241 Genelge No:241 Tahvil ve Bono Piyasası Müdürlüğü İstanbul, 09 Haziran 2005 Konu: Tahvil ve Bono Piyasası Repo Ters Repo Pazarı'nda uygulanan oran adımının yeniden belirlenmesi. Sayın Üyemiz, T C. Merkez Bankası'nın 09.06.2005 tarihinde ilan ettiği kısa vadeli faiz oranlan ve O/N borçlanma faizlerini 25 baz puan düşürmesi sonucunda Tahvil ve Bono Piyasası Repo Ters Repo Pazarında uygulanmakta olan repo oran adımının değiştirilmesi gereği doğmuştur. Bu doğrultuda, ÎMKB Yönetim Kurulu'nun 09.06.2005 tarihli toplantısında Tahvil ve Bono Piyasası işleyiş esaslarına ilişkin 226 no'lu Genelgenin repo oran adımım düzenleyen 4.2.7 no'lu maddesinin "Pazara iletilen emirlerde %0.05'lik oran adımı uygulanır." şeklinde değiştirilmesine karar verilmiştir. Bu kapsamda, Tahvil ve Bono Piyasası işleyiş esaslarını düzenleyen 226 no'lu Genelge ekteki yeni genelgenin yürürlüğe giriş tarihi olan 09 Haziran 2005 tarihi itibarıyla iptal edilecektir. Konu hakkında bilgilerinizi ve gereğini rica ederim. Saygılarımla, İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI BAŞKANLIĞI. Arıl SEREN Başkan (.) Ek: Tahvil ve Bono Piyasası'nın işleyiş esaslarını düzenleyen Genelge
Genelge No: ^.tfi. 1 GENEL ESASLAR TAHİL E BONO PİYASASI İŞLEYİŞİ 1.1 İŞLEM GÖREN MENKUL KIYMETLER Tahvil ve Bono Piyasası'nda Yeni Türk Lirası ve Döviz Ödemeli Devlet İç Borçlanma Senetleri, Gelir Ortaklığı Senetleri, Gayrimenkul Sertifikalan ve Borsa kotunda bulunan Özel Sektör Tahvilleri işlem görmektedir. 1.2 İŞLEM SAATLERİ Piyasa'da işlemler her gün saat 09.30 ile 17.00 arasmda yapılmaktadır. Aynı gün valörlü (Repo-Ters Repo Pazarında aynı gün başlangıç valörlü) işlemler saat 09.30-12:00 ile 13:00-14.00 arasmda, ileri valörlü (Repo-Ters Repo Pazan'nda ileri başlangıç valörlü) işlemler ise saat 09.30-12:00 ile 13:00-17:00 arasmda yapılmaktadır. Ancak, yatırım fonlarına ait aynı gün valörlü emirler saat 17.00'ye kadar verilebilmektedir. Gayrimenkul Sertifikalan Pazan'nda işlemler saat 09.30-12:00 ile 13:00-17:00 arasmda yapılmaktadır. 1.3 EMİRLERİN BORSAYA İLETİLMESİ Piyasa'da işlem yapan aracı kuruluşların temsilcileri, Tahvil ve Bono Piyasası Müdürlüğü'nü (212) 298 22 22 nolu telefondan arayarak veya üye merkez ofisi ve Borsa binasındaki üye ofisindeki terminaller kanalıyla emirlerini iletirler. Telefonla işlem yapan aracı kuruluşun yetkili temsilcisi, kendisine verilen kodu piyasa eksperlerine söyledikten sonra, işlem yapmak istediği menkul kıymetin sırasıyla, 1. Tanımını 2. İşlem türünü (alım-satım) 3. alörünü 4. Müşteri/Fon emri ise hesap kodunu 5. Nominal tutarım 6. Fiyat veya oranını 7. Emir Tipini bildirir. Repo-Ters Repo emirlerinde sırasıyla, 1. Menkul kıymet grubu 2. İşlem türünü (Repo/Ters Repo) 3. İşlem başlangıç valörünü 4. İşlem bitiş valörünü 5. Repo oranını 6. İşlem tutannı 1
7. Müşteri/Fon emri ise hesap kodunu 8. Emir Tipini bildirir. Telefonla yapılan işlemlerde, emir piyasa eksperleri tarafından sisteme girilir ve sistem tarafından üretilen "emir no"su yetkili temsilciye bildirilir. Temsilci verdiği emirle ilgili yapmak istediği değişikliklerde kendisine verilen "emir no"sunu eksperlere söylemek zorundadır. Bu nedenle emir numarası mutlaka dikkatli bir şekilde not edilmelidir. 1.4 EMİRLERİN İŞLEME SOKULMASI Piyasa'ya iletilen talep ve teklifler piyasa eksperleri veya üye temsilcileri tarafından sisteme girilir. İlgili pazarlarda yer alan emirler piyasa izleme ekranlarından takip edilir. Ayrıca ilgili Pazarlarda yer alan emirler içerisinden alımda en düşük oranlı (repo emirlerinde en yüksek oranlı), satımda en yüksek oranlı (ters repo emirlerinde en düşük oranlı) emirler bilgi dağıtım firmalarının veri dağıtım kanalları aracılığıyla anında piyasa katılımcılarına iletilir. İlgili Pazara iletilen emirler içerisinde en iyi talep veya tekliften işlem olması durumunda sonraki bekleyen en iyi teklif veya talep otomatik olarak ekrana gelir. Daha kötü oran/fiyatlı emirler oran/fiyat ve zaman önceliğine göre sistemde yer alır ve derinlik ekranlarından izlenebilir. Telefonla işlem yapan üyeler istedikleri takdirde, ekranda yer alan en iyi emir dışındaki geçerli emirleri öğrenebilirler. Pazarlara iletilen aynı fiyatlı/oranlı alım ve satım emirleri ekranlarda kümülatif olarak görünür. 1.5 EMİRLERİN GEÇERLİLİĞİ Aynı gün valörlü emirler (ya da aynı gün başlangıç valörlü repo-ters repo emirleri) saat 14.00'e, ileri valörlü emirler (ya da ileri başlangıç valörlü repo-ters repo emirleri) 17.00'ye kadar geçerlidir. Aracı kuruluşlar Piyasa'ya verdikleri emirlerden karşılanmamış olanları istedikleri an iptal edebilirler veya değiştirebilirler. Fon işlemlerine ait aynı gün valörlü emirler saat 17.00'ye kadar geçerlidir: Ancak, karşılanmamış aynı gün valörlü fon emirleri saat 14.00 itibariyle iptal edildiğinden, aracı kuruluşların öğleden sonra bu emirleri tekrar Piyasa'ya iletmeleri gerekmektedir. 1.6 EMİRLERİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ Sistemde her pazarda yer alan iki karşıt emrin eşleşmesi, o pazara verilmiş emirler arasmda fiyat/oran ve zaman öncelikleri göz önünde bulundurularak alım/repoda en yüksek fiyatlı/oranlı, satım/ters repoda en düşük fiyatlı/oranlı emirlere öncelik verilerek sağlanır. Başka bir ifadeyle, fiyat/oran eşitliği olan emirlerin gerçekleşmesinin yanısıra, var olan alış/repo emrinin fiyatından/oranından daha düşük fiyatlı/oranlı satış/ters repo emri geldiğinde veya var olan satış/ters repo emrinin fiyatından daha yüksek fiyatlı/oranlı alım/repo emri geldiğinde de iki karşıt emrin eşleşmesi mümkündür. Kesin Alım-Satım Pazar'mda fiyat 2
eşitliğinin olmadığı durumda, sistemde öncelikle varolan emrin fiyatı işlem fiyatı, Repo-Ters Repo Pazan'nda ise oran eşitliğinin olmadığı durumda, sistemde öncelikle varolan emrin oranı işlem oranıdır. Aynı fiyatlı/oranlı emirlerde zaman önceliği uygulanır. Piyasa'da bir alım veya bir satım emriyle birden fazla karşıt emri aynı anda karşılamak mümkündür. 1.7 EMİRLERİN GERÇEKLEŞTİĞİNİN BİLDİRİMİ Piyasa'da işlem yapan banka ve aracı kurumlar işlem sırasmda birbirini bilmezler. Telefonla iletilen ve aktif olarak yapılan işlemlerde işlemin teyidi ve karşı tarafi üyeye telefonda anında bildirilir ve işleme ait sözleşme dökümü her iki üyeye de en kısa sürede fakslanır. (Sözleşme Dökümü örneği EK-1 'dedir.) Repo-ters repo işlemlerine ait bütün kayıtlar Borsa bünyesinde tutulmakta, Sermaye Piyasası Kurulu'nun 31.07.1992 tarih ve 21301 sayılı Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayınlanan Seri: No:7 " Menkul Kıymetlerin Geri Alma veya Satma Taahhüdü ile Alım Satımı Hakkında Tebliğ" hükümleri uyarınca taraflara teyit formu gönderilmemektedir. Üye merkez ofisi veya Borsa binasındaki üye ofisindeki terminaller kanalıyla yapılan işlemlere ilişkin bilgiler ve dökümler üye tarafından sistemden alınır. 1.8 TEŞEKKÜL EDEN FİYATLARIN İLANI İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Tahvil ve Bono Piyasası Yönetmeliği'nin 20. Maddesine istinaden Piyasada yapılan işlemler sonucunda kayda alman fiyatlar ve oranlar izleyen işgünü Borsa bülteninde ilan edilir. Bültenlerde, seansta menkul kıymet ve repo ters repo vadesi bazında kayda alman en düşük, en yüksek ve ağırlıklı ortalama fiyat, basit ve bileşik faizle getiri, işlem hacimleri ve sözleşme sayılan yer alır. 1.9 YETKİ SEİYELERİ Tahvil ve Bono Piyasası'nda işlem yapmaya yetkili kuruluşların temsilcileri yetki seviyelerine bağlı olarak "yönetici temsilci" ve "temsilci" olmak üzere ikiye aynlır. Yönetici temsilci, o firma ile ilgili her pazarda/her menkul kıymette işlem yapma ve izleme, diğer işlemciler tarafından girilen emirleri onaylama ve izleme, tüm işlemleri iptal etme, tüm işlemleri düzeltme, pozisyon takip etme ve işlemcilerin yetki seviyelerini belirleme yetkisine sahiptir. Temsilci ise o firma ile ilgili kendisine işlem yapma yetkisi verilen pazarda/menkul kıymette emir girme, kendisi tarafından girilmiş olan emirleri düzeltme, iptal etme ve izleme yetkisine sahiptir. Başlangıç olarak tüm kullanıcılar "yetkili temsilci" olarak belirlenmiştir. Yetki seviyelerinin aynştınlması aracı kuruluşun talebine bağlıdır. Aracı kuruluş tarafından belirlenen yetkili yönetici ve temsilciler Borsa tarafından sistemde tanımlanır. Yetki seviyelerinin aynştınfmasma ilişkin başlangıç tarihi Borsa Başkanı tarafından belirlenir. 3
1.10 TEK ÜYENİN TARAF OLDUĞU İŞLEMLER Tahvil ve Bono Piyasası'nda aracı kuruluş tarafından kendi portföyüne, yatırım fonu/yatırım ortaklığı hesabına veya müşterileri hesabma iletilen emirlerin yine aynı kuruluş tarafından karşılanması ile ilgili bekleme süresi 30 saniyedir. Emri ileten aracı kuruluş, iletilen emir başka bir aracı kuruluş tarafından karşılanmadığı takdirde söz konusu emre karşıt emir girerek işlemi gerçekleştirebilir. Ancak, emir ekranda göründükten sonra 30 saniye (yaran dakika) geçmeden aracı kuruluş karşıt emrini Borsa'ya iletemez. 2 İŞLEMLERİN İPTALİ Üye hatası sonucunda gerçekleşen işlemler prensip olarak iptal edilmez. Ancak alıcı ve satıcı üyeler tarafından yazılı olarak onaylanan ve Borsa tarafından kabul edilebilir bir gerekçeye dayanan iptal talepleri değerlendirilerek gerçekleşen bir işlem iptal edilebilir. 2.1 EKSPER HATASI SONUCU GERÇEKLEŞEN İŞLEMLERE İTİRAZLARIN DEĞERLENDİRİLME E SONUÇLANDIRILMASINDA UYGULANACAK ESASLAR 2.2 Genel Esaslar 1. Piyasa'da gerçekleşen işlemlere ait gönderilen teyit formları üye tarafından çok dikkatli bir şekilde incelenir. Hatalı işlemlere itiraz süresi, işlem teyit fakslarının üyeye iletilmesinden itibaren 15 dakikadır. Üyeler itirazlarını Tahvil ve Bono Piyasası Müdürlüğü'ne yukarıda belirtilen süre içerisinde telefonla iletmelerini takiben en geç 15 dakika içinde yazılı olarak da fakslarlar. Yapılan itirazlar Hatalı İşlem Komitesi tarafından değerlendirilir. 2. Üyelerin iletişim araçlarında meydana gelen teknik arızalar veya bildirimi yapılmayan değişiklikler (faks numarası... v.b.) itirazlarda dikkate alınmaz. 3. Üye temsilcileri tarafından Tahvil ve Bono Piyasası'na iletilen emirler piyasa eksperi tarafından tekrar edilip üye temsilcisinin onayı alındıktan sonra sisteme girilmektedir., Eksper tarafından yapılan tekrarda herhangi bir hata yapılmış ise üye temsilcilerinin anında düzeltmeleri gerekmektedir. Aksi takdirde, yanlış yapılmış tekrarın üye temsilcisi tarafından onaylanması söz konusu olur ve işleme itiraz kabul edilmeyerek işlem geçerli sayılır. Yukanda belirtilen eksper tekrarı işlemlerin yoğunluğu nedeniyle yapılamadığı takdirde, üye temsilcisinin ilettiği emir geçerli olup itirazın değerlendirilmesinde esas olarak alınır. 4. İşlemin sadece eksper hatası sonucu gerçekleşmiş olması esastır. Bunun tespitinde telefon kayıtlan ile Borsa bilgisayar sistemindeki bilgiler esas alınır. 5. İtirazm geçerli bulunması lıalinde işlem iptal edilerek, bu durum taraflara teyid edilir. Üyenin/üyelerin hatalı işlemin Komite tarafından sonuçlandınlmasım istemeleri halinde 4
Komite, hakkaniyet ve piyasa kuralları çerçevesinde ilgili kuruluşlar ile koordineli olarak telafi edici işlemi sonuçlandım. 6. Üyenin/üyelerin alman karara itiraz hakkı saklı olup, itirazlar işlem iptalini takiben en geç 1 iş günü içinde Borsa Başkanlığı'na yazılı olarak yapılır. 7. Eksper hatası nedeniyle farklı üye adına gerçekleştirilmiş işlemler için Komite tarafından telafi edici işlem yapılmaz, sadece üye kodu değişikliği yapılarak işlem sonuçlandırılır. 2.2.1 Hatalı İşlem Komitesinin Çalışma Yöntemi 1. Tahvil ve Bono Piyasası Müdürlüğü'ne telefonla yapılan ve faksla teyidi alınan itirazm Komite tarafından kabulü halinde işlem iptal edilir. 2. Komite, iptal edilen işlemi değerlendirerek telafi edebilecek işleme/lere karar verir. 3. Bu işlemlerin öncelikle Tahvil ve Bono Piyasası'nda söz konusu üye/ler adına Komite tarafından aynı gün valörlü işlemlerin gerçekleştirilme saatleri içerisinde yaptırılmasına çalışılır. Emirler eksper tarafından sisteme girilir ve alım-satım işlemleri gerçekleştirilir. Aynı gün valörlü işlemlerin gerçekleştirilme saatinden sonra yapılacak telafi edici işlemlerde, 14:00 sonrası aynı gün valörlü yatırım fonu işlemlerindeki esaslar uygulanır. 2.2.2 Mağduriyetin Oluşması Mağduriyet, eksper hatası sonucu yanlış olarak gerçekleşen işlemin iptal edilerek, Komite tarafından yukarıda belirtilen esaslar doğrultusunda telafi edici işlemin yapılması halinde, üyenin iptal edilen işlemindeki koşullar ile Komitenin gerçekleştirdiği işlem/işlemlerin koşullan arasmda varsa, üye aleyhine oluşan farktır. Telafi edici işlemin Komite tarafından sonuçlandınlmasını istemeyen üye, herhangi bir mağduriyet ve hak iddiasında bulunamaz. 2.2.3 Tazmin Edilecek Tutar erilmiş emirdeki koşullarla, daha sonra gerçekleşen telafi edici işlem/lerdeki koşullar arasında varsa üye aleyhine oluşmuş olan fark yani mağduriyet miktan tazmine konu tutarın bazmı oluşturur. Ancak, işlem başma her bir üyeye ödenecek tutar her durumda 100 YTL'yi geçemez. Mağduriyet tutan 100 YTL'yi aştığı takdirde konu olay bazında Borsa Yönetim Kurulu'nca değerlendirilir. Tazmine konu tutar ancak üyenin Borsa'ya ibraname vermesinden sonra kendisine ödenir. Ödemeler üyelerin T. İş Bankası A.Ş. Borsa Şubesi nezdindeki hesaplarına yapılır. 5
3 PİYASA İZLEME BİLGİLERİ Otomatik Alım Satım Sisteminde Yer Alan Bilgiler eri Yayınma Dahil Olan Bilgiler Alan Adı Açıklama eri Dağıtım alör 1 İlgili satırdaki emirlerin valörü- Repo işlemlerinde başlangıç valörü alör 2 İlgili satırdaki repo emirlerinin bitiş valörü Tanım Menkul kıymetin tanımı. KG/Repo Süresi Alış Derinliği (Toplam) Alış Derinliği Alış /Repo Kesin alım-satım işlemlerinde vadeye kalan gün sayısı, repo işlemlerinde repo süresi. İlgili menkul kıymet / vadede ilgili valör tarihi için bekleyen tüm alım emirlerinin toplam miktarı İlgili menkul kıymet / vadede ilgili valör tarihi için bekleyen en iyi fiyat/oranlı alım emrinin/emirlerinin toplam miktan İlgili menkul kıymette ilgili valör tarihi için bekleyen en iyi alış emrinin fiyatı/repo emirlerinde oram. Alış Getirişi Alış emrinin getirişi (KES Pazarı emirleri için ) Satış Getirişi Satış emrinin getirişi (KES Pazarı emirleri için) Satış/Ters Repo Satış Derinliği Satış Derinliği (Toplam) Son Getiri Son Fiyat/Oran Değişim Yüzde Değişim Son İşlem Miktan Son İşlem Tutarı Reel Faiz En Yüksek Fiyat/Oran En Düşük Fiyat/Oran İlgili menkul kıymette ilgili valör tarihi için bekleyen en iyi satış emrinin fiyatı/ters repo emirlerinde oram. İlgili menkul kıymet / vadede ilgili valör tarihi için bekleyen en iyi fiyat/oranlı satım emrinin/emirlerinin toplam miktan İlgili menkul kıymet / vadede ilgili valör tarihi için bekleyen tüm satım emirlerinin toplam miktan İlgili valör tarihi için gerçekleşen son işlemin getirişi ( KES Pazan işlemleri için) İlgili valör tarihi için gerçekleşen son işlemin fiyatı. Repo işlemlerinde oran. KES'te en son gerçekleşen işlemin basit getirişinin, bir önceki işlem gününün ağırlıklı ortalama basit getirişine göre net değişimi KES'te en son gerçekleşen işlemin bileşik getirişinin bir önceki işlem gününün ağırlıklı ortalama bileşik getirişine göre % değişimi İlgili valör tarihi için gerçekleşen son işlemin miktan İlgili valör tarihi için gerçekleşen son işlemin YTL tutan (KES işlemleri için FiyatxMiktar) Özellik arzeden belirli menkul kıymetler için (TÜFE..) enflasyondan anndınlmış yıllık reel getiri. İlgili valör tarihi için gün içerisinde gerçekleşen en yüksek Fiyat/repo işlemleri için oran. İlgili valör tarihi için gün içerisinde gerçekleşen en düşük Fiyat/repo işlemleri için oran. 6
En Yüksek Getiri En Düşük Getiri Ağırlıklı Ort. Getiri Ağr. Ort. Fiyat/Oran Bileşik Getiri Önceki Ağırlıklı Ort. Bileşik Getiri Ağırlıklı Ort. Bileşik Getiri Bugünkü Miktar Bugünkü İşlem Hacmi İşlem Sayısı Toplam Emir Sayısı Açık Emir Sayısı Birikimli Miktar Birikimli İşlem Hacmi Alış Emri Sayısı Satış Emri Sayısı Igili valör tarihi için gün içerisinde gerçekleşen en yüksek getiri (KES Pazarı işlemleri için) lgili valör tarihi için gün içerisinde gerçekleşen en düşük getiri (KES Pazarı işlemleri için ) lgili valör tarihi için gün içinde gerçekleşen işlemlerin ağırlıklı ortalama getirişi. (KES Pazarı işlemleri için) lgili valör tarihi için gün içinde gerçekleşen işlemlerin ağırlıklı ortalama fiyatı/repo işlemlerinde oran. lgili valör tarihi için gerçekleşen son işlemin bileşik getirişi. (KES Pazarı işlemleri için) Bir önceki işlem gününde gerçekleşen (eğer varsa) son işlemin getirişi İlgili valör tarihi için gün içinde gerçekleşen işlemlerin ağırlıklı Ortalama bileşik getirişi. İlgili menkul kıymette ilgili valör tarihi için gün içinde gerçekleşen toplam işlem miktan. İlgili menkul kıymette/ilgili valör tarihi için gün içinde gerçekleşen YTL işlem hacmi tutan. İlgili menkul kıymette ilgili valör tarihi için gerçekleşen işlem adedi İlgili menkul kıymette ilgili valör tarihi için verilen toplam emir sayısı İlgili menkul kıymette ilgili valör tarihi için bekleyen açık emirlerin toplam adedi Kıymetin işlem görmeye başladığı tarihten itibaren gerçekleşen toplam işlem miktan. Kıymetin işlem görmeye başladığı tarihten itibaren gerçekleşen toplam YTL işlem hacmi tutan. İlgili menkul kıymette ilgili valör tarihi için bekleyen alım Emirlerinin toplam adedi İlgili menkul kıymette ilgili valör tarihi için bekleyen satım Emirlerinin toplam adedi Önceki Seans Bir önceki işlem günü tarihi. Önceki Getiri Bir önceki işlem gününde gerçekleşen son işlemin getirişi. Önceki Fiyat Bir önceki işlem gününde gerçekleşen son işlemin fiyatı. Önceki Ort. Getiri Bir önceki işlem gününde gerçekleşen (eğer varsa) işlemlerin ağırlıklı ortalama getirişi. Önceki Ort. Fiyat Bir önceki işlem gününde gerçekleşen ağırlıklı ortalama fiyat Son İşlem Saati Gerçekleşen son işlemin saati Saat:Dakika:Saniye Seans İlgili menkul kıymette işlemlerin gerçekleştiği seans. Menkul kıymetin işlem gördüğü pazar. İlgili satırdaki menkul Pazar kıymette/vadede bulunan en iyi alım/satım emirlerinin geçerli olduğu pazar. Tür,Estrüman Menkul kıymetin türü. (Devlet tahvili, hazine bonosu grup Kodu S, Repo gibi..) İtibari Değer Kıymetin birim nominal değerleme tutan (100 YTL) Durum Menkul kıymetin geçerlilik durumu. A:aktif,D: durdurulmuş Notlar İlgili menkul kıymetin tanımına ait özel bir not açıklaması 7
Enflasyon Katsayısı Kupon Faizi İşlemiş Faiz* Son işlem Temiz Fiyat* Alış Temiz Fiyat* Satış Temiz Fiyat* Özellik arzeden belirli menkul kıymetler için (TÜFE..) fiyat Hesaplamasında kullanılan enflasyon katsayısı. Kuponlu menkul kıymetlerde ödenecek ilk kupon faizi (%, dönemsel) Kupon faizinin son kupon ödeme tarihinden valör tarihine kadar geçen giin için fiyat kotasyonu verilirken esas alman birim nominale karşılık gelen tutar İlgili valör tarihi için gerçekleşen son işlemin fiyatından işlemiş faizin çıkarılması suretiyle hesaplanan fiyat İlgili menkul kıymette, ilgili valör tarihi için bekleyen en iyi alış emrinin temiz fiyatı İlgili menkul kıymette, ilgili valör tarihi için bekleyen en iyi satış emrinin temiz fiyatı 4 PAZARLARIN İŞLEYİŞİ 4.1 KESİN ALIM SATIM PAZARI 4.1.1 Amaç Sabit getirili menkul kıymetlerin şeffaf ve rekabete açık bir ortamda işlem görmelerini sağlayarak bu menkul kıymetlerin likiditesini artırmak, enformasyon akışım hızlandırmak amacıyla kurulmuştur. 4.1.2 Pazarın İşleyişi Sabit getirili menkul kıymetlerin aynı gün veya ileri valörlü olarak doğrudan alım/doğrudan satım işlemlerinin yapıldığı pazardır. Kabul edilebilir en az ve en fazla ileri valör tarihi menkul kıymet türü bazmda Borsa Yönetim Kurulu tarafından belirlenir. Üye kodu piyasa ekranlarında ve sorgu ekranlarında gösterilmez, îşlem gerçekleştiren taraflara, işlem gerçekleşmesini takiben, işlem bilgileri ile birlikte karşı üye bilgisi de verilir. Üye merkez ofislerinde müşteri bazında emir girme ve yine müşteri bazmda borç-alacak takibi yapılabilir. Bu tip işlemlerde adına işlem yapılacak müşteri hesap kodları ile müşteri kimlik bilgileri işlemlere başlanmasından en az bir gün önce Tahvil ve Bono Piyasası Müdürlüğü'ne iletilmelidir. En iyi alım/satım emirleri ve son işleme ait fiyat/oran/nominal tutar bilgileri piyasa ekranlarında eşanlı olarak gösterilir. Eşanlı olarak piyasa bazında, emir bazmda ve işlem bazmda sorgulama yapılır ve pozisyon bilgisi almabilir. Pazar izleme ekranlarından en iyi talep ve teklifler ile birlikte emir ve fiyat bazmda derinlik bilgisine de ulaşılabilir. Yönetim Kurulu tarafından belirlenen menkul kıymetlerde emir büyüklüğü bazmda Küçük Emirler veya Normal Emirler Pazar'mda işlem yapılır. 4.1.3 Bu Pazarda İşlem Görecek Menkul Kıymetler Pazar'da Yeni Türk Lirası ve döviz ödemeli Devlet İç Borçlanma Senetleri, Gelir Ortaklığı Senetleri, Gayrimenkul Sertifikaları ile Borsa kotunda bulunan Özel Sektör Tahvilleri işlem görür. 8
4.1.4 Emir Tipleri Limitli Emir: Limitli emirler fiyat/oran ve nominal tutar belirtilerek, minimum emir büyüklüğünün katlan şeklinde verilir. Emrin gerçekleşmeden kalan kısmı pasif olarak bekler. Piyasa Emri: Bu tür emirlerde fiyat/oran belirtilmez. Minimum emir büyüklüğünün katlan şeklinde verilen emir pasif emirlerle kısmi veya tamamen karşılaşır, enirin gerçekleşmeden kalan kısmı iptal edilir. 4.1.4.1 Özel Koşullu Emirler Yukarıdaki emir tipleri ile birlikte kullanılmak üzere aşağıdaki özel koşullu emirler de verilebilir. Kalam İptal Et Emri: Kısmen gerçekleşme koşulu ile verilen aktif emir tipidir. Emir girildiği anda bekleyen karşıt emirler ile eşleşir, gerçekleşmeyen kısmı otomatik olarak iptal edilir. "Limitli Emir" veya "Piyasa Emri" şeklinde verilebilir. Gerçekleşmezse İptal Et Emri: Tamamı gerçekleşme koşulu ile verilen aktif emir tipidir. Emir girilir girilmez bu koşul sağlanmadığı takdirde iptal edilir. "Limitli Emir" veya "Piyasa Emri" şeklinde verilebilir. 4.1.5 Emir Geçerlilik Süreleri Emirler verildikleri gün itibanyla geçerlidir. Aynı gün valörlü tüm emirler gerçekleşmediği takdirde saat 14:00'da, ileri valörlü olanlar Pazar kapanış saatinde iptal edilir. 4.1.6 Emir Büyüklükleri Emirler işleme konu menkul kıymetin nominal değerleri itibanyla minimum emir büyüklüğü ve katları şeklinde iletilir. Yürürlükteki minimum ve maksimum emir büyüklükleri aşağıdaki gibidir: Küçük Maksimum Normal Emirler P. Emirler P. Emir B. (nominal) (nominal) (nominal) YTL Ödemeli DİBS 100 Bin YTL. 1000 YTL. 10 Milyon YTL. Döviz Ödemeli DİBS 10000 USD veya 10000 EUR Özel Sektör Tahvili 1000 YTL 100 Bin YTL. Döviz Ödemeli GOS 1000 USD veya 1000 EUR YTL Ödemeli GOS 100 Bin YTL. 10 Milyon YTL. 4.1.7 alör Pazar'da emirler aynı gün veya ileri valörlü olabilir. Pazar'da yapılacak devlet tahvili ve hazine bonosu işlemlerinde valör süresi en fazla 90 gün olup, işlem gören diğer menkul kıymetlerde valör süresi en fazla 7 gündür. 4.1.8 Fiyat Tabanı Alım satım emirleri menkul kıymetlerin ihraç edildiği para birimleri doğrultusunda aşağıda gösterilen fiyat tabanlan esas alınarak iletilir. 9
Menkul Kıymet Türü YTL Ödemeli DİBS YTL Ödemeli Özel Sektör Tahvili YTL Ödemeli GOS Döviz Ödemeli DİBS Döviz Ödemeli Özel Sektör Tahvili Döviz Ödemeli GOS Fiyat Tabanı 100 YTL 100 YTL 100 YTL 100 USD/100 EUR 100 USD/100 EUR 100 USD/100 EUR 4.1.9 Fiyat ve Oran Adımları Pazar'da emirler sadece fiyat veya sadece oran ya da hem fiyat hem de oran üzerinden iletilebilmektedir. Sadece oran üzerinden iletilen emirlerde % 0.01 'lik oran adımı uygulanır. îskontolu menkul kıymetlerde emirler oran üzerinden iletilir. 4.1.10 Emir Değişikliği Piyasa'ya iletilen emirlerden karşılanmamış olanlar ile kısmen karşılanmış emirlerin karşılanmadan kalan kısımları değiştirilebilir. Emrin fiyat/oranındaki değişiklik, nominal tutarındaki artış ve işlem hesap sahibinin değişimi zaman önceliğinin kaybedilmesine neden olurken, temsilci referansı ile nominal tutarın azaltılması emrin önceliğinin kaybedilmesi sonucunu doğurmaz. 4.1.11 Emir İptali Piyasa'ya iletilen emirlerden karşılanmamış olanlar iptal edilebilir. 4.1.12 Emir Eşleşme Kuralları Pazar'da emirler "çok fiyat-sürekli müzayede" yöntemiyle eşleşmektedir. Kesin Alım-Satım Pazar'ında iki karşıt emrin eşleşmesi, alımda en yüksek fiyatlı, satımda en düşük fiyatlı emirlere öncelik verilerek sağlanır. Aynı fiyatlı emirlerde zaman önceliği uygulanır. 4.1.13 Döviz Ödemeli Devlet tç Borçlanma Senetleri İşlemlerine İlişkin Özel Hükümler 4.1.13.1 İşlem alörü Döviz ödemeli devlet iç borçlanma senetlerinin alım satım işlemleri en az üç işgünü en fazla doksan gün valörle yapılabilir. 4.1.13.2 Para Birimi Döviz ödemeli tahvillere ait alım-satım emirleri menkul kıymetin ihraç edildiği döviz cinsi üzerinden verilir. Dolar cinsinden ihraç edilen tahvillerde emirler 100 Amerikan Dolan, Euro cinsinden ihraç edileiı tahvillerde 100 Euro üzerinden fiyatlandınlır. 10
4.1.13.3 Piyasa Dışı İşlemler Borsa üyesi aracı kuruluşların T.C. Merkez Bankası ve müşteri ile gerçekleştirdikleri işlemler dışındaki kendi aralarında yapılan döviz ödemeli tahvillere ait tüm kesin alım satım işlemlerini Tahvil ve Bono Piyasası'nda gerçekleştirmeleri zorunludur. 4.1.14 Gayrimenkul Sertifikalarının İşlemlerine İlişkin Özel Hükümler 4.1.14.1 Baz Fiyat Tahvil ve Bono Piyasası'nda işlem gören tahvil ve bonolardan farklı olarak Gayrimenkul Sertifikalan Pazan'nda işlem görecek sertifikalar için baz fiyat tespit edilir. Baz fiyat, gayrimenkul sertifikasının en son işlem gününde gerçekleşen işlemlerin ağırlıklı ortalama fiyatıdır. Baz fiyat tespitinde kendinden kendine işlemler gözönüne alınmaz. Baz fiyat teşkil edecek işlem gerçekleşmemesi durumunda ise, bir önceki baz fiyat esas alınır. 4.1.14.2 Fiyat Aralığı Tahvil ve Bono Piyasası'nda işlem gören tahvil ve bonolardan farklı olarak, Gayrimenkul Sertifikalan Pazan'na iletilecek emirlerin fiyatlarında alt ve üst fiyat limiti uygulaması yapılır. Buna göre Yönetim Kurulu Gayrimenkul Sertifikalan Pazan'nda uygulanacak fiyat aralığım, baz fiyatın ±%5'i olarak belirlemiştir. Gerektiğinde Borsa Yönetim Kurulu karan ile fiyat aralığı değiştirilebilir. 4.1.14.3 Fiyat Adımı Tahvil ve Bono Piyasası'nda işlem gören tahvil ve bonolardan farklı olarak Gayrimenkul Sertifikalan Pazan'na iletilen emirlerde fiyat adımı uygulanır. Fiyat adımı, her sertifika için bir defada gerçekleşebilecek en küçük fiyat değişimidir. Fiyat adımlan Borsa Yönetim Kurulu'nca belirlenir ve ilan edilir. 4.1.14.4 Sertifika Tanımı Gayrimenkul Sertifikalan Pazan'nda işlem gören sertifikalar; Asli edim bitiş tarihi Sertifikaya konu proje kodu İhraççı kodu ile tanımlanır. 4.2 REPO TERS REPO PAZARI 4.2.1 Amaç Sabit getirili menkul kıymetlerin geri alım vaadi ile satım ve geri satım vaadi ile alımını organize piyasa koşullan içinde güvenli bir şekilde gerçekleştirmek amacıyla açılmıştır. 4.2.2 Pazarın İşleyişi Bu pazarda devlet tahvilleri ile hazine bonolarının geri alım vaadi ile satım ve geri satım vaadi ile alım işlemleri yapılır. Üye kodu piyasa ekranlarında ve sorgu ekranlarında gösterilmez. İşlem gerçekleştiren taraflara, işlem gerçekleşmesini takiben, işlem bilgileri ile birlikte karşı üye bilgisi de verilir. 11
Pazar'da aynı gün ve ileri başlangıç valörlü işlemler yapılabilir. Tutar, repo oranı, başlangıç ve bitiş valörleri ile işlem yapılmak istenen menkul kıymet cinsi (repo işlemleri için teslim edilecek, ters repo işlemleri için teslim alınacak) belirtilerek iletilen repo ve ters repo emirleri oran ve zaman önceliğine göre sistemde sıraya konulur. Repo emirleri arasında en yüksek, ters repo emirleri arasında en düşük oranlı olanlar önceliklidir. İşlem gerçekleştikten sonra repo yapan taraf emir girişi sırasında belirttiği koda ait menkul kıymetlerden en fazla beş değişik vadede olmak üzere bildirimini yapar. Bu bildirim sırasında, Borsa tarafından her gün ilan edilen fiyatlar üzerinden, toplam tutan repo işleminin anapara ve faiz tutarının belli bir yüzdesinden az olmamak kaydıyla uygun nitelikteki menkul kıymetler bildirilir. Bu yüzde şu an için %97 olup faiz oranlarındaki dalgalanmalara bağlı olarak gün içinde değiştirilebilir. Bildirilen menkul kıymetler başlangıç valöründe Takasbank'a teslim edilerek takas yükümlülüğü yerine getirilir. Bu menkul kıymetler ters repo yapan üye adına bitiş valörüne kadar bloke saklamada tutulur. Bu menkul kıymetler ilk repo/ters repo işleminin vadesi içinde kalmak koşuluyla ters repo yapan üye tarafından başka repo işlemlerinde kullanılabilir. En iyi repo/ters repo emirleri ve gerçekleşen son işleme ait oran/tutar bilgileri piyasa ekranlarında eşanlı olarak gösterilir. Eşanlı olarak, emir bazında ve gerçekleşen işlem bazında sorgulama yapılır ve pozisyon bilgisi alınır. Pazar izleme ekranlarından en iyi talep ve teklifler ile birlikte emir ve fiyat bazında derinlik bilgisine de ulaşılabilir. Yönetim Kurulu tarafından belirlenen menkul kıymetlerde emir büyüklüğü bazında Küçük Emirler veya Normal Emirler Pazar'ında işlem yapılır. 4.2.3 Bu Pazarda İşlem Görecek Menkul Kıymetler Bu pazarda özelliklerine göre gruplandınlmış menkul kıymetler üzerinde işlem yapılır. Emir girişi sırasında repo karşılığı teslim edilmek istenen ya da ters repo işlemi karşılığı teslim alınmak istenen menkul kıymet grubu belirtilir ancak menkul kıymet belirtme imkanı yoktur. İlk aşamada bu menkul kıymet grupları ve içerecekleri menkul kıymetler aşağıdaki gibi belirlenmiştir: S: YTL ödemeli devlet iç borçlanma senetleri K: Döviz ödemeli devlet iç borçlanma senetleri Yönetim Kurulu bu grupların sayısını ve gruba dahil edilen menkul kıymetlerin özelliklerini değiştirebilir. 4.2.4 Emir Tipleri Limitli Emir: Bu tür emirler oran ve repo tutan belirtilerek, minimum emir büyüklüğünün katlan şeklinde verilir. Emrin gerçekleşmeden kalan kısmı pasif olarak bekler. Piyasa Emri: Bu tür emirlerde oran belirtilmez. Minimum emir büyüklüğünün katlan şeklinde verilen emir pasif emirlerle kısmi veya tamamen karşılaşır, emrin gerçekleşmeden kalan kısmı iptal edilir. 12
4.2.4.1 Özel Koşullu Emirler Yukarıdaki emir tipleri ile birlikte kullanılmak üzere aşağıdaki özel koşullu emirler de verilebilir. Kalanı İptal Et Emri: Kısmen gerçekleşme koşulu ile verilen aktif emir tipidir. Emir girildiği anda bekleyen karşıt emirler ile eşleşir, gerçekleşmeyen kısmı otomatik olarak iptal edilir. "Limitli Emir" veya "Piyasa Emri" şeklinde verilebilir. Gerçekleşmezse İptal Et Emri: Tamamen gerçekleşme koşulu ile verilen aktif emir tipidir. Emir girilir girilmez bu koşul sağlanmadığı takdirde iptal edilir. "Limitli Emir" veya "Piyasa Emri" şeklinde verilebilir. 4.2.4.2 Emir Geçerlilik Sûreleri Emirler verildikleri gün itibanyla geçerlidir. Aynı gün valörlü tüm emirler gerçekleşmediği takdirde saat 14:00'da, ileri valörlü olanlar Pazar kapanış saatinde iptal edilir. 4.2.5 Emir Büyüklükleri Emirler minimum emir büyüklüğü ve katlan şeklinde iletilir. Yürürlükteki minimum ve maksimum emir büyüklükleri aşağıdaki gibidir: Normal Emirler P. Küçük Emirler P. Maksimum Emir B. 500 Bin YTL. 1000 YTL. 10 Milyon YTL. 4.2.6 alör Pazarda 7 güne kadar ileri başlangıç valörlü emir iletilebilir. Repo bitiş valörü için herhangi bir kısıtlama yoktur. 4.2.7 Oran Adımı Pazara iletilen emirlerde %0.05' lik oran adımı uygulanır. 4.2.8 Emirlerin Değiştirilmesi Piyasa'ya iletilen emirlerden karşılanmamış olanlar ile kısmen karşılanmış emirlerin karşılanmadan kalan kısımlan değiştirilebilir. Emrin oranındaki değişiklik, repo tutamdaki artış ve işlem hesap sahibinin değişimi zaman önceliğinin kaybedilmesine neden olurken, temsilci referansı ile repo tutarının azaltılması emrin önceliğinin kaybedilmesi sonucunu doğurmaz. 4.2.9 Emir İptali Piyasa'ya iletilen emirlerden karşılanmamış olanlar iptal edilebilir. 4.2.10 Emirlerin Eşleşme Kuralları Pazar'da işlemler çok fiyat sürekli müzayede yöntemine göre gerçekleştirilir. Buna göre repo emirleri aynı ya da daha düşük oranlı ters repo emirleri ile, ters repo emirleri ise aynı ya da daha yüksek oranlı repo emirleri ile eşleştirilir. 13
Pazara iletilen emirler oran ve zaman önceliğine göre işleme konur. Buna göre repo emirlerinde en yüksek, ters repo emirlerinde ise en düşük oranlı emirlerin önceliği vardır. Aynı oranlı emirlerde ise zaman önceliği uygulanır. 5 YATIRIM FONLARI E YATIRIM ORTAKLIKLARININ İŞLEMLERİNE İLİŞKİN ESASLAR 5.1 GENEL ESASLAR Seri I, No:4 sayılı Sermaye Piyasası Kurulu Tebliğinin Bölüm:III, Madde: 18 (e) şıkkı gereğince Yatırım Ortaklıklarının, Seri II, No: 10 sayılı Sermaye Piyasası Kurulu Tebliğinin Bölüm:I, Madde:41 (c) şıkkı gereğince Yatırım Fonlarının, Borsada işlem gören varlıkları fon portföyüne alımları ve fon portföyünden satımlarının Borsa kanalıyla yapılması zorunluluğu getirilmiş ve ayrıca Yatırım Fonlarının Borsamız Tahvil ve Bono Piyasası'ndan aynı gün valörü ile aynı gün valörlü işlem saatleri dışında fon portföyüne alım ve fon portföyünden satım yapmalarına imkan sağlanmıştır. Hisse senedi dışındaki menkul kıymetler üzerinde yapılan fon ve ortaklık işlemlerinde, "Tahvil ve Bono Piyasası" işlemlerinde uygulanan kurallara ek olarak aşağıdaki kurallar esas alınır: 1. Yatırım ortaklığı veya yatırım fonu portföyüne alım veya satım emirlerini Tahvil ve Bono Piyasası'nda işlem yapmaya yetkili bir kuruluşun yetkili elemanları Borsa'ya iletir. Emir verilirken, emrin hangi yatırım ortaklığı veya yatırım fonu için olduğu mutlaka belirtilir. Bu emirleri verirken. Borsa tarafından her bir yatırım fonu ve ortaklığı için geliştirilen standart kodlar kullanılır. Yetkili aracı kuruluşların aynı anda sadece tek bir yatırım fonu ve ortaklığı adma emir iletmesi gerektiğinden tek bir işlemle birden fazla fon/ortaklık adına işlem yapılması mümkün değildir. 2. Yatırım ortaklığı veya yatırım fonu portföyünden satış yapılıyorsa, önce satış emri Borsa'ya iletilir ve sisteme girilir. Yatırım ortaklığı veya yatıran fonu portföyüne alım yapılıyorsa önce alım emri Borsa'ya iletilir. 3. Emri ileten yetkili kuruluş (örneğin fon yöneticisi Banka), başka bir alıcı veya satıcı çıkmadığı takdirde söz konusu menkul kıymeti kendisi alabilir veya satabilir. Ancak, emir ekranda göründükten sonra 30 saniye (yarım dakika) geçmeden, yetkili kuruluş karşıt emrini Borsa'ya iletemez. 4. Gerçekleşen yatırım fonu işlemlerinde yapılan fon kodu hatalarına ilişkin düzeltme talebi Tahvil ve Bono Piyasası Müdürlüğü'ne yazılı olarak iletilir. Müdürlüğün değerlendirmesi sonucunda geçerli sebebe dayanan değişiklik talepleri kabul edilerek gerekli düzeltme Tahvil ve Bono Piyasası Müdürlüğünce yapılır. 5. İşlem aynı yetkili üye ile gerçekleştiği takdirde, alım-satım aynı üye tarafından yapılmış olacağından takas gerekmeyecektir. Aksi takdirde, normal prosedüre uygun şekilde takas yapılır. 14
6. Yatırım fonu veya ortaklığı adına yapılan ters repo işlemlerinde işleme konu menkul kıymetler, işlemin bitiş valörüne kadar işlemi gerçekleştiren üye yerine yatırım fonu veya ortaklığı adına saklanacaktır. Bu kıymetler üzerinde üyelerin kendi adlarına işlem yapmaları mümkün değildir. 7. Üyelerin Tahvil ve Bono Piyasası'nda adına işlem yapacakları yatırım fonu ve yatırım ortaklıkları Borsa işlem kodlarım bildirmeleri; bu bildirimlerinde daha sonra meydan gelebilecek değişiklikleri de yine yazılı olarak yatırım fonu ya da ortaklık adına işlemlere başlamadan en az bir gün önce Tahvil ve Bono Piyasası Müdürlüğü'ne iletmeleri gerekir. 5.2 14.00-17.00 ARASINDA YAPILAN AYNI GÜN ALÖRLÜ YATIRIM FONU İŞLEMLERİNE İLİŞKİN ESASLAR: 1) Yetkili aracı kuruluş, 14.00-17.00 saatleri arasmda yatırım fonları için verdiği emirlerde de önce fon emrini iletir. Emri ileten yetkili kuruluş, başka bir alıcı veya satıcı çıkmadığı takdirde söz konusu emri kendisi karşılayabilir. Ancak, emrin ekranda görünmesinden itibaren 30 saniye (yarım dakika) geçmeden yetkili kuruluş karşıt emrini Borsa'ya iletemez. 2) İşlemler, her Pazar'da saat 14.00'a kadar oluşan repo ters repo işlemlerinde ağırlıklı ortalama orandan kesin alım satım işlemlerinde ise ağırlıklı ortalama fiyata tekabül eden orandan veya fon lehine olması durumunda menkul kıymet alım/ters repo emirlerinde ağırlıklı ortalama oranın üzerinde, menkul kıymet satım/repo emirlerinde ağırlıklı ortalama oranın altında gerçekleştirilebilir. Ancak, söz konusu menkul kıymet veya vadede o gün itibariyle Borsa'da herhangi bir işlem olmamışsa yetkili aracı kuruluş kendi oranını bildirir. 3) Fonu yöneten kuruluş dışındaki kuruluşlar da ekranda varolan fon emirlerini karşılayabilirler. Ancak, 14.00-17.00 saatleri arasında gerçekleştirilen aynı gün valörlü fon işlemlerinin takasını yetkili aracı kuruluşlar kendi aralarında Borsa dışında yapmayı peşinen kabul etmiş sayılırlar. 4) Bu işlemler, Borsa tarafından piyasa bazında yayımlanan üye sıralamasında yer almaz. 5)14.00-17.00 saatleri arasında yapılan aynı gün valörlü işlemler üzerinden, piyasa dışında gerçekleştirilen işlemlere uygulanan borsa payı tahsil edilir. Yatırım ortaklıkları adına saat 14.00-17.00 arasmda aynı gün valörlü emir iletilemez. Borsa, Tahvil ve Bono Piyasası'nda yetkili kuruluşların yatırım ortaklıkları ve yatırım fonları adına yaptıkları işlemlere ilişkin işleme taraf kuruluşların, işleme konu menkul kıymetlerin, işlem oran ve fiyatlarının bir listesini haftalık olarak Sermaye Piyasası Kurulu'na gönderir. 15
6 PİYASA YAPICILIĞI SİSTEMİ Hazine Müsteşarlığı tarafından Piyasa Yapıcı olarak belirlenen kuruluşlar İMKB Tahvil ve Bono Piyasası'nda Piyasa'nın işleyiş kuralları çerçevesinde T.C. Hazine Müsteşarlığı tarafından tespit edilen kurallar doğrultusunda, belirlenen ölçüt ihraçlar için, miktar ve açıklık olarak belli koşullan sağlayan alım ve satım emirlerini PY ek koduyla sisteme iletirler. Belirlenen minimum miktar ve açıklık aralığmda girilen emirler en iyi emirler ise piyasa izleme ekranlanna yansıtılır. Aynca, Piyasanın mevcut yaym sayfalan dışında veri dağıtım firmalarının sayfalarında piyasa yapıcılara ait emirler piyasa yapıcı kodu ile ilan edilir. Bu şekilde tüm piyasa katılımcılan ölçüt menkul kıymetlerde piyasa yapıcıların emirlerini görme imkanına sahiptir. 16
EK-1 I.M.K.B TAHİL E BONO PİYASASI KESİN ALIM SATIM PAZARI İŞLEM FORMU İŞLEM NO : 200409280002303 SAAT : 13:43 TARİH : 28/09/2004 MENKUL KIYMET : TRT161105T12 ALÖR TARİHİ : 28/09/2004 GETİRİ : 29,27 FİYAT : 105,000 İŞLEMİŞ FAİZ : 9,066 TEMİZ FİYAT : 95,934 MİKTAR : 1.000.000 TUTAR: 1.050.000,00 İŞLEMİŞ FAİZ TUTARI: 90.659,34 ANAPARA TUTARI :959.340,66 ALIŞ SATIŞ ÜYE KODU: AAA ÜYE KODU: BBB ÜYE ADI : AAA BANK A.Ş. ÜYE ADI : BBB BANK A.Ş. EMİR NO: 200409280000103 EMİR NO: 200409280000095 I.M.K.B TAHİL E BONO PİYASASI REPO-TERS REPO PAZARI BİLGİ FORMU İŞLEM NO : 200410060004299 SAAT : 10:18 TARİH: 06/10/2004 İŞLEM TİPİ: REPO UYE KODU: AAA TERS REPO UYE KODU: BBB UYE ADI: AAA BANK A.Ş. UYE ADI: BBB BANK A.Ş. EMİR NO: 200410060009827 EMİR NO: 200410060009828 BAŞLANGIÇ ALÖRÜ: 06/10/2004 BİTİŞ ALÖRÜ 06/10/2004 ORAN 20,10 ANAPARA 2.000.000 YTL NET FAİZ 859,07 YTL STOPAJ TUTARI 242,30 YTL ANAPARA+FAİZ : 2.001.101,37 YTL BU FORMUN KONTROL EDİLEREK BİR UYUŞMAZLIK DURUMUNDA 15 DAKİKA İÇERİSİNDE TAHİL E BONO PİYASASI MÜDÜRLÜĞÜ'NE BİLDİRİLMESİ GEREKMEKTEDİR. AKSİ TAKDİRDE İTİRAZ KABUL EDİLMEYECEKTİR. 17
EK-2 TAHİL E BONO PİYASASI FİYAT-GETİRİ HESAPLAMALARI.,-iin.fiır 1 J 1 Z 1,-;-«i^ft' 1.-^, -"UN"! v rjs.. " - DGS Bir kupon döneminin içerdiği gün sayısı (Iskontolu menkul kıymetler için 365 gün, kuponlu menkul kıymetler için bir sonraki kupon ödeme tarihi ile önceki kupon ödeme tarihi arasmda gerçek gün sayısı) KGS Bir sonraki kupon ödeme tarihine kalan gün sayısı (Iskontolu menkul kıymetler için vadeye kalan gün sayısı) M Bir yıl içindeki kupon ödeme sayısı N adeye kalan kupon adeti r Yıllık getiri oranı/100 A Anapara KPN Kupon faiz oram /100 S Stopaj tutan FORMÜL 1 Bu formül iskontolu menkul kıymetler, değişken faizli menkul kıymetler son kupon döneminde bulunan sabit kupon faizli menkul kıymetler için kullanılacaktır. _ F ıyat= A + ( K P N M * 100) - S KG S * r 1 + - 365 Formül l.a Bileşik Getiri Formül 1 için bileşik getiri aşağıdaki gibi hesaplanacaktır. 365 B ileşik G etiri= ( 1 + KGS * 365 ) KGS Formül l.b 18
FORMÜL 2 Bu formül sabit kupon faizli menkul kıymetler için kullanılacaktır. Fiyat = KPN >100 - s M ) 1 + (1 + r/m) KGS/DGS 1 (1 + r/m) N-1 (r/m) + NO + KGS/DGS (1 + r/m ) Formül 2.a Bileşik Getiri Formül 2 için bileşik getiri aşağıdaki gibi hesaplanacaktır. Bileşik Getiri = r ) M \ / M ' 1 Formül 2.b FORMÜL 3 Bu formül enflasyona endeksli ve üç ayda bir ödemeli menkul kıymetler için kullanılacaktır. Kısaltmalar RP P1 P2 t Tanımlamalar Risk primi Değerleme katsayısı Gelecek değerleme katsayısı ergi oranı KPN 0 =(RP/(M* 100)*(P 1+1 )+P 1 )*( 1 -t/l 00) KPNG=(RP/(M* 100)*(P2+1)+P2)*( 1 -t/100) 19
Bileşik Getiri Bileşik Getiri = ( ^ M > M 1-1 *100 Formül 3.b Reel Getiri Reel Getiri = r/m (l-f/100) -Fİ M (P2+1)! 100 Formül 3.c FORMÜL 4 Bu formül enflasyona endeksli bir yıl vadeli tek kuponlu menkul kıymetler için kullanılacaktır. Kısaltmalar Tanımlamalar RF İhale reel faiz oram /100 R Reel getiri BR Bileşik reel getiri EK Enflasyon katsayısı Ttn İhraç ayına ait enflasyon oram ft n+1 İhraçtan bir sonraki aya ait enflasyon oranı n n+i İhraçtan i kadar sonraki aya ait enflasyon oram İşlem tarihinin bulunduğu dönem başmdan valör tarihine kadar geçmiş gün sayısı (bulunulan dönem sayısı j) D, işlem tarihinin içinde bulunduğu döneme ait gün sayısı (bulunulan dönem sayısı j) A (1 + RF )EK F lyat = - 1 + r k g s 365 Formül 4.a j'inci dönemde n+i enflasyonu bilinmiyor ise; d İD EK = (1+ v \\+ 71 n /K n+ (\+ JZ y,)(l+7t n+ı-l /v,) n+ı- j i 20
j'inci dönemde n+i enflasyonu biliniyor ise; d İD EK=(\ + x n ){l + 7r n+l ) (1 + n ^ OO + ^ y ) n+ı-l JK n+ı J Bileşik Reel Getiri 1 J br = (\+R B -1 l 365 J Formül 4.b FORMULASYON TABLOSU Menkul Kıymet Tipi Basit Bileşik Reel Açıklama Getiri Getiri Getiri Iskontolu menkul kıymetler l.a l.b Değişken faizli menkul kıymetler l.a l.b Sabit kupon faizli menkul kıymetler 2.a 2.b Son kupon döneminde bulunan sabit kupon l.a l.b faizli menkul kıymetler Sabit kupon faizli döviz ödemeli menkul 2.a 2.b kıymetler Son kupon döneminde bulunan sabit kupon l.a l.b faizli döviz ödemeli menkul kıymetler Tüfe'ye endeksli 2 yıl vadeli yılda 4 kupon 3.a 3.b 3.c ödemeli menkul kıymetler Tüfe'ye endeksli 1 vıl vadeli yılda 1 kupon 4.a 4.b 4.c ödemeli menkul kıymetler Dövize endeksli sabit kupon faizli menkul kıymetler 2.a 2.b YTL değeri TCMB döviz alış kuru üzerinden hesaplanacaktır Son kupon döneminde bulunan dövize l.a l.b YTL değeri TCMB döviz alış endeksli sabit kupon faizli menkul kuru üzerinden hesaplanacaktır kıymetler 21
İŞLEMİŞ FAİZ ve TEMİZ FİYAT UYGULAMASI* Kesin Alım Satım Pazan'nda sabit faizli ve ödenecek ilk kupon miktan belirlenmiş olan değişken faizli kuponlu DİBS'ler için işlemiş faiz, temiz fiyat, işlemiş faiz tutarı ve anapara tutan hesaplanarak bilgi amaçlı olarak ilan edimektedir. İşlemiş faiz; Kupon faizinin son kupon ödeme tarihinden valör tarihine kadar geçen gün için Piyasada fiyat kotasyonu verilirken esas alınan birim nominale karşılık gelen tutandır. Temiz fiyat; verilen fiyat kotasyonundan işlemiş faizin çıkanlması suretiyle hesaplanan fiyattır. İşlemiş faiz tutan; işlemiş faizin işlem gören nominal miktara karşılık gelen tutandır. Anapara tutarı; işlem gören nominal miktarın temiz fiyattan hesaplanan tutandır. İşlemiş faiz = Kupon faizi (%, dönemsel) x Son kupon tarihinden valör tarihine kadar geçen gerçek gün sayısı Kupon dönemi gerçek gün sayısı Temiz fiyat = Sözleşme fiyatı-işlemiş faiz İşlemiş faiz tutan = Nominal tutar x İşlemiş faiz /100 Anapara tutan = Nominal tutar x Temiz fiyat / 100 Değişken faizli tahvillerde, ödenecek en yakın kupon tarihinden sonraki dönemlere ait kupon tutarlan ilgili dönem başmda belirlendiğinden, ödenecek kupon tarihinden sonraki valörler için işlemiş faiz ve temiz fiyat hesaplanmamaktadır. * İşlemiş faiz ve temiz fiyat bilgileri piyasa izleme bilgilerine ilave edilmiştir. 22