Fitnes kursu. Spor anatomisi-2 YDÜ BESYO Prof. Dr. Şahin Ahmedov shahmedov@yahoo.com
İskelet sistemi - 206 kemik Eksen iskelet (sarı) 80 kemik Apendikular iskelet (mavi) 126 kemik Görevleri Koruma Harekete destek Mineral deposu Kan hücre üretimi
Eksen iskelet Eksen iskelet (sarı): Kafatası Cranium (yassı ve düzensiz 29 k.) Omurga Vertebral kolon (düzensiz 33 vertebra-omur kemiği) Göğüs kafesi Thorax (24 yassı kaburga ve 1 sternum-gögüs kemiği)
Eksen iskeletin önemi Hayati önem taşıyan organları korur Vücut hareketini gerçekleştiren büyük kaslar eksen iskelete bağlıdır. Duruşu belirtir. Performans ve sakatlık oluşumunda belirleyicidir. Eklem bağlantı şekli sinartroz ve amfiartroz Vertebral kolon omurga, iskeletin temel yapısıdır. Omurga kafatası, gögüs kafesi, karın kaslar ve iç organlar için destek ve bağlantı için olanak sağlamaktadır. Omurganın şekli egzersiz programının oluşumunda esas rol oynamaktadır.
Apendikular iskelet-üst ekstremite Üst ekstremite 64 kemik Omuz kuşağı Köprücük k.- Clavicula Kürek k. - Scapula Kol k. - HUMERUS Önkol kk. Radius Ulna El bileği Carpus El tarağı Metacarpus El parmakları - Phalanx Gövdeyle bağlantı şekli kassaldır. Kassal bağlantı, omuzun (kalçaya göre) taşıma gücünü düşürmektedir. Maksimum eklem açılarına sahiptir. Çoğu durumda birkaç eklem ayni anda hareket etmektedir. Esas bağlantı şekli diartroz.
Apendikular iskelet-alt ekstremite Alt ekstremite 62 kemik Leğen - Pelvis Üst bacak - Femur Alt bacak Tibia Fibula Ayak bileği - Tarsus Ayak tarağı - Metatarsuz Ayak parmakları - phalanx Gövdeyle bağlantı şekli sinartroz(sacroiliac ekl) Omurganın devamıdır Esas görevi taşıma olduğundan eklem açılar (üst ekstremiteye göre) sınırlıdır. Eklemler bağımsız hareket yapmakla beraber bir zincirin halkaları gibidirler; bir eklemin arızası diğerlerini etkilemektedir 3 bağlantı şeklin kombinasyonu mevcuttur
İskelet sistemi
Kas sistemi. Görevleri ve genel tanıtım Kas çeşitleri İskelet kaslar 660 (çizgilidir, isteme bağlı kasılır) Miokard kalp kası (yapısal çizgili, işlevsel ise düz kas gibi kasılır) Düz kaslar saysız (istem dışı kasılır) Çizgili (iskelet) kasların görevleri Hareket Postür oluşturur Isı üretimin rahat ortamda %60 nı, spor esnasında ise %90 nı oluşturur
Kas sistemi. Terminoloji Origo kasın proksimal ucu, başlangıcı İnsertio kasın distal ucu, bitişi Tendon kası kemiğe baglayan bağ Atrofi kas çapın azalması Hipertrofi kas çapın artışı FT kaslar- hızlı kasılan, çabuk yorulan, kan damarı az fakat glikojeni çok olan lif içerir (halter ve sprint) ST kaslar- yavaş kasılan, geç yorulan, kan damarı bol fakat glikojeni az olan lif içerir (maraton)
Gövde posteriorunda kaslar 3 katman oluşturur Yüzeysel kaslar omuz kuşağı ve omuzu Ara katman solunumu En derin katman omurganın ekstansyonunu sağlar. Kas sistemi
Gövdenin arka kas grubu Yüzeysel katman m.trapezius m.latissimus dorsi rotator kaf kaslar Ara katman m.serratus posterior Derin katman m.erector spinae
Gövde anteriorunda da kaslar 3 katman oluşturur Yüzeysel kaslar omuz kuşağı ve omuzu Ara katman solunumu sağlar En derin katmanın kasları boyun ve bel omurganın fleksorlarıdır. Kas sistemi
Gövdenin ön kas grubu-thorax Yüzeysel katman m.pecoralis major m.pectoralis minor rotatör kaf kaslar Ara katman kaburgaarası kaslar Diagragm kası Derin katman m.sterno-mastoid m.quadratus lumborum
Gövdenin ön kas grubu-abdomen Duz kas - m.rectus abdominis Çapraz kaslar m. obliqus abdominis (dış ve iç)
Üst ve alt ekstremite arka kas grubu Üst ekstremite kol -m. triceps brachii önkol - ekstansor kas grubu Alt ekstremite leğen m. gluteus maximus üst bacak hamstring kas grubu Alt bacak m.triceps surae
Üst ve alt ekstremite ön kas grubu Üst ekstremite kol -m.biceps brachii önkol - fleksor kas grubu Alt ekstremite leğen m. iliopsoas üst bacak m.quadriceps femoris Alt bacak m.tibialis anterior
Kas kasılma şekli Kas kasılması dinamik, hareketli (izotonik, yani gerilimi sabit) veya statik, hareketsiz (izometrik, yani boyu sabit) olarak 2 gruba ayrılmaktadır. İZOTONİK kasılma sırasında kasın boyutu değişen KONSANTRİK boyun kısalması ve kas çapının artması EKSANTRİK boyun uzaması ve kas çapının azalması İZOMETRİK kasılma sırasında kasın boyutu değişmeyen kasılma
Kas kasılma şekli İZOMETRİK KASILMA Bu kasılma sayesinde yürürken veya otururken omurgamız dik pozisyonunu korumaktadır. Egzersiz amaclı izometrik kasılma setleri 10 saniyelik maksimum efor ve 60 saniyelik dinlenme süreci şeklinde uygulanmaktadır.
m. quadriceps femoris kasın konsantrik (sol) ve eksantrik (sağ) kasılması
Eklem hareketin kassal analizi Her eklem hareketi birkaç kasın iştirakiyle gerçekleşir. Kasların hareketteki rol paylaşımına göre ayrılmaktadır Agonist Sinerjist Antagonist Stabilizör Agonist hareketi gerçekleştiren esas kas Sinerjist harekete destek sağlayan kas Antagonist harekete zit hareket yapan kas Stabilizör hareketin gerçekleşmesine olanak sağlayan kas
Kalça eklemin squat hareketinin kassal analizi Squat pozisyonundan dönüşü sırasında 1.m.gluteus maximus-agonist, 2.hamstring kas grubusinerjist, 3.m.quadriceps femoris antagonist ve 4. m.erector spina - stabilizör rolleri paylaşmaktadırlar. 3 4 2 1
Egzersiz öncesi kassal analizin yapılması önemlidir Herbir eklem hareketi esnasında kaslar sıralamaya göre devreye girmektedir. Agonist=>sinerjist=>stabilizör Kas rollerin karışması sırasında performans düşüşü ve sakatlıklar kaçınılmazdır. Bu sebepten dolayı egzersiz yapılması öncesi özellikle omuz ve kalça eklem hareketlerinin kassal analizi önem arz etmektedir.