGİLİ YARGI KARARLARI... 544 9. YAPI KOOPERATİFLERİ KUR A YÖNETM ELİĞİ... 555
4.1. Kuruluş İşlemlerine Ait Muhasebe Kayıtları...627 4.2. Tahsilatlara Ait Muhasebe Kayıtları... 628 4.3. Harcamalara Ait Muhasebe Kayıtları...645 5. YIL SONU İŞLEM LER İ...650 6. YEDEK AKÇE A Y R IM I... 656 7. B İLANÇO... 656 7.1. Bilanço İlkeleri... 657 7.2. Bilanço Düzenleme Kuralları...660 7.3. Bilançonun Biçimsel Yapısı... 660 7.4. Bilanço Kalemlerine İlişkin Açıklamalar... 660 8. ENVANTER...661 9. BÜTÇE...663 10. YAPI KOOPERATİFLERİ TARAFINDAN TUTULACAK DEFTERLER...668 11. YAPI KOOPERATİFLERİNDE DEFTERLERLE İLGİLİ ÖZELLİK ARZEDEN HUSUSLAR...673 12. M UHASEBE İŞLEMLERİNDE UYULACAK KURALLAR...675 13. YAPI KOOPERATİFLERİNDE MUHASEBE UYGULAM ASINA İLİŞKİN KİŞİSEL ÖNERİLER... 677 14. İLGİLİ YARGITAY KARARLARI...680 İkinci Bölüm VERGİLEME -GENEL B İL G İ... 703 1. VERGİ USUL K A N U N U...704 1.1. Genel B ilg i...704 2. KURUMLAR VERGİSİ K A N U N U...706 2.1. Genel B ilg i...706 2.2. Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar... 708 2.3. İlgili M evzuat... 712 3. K ATM A DEĞER VERGİSİ K ANUNU...748 3.1. Genel B ilg i... 748 3.2. İşyeri Yapı Kooperatifleri...748 3.3. Konut Yapı Kooperatifleri...749 3.4. İlgili M evzuat...764 4. GELİR VERGİSİ K A N U N U...825 4.1. Genel B ilg i... 825 4.2. Yıllara Yaygın inşaat ve Onarım İşlerinde Vergi Kesintisi... 826 4.3. Kooperatif Taşınmazlarının Kira Gelirlerinin Vergilendirilm esi...827
Üçüncü Bölüm TOPLU YAPI SİTE YÖNETİM PLANI 1. GENEL B İLG İ...599 2. KAT MÜLKİYETİ KANUNU NA GÖRE YÖNETİM P L A N I...600 3. TOPLU YAPI SİTE YÖNETİM PLANININ H A ZIR LA N M A S I...601 3.1. Bağımsız Bölümlerin Yönetim Tarzı... 602 3.2. Bağımsız Bölümlerin Kullanma Maksat ve Şekli... 602 3.3. Yönetici ve Denetici Ücretleri...602 3.4. Diğer Hususlar... 602 4. YAPI KOOPERATİFLERİNİN SORUMLULUĞUNDA İNŞAATI GERÇEKLEŞTİRİLEN KONUT YA DA İŞYERLERİ İÇİN YÖNETİM PLANI HAZIRLANM ASINDA (İSKAN VEYA İŞLETME AŞAM ASINDA) TERCİH EDİLECEK HUKUKİ STATÜNÜN DİKKATE A LIN M A S I... 603 5. GİDERLERE KATILM A... 605 6. YÖNETİM PLANININ DEĞİŞTİRİLMESİ... 607 7. GÖRÜŞ VE ÖNERİLER... 610 8. İLGİLİ YARGITAY KARARLARI...612 ÜÇÜNCÜ KISIM Birinci Bölüm MUHASEBE 1. MUHASEBENİN TA N IM I VE A M A C I...617 2. MUHASEBECİNİN GÖREVLERİ, ÇALIŞMA KURALLARI, ÖZELLİKLERİ VE K İŞ İLİĞ İ... 618 2.1. HESAPLARA İLİŞKİN GÖREVLERİ... 619 2.2. Mali Görevleri... 619 2.3. Yönetim Görevleri... 620 2.4. Çalışanlarla İlgili Görevleri... 620 2.5. Muhasebecilerin Çalışma Kuralları... 620 2.6. Muhasebecilik Mesleğinin Özellikleri... 621 2.7. Muhasebecinin Kişiliği...621 3. HESAP ÇERÇEVESİ, HESAP PLANI VE U YG U LAM ASI...622 3.1. Düzenlemenin Kapsamı...622 3.2. Düzenlemenin A m acı...625 3.3. Tekdüzen Hesap Planına Uymamanın Yaptırım ı... 626 4. YAPI KOOPERATİFLERİNDE TEKDÜZEN HESAP PLANI U Y G U L A M A S I...626
4.4. Kooperatif Ortaklarının, Ortaklık Hakkını Devretmelerinin Gelir Vergisi Kanunu Karşısındaki Durumu...828 4.5. ilgili Mevzuat... 830 5. DAMGA VERGİSİ K A N U N U...838 5.1. Genel Bilgi... 838 5.2. Belli Para Üzerinden Vergileme... 839 6. EMLAK VERGİSİ K ANUNU... 842 6.1. Genel bilgi... 842 6.2. İlgili Mevzuat ve Kaynak...845 7. HARÇLAR K A N U N U...849 7.1. Genel Bilgi... 849 7.2. İlgili Mevzuat ve Kaynak...851 Üçüncü Bölüm YAPI KOOPERATİFLERİNDE SİGORTA 1. GENEL B İLG İ...863 2. İNŞAATIN EM ANET YÖNTEMİYLE Y A P IL M A S I...863 3. İNŞAATIN İHALE YÖNTEMİYLE Y A P IL M A S I... 866 4. İLGİLİ M EVZU AT... 867 4.1. Genelge...867 4.1. Yönetmelik... 877 4.3. Tebliğ...884 KOOPERATİFLER KANUNU... 907 KONUT YAPI KOOPERATİFİ ANASÖZLEŞMESİ... 935 TOPLU İŞYERİ YAPI KOOPERATİFİ ANASÖZLEŞMESİ...961 KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ YAPI KOOPERATİFİ ANASÖZLEŞMESİ...985 SİTE İŞLETME KOOPERATİFİ ANA SÖ ZLEŞM ESİ... 1023 Kavramlar D izin i... 1053 Yazarın Özgeçm işi... 1056