KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ REHBER ÖĞRETMEN TG 15 ÖABT REHBERLİK Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının İhtiyaç Yayıncılık ın yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
AÇIKLAMA DİKKAT! ÇÖZÜMLERLE İLGİLİ AŞAĞIDA VERİLEN UYARILARI MUTLAKA OKUYUNUZ. 1. Sınavınız bittiğinde her sorunun çözümünü tek tek okuyunuz. 2. Kendi cevaplarınız ile doğru cevapları karşılaştırınız. 3. Yanlış cevapladığınız soruların çözümlerini dikkatle okuyunuz.
2016 ÖABT / RHBR REHBER ÖĞRETMEN TG 15 1. Beyinde bulunan en önemli nörotrasmitter olan, doğrudan kişiliği ve stres yönetme yeteneğini etkileyen ayrıca hipofiz bezini uyararak büyüme hormonu salınımını gerçekleştiren, kaygıyı azaltıcı etkisi olduğu için eksikliği kaygı ve sinirliliği arttıran nörotransmitter GABA dır. GABA nın eksikliği azalmış cinsel dürtü, epilepsi nöbetleri gibi beyin komalarına sebep olabilir. 4. Sosyal öğrenme kuramı dört aşamada gerçekleşir. Bu aşamalar dikkat, akılda tutma, davranışı yeniden üretme ve güdülenmedir. Soruda verilen örnekte bu basamaklardan dikkat ve akılda tutma süreci geçilmiş olduğundan Ulaş ancak dedesi gibi uçurtma yapmadığı için davranış yeniden üretilememiştir. 7. Modelin almış olduğu pekiştireci almak için gözlemcinin de davranışta bulunması dolaylı pekiştirmedir. Bu durumda model için alınan pekiştireç doğrudan pekiştireçtir. Soruda Sedat için şeklinde sorulmuş olsaydı cevap dolaylı pekiştirme olacaktı. Ancak Serkan için durum doğrudan pekiştirmedir. 2. Bir objenin değişik koşullar altında olsa bile aynı biçimde görülmesine ya da algılanmasına algısal değişmezlik adı verilmektedir. Örnekte verilen kapı değişik ortamlarda da olsa kapı algısı değişmediği için kapı algısı algıda değişmezliğe örnek gösterilebilir. Bu durum bireyin dengesizlik yaşamaması açısından son derece önemlidir. 5. Egoyu ahlaki amaçlara yönelten temel süreç süperegodur. Toplumun değer yargıları bu yapının içinde yer alır. Tabakta çok aç gözlüymüş denmesin diye yiyecek bırakmak süperegonun değer yargısına göre davranmaktır. 8. Gardner, zekânın en az sekiz alandan oluştuğunu belirtmiştir. Ve bu yaklaşımı çoklu zekâ olarak tanımlamıştır. Gardner a göre zekâ tek boyutlu değildir. Zekânın sistematiğini inceleyerek kuramını oluşturmuştur. Zekâyı bireylerin yapabildikleri işlerin güçlük derecelerine göre farklılaşması olarak tanımlayan kuramcı Thorndike dır. 3. Sosyal psikolojide kullanılan araştırma yöntemlerinden biri olan survey (tarama) yöntemi davranışın ya da tutumun toplumda ya da bir grupta görülme derecesidir. Bu kapsamda yaş, cinsiyet, eğitim vb. etmenlerle nasıl ilişki içerisinde olduğu araştırılır. Veri toplama yöntemi olarak anket ve görüşme yapılır. Örneğin kütüphanede ders çalışırken rahatsız edici bir ses olduğunda, öğrencilerde ortaya çıkan tepkilerin belirlenmesi tarama yöntemiyle değil, doğal gözlem kullanılarak araştırılır. 6. Ergenlik döneminde yerine getirilen görevler, bireyi bir sonraki döneme hazırlayacaktır. A seçeneğinde verilen durum evlenmeye ve yuva kurmaya hazır olma açısından bireyi sonraki döneme hazırlar nitelikte olduğu için bu dönemin görevidir. Kişisel bağımsızlık ise son çocukluk döneminde kazanılan bir durumdur. 9. İnsanın doğasını bireysel psikoloji ile açıklayan kuramcı Adler dir. Adler bireysel psikoloji ifadesini kullanırken toplumsal süreci inkâr eden bir yaklaşımdan bahsetmemiştir. Aksine bireyin doğuştan toplumla etkileşim içerisinde olma potansiyelinin var olduğunu belirtmiştir. Kuramında özellikle sosyal ilginin bireyin kişilik yapısını belirleyen önemli bir etken olduğunu vurgulamıştır. 3
10. Sorun yerine çözümün konuşulduğu ve danışanın sahip olduğu sorun çözme becerilerine odaklanıldığı yaklaşım çözüm odaklı terapi yaklaşımıdır. 13. Psikolojik danışman, danışanın bir beden ifadesini biraz daha abartarak sergilemesini istemekte ve bu ifadenin ne anlama geldiğini incelemektedir. Bu yöntem Gestalt yaklaşımda kullanılan abartma tekniğine bir örnektir. 16. Danışanın bulunduğu aile yapısı ve kültürü, otorite konumundaki baba ile açık bir iletişim kurulması çabasını, saygısızlık olarak algılamaktadır. Bu durum, patolojik olmaktan ziyade kültüreldir. 11. Hem teknikleri arka plana iterek ilişkiyi ön plana çıkaran hem de ölüm, yalnızlık gibi varoluşsal konulara odaklanan yaklaşım varoluşçu yaklaşımdır. 14. Seçenekler incelendiğinde A, B, C ve D seçeneklerinde danışanın düşünce-davranış ve duygularından herhangi ikisi arasındaki bir tutarsızlığın söz konusu olduğu görülmektedir. Bu tür durumlarda yüzleştirme tepkisinin kullanılması uygundur. Ancak E seçeneğinde böyle bir tutarsızlık söz konusu değildir. 17. Verilen öncüller akıcılıkla ilgili bozukluk alanlarını kapsamaktadır. Ses veya hece de yineleme, ünlü ya da ünsüz uzatma, kırık sözcük, sesli ya da sessiz duraklama gibi durumlar kekemelikte görülen belirtilerdir. 12. Bu diyalogda danışan duygularından bahsederken danışman, danışanın anlattıklarını özetlemiştir. Ancak bu durumda kullanılması gereken en uygun teknik duygu yansıtma olmalıydı. Dolayısıyla özetleme tekniği yanlış yerde kullanılmıştır. 15. Danışman, tespit edilen sorunların çözümüne yönelik strateji ve müdahaleler belirlemeye çalışmaktadır. Dolayısıyla psikolojik danışma sürecinin, strateji belirleme aşamasında olunduğu görülmektedir. 18. Özgül öğrenme bozukluğu, genel anlamıyla zekâ alanında problem olmayan daha çok akademik yaşantılarda kendisini ortaya çıkaran bir bozukluktur. Genel anlamıyla okuduğunu anlama, sayısal bilgileri işlemede, yazı yazmada ve problem çözme gibi durumlarda ortaya çıkmaktadır. 4
19. Ergen intiharı, ergenlerin ölüm nedenleri sıralamasında önemli bir istatistiğe sahiptir. Ergenlerin birçoğu ortaya koyduğu davranışlarla bunun ipuçlarını vermektedir. Genel anlamıyla ergenlerde kendini koruma davranışlarında azalma, madde kullanımına yönelme, ölümle ilgili şarkılar, kitaplar, İnternet sitelerine merak, riske girme gibi durumlar gözlenir. Ancak ergenlik dönemi ilgilerin sürekli değişkenlik gösterebildiği bir dönemdir. Bu durumdan hareket ederek böylesi bir sonuca varmak söz konusu değildir. 22. Okula yeni atanan psikolojik danışmanın öncelikle okuluna uygun bir program hazırlaması gerekir, bu nedenle öğrenci ihtiyaçlarını öğrenebilmek amacıyla ilk olarak problem tarama listesi uygulaması uygun olur. 25. Psikodramada, grup veya yönetici tarafından belirlenen bir başoyuncunun kendi sorununu canlandırması sağlanır. C seçeneği yanlıştır. Çünkü oyunda grubun kararlaştırdığı konular ele alınmaz. Diğer seçeneklerdeki ifadeler doğrudur. 20. Otizmli bireylerin sayısında son zamanlarda bir artış görülmektedir. Genel olarak otizm, sosyal etkileşim alanında, dil ve iletişim alanında bozukluklar göstermektedir. Bu kapsamda kişinin bağlı olduğu kişilerden uzak kalmak istememesi daha çok ayrılık kaygısı ile ilişkilidir. Otizmde anne bağı yoktur, anneye karşı tepkisizdir. 23. Gözlem tekniği uygulanması kolay, fazladan bir araç gereç gerektirmeyen ekonomik bir tekniktir. Bireylerin plansız bir şekilde rastlantısal olarak izlenmesi de bize bireyin doğal ortamında gözlem yapma imkânı sağlar ve buna da doğal gözlem denir. Sonuç olarak bireylerin plansız bir şekilde rastlantısal olarak gözlemlenmesi bir sınırlılık değil, avantajdır. 26. Daha çok okul öncesi dönemde kullanılan öğrencilerin gelişim dönemi özelliklerinin hangilerini taşıyıp taşımadıklarının belirlenmeye çalışıldığı ve zaman zaman tekrarlanılarak gelişimlerinin takip edilmesini sağlayan teknik, gözlem listesidir. Gözlem listeleri gözlemcilerin gözledikleri özellikleri var ya da yok şeklinde işaretlemeleri şeklinde uygulanır. 21. Yangın çıkarma isteği piromani olarak tanımlanır. Kişi bilerek ve isteyerek yangın çıkarma eğilimindedir. Bunu yaparken kişisel bir kin, öfke durumu söz konusu değildir. Yangın çıkarma, izleme ve bundan keyif alma durumu söz konusudur. 24. WISC-R ve Peabody testleri zekâ testleri arasında sınıflandırılır. Bireylerin ruh sağlığı bozukluklarını tespit edebilmek için kişilik testleri kullanılır. MMPI ve Beier testleri kişilik testidir. Ancak uygulanabilmesi için bireyin okuma yazma bilmesi gerekir. Yani 5 yaş çocuğuna uygun değildir. Bu durumda daha çok çocuklara uygulanan Luisa Duss psikanalitik hikâyeler testi tercih edilmelidir. 27. Problem çözme gibi yaşam becerilerini kazandırmaya yönelik gruplar, psikoeğitim gruplarıdır. 5
28. Bu tür davranışlar, paylaşımda bulunan üyelerin olumsuz duygu yaşamalarında ve paylaşmalarında ketleyici bir rol oynar. Bu tür üyeler, grupta oluşan olumsuz iklimi dağıtmayı ve olumsuz duygularını paylaşan üyeyi kurtarma niyeti ile hareket ederler. 31. A, B, C ve D seçeneklerindeki sorular liderin grubu planlarken cevabını vermek durumunda olduğu sorulardır. Ancak E seçeneğindeki soruya planlama aşamasında değil, başlangıç aşamasında cevap aranır ve bu cevabı da lider değil, her üye kendisi verir. 33. İş dünyası hakkında genellemeler yapma Krumboltz un öğrenme yaşantılarında bahsedilen bir konudur ve kesinlikle görev yönelim becerileri içinde yer almaz. Görev yönelim becerileri karar verme sürecinde kullanılan eylemlere yönelik becerilerdir. 29. A, C, D ve E seçenekleri incelendiğinde öğüt veren üye ile yapılması gerekenlerin ifade edildiği görülmektedir. Ancak B seçeneğindeki üyeyi grubun dışına çıkarmak yapılacaklardan biri değildir. 32. Superin yaptığı çalışmaya göre bireylerin belli bir mesleğe yöneldikleri, seçenekleri sınırlayarak mesleğe karar verdikleri evre, geçiş evresidir. Geçiş evresi 18-21 yaşlar arasını kapsar. 34. Bireylerin özelliklerini ortaya çıkararak mesleğin gerektirdiği özelliklerle eşleştirilmesi gerekliliğini savunan kuram Parsons ın özellik faktör kuramı dır. 30. Terapötik faktörlerden biri de duygusal boşalım ya da katarsistir. Katarsis, üyelerin o zamana kadar ifade edemedikleri, kendi iç dünyalarında hapsettikleri duygularını paylaşarak duygusal boşalma yaşamaları anlamına gelmektedir. 6
35. Bireyin sayısalda iyi olduğunu, kafasının çalıştığını, dirençli olduğunu söylemesi yetenek, mesleği başarıyla yapabileceğine inanması yetkinlik beklentisi, erkeklerin uzun çalışma saatlerinin olabileceğini düşünmesi cinsiyet, mesleğin sunduğu imkânları dikkate alması değer kavramıyla açıklanır. Etkinlikten zevk almayla ilgili olan ilgi kavramına örnek oluşturabilecek bir durum anlatımda yoktur. 37. Gözlenen ve beklenen gibi iki frekans dağılımı arasında bir fark olup olmadığının incelenmesinde Ki Kare analizi kullanılır. Bu araştırmada beklenen durum, matematik öğretmenliği bölümünde okuyan öğrencilerin tutum puanının sosyal bilgiler öğretmenliğinde okuyan öğrencilerin tutum puanından daha yüksek çıkması yönündedir. 39. Herhangi bir eylemin etik olup olmadığına karar verirken danışanın bu eylemden haz ya da mutluluk sağlayıp sağlamadığını değerlendirmek gerekir. Bazı yaşanılan durumların karşılığı yazılı kaynaklarda bulunmayabilir ve bu durum danışma sürecine özgü bir durum olabilir. Bu durum da etik anlayışı içerisinde faydacılıkla ilişkilendirilir. 36. Farklı araştırma sonuçlarının birleştirilerek ortak bir sonuç çıkarma yöntemine meta analiz denilmektedir. Araştırmacı, meta analiz yöntemi kullanmıştır. 38. Rehberlik programlarında uygulanan etkinliklerin öğrencilere istenen özellikleri tam olarak kazandıracağının vaat edilmesi garantili olma işleviyle açıklanır. İşlevsellik ise programda var olan etkinliklerin öğrencilerin yaşamlarında işe yarar olmasıyla ilgilidir. 40. Danışma süreci başlamadan yapılacak olan en önemli durum güven ilişkisinin tesis edilmesidir. Bu kapsamda danışanın gizlilik sınırlarından haberdar edilmesi gerekir. Danışanın beklentilerinin karşılanması açısından oldukça önemlidir. 7
41. Soruda danışanın, psikolojik danışma ilişkisin nasıl olduğuna yönelik bir bilgi eksikliği ya da yanlış bilgisi söz konusudur. Bu konuda danışanın bilgisinin veya algısının düzeltilmesi gerekir. Bunun yöntemi de yapılama becerisidir. 45. Lider, bu üyenin söyledikleri ile ilgili olarak diğer üyelerin neler gözlemlediklerini paylaşmalarını sağlamaya çalışmaktadır. Bu, grubun bir üye hakkında geri bildirim vermesidir. 48. Belli kitlelerin belli konulardaki görüş, düşünce ve bilgilerini belirlemek amacıyla uygulanabilecek en ekonomik teknik, anket tekniğidir. 42. Gelecekte danışanı zorlama olasılığı bulunan durumların tespit edilmesi ve bu tür durumlarda danışanın etkili bir başa çıkma yöntemi geliştirme amacını taşıyan teknik, mayın tarlasının temizlenmesi tekniğidir. 43. Sözü edilen stres aşılama tekniği, bir tür gücü azaltılmış mikropların vücuda verilerek vücudun bir bağışıklık sistemi kazanması mantığına dayalıdır. Böylece vücut aynı fakat güçlü mikropla karşılaştığında önceden geliştirmiş olduğu başa çıkma yöntemini devreye sokmaktadır. 46. Şimdi ve burada odaklı gruplarda gündem grup içinde gelişen etkileşimlerdir (A seçeneği); grubun amacı üyelerin grup içindeki duygu ve davranışlarını anlamalarına yardımcı olmaktır (B seçeneği); bu tür grupların dayandığı varsayım, üyelerin gerçek hayatta nasıl davranıyorsa grupta da öyle davranacakları yani mikrokozmostur (C seçeneği); grubun bir amacı da üyelerin sosyal beceriler geliştirmelerine yardımcı olmaktır (D seçeneği). Ancak bu tür gruplar lidersiz değildir. Lidersiz gruplar, kendi kendine yardım gruplarıdır. 49. Bu aralar bana kötü davrandığını fark ettim ve bu tavırların beni üzüyor, artık bana daha anlayışlı davranmanı istiyorum. ifadesi algı, duygu ve isteği bir arada barındırdığı için tam mesaja, bireyin duygusunu dürüstçe ortaya koyması nedeniyle saydamlık ve kendini katmaya, karşı tarafı suçlamadan uygun bir dille ifade ettiği için ben diline örnek oluşturur. Empati ise karşı tarafı anlayarak anladığını yine karşı tarafa yansıtmayla ilgilidir. 44. Hikâye anlatma ve duygudan ziyade düşüncenin konuşulduğu süreçlerde, bu duruma yol açan en önemli faktör üyelerin şimdi ve burada yaşantılarından kaçınmalarıdır. Dolayısıyla liderin etkileşimi şimdi ve buradaya çekmesi atılabilecek en doğru adımdır. 47. Mehmet Bey in danışanın sorununa uygun ve konularla ilgili kendisini daha iyi anlamasına yardımcı olabilecek bir kitap önermesi bibliyoterapiye örnek oluşturur. 50. Özel eğitime ihtiyacı olan bireyler yetersizlikleri dikkate alınarak uygun sınıf düzeylerine yerleştirilirler. ifadesi yanlıştır. Çünkü bu bireylerin akranlarıyla bir arada eğitim görmeleri esastır. Yani takvim yaşı 15, zekâ yaşı ise 7 olan birey birinci sınıfa yerleştirilemez. 8