TOPLUMSAL KURUMLAR VE AİLE ÇIKMIŞ SINAV SORULARI MURAT YILMAZ EGE ANADOLU LİSESİ
1-) Türkiye de cumhuriyetin ilanından hemen sonra eğitimde, dinde, yönetimde, hukukta, ekonomide, sanatta, aile yapısında gerçekleştirilen devrimlerle kültürel yaşamda önemli değişmeler sağlanmış ve toplum yeni bir kültürel yapıya kavuşmuştur. Buna göre, toplumun yeni bir kültürel yapıya kavuşturulması aşağıdakilerden hangisindeki değişikliklerle sağlanmıştır? A) Toplumsal kurumlar B) Toplumsal roller C) Toplumsal statüler D) Toplumsal dayanışma E) Toplumsal işbölümü
2-) Bir toplumda yasaların işleyebilmesi, hukukun ahlak, din, ekonomi, siyaset gibi diğer toplumsal kurumlarla uyumuna bağlıdır. Bu nedenle, yasalar hazırlanırken tüm kurumlar göz önünde bulundurulur. Bu yaklaşımın dayanağı aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Kurumlar birbirini etkiler B) Kurumlar toplumsal değişmelerden etkilenir. C) Kurumlar toplumsal gereksinimlerden doğar. D) Kurumların yapısını amaçları belirler. E) Her kurumun kendine özgü örgütlenmiş biçimi vardır.
3-) Toplumda, I. Kültürel bilgi birikimi gelecek nesillere aktarma II. Düzeni sağlama ve koruma III. Mal ve hizmetleri üretme ve dağıtma IV. Neslin devamını sağlama İşlevlerini yerine getiren kurumlar aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak adlandırılmıştır? I II III IV A) Siyaset Ekonomi Eğitim Aile B) Eğitim Siyaset Ekonomi Aile C) Siyaset Eğitim Aile Ekonomi D) Eğitim Aile Ekonomi Siyaset E) Aile Siyaset Eğitim Ekonomi
4-) Toplumsal kurumların değişmesiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Toplumsal kurumların değişmesi zaman ve hız bakımından birbirinin aynı değildir. B) Toplumsal kurumların hızla değişmesi bunalımlara yol açabilir. C) Uzun bir geçmişi olan toplumsal kurumlar değişmeye uğramaz. D) Bazı toplumsal kurumların değişmesi, toplumda daha büyük değişmelere yol açabilir. E) Bazı toplumsal kurumun değişmesi, bazı toplumsal kurumları daha hızlı ve daha çok etkiler.
5-) Üretimde otomasyon ve uzmanlaşmanın yaygınlaşması, farklı niteliklere sahip olan bir işgücü ihtiyacını doğurmuştur. Bu da eğitimde bir işe veya mesleğe hazırlayıcı faaliyetlerin yaygınlaşmasına yol açmıştır. Bu durum, toplumsal kurumların değişmesiyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine örnek olabilir? A) Toplumsal kurumların hızla değişmesi bunalımlara yol açar. B) Yerleşik toplumsal kurumlar diğerlerinden daha yavaş değişir. C) Toplumsal kurumlardan birindeki değişme, diğerlerini de değişmeye zorlar D) Toplumsal kurumların değişmesindeki kendi iç dinamikleri önemli bir rol oynar. E) Değişme süreci içindeki bir kurumun bazı işlevlerini diğer toplumsal kurumlar üstlenir.
6-) Ailelerin anaerkil, ataerkil ve modern (eşitlikçi, demokrat) aile olarak sınıflanmasında hangi ölçüt kullanılmıştır? A) Ailede kararların alınış biçimi B) Aile üyeleri arasındaki işbölümü C) Ailedeki eş sayısı D) Ailenin sahip olduğu çocuk sayısı E) Ailenin yerleşme yeri
7-) Ailenin temel işlevlerinden biri de çocuğu toplumsallaştırmaktır. Ancak aile çocuğa benimseteceği değerleri kendisi yaratmaz, kendi dışında geliştirilmiş olan değerleri aktarır Bu görüşe dayanarak aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir? A) Aynı aile içinde yetişmiş bireyler farklı değerler kazanmış olabilir. B) Ailenin işlevleri arttıkça, toplumun aileye verdiği değer de artar. C) Birey, ait olduğu toplumun değerlerini ailesinden öğrenir. D) Ailenin diğer kurumlara göre daha değerli sayılması evrensel bir olgudur. E) Ailenin işlevlerinin sayısı toplumdan topluma değişebilir.
8-) Çekirdek aile tipinin yaygın olduğu toplumlarda, ölümün verdiği büyük kederin nedeni, bu aile tipinin yapısında aranabilir. Anne, baba ve çocuklardan oluşan bu aile tipinde başlıca görevler birer kişi tarafından yerine getirilir. Ölen üyenin yeri, bir başkası tarafından kolayca doldurulmaz. Oysa geniş aile tipinin yaygın olduğu toplumlarda ölen üyenin görevini aileden bir başkası hemen üstlenebilir. Bu açıklama, aşağıdakilerden hangisi için bir örnek olabilir? A) Ölenin ardından duyulan yasın derecesi ailenin yapısı ile ilgilidir. B) Çekirdek ailede yasın yoğun olması, az sayıda kişi tarafından paylaşılmasından kaynaklanır. C) Geniş aile tipinin yaygın olduğu toplumlarda, yas tutulması hoş karşılanmaz. D) Çekirdek ailede yas, ölene duyulan sevgiye dayanır. E) Aile yapısı karmaşıklaştıkça duygular abartılır.
9-) Babasoyu sisteminin egemen olduğu bazı topluluklarda amca kızı ile evlenilmez. Çünkü sistemin mantığı gereği amca, oğlunu dışarıdan gelin alacak, kendi kızını ise dışarıya verecektir. Bu topluluklarda gelinler soy dışından gelir, kız evlatlar ve kızkardeşler soy dışına verilir. Burada sözü edilen evlilik türü, aşağıdakilerden hangisidir? A) Egzogami B) Monogami C) Endogami D) Poligami E) Matrilokal
10-) Türkiye nin köylük yörelerindeki geniş aile tipinde, aile üyelerinin birbirlerine nasıl davranacakları, kimin sözüne önce uyulacağı gibi konulara ilişkin belli kurallar vardır. Örneğin; gelinler kaynanaya karşı gelebilirken, kayınbabaya saygılı davranırlar. Gelinlerin birbirlerine karşı saygılı davranışları ise kocalarının yaşlarıyla ilişkilidir. Örneğin; evin büyük oğlunun eşi, yaşça öteki gelinlerden küçük olsa da ona büyük gelin denir. Bu parçaya dayanarak, geniş aileyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) Ailenin yapısını üyeler arasındaki ilişkiler belirler. B) Ailede her bireyin farklı görev ve sorumluluğu vardır. C) Ailede işbölümü yaşa göre belirlenir. D) Aile içi ilişkiler erkek otoritesi üzerinde kuruludur. E) Ailede üye sayısı arttıkça ilişkiler karmaşıklaşır.
11-) Sanayileşmiş toplumlarda kadınların statü ve rollerinde, ev dışında çalışmaya başlamalarıyla birlikte önemli değişmeler olmuştur. Kadınlar bir yandan toplumda erkeklere özgü kabul edilen iş, statü ve rollere sahip olurken, diğer yandan ailede alınan kararlara da aktif olarak katılmakta, ev işlerinde ve çocuk bakımında babanın da sorumluluk almasını istemektedirler. Bu durum erkek egemenliğinin giderek azalmasına yol açmaktadır. Sanayileşme ile birlikte ailenin otorite yapısında görülen bu değişmenin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Kadının ekonomik bağımsızlık kazanması B) Ailenin, bazı görevlerini diğer kurumlara devretmesi C) Eşlerin benzer sosyo kültürel etkinliklere yönelmeleri D) Kadının daha az çocuk sahibi olması E) Eşler arasındaki duygusal bağın güçlenmesi
12-) Mısır firavunlarının kız kardeşleriyle evlenmeleri, aşağıdaki terimlerden hangisiyle ifade edilir? A) Monogami B) Endogami C) Polijini D) Poligami E) Egzogami
13-) Her toplumsal kurum, belli sosyal amaçları ve ihtiyaçları karşılamak için doğar ve bu ihtiyaçlar var oldukça varlığını sürdürür. Onlara hayat veren amaçlar ve ihtiyaçlar ortadan kalkınca kurumlar da fonksiyonlarını yitirip yok olurlar. Parçada toplumsal kurumların hangi özelliği vurgulanmıştır? A) Zamanla değişme B) İşlevsel olma C) Toplumsal kontrolü sağlama D) Toplumdan topluma değişme E) Birey davranışlarını kontrol etme
14-) Toplumsal kurumların olumsuz işlevi zaman zaman toplumsal gelişme ve ilerlemeyi engellemesinde ortaya çıkar. Toplumsal kurumlar toplumsal davranışın koruyucusu ve geliştiricisi oldukları için, katı olma ve değişmeyi önleme eğilimindedir. Parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Toplumsal kurumlar ortak davranış tarzlarını geliştirirler. B) Toplumsal kurumların beklentileri üyelerince bilinir. C) Toplumsal kurumlar zaman zaman katı yaptırımlar uygularlar D) Toplumsal kurumlar değişmenin önünü her zaman açarlar. E) Toplumsal kurumlar bazı durumlarda toplumsal ilerlemeyi yavaşlatırlar.
15-) Aşağıdakilerden hangisi toplumsal kurumların özelliklerinden biri değildir? A) Toplumsal düzenin değişmesi kurumları da etkiler. B) Bir kurumu oluşturan ögeler birbiriyle etkileşim halindedir. C) Toplumsal kurumlar ihtiyaçları karşılamaya yöneliktir. D) Her kurum kendi içinde bir bütündür ve bir başka kurumdan etkilenmez. E) Her toplumsal kurumun değişme hızı diğerlerinden farklıdır.