SANCO/2006/E2/022 Yüksek Patojenli Avian Influenza (HPAI) hastalık kontrolünde etkili stratejiler geliştirilmesi için eğitim organizasyonu Sağlık ve Tüketiciyi Koruma Genel Müdürlüğü Kanatlı hayvan ticareti ve Avian Influenza daki etkileri hazırlayan Wouter Steenhuisen D.V.M. Kanatlı hayvan ticareti Bu projede durumlar ülkeler arasında değişmektedir: İşlem yerleri ve bazı canlı hayvan satışları: Türkiye, Romanya ve Bulgaristan Çoğunlukla canlı hayvan satışı ve bazı işlem yerleri: Mısır, Fas, Bangladeş Neredeyse tamamen canlı hayvan satışı: Miyanmar, Kamboçya, Laos Ticaret hatları Cull buyers (spend layers and breeders) almost all life sales Broilers via collector houses or directly to markets Piyasalarda kesim genellikle küçük ölçekli, bazı ülkelerde yalnızca canlı kanatlı satışı yapılmakta. Dövüş horozları, süs kuşları? Güney Doğu Asya Tüketici Ülke Bangla deş Kamboçya Yıllık Kanatlı hayvan 250 mio 24 mio % küçük ölçekli işletmeler 60% 75% % canlı hayvan satışı 80% 100% Neden canlı satışı: Gelenek, kültür Soğuk zincirin olmaması Canlı = taze! Laos 11 mio 90% 100% 1
Kanatlı hayvan pazarları Güney Doğu Asya Su kuşları ve canlı hayvan pazarlarından ötürü yüksek risk oluşumu Dövüş horozları Yüksek değer Hareketler İnsanlarla yoğun temas olanakları Ruhsat? (Tayland!) Gıda Güvenliği Kötü hijyen koşulları altında işlem Atıklar düzgün biçimde imha edilmiyor 2
Toplum Sağlığı Tüketicilerin Avian Influenza ile teması İnsanlardaki AI vakalarının çoğu muhtemelen canlı kanatlı hayvan pazarlarından kaynaklanmıştır Endonezya da kanatlı hayvancılık sektörü çalışanlarında teyit edilmiş AI vakası yoktur. Kanatlı hayvan pazarlarının kontrolü Pazarları kapatmak: Yalnızca Devletin güçlü olduğu yerlerde (örn. Endonezya da yapılamamıştır) Yalnızca alternatif olduğunda Kanatlı hayvan pazarlarının kontrolü Hong Kong: 1997 deki AI dan beri pazarlarda daha sıkı hijyen kontrolü Gelecek yıl pazarlar muhtemelen kapanacaktır Kanatlı hayvan pazarlarının kontrolü Singapur: 2007 nin başlangıcından beri tüm kanatlı hayvan pazarları kapatılmıştır. Tayvan: 2008 de tüm canlı kanatlı pazarları kapatılmış olacak. İyileştirilmiş hijyen Beton zemin ve temizlenebilecek ve dezenfekte edilebilecek malzemeler Hasta kanatlıların elimine edilmesi Pazardan hiçbir canlı kanatlının çıkarılmaması Kesime gidecek kanatlı hayvanların dövüş horozları ve süs hayvanlarından ayrı tutulması Kanatlı pazarlarındaki dövüş horozları ve süs hayvanları 3
Küçük ölçekli işlem yeri Kanatlı hareketlerinin kontrolü Veteriner muayenesi noktaları: sadece alt yapısı güçlü ülkelerde yapılabilir. Kanatlı hareketlerinin kontrolü Veterinerlik onayı: Sadece alt yapısı güçlü ülkelerde (yolsuzluk?). AI için BÖLMELERE AYIRMA?????? Gıda Güvenliği Bölmelere ayırma, AI nın endemik olması durumunda bir seçenektir. Genellikle broilerlere odaklanılır Kurumsal alıcıların ilgisi?: Fast Food zincirleri (KFC,Mc Donalds) Büyük supermarket zincirleri (Carrefour) Büyük oteller/restoranlar Sonraki aşamada olan pazarın geri kalanı Bölmelere Ayırma İlk Safha: Broilerler üzerine odaklanma, İzlemesi kolay, aşılanmamış fakat: Küçük birimler, genellikle yetersiz biyogüvenlik İzlenebilirlik (ticaretle uğraşanlar!) 4
Bölmelere Ayırma Yalnızca daha iyi (daha büyük?) broiler çiftlikleri! AI Bölmeleri OIE nin Kara Hayvanları Sağlık Kodu nda belirtilen 1.3.5 bölümü 2006 da yeniden düzenlendi. AI Bölmeleri Bölme hayvanların alt nüfusudur AI nın belirtilen durumu Belirtilen biyogüvenlik talimatları Bölmeler Biyogüvenlik planı: Diğer kanatlılarla temastan kaçınılması İnsanların (personel/ ziyaretçiler) hastalık bulaştırmasından kaçınılmalısı. Koruyucu kıyafetlerin kullanılması. Çit? Düzgün temizlik imkanı Çalışanların eğitimi Vaka durumunda alınacak önlemlerde düzenlemeler için plan Bölmeler Standart Çalışma Prosedürleri (SOP) Biyogüvenlik Survey İzlenebilirlik Kayıtlar: Ölüm oranı / Yem / Aşılama/İlaç tedavisi Ziyaretçi kaydı Laboratuvar Devlet laboratuvarı veya özel laboratuvarca test yapılması, Ancak Laboratuvarların denetlenmesi, kontrol numuneleri gerekmektedir. 5
Sürülerden numune alınması Çiftlik personelince numune alınabilir ancak numunelerin belirtilen sürüden alındığından emin olunması için işlem sırasında denetleme yapılır. Gerekli numuneler Broilerler: Her sürüden 20 kan örneği Kesimden ±5 gün önce Antikor ELISA (veya AGP veya HI) Daha iyisi:trakeal swabların PCR ile incelenmesi Damızlıklar Onay almada 2. Safha Yüksek biyogüvenlik standartları, geniş birimler Hepsi aşılı? Gözcü hayvanlar? Damızlıklar Gözcü hayvanlar varsa: 20 kan örneği, antikor ELISA veya HI testi Gözcü hayvanlar yoksa: ELISA antijen tespiti (fakat çok hassas değildir!) İleri çalışma : DIVA İhracat 3. Safha: İHRACAT Pişmiş et (Japonya?) Müşterilerle koşullarla ilgili görüşme yapın Sertifikasyon Güvenilir Bilgi sahibi Yeterli personel alımı 6
Sertifikasyon Dışardan ya da devlet tarafından tasdik? Sertifikasyonda deneyimli olma Güvenilirlik BÖLMELERE AYIRMA Nasıl uygulamaya geçirilecek? CVO sorumluluğu altında Bağımsız onaylayan kurum tarafından gerçekleştirilmesi? AI dan ari / AI kontrollü???????????? Son yorumlar Seyahat eden kanatlı tüccarları genellikle göç eden yabani kanatlılardan daha tehlikelidirler. AI kontrolü için kanatlıların hareketlerinin sıkı kontrolü çok önemlidir. Etkinlik yerel organizasyonun gücüne bağlıdır. 7