i
EDİTÖR/EDITOR Yrd. Doç. Dr. Hikmet ASUTAY / Assist. Prof. Dr. Hikmet ASUTAY Dr. Eylem (BUDAK) BAYIR YAYIN KURULU / EDITORIAL BOARD Yrd. Doç. Dr. Hikmet ASUTAY / Assist. Prof. Dr. Hikmet ASUTAY Yrd. Doç. Dr. Birol YĠĞĠT / Assist. Prof. Dr. Birol YĠĞĠT Dr. Eylem (BUDAK) BAYIR ArĢ. Gör. Esin AKYAY / Res. Assist. Esin AKYAY ArĢ. Gör. Sinem DOĞRUER / Res. Assist. Sinem DOĞRUER ArĢ. Gör. Meltem ACAR / Res. Assist. Meltem ACAR Yüksek Lisans Öğrencisi ġafak ÖNER / MA Student ġafak ÖNER Kongre kitabında yer alan yazıların her türlü sorumluluğu yazarlarına aittir. Scientific and legal responsibility of the papers published in the congress book belongs to the authors. Copyright Kongre kitabında yer alan tüm çalıģmaların, grafiklerin, resimlerin vd telif hakları Uluslararası Kongre Düzenleme Kurulu adına Kongre BaĢkanına aittir. Kaynak belirtme koģulu ile alıntı yapılabilir. Kapak Tasarımı: Şafak ÖNER ii
KONGRE ORGANİZASYON KOMİTESİ CONGRESS ORGANIZATION BOARD Kongre Başkanı / Congress Chief: Prof. Dr. Enver DURAN Rektör / Rector Kongre Düzenleme Kurulu Başkanları / Congress Organization Board Chairmen: Prof. Dr. Hilmi İBAR Trakya Üni. Eğitim Fakültesi Dekanı / Trakya Uni. Dean of the Faculty of Education Doç. Dr. Hristo Makakov / Assoc. Prof. Dr. Hristo MAKAKOV Trakia Üni. Eğitim Fak. Dekanı Stara Zagora / Trakia Uni. Dean of the Faculty of Education Stara Zagora Prof. Dr. Vlado TIMOVSKI Ss. Cyril and Methodius Üni. Skopje / Üsküp Eğitim Fakültesi Dekanı / Ss. Cyril and Methodius Uni. Skopje Dean of the Faculty of Education Kongre Koordinatörleri / Congress Coordinators Yrd. Doç. Dr. Hikmet ASUTAY / Assist. Prof. Dr. Hikmet ASUTAY ArĢ. Gör. Tonguç BAġARAN / Res. Assist. Tonguç BAġARAN Kongre Düzenleme Kurulu / Congress Organization Board: Türkiye / Turkey Yrd. Doç. Dr. Hikmet ASUTAY / Assist. Prof. Dr. Hikmet ASUTAY Yrd. Doç. Dr. Birol YĠĞĠT / Assist. Prof. Dr. Birol YĠĞĠT Dr. Eylem (BUDAK) BAYIR Yrd. Doç. Dr. Sabri Can SANNAV / Assist. Prof. Dr. Sabri Can SANNAV ArĢ. Gör. Tonguç BAġARAN / Res. Assist. Tonguç BAġARAN Bulgaristan / Bulgaria Doç. Dr. Hristo MAKAKOV / Assoc. Prof. Dr. Hristo MAKAKOV Doç. Dr. Gancho GANCHEV / Assoc. Prof. Dr. Gancho GANCHEV Doç. Dr. Zhaneta STOIKOVA / Assoc. Prof. Dr. Zhaneta STOIKOVA Üsküp/Makedonya Skopje/Macedonia Prof. Dr. Vlado TIMOVSKI Dr. Tatjana KOTEVA-MOJSOSKA Dr. Aziz SHEHU Dr. Ilir SPAHĠU Ljupco SOKOLOV, MSci Dr. Aida ISLAM Anita STERJOSKA (Koordinatör/Coordinator) Kongre Yürütme Kurulu / Congress Executive Board: Yrd. Doç. Dr. Ġsmail KILIÇ / Assist. Prof. Dr. Ġsmail KILIÇ Dr. Eylem (BUDAK) BAYIR ArĢ. Gör. Esin AKYAY / Res. Assist. Esin AKYAY ArĢ. Gör. Sinem DOĞRUER / Res. Assist. Sinem DOĞRUER ArĢ. Gör. Meltem ACAR / Res. Assist. Meltem ACAR ArĢ. Gör. Erdem DEMĠRÖZ / Res. Assist. Erdem DEMĠRÖZ ArĢ. Gör. Murat ÇELTEK / Res. Assist. Murat ÇELTEK ArĢ. Gör. Ali BATTAL / Res. Assist. Ali BATTAL Okutman Aslı ÖZEN /Instructor Aslı ÖZEN Okutman Alper ASLAN / Instructor Alper ASLAN Yüksek Lisans Öğrencisi ġafak ÖNER / MA Student ġafak ÖNER iii
DAVETLİ KONUŞMACILAR / GUEST SPEAKERS: Prof. Dr. İsa EŞME Maltepe Üniversitesi/Maltepe University Türkiye de Öğretmen YetiĢtirme Dr. Cees VISSER Rotterdam Hogeschool Eğitimde Yenilikler BİLİM KURULU/ SCIENTIFIC BOARD: Prof.Dr. Abdülvahit ÇAKIR Prof.Dr. Ali Osman ÖZCAN Prof.Dr. Ali Osman ÖZTÜRK Prof.Dr. Ali UÇAN Prof. Atilla SAĞLAM Prof.Dr. Aytekin ĠġMAN Prof.Dr. Birsen TAN TÜTÜNĠġ Prof.Dr. Buket AKKOYUNLU Prof.Dr. Bünyamin ÖZGÜLTEKĠN Prof.Dr. Cemil ÖZTÜRK Prof.Dr. Dinçay KÖKSAL Prof.Dr. Ferhan ODABAġI Prof.Dr. Hafize KESER Prof.Dr. Hülya ĠZ BÖLÜKOĞLU Prof.Dr. Ilker ALP Prof.Dr. Kasım KARAKÜTÜK Prof.Dr. M. Cihat CAN Prof.Dr. Mahmut KARAKUġ Prof.Dr. Mehmet Durdu KARSLI Prof.Dr. Mustafa SAFRAN Prof.Dr. Nezahat GÜÇLÜ Prof.Dr. Nilüfer KURUYAZICI Prof.Dr. Nilüfer TAPAN Prof.Dr. Nuri KÖSTÜKLÜ Prof.Dr. Özcan DEMĠREL Prof.Dr. Recep DUYMAZ Prof.Dr. Servet ÖZDEMĠR (Gazi Üniversitesi) (Trakya Üniversitesi) (Çanakkale Onsekizmart Üniversitesi) (Emekli) (Trakya Üniversitesi) (Sakarya Üniversitesi) (Ġstanbul Aydın Üniversitesi) (Hacettepe Üniversitesi) (Trakya Üniversitesi) (Marmara Üniversitesi) (Çanakkale Onsekizmart Üniversitesi) (Anadolu Üniversitesi) (Ankara Üniversitesi) (Gazi Üniversitesi) (Trakya Üniversitesi) (Ankara Üniversitesi) (Gazi Üniversitesi) (Ġstanbul Üniversitesi/) (Çanakkale Onsekizmart Üniversitesi) (Gazi Üniversitesi) (Gazi Üniversitesi) (Ġstanbul Üniversitesi) (Ġstanbul Üniversitesi) (Selçuk Üniversitesi) (Hacettepe Üniversitesi) (Trakya Üniversitesi) (Gazi Üniversitesi) iv
Prof.Dr. ġ. ġule ERÇETĠN Prof.Dr. Temel ÇALIK Prof.Dr. Turgay KURULTAY Prof.Dr. Tülin POLAT Prof. Vahdettin SEVĠNÇ Prof.Dr. Yüksel KAVAK Prof.Dr. Zuhal CAFOĞLU Doç. Dr. Atilla CAVKAYTAR Doç. Dr. Gancho GANCHEV Doç.Dr. Hüseyin UZUNBOYLU Doç. Dr. Hristo MAKAKOV Doç. Dr. Hristo SALDZHIEV Doç. Dr. Ġbrahim Halil DĠKEN Doç. Ġsmail ATEġ Doç. Dr.Kemalettin KUZUCU Doç. Dr. Petar PETROV Doç.Dr. Servet KARABAĞ Doç. Dr. YeĢim ÖZLÜ FAZLIOĞLU Doç. Dr. Zhaneta STOYKOVA (Hacettepe Üniversitesi) (Gazi Üniversitesi) (Ġstanbul Üniversitesi) (Ġstanbul Üniversitesi) (Sakarya Universitesi) (Hacettepe Üniversitesi) (Gazi Üniversitesi) (Anadolu Üniversitesi) (Trakia Üniversitesi) (Yakın Doğu Üniversitesi) (Trakia Üniversitesi) (Trakia Üniversitesi) (Anadolu Üniversitesi) (Hacettepe Üniversitesi) (Trakya Üniversitesi) (Trakia Üniversitesi) (Gazi Üniversitesi) (Trakya Üniversitesi) (Trakia Üniversitesi) v
Çok Değerli Katılımcılar, Üniversitemiz Eğitim Fakültesi, Trakia Üniversitesi Eğitim Fakültesi Stara Zagora- Bulgaristan ve Ss. Cyril and Methodius Üniversitesi Eğitim Fakültesi Üsküp- Makedonya tarafından 1-3 Ekim 2009 tarihleri arasında gerçekleştirilen 5. Balkan Eğitim ve Bilim Kongresi ne Trakya Üniversitesi olarak ev sahipliği yapmaktan büyük onur duyuyoruz. Üniversitemiz Dış İlişkiler Koordinatörü ve Eğitim Fakültesi Dekanı Prof.Dr. Hilmi İBAR ve Eğitim Fakültesi öğretim elemanları, Trakia Üniversitesi Eğitim Fakültesi Stara Zagora- Bulgaristan ve Ss. Cyril and Methodius Üniversitesi Eğitim Fakültesi Üsküp-Makedonya Dekanları ve öğretim elemanlarının özverili çalışmaları ile düzenlenen bu kongrenin, gerek yurt içinden gerekse yurt dışından kendi alanlarında uzman kişilerin katılımları ve bizlere aktaracakları ile verimli geçeceğine inanıyorum. Faaliyete geçtiği günden beri Balkanlar da büyük ses getiren Trakya Üniversitesi Balkan Kongre Merkezi nde gerçekleştirilen ilk uluslararası kongre olması bakımından 5. Balkan Eğitim ve Bilim Kongresi, tüm dünyadan değerli bilim insanları ve eğitime akademik düzeyde katkı sağlayacağını düşünen eğitim gönüllülerini eğitim ve öğretimin tüm kademelerindeki sorunları konuşmak, tartışmak ve çözüm önerileri üretmek üzere biraraya getirdi. Kültürlerin kavşak noktası olan Edirne den tüm Balkanlara sesimizi duyurabilmek için 2005 yılından bu yana başlattığımız çalışmalar sonunda Üniversitemizin bir rüyasını gerçekleştirdik. Balkanlar daki sorunların tartışılması, tarihi, kültürel ve coğrafi bağları olan Balkan bölgesindeki yaşayanlar arasında ulaştırma, iletişim, çevre, kültür ve turizm, eğitim ve araştırma, iş yaşamının ve ticaretin geliştirilmesinde önemli çalışmalara ve projelere imza atan Trakya Üniversitesi, Balkanlar da çekim merkezi konumundadır. Balkan dillerini kendi ana dili gibi yazıp konuşabilen dilbilimcilerini yetiştirme üzere hayata geçirdiğimiz Balkan Dilleri Bölümü, sanal ortamda tüm Balkanlar da Türkçe yi yaygınlaştırmak amacıyla 2008 yılında faaliyete geçen Uzaktan Eğitim Merkezi, ulusal ve uluslararası kongrelere ev sahipliği yapan vi
Balkan Kongre Merkezi, Balkan ülkeleri kütüphanelerarası bilgi-belge yönetimi ve işbirliğini sağlamak üzere kurulan Balkan Ülkeleri Kütüphaneler Birliği, Balkan Araştırma Enstitüsü, Uzaktan Eğitim Merkezi ile başlayan Türk dilinin Balkanlar da yaygınlaştırılması çalışmalarını daha da geliştirecek olan Trakya Üniversitesi Türkçe ve Yabancı Dil Araştırma ve Uygulama Merkezi (TÜDER) projeleri, Trakya Üniversitesi nin bir ayağının daima Balkanlar da olduğunun en güzel örnekleridir. Trakya Üniversitesi olarak, Balkan halkları ile elimizdekileri paylaşmaya, kültürlerarası etkileşimi yaygınlaştırmaya devam edeceğiz. Geleceğin aydınlığının geçmişin derinliklerinde saklı olduğu inancı ile Atalarımızın Balkanlarda yüzyıllar boyu birlikte oluşturdukları, yaşanan ortak geçmişi, ortak eğitim politikalarını, ortak kültürü yeni kuşaklara aktarmak amacıyla düzenlediğimiz bu kongrenin başarılı geçmesini diliyorum. Prof. Dr. Enver DURAN Trakya Üniversitesi Rektörü Kongre Başkanı vii
Dear guests and colleague, Trakya University is glad to host The 5th International Balkan Education and Science Congress which will be held on 1-3rd of October, 2009 and organized by our Faculty of Education, Trakia University Faculty of Education Stara Zagora - Bulgaria and Ss. Cyril and Methodius University Faculty of Education / Skopje - Republic of Macedonia. I believe the congress will work successfully with the heartfelt help of Prof. Dr. Hilmi İbar- the dean of Faculty of Education and the coordinator of the foreign affairs; members of Trakya University Faculty of Education and the deans and academicians from Trakia University Faculty of Education Stara Zagora and Ss. Cyril and Methodius University Faculty of Education / Skopje. The 5th International Balkan Education and Science Congress which will be held for the first time in the Balkan Congress Centre has brought together the eminent scholars and volunteer educators from all over the world who can contribute at an academic level to education in order to talk about, discuss and suggest solutions to the problems for all levels of education. The studies, which started in 2005 in order to reach the Balkans from Edirne, the intersection of cultures, have eventually realized the dream of our university. Trakya University is the center of attraction by setting up projects on culture, tourism, communication, transportation, the problems of the Balkans and developing the trade between the Balkan countries that have historical, cultural and geographical relations. The Balkan Languages Department which was set up in order to train linguists with the ability of writing and speaking the target language like his or her mother tongue; the Distance Education Center which was set up in 2008 in order to spread Turkish through the cyber world; the Balkan Congress Center which hosts national and international congresses; the Balkan Libraries Union and the Balkan Research Institute; and the projects of Trakya University Turkish and Foreign Language Research and Practice Center (TÜDER) are the significant signs of permanent relations with the Balkans viii
Trakya University will continue to develop the cultural interaction and to share the things we have in common with the Balkan communities. Having faith in the light of the future lies in the depths of the dark, I wish the congress worked successfully in an attempt to transfer the common past, the common educational policies and the common culture to new generations that our ancestors created through centuries Prof. Dr. Enver DURAN Rector of Trakya University Congress Chairman ix
Çok Değerli Katılımcılar, Bugün burada ev sahibi ve ortak üniversitelerce, çok yüksek katılım oranıyla beşincisini düzenlediğimiz Günümüzde Balkanlarda Eğitim konulu Uluslararası Balkan Eğitim ve Bilim Kongresinde toplanmanın büyük gururu ve sevincini hep birlikte yaşıyoruz. Yüzyıllar öncesine dayanan ortak tarih, ortak geçmiş, kültür gibi ilişkiler günümüzün modern dünyasında en çok işbirliği yaptığımız, en iyi komşularımız biçiminde devam etmektedir, diyebiliriz. Beş yıl önce küçük bir grupla başlayan ortak kongre fikri, bugün son derece yüksek ilgi, talep ve başka üniversitelerin ortaklık talepleri ile birlikte daha da büyümektedir. Bu sürece çok değerli emekleri ve katkıları geçmiş yerli, yabancı tüm bilim insanlarına ve eğitim gönüllülerine teşekkürü borç biliriz. Bazı düşünürlere göre sınırlar, ülke ve toplumları siyasi olarak birbirinden ayıran çizgilerdir. Ötekileştirme ve mesafe koyma aracıdırlar. Ama bence ülke sınırları, ticaretin, toplumların kültür, sanat, yaşam vd. alanlarda aktarım ya da değişimlerinin ve ötekini tanımanın ilk karşılama mekânı olarak buluşma noktalarıdır. O yüzden sekiz sınır kapısı olan üç ülkenin sınırlarının kesiştiği bu anlamlı buluşma noktasında Sizleri ağırlamanın ayrı bir keyfi, ayrı bir anlamı vardır bizim için. O yüzden bir dahaki toplantıya da konu olarak Eğitimde Sınırlar başlığını âcizane önermek isterim. Çokkültürlülük, çok bakışlılık ve disiplinlerarası çalışma gibi kavramları pratiğe dönüştürme bağlamında kanımca bir diğer önemli konu da, genel olarak eğitim ve öğretim, özelde de üniversitelerimiz arasındaki öğrenci ve akademisyen hareketliliğidir. Akademik hareketlilik Avrupa da gezgin öğrencilere kadar dayanan köklü bir gelenektir. Bugün ise Bologna süreci ile özellikle tüm Avrupa ülkelerinde hayata geçirilen hareketlilik, öğrenci, öğretim üyesi değişimi, Erasmus ve Sokrates gibi programlarla pratik olarak hayata geçirilmiştir ve Trakya Üniversitesi olarak bizde de her yıl giderek artan sayıda öğrenci, akademisyen değişimi gerçekleşmektedir. Bunun benzeri bir yerel progam ise ülkemizde yerli Erasmus diye anılan Farabi değişim programı adıyla uygulanmaya konulmuştur. Dileğimiz bu değişim programlarını tüm Balkan x
ülkeleri olarak kendi aramızda daha yaygın, daha işlevsel ve cazip hale getirmektir. Kongremizin içeriğinden de kısaca söz etmek gerekirse, toplantımızın amaçlarından biri eğitim bağlamında farklarımızı, benzerliklerimizi, izlediğimiz yöntemleri bir araya gelerek konuşmak ve akademik olarak tartışmaktır. Toplantımızın temel işlevi, anılan konu başlıkları çevresinde fikir alış verişidir. Bu görüş alışverişinin eğitim ve öğretim süreçlerimize çok olumlu katkıları olacağına inanıyorum. Bir sonraki adım olarak bence toplantımızın diğer ve en önemli amacı, gerek akademik, gerekse eğitim-öğretim alanlarında işbirliklerine, ortak projelere yönelmektir. Bugünkü kongremiz için uluslar arası düzenleme kurulu olarak sekiz ana başlık belirledik ki, bu konular kongre metni ve duyurularımızda ilan edilen konular idi. Geçmiş toplantılara göre talepler karşısında konu alanlarını genişletmek ihtiyacı doğmuştur. O yüzden Eğitim Bilimleri değil, Eğitim ve Bilim olmuştur kongre başlığımız. Farklı alan ve disiplinlerden oluşan tüm çalışmaların ortak paydası eğitimdir. Eğitim çerçevesinde hangi alan olursa olsun birbirimizden esinleneceğimiz fikir ve düşünceler, farklı yöntemler ya da ders işleyiş modellerimiz olacaktır. Farklı kentler, farklı kültürler ve ülkelerden akademisyen, eğitimci veya öğrenci olarak burada bir araya geldik, ortak konumuz eğitim, yani insan. Protagoras ın dediği gibi Herşeyin ölçütü insandır. Bizlerin de amacı insan için daha iyi, daha doğru ve daha güzele ulaşmaktır. Bu yolda birbirimizden öğreneceğimiz ve esinleneceğimiz çok şey olduğuna inanıyorum. Bizler ayrı dillerde aynı şarkıyı söyleyen insanlarız. Kongrenin başarılı ve son derece verimli geçmesi inanç ve dileği ile saygılar sunarım. Prof.Dr. Hilmi İBAR Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı Kongre Düzenleme Kurulu Başkanı xi
Dear guests and colleague, Today, we all feel proud and happy as a host for organizing the 5th International Balkan Education and Science Congress. We can say that our mutual history and culture dating back to many centuries, now continues as intimate neighbors in the modern world. The coorganization and initiation of a congress which began as a small group five years ago is now enlarging thanks to high interest and new demands of other universities so as to be the partners. We owe to those local or foreign scientists and educators who have contributed to this development. According to some thinkers, borders are lines that separate countries and societies politically. It is a means of othering and marking distance. The borders of countries are the meeting points that trade, culture, art, life and so fort come together. Therefore, it carries another meaning for us to welcome and host you at this meeting point where eight borders of three countries intersect. Therefore, I suggest that the theme of the next congress be Boundaries of Education One another important topic is education and dynamism of students and academicians among our universities in the context of transferring such concepts as multiculturalism, multi-perspectivism and interdisciplinary study into practice. Academic dynamism roots back to traveler students in Europe. Today with Bologna process, student or academician exchange is practically realized by such programs as Erasmus and Socrates. Trakya University conducts these exchange programs with the participation of an increasing number of student and academician. A similar local exchange program has been conducted in our country with the name of Farabi. Our wish is to make these exchange programs more common, more functional and more appealing. To mention about the content of the congress shortly, one of the aims of our congress is to discuss our similarities and differences by coming together. The fundamental function of our congress is to exchange opinions. This exchange of opinions will contribute much to our education process. The most important aim is to conduct projects both academically and educationally. xii
As the congress organizing committee, we determined eight subject headings for today congress which were declared in the congress text already. Facing the demands, we added new subjects compared to past congresses. For that reason the theme is Education and Science but not Educational Sciences. In the scope of education, we will have much to share about opinions and ideas, different methods and models. Academicians, educators or students from different countries and cultures have gathered in order to study education, that is to say; human being. As Protagoras said, Man is the measure of all things. Our aim is to reach righter and better for man. I believe we have much to learn from each other. We are the man who sing the same song but in different languages. I present my respect with my all best wishes for the success of the congress. Prof.Dr. Hilmi İBAR Dean of Faculty of Education Chairman of the Congress Organization Board xiii
Sevgili Rektör ve Trakya Üniversitesi Sevgili Eğitim Fakültesi Dekanı Sevgili Konuklar ve Meslektaşlarım Bulgar Cumhuriyeti Stara Zagora Trakia Üniversitesinin bana verdiği yetkiyle 5. Balkan Kongresi katılımcılarını ve konuklarını selamlıyorum. Bu mükemmel bilimsel forumların ortak düzenleyicisi ve başlatıcısı olarak şimdiye kadarki başarılarımızdan gerçekten gurur duyuyorum. Çalışmamızın boyutları yeterli olandan çok daha fazla olacak olmasına rağmen, sadece basitçe bilimsel değil fakat ülkelerimizdeki pedagojik bilimlerin gelişimiyle birbirimizi tanımak, arkadaş olmak durumundaydık ve Balkanlarda iyi komşuluk ilişkileri ve iş birliğine yardımcı olduk. Şimdiye kadar bu mükemmel girişimi gerçekleştirmek için çalışan tüm meslektaşlarımın, çalışma, motivasyon ve çabaları takdire değer. Edirne deki ev sahibi meslektaş ve arkadaşlar tarafından oldukça zekice hazırlanmış olan 5. Balkan Kongresinin hak ettiği yeri alacağından, eğitimsel ve mesleki iş birliğimize yeni gelişmeler sağlayacağından eminim. Stara Zagora Eğitim Fakültesi akademik topluluğu adına ve şahsen kendi adıma kongrenin başarıyla yürümesini, katılımcılar arasında yararlı takım çalışması olacağını umuyor ve her biriniz için sağlık şansı ve başarı diliyorum. Merhaba Edirne! Bekle bizi, Skopje Doç.Dr. Hristo MAKAKOV Eğitim Fakültesi Dekanı Trakia Üniversitesi Stara Zagora Bulgar Cumhuriyeti xiv
Dear Rector and Trakya University, Dear Dean of Faculty of Education, Dear guests and colleagues! With the powers given to me from The Rector of Trakya University, Stara Zagora, Republic of Bulgaria, I bid a welcome with the inauguration of The Fifth Balkan Congress to all of participants and guests. As an initiator and co-organizator of this marvelous consecution of scientific forums I feel a real pride and satisfaction of our achievements until now. The dimensions of our work are not only simply scintifics, even though it will be more than sufficient. But together with the development of pedagogical sciences in our countries we got to know each other, became friends and we assisted good-neighbourly relations and collaboration on The Balkans. Deserve attention the efforts, work and motivation of all of colleagues who worked until now for realizing of this excellent initiative. I m sure about the present Fifth Balkan Congress, which is organized so brilliant of our hosts, colleagues and friends from Edirne, is going to take deserving place and is going to give new development of our educational and professional co-laboration. In the name or the academic community of Faculty of Education, Stara Zagora and personally of my name I wish The Congress successfully work, beneficial team-work of all of participants and guests and good health, luck and success of each of you. Hello, Edirne! Expect us, Skopie! Assoc. Prof. Hristo MAKAKOV PhD Dean of Faculty of Education Trakya University Stara Zagora Republic of Bulgaria xv
St.Kliment Ohridski Pedagoji Fakültesi Skopje St.Kliment Ohridski Pedagoji Fakültesi Ss. Cyril ve Methodius üniversitesi tarafından 1955 te kuruldu ve bugün onun organizasyon bölümlerinden birini temsil ediyor. Fakültemiz öğretim elemanı yetiştirme konusundaki zengin geleneğini sürdürüyor. Fakültenin kurulmasından başlayarak yani; 1995/96 eğitim yılından bu yana öğretim elemanlarını temel ve okul öncesi olmak üzere iki öğretim grubunda eğitiyoruz. Her iki öğretim grubu içerisinde dersler ayrı ayrı Makedonca, Arnavutça ve Türkçe olarak işleniyor. Eğitimsel ve bilimsel araştırma işi 10 devamlı, 10 yarı zamanlı profesör; 12 doçent; 12 asistan ve 3 genç asistanı kapsar. Öğrencilerin temel eğitimde ve okul öncesi kurumlarda çalışmaları sağlanır. Okulun kuruluş yılı olan 1995/96 dan bu yana 12540 öğrenci okula kaydolmuştur ve günümüze kadar 5840 öğrenci üç eğitim dilinde mezun olmuştur. Fakültenin eğitsel işleri Bologna bildirisini temel alarak ve Avrupa Kredi Transfer Sistemine göre sürekli yenilenen modern eğitim programlarıyla gerçekleştirilir. Eğitim; modern öğretim teknolojisi, seminerler, alıştırmalar, tartışmalar, proje aktiviteleri, sunumlar, danışmanlık, gösteri sınıflarına katılım, pedagojik uygulama ve stajla gerçekleştirilir. Fakülte çağdaş donanıma, sınıflar, kabin, basın kütüphanesi ve zengin bağış kitaplarından oluşan bir kütüphaneye sahiptir. Teori ve uygulama arasında bağlantı sağlamak amacıyla fakülte, öğrencilerin bilgilerini uygulamaya koyabilecekleri çok sayıda anaokulu ve ilkokulla işbirliği yapmaktadır. Öğrenciler gösteri sınıflarına katılıp pedagojik stajlarını gerçekleştirirler. St.Kliment Ohridski Pedagoji Fakültesi sürekli olarak bilimsel araştırmalar da yapar. Bu bağlamda öğretim elemanları ve işbirlikçi elemanlar fakültede gerçekleştirilen projelere katılır. Aynı zamanda ulusal ve uluslar arası projeler de gerçekleştirilir. USAID projelerine katılım da eğitimin çağdaşlaşması açısından önemlidir. TEMPUS-FARE projeleri öğretim elemanlarının eğitim programlarını geliştirip iyileştirmeleri açısından, ETEN projesi öğretim mesleğinin gelişimi açısından diğer önemli projeler arasında yer alıyor. St.Kliment Ohridski Pedagoji Fakültesi Makedonya ve bölgede özellikle komşu ülkelerde yer alan öğretim elemanı yetiştiren diğer yüksek öğretim kurumlarıyla işbirliği yapar. Güney doğu Avrupa da pedagoji fakülteleri veya ilgili xvi
fakültelerden oluşan bir kuruluşun üyesiyiz. Bu doğrultuda Trakia Üniversitesi Stara Zagora Bulgaristan ve Edirne Trakya Üniversitesi Pedagoji fakültesiyle uzun süreli işbirliğimiz özellikle önemlidir. Bu işbirliği büyük zevkle ve özel bir anlayışla 5. Kongredeki Günümüzde Balkanlar ve Eğitim konusunda telaffuz edildi. Kongrede hayli ili çekici olan, eğitim ve eğitici yetiştirme sürecine dahil olan insanların, bu mesleki alandaki tüm yönleri tartışma ihtiyacı duyması, deneyim alışverişi yapması, arkadaşlık kurması ve küreselleşme sürecinde bizi birleştirecek bağlantılar yaratmasıdır. Ss. Cyril and Methodius Üniversitesi Skopje Eğitim Fakültesi Dekanı Prof.Dr. Vlado TIMOVSKI xvii
Faculty of Pedagogy St.Kliment Ohridski Skopje The Faculty of Pedagogy St.Kliment Ohridski was founded in 1995 by the University Ss. Cyril and Methodius and today it represents one of its organizational units. The work of our Faculty naturally continues the rich tradition of the Academy of Pedagogy in the creation of the teaching staff. Starting with the founding of the Faculty, i.e. the school year 1995/96, we are training teaching staff of two teaching groups: elementary education and preschool education. The lectures for both of the teaching groups are carried out separately in Macedonian, Albanian and Turkish language. The educational and the scientific-research work includes 10 regular and 10 part time professors, 11 docents, 12 assistants and three younger assistants. The students are enabled to work in the preschool institutions and in the elementary education. From the founding in the school year 1995/96 12540 students have enrolled at the Faculty, and up until present day 5840 have graduated in the three teaching languages. The educational work at the Faculty is realized through modern teaching programs that are constantly being innovated based on the Bologna declaration and according to the European Credit Transfer System. The education is realized with modern teaching technology, seminars, exercises, discussions, project activities, mentorship, presentations, attendance at demonstration classes, pedagogical practice, internship, etc. The Faculty has modern equipment, classrooms, cabinets, media library and a library with a rich fund of books. In order to provide a connection between the theory and the practice, the Faculty collaborates with a great number of kindergartens and primary schools, where the students put their knowledge into practice, they attend demonstration classes and realize their pedagogical internship. The Faculty of pedagogy St.Kliment Ohridski continually performs scientificresearch work as well. In this context, the teaching and the collaborative staff participate in projects that are realized at the Faculty, however at the same time national and international projects are carried out also. The participation in the USAID projects is important as well for modernization of the education, and the projects of TEMPUS-FARE for development and improvement of the educational programs of the educational and the teaching staff, the project ETEN for xviii
development of the teaching profession and many other projects which are important for the education. The Faculty of Pedagogy St.Kliment Ohridski in Skopje successfully collaborates with other institutions of higher education which educate teaching staff in the republic of Macedonia and the region, especially the neighboring countries. We are a member of the Association of Pedagogical and Related Faculties in Southeastern Europe. In that direction, especially significant is our long-term collaboration with the Faculty of Pedagogy at the University of Trakia in Stara Zagora, Bulgaria and Faculty of Pedagogy at the University of Trakya, Edirne. This collaboration, with great pleasure and special understanding was pronounced in the organization of the fifth congress on the topic: The education and the Balkans today. The great interest in the congress, by it self, speaks that the people who are included in the education and the training of the educational staff, have the necessity to discuss all the aspects of this professional area, exchange experiences, make friendships and create the links that connect us in the process of globalization. Ss. Cyril and Methodius Uni. Skopje Dean of the Faculty of Education Prof. Vlado TIMOVSKI, PhD xix
KONGRE KONULARI/THEMES OF THE CONGRESS 1. Eğitimde Yaygın ve Genel Uygulamalar/Common and Universal Practices in Education 2. Diller ve Eğitim/Languages and Education 3. Özel Gereksinimli Çocukların Eğitimi/Children with Special Educational Needs 4. Eğitim, Kültür, Çok Kültürlülük ve Din/Education, Culture, Multi-culture and Religion 5. Çocuklarda Sanat ve Spor Eğitimi/Art and Sports Education for Children 6. Tipik Olmayan Eğitimsel Problemler/Extraordinary Educational Problems 7. Eğitim Teknolojileri/Educational Technologies 8. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi/Child Development and Education xx
ĠÇĠNDEKĠLER/CONTENT Sayfa/Page Editör/Editor.ii Yayın Kurulu/Editorial Board...ii Kongre Organizasyon Komitesi/Congress Organization Board.iii Davetli Konuşmacılar/Guest Speakers...iv Bilim Kurulu/Scientific Board....iv Kongre Başkanı Prof. Dr. Enver DURAN ın (Trakya Üniversitesi Rektörü) Sunuş Yazısı/Introduction of Congress Chief Prof. Dr. Enver DURAN (Rector of Trakya University).........vi Kongre Düzenleme Kurulu Başkanı Prof. Dr. Hilmi İBAR ın (T.Ü. Eğitim Fakültesi Dekanı) Sunuş Yazısı/Introduction of Congress Organization Board Chairmen Prof. Dr. Hilmi İBAR (Trakya Uni. Dean of the Faculty of Education)... x Kongre Düzenleme Kurulu Başkanı Doç. Dr. Hristo MAKAKOV UN (Trakia Üni. Eğitim Fak. Dekanı) Sunuş Yazısı/Introduction of Congress Organization Board Chairmen Assoc. Prof. Dr. Hristo MAKAKOV (Trakia Uni. Dean of the Faculty of Education).xiv Kongre Düzenleme Kurulu Başkanı Prof. Dr. Vlado TIMOVSKI nin (Ss. Cyril and Methodius Üni. Üsküp Eğitim Fakültesi Dekanı) Sunuş Yazısı/Introduction of Congress Organization Board Chairmen Prof. Dr. Vlado TIMOVSKI (Ss. Cyril and Methodius Uni. Skopje Dean of the Faculty of Education).xvi Kongre Konuları/Themes of the Congress.xx İçindekiler/Contents...xxi Kongrede Sunulan Çalışmaların Özetleri/Abstracts of Studies Presented in Congress. 23 Eğitimde Yaygın ve Genel Uygulamalar/Common and Universal Practices in Education.23 xxi
Diller ve Eğitim/Languages and Education...104 Özel Gereksinimli Çocukların Eğitimi/Children with Special Educational Needs. 125 Eğitim, Kültür, Çok Kültürlülük ve Din/Education, Culture, Multi-culture and Religion..133 Çocuklarda Sanat ve Spor Eğitimi/Art and Sports Education for Children.....151 Tipik Olmayan Eğitimsel Problemler/Extraordinary Educational Problems...166 Eğitim Teknolojileri/Educational Technologies..174 Çocuk Gelişimi ve Eğitimi/Child Development and Education.. 188 xxii
Kongrede Sunulan Çalışmaların Özetleri/Abstracts of Studies Presented in Congress 1. EĞĠTĠMDE YAYGIN VE GENEL UYGULAMALAR / COMMON AND UNIVERSAL PRACTICES IN EDUCATION 24
PURDUE MODELĠNE DAYALI MATEMATĠK ETKĠNLĠĞĠ ĠLE ÖĞRETĠMĠN ÜSTÜN YETENEKLĠ ÖĞRENCĠLERĠN MATEMATĠK PROBLEMĠ ÇÖZME TUTUMUNA ETKĠSĠ Ahmet ġükrü ÖZDEMĠR, Esra ALTINTAġ Araştırmanın amacı, üstün yeteneklilerin eğitiminde kullanılan, Purdue modelini tanıtarak, ülkemizde ilköğretim ikinci kademe seviyesindeki zihinsel alanda üstün yetenekli öğrenciler için matematik alanında, 7.sınıflardaki Bilinçli Tüketim Aritmetiği konusu ile ilgili örnek etkinlik tasarlamak ve etkinliğin öğrencilerin matematik problemi çözme tutumuna etkisini araştırmaktır. Araştırmanın evrenini, İstanbul ili Fatih ilçesinde bulunan İlköğretim Okullarındaki 7. sınıf da öğrenim gören öğrenciler, örneklemini ise bu ilçedeki bir ilköğretim okulunun 7-B ve 7-C şubelerinde bulunan toplam 25 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada, ön test-son test, kontrol gruplu model kullanılmıştır. Deney grubundaki 11 üstün yetenekli yedinci sınıf öğrencisine Bilinçli Tüketim Aritmetiği konusu, Purdue modeline uygun olarak geliştirilen etkinlik kullanılarak anlatılmış, kontrol grubunu oluşturan 14 üstün yetenekli yedinci sınıf öğrencisine ise bu konu milli eğitim müfredatında verilen etkinlikler kullanılarak anlatılmıştır. Çalışma bizzat araştırmacılar tarafından yürütülmüş ve 7 hafta sürmüştür. Araştırmacılar tarafından hazırlanan başarı testi her iki sınıfa da uygulanmış ve elde edilen sonuçlara göre kontrol ve deney grubu oluşturulmuştur. Öğrencilerin matematik problemi çözme tutumlarına bakmak için Öğr. Gör. Dr. Orhan Çanakçı tarafından geliştirilen Matematik Problemi Çözme Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Ölçek Hoşlanma ve Öğretim olmak üzere iki boyuttan oluşmaktadır. Bu ölçek uygulama öncesi ve sonrasında öğrencilere uygulanarak veriler bir istatistik programı kullanılarak analiz edilmiştir. Analizler neticesinde, kontrol grubundaki öğrencilerin Matematik Problemi Çözme Tutum Ölçeğinin genel olarak ve her bir alt boyutunda ön test ve son test puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunamazken, deney grubundaki öğrencilerin ön test ve son test puanları arasında anlamlı bir artış olduğu görülmektedir. Kontrol ve deney grubundaki üstün yetenekli öğrencilerin Problem Çözme Tutum Ölçeği genel ve alt boyutlarında son test puanları karşılaştırıldığında da, deney grubu lehine anlamlı bir farklılık ortaya çıkmıştır. Anahtar Sözcükler: Matematik Eğitimi, Purdue modeli, üstün yeteneklilik, problem çözme, problem çözme tutumu THE EFFECT OF TEACHING WITH THE MATHEMATICS ACTIVITY BASED ON PURDUE MODEL ON MATHEMATICS PROBLEM SOLVING ATTITUDE OF THE GIFTED STUDENTS Ahmet ġükrü ÖZDEMĠR, Esra ALTINTAġ The purpose of study- by introducing Purdue model used in training of gifted students was to design example activity in mathematics area about Informed Consumer Arithmetic lesson at 7 th grade gifted students in our country and to investigate the effects of this activity on the mathematics problem solving attitudes of these students. The universe of the study was formed of the students studied at 7 th grade in Primary schools in Fatih district of İstanbul and the sample of the study formed of 25 students who were in 7-B and 7-C classes in a primary school in Fatih district. We have used pre-post test model with control group. The lesson has been made by using the activity based on Purdue model on the 11 gifted experimental group students and the activities related to the lesson in National Education Curriculum on the 14 gifted control group students. The study has been made by researchers for 7 weeks. The achievement test prepared by the researchers applied to two classes and experimental and control groups were formed. For looking mathematics problem solving attitude of the students we used Mathematics Problem Solving Attitude Scale improved by Lecturer Dr. Orhan Çanakçı. The scale is formed of two dimensions called Enjoyment and Teaching. By applying this scale to the students before and after the application, the data were analyzed using a statistical program. At last, throughtout the scale and in every sub dimension of it, there was significant difference in favor of experimental group between post test points of the gifted students in control and experimental group. Key Words: Mathematics Education, Purdue model, Giftedness, Problem Solving, Problem Solving Attitude TEACHERS IN FRONT OF A NEW EDUCATIONAL CHALLENGE IN THE FUNCTION OF LIFELONG EDUCATION Aleksandar ILĠEVSKĠ This article depicts some views that are closely underpinned with the pedagogical-andragogical processes within the framework of the educational challenges of teachers functioning towards lifelong education. Namely, education and lifelong learning, particularly as a sphere of social-practical relationship, together with the educational components and the processes of autodidactisation, facing the teachers of all teaching-educational levels, permanently produce an innovative and creative approach and are of vital interest in the framework of the life long education that imposes an imperative of the teachingeducational component, as a historical, contemporary and futurological phenomenon. Key words: teacher, educators, educational challenges, educational processes, lifelong education. MESLEKĠ EĞĠTĠMDE TÜKETĠCĠ EĞĠTĠMĠNĠN ÖNEMĠ Ali Fuat ERSOY, Neslihan ONUR Eğitim, insan davranışlarını değiştirme ve onu yeniden biçimlendirme sürecidir. Bu işlevini yerine getirebilmesi için insana tüm yaşamı boyunca kullanacağı bilgi, beceri, tutum, davranış ve alışkanlıkların kazandırılması gerekir. Bireye tüm yaşamı ve iş alanı ile ilgili bilgi, beceri ve alışkanlıkları kazandıran ve bireyin yeteneklerini çeşitli yönleriyle geliştiren eğitim ise mesleki eğitimdir. Mesleki eğitimde bireye kazandırılacak bilgi ve beceriler belirlenirken toplumun ihtiyacı göz önüne alınır. Tüketici eğitimi de bu ihtiyaçlardan biridir. Tüketici eğitimi, hangi yaş grubunda, hangi meslekte ve hangi eğitim seviyesinde olursa olursun, bireylerin haklarının ve sorumluluklarının bilincinde, bilinçli bir seçim/tüketim yapma yeteneğine sahip, iyiyi kötüden ayıran tüketiciler olarak hareket etmelerini sağlayacak alt yapının kazandırılması sürecini ifade etmektedir. Bireyin istek ve ihtiyaçlarının bilinçli bir şekilde karşılanması, tüketim eyleminde bulunurken rasyonel tüketici olması elbette ki tüketici eğitimi ile sağlanabilir. Tüketici eğitiminin önemi, örgün ve yaygın eğitimin her aşamasında yer almasından ileri gelmektedir. Bu çalışmanın amacı; yaşamın her alanında bireylere rasyonel tüketim davranışlarının kazandırılması ve devamlılığının sağlanması açısından mesleki eğitimde tüketici eğitiminin ne kadar önemli olduğunun vurgulanmasıdır. Anahtar kelimeler: Mesleki eğitim, tüketici eğitimi, yaygın eğitim, tüketici, eğitim THE IMPORTANCE OF CONSUMER EDUCATION IN VOCATIONAL EDUCATION Ali Fuat ERSOY, Neslihan ONUR Education is a process of changing and reshaping human behaviour. In order to perform this function; information, skill, behaviour, attitude and habits must be brought in of which human being will make use during his whole life. Education which brings in information, skills and habits related to one s whole life and economic business to individual and develops one s abilities in various ways, is called 25
Vocational Education. During vocational education, community demand is considered in determining informations and skills which will be earned to individual. Consumer education is one of this demand, too. Consumer education means the process of earning basic facilities which will provide to be aware of their rights and responsibilities to have the skill of making conscious choice / expenditure, to behave as consumers who can pick out the good from the bad, for individuals in whichever age group, occupation and education degree they are. Consciously absorption of individual s needs and demand and being a rational consumer while performing consumption can be provided by consumer education, of course. The importance of consumer education arises from its taking place in every step of formal and common education. The aim of this study; is to provide individuals gaining national consumption behaviours in every field of life and to emphasize how important consumer education is in vocational education, in order to obtain continuity. Key words: Vocational education, consumer education, common education, consumer, education SUBJECT "HUMANS AND NATURE" - MODULAR OR INTEGRAL PRINCIPLE OF SCHOOL CONTENTS CONSTRUCTION Angel SLAVCHEV, Margarita SLAVOVA Common knowledge about nature is to be presented in the basic degree in a subject. There are basically two different principles for the construction of educational content - a modular and an integral. In different countries and in different periods of development of educational systems either of the two has been taken the lead. Each of them has its advantages and disadvantages. In this report, a brief overview of the current curricula and programs in some countries is made, having common positions and existing differences highlighted. Comparative analysis has been carried out by reviewing the realized coordination of educational knowledge, the formation of uniform common-subject skills and the assessment of the volume of the offered information. Some positive and negative sides of the application of the principles, mentioned above have been introduced. On the basis of the analysis of the state of training recommendations have been derived - for changes in the structuring of curricula, changes in the methods of teaching and training and qualification of teachers, teaching the integral subjects of Natural cycle. ĠLKÖĞRETĠM ÖĞRENCĠLERĠNĠN SUYA YÖNELĠK GÖRÜġLERĠNĠN BELĠRLENMESĠ Arif Özgür ÜLGER, Yusuf SÜLÜN Çevre, insanların ve diğer canlıların yaşama ortamını oluşturan hava, su ve toprak olarak tanımlanabilir. Çevrenin temel öğelerinden biri olan su ilk çağlardan beri insanlar için en önemli doğal kaynaklardan biri olarak sayılır. Dünya nüfusunun hızla çoğalması sonucu su kaynaklarının üzerindeki talebin artması, kirlilik, sanayileşme, kentleşme ve küresel ısınmayla birlikte bu kaynağın tükenebileceği anlaşılmıştır. Türkiye de bu risk grubuna giren ülkeler içinde yer almaktadır. Bu soruna çözüm önerilerinden en önemlisi ve kalıcı olanı insanlara çevre bilincinin çevre eğitimi yoluyla kazandırılmasıdır. Suyun fiziksel özellikleri, kirlilik, su arıtımı, suyun kullanım alanları ve tasarruf konuları çevre kapsamında ele alınmalıdır. Suyun önemiyle ilgili olarak insanlarda bir bilinçlenme ve farkındalık yaratmak gerekmektedir. Özellikle su tasarrufu ve suyun etkili bir şekilde kullanılması açısından ilköğretim öğrencilerin eğitilmesi gerekmektedir. Çünkü gelecek nesiller için en büyük ihtiyaç olacak olan suyun önemini bu yaşlarda kavramış olurlar. Bu çalışmada Bayır İlköğretim Okulu 5., 6., 7., ve 8. sınıf öğrencilerinin suya, gelecekteki su sorunlarına bakışı, su tasarrufu gibi konular hakkındaki görüşleri araştırılmıştır. Bu amaçla kapalı uçlu ve açık uçlu sorular öğrencilere yöneltilmiştir.. Sonuçlar, SPSS 11 paket programı ile analiz edilecektir. Elde edilen veriler yorumlanarak, öneriler geliştirilecektir. Anahtar Kelimeler: Çevre eğitimi, su eğitimi, su tasarrufu, su sorunları, öğrenci görüģleri DETERMINATION OF WATER VIEWS FOR ELEMENTARY SCHOOL STUDENTS Arif Özgür ÜLGER, Yusuf SÜLÜN Environment can be defined as air, water and soil which form the space of the life human and other living beings. Water, one of the important element of the enviroment, is regarded as one of the important resources since the ancient ages. It s understood that the resources of water can be run out of as a result of increasing population of world, pollution, industrialization, urbanization, global warming and the incresaing demand on water resources. Turkey is in the group of these countries under risk. One of the solution suggestions to this problem which is the most important and enduring is getting the awareness of environment by the means of enviromental training of people. Physical properties of water,, pollution, water treatment, water usage and saving should be taken within the scope of environmental issues. It s essential to create an awareness and have the conscious on people about the importance of water. Especially Primary school students should be trainedabout effective way of saving water and using water. Because, at these ages they can get the importance of water which will be greatest need for the future generations. In this study, the of ideas of Bayır Elementary School 5th, 6th, 7th, and 8th class students about the view of the future water problems, water saving searched. For this purpose, close-ended and open-ended interview form prepared and directed to the students. Results will be analyzed with SPSS 11 package program. The obtained data will be evaluated and developed. Key words: Environmental education, water education, water saving,water problems,student opinions ÖZET Asiye B. IVRENDĠ, Alice P. WAKEFĠELD Bu çalışmada, anne babaların altı yaş çocuklarıyla yaptıkları matematik etkinliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Türkiye nin güneybatı kısmında yer alan bir il merkezinde anasınıfı çocuğu olan 358 (68 %) anne baba örneklemi oluşturmaktadır. 525 anne babadan 358 i çalışmaya katılmıştır. Araştırmaya dahil edilen okullar tesadüfü örneklem yoluyla seçilmiştir. Araştırma verisi oluşturulan Katılımcı Bilgi Formu ve Anne-Babaların Matematik Etkinliklerine Katılımı anketi kullanılarak toplanılmıştır. Ebeveynlerin demografik ve sosyo-ekonomik özelliklerinin onların matematik etkinlilerine katılımına olan etkilerini belirlemek amacıyla bağımsız örneklemler t-testi ve tek yönlü varyans analizi teknikleri kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, öğrenim durumu yüksek olan ebeveynlerin matematikle ilgili terimleri, örneğin matematik kavramlarını günlük rutinlerine dahil etme gibi, daha sık kullandıkları ve sayıları içeren kitapları okuma ve bilgisayar oyunları oynama gibi etkinlikleri içeren sözel ifade ve oyunu destekleyici türden etkinliklere daha sıklıkla katıldıkları saptanmıştır. Benzer bir şekilde, gelir düzeyi üst-orta sınıf olan ebeveynlerin sözel ifade ve oyunu destekleyici türden etkinliklere ve tek çocuklu anne-babaların da matematik içeriğine yönelik olan etkiliklere daha sıklıkla katıldıkları 26
belirlenmiştir. Bulgular, küçük çocukların matematik öğrenimini ve gelişimini etkileyen faktörlerle ilgili alan yazınla ilişkilendirilerek tartışılmıştır. Anahtar Sözcükler: Erken çocukluk döneminde matematik, ebeveyn etkinlikleri MOTHERS AND FATHERS PARTICIPATION IN MATHEMATICAL ACTIVITIES OF THEIR YOUNG CHILDREN Asiye B. IVRENDĠ, Alice P. WAKEFĠELD The purpose of this study was to investigate math activities that mothers and fathers do with their six-year-old children. The sample consisted of 358 parents who had a child attending randomly chosen semi-independent public preschools or kindergartens located in the southwestern part of Turkey. Questionnaires were distributed to 525 parents. They were completed and returned by 358 (68 %) parents. A demographic information form and Parent Participation in Math Activities questionnaire developed by the researchers were used to collect the data. Frequency, percentages, means, and standard deviations of the data were computed to describe parent participation in math activities. Independent t-test and oneway analysis of variance were calculated to examine the influence of parent demographic and socio-economic characteristics on their participation in math activities in the home. Results indicated that parents with higher educational level used more mathematical language, such as using mathematical concepts in home routines and were involved more in oral language activities and play, such as reading number books or playing computer games than were the parents with elementary-middle school and high school degrees. Similarly, parents with upper-middle income levels engaged more in oral language activities than their counterparts. In addition, parents with only one child engaged more in activities related to math content, such as doing addition and subtraction problems than parents with two or more children. Results are discussed in relation to the influences on young children s mathematical learning and development. Key words: Early childhood mathematics, parent activities INTEL ÖĞRETMEN PROGRAMI- GELECEK ĠÇĠN EĞĠTĠM PROGRAMI Aslı OKAY, Yasemin BĠLĠR, Tonguç BAġARAN Intel Öğretmen Programı; öğrenci merkezli, proje tabanlı bir öğretim sistemini öğretmenlere tanıtmak amacıyla hazırlanmış bir eğitim programıdır. Program ülkemizde Gelecek İçin Eğitim adı adlında 2002 yılından beri uygulanmaktadır. Avrupa da başta Amerika ve Kanada olmak üzere pek çok ülkede sürdürülmektedir. Intel Öğretmen Programı Milli Eğitim Bakanlığı ve Intel Firmasının ortak bir çalışmasıdır. Bu çalışmada amacımız adı geçen öğretim programını tanıtmak ve uygulanacak anket çalışmaları ile öğretmenlere sağlayacağı getirileri ve başarı arttırıcı yöntemleri tespit etmektir. Anahtar Kelimeler: Intel Öğretmen Programı, Eğitim, Eğitici Eğitimi, Gelecek için Eğitim, E- Öğrenme ABSTRACT Aslı OKAY, Yasemin BĠLĠR, Tonguç BAġARAN Intel Teacher Program is a training program for teachers which introduce a teaching system that designed as a studentcentered and project-based. This program has applied in Turkey since 2002 under the name of Education for Future. At the same time, program has maintained in several countries especially in Europe, US and Canada. Intel Teacher Program is a common working of Ministry of National Education and Intel Company. In this study, our goal is to promote mentioned educational program. Beside this, we will make a survey to determine benefits of program to teachers and identify ways to increase success. Key Words: Intel Teacher Program, Education, Training of Trainers, Education for Future, E- Learning ÖĞRETMEN ADAYLARININ KĠġĠLĠK ÖZELLĠKLERĠ, ÖZYETERLĠLĠKLERĠ VE BAġA ÇIKMA BECERĠLERĠ ARASINDAKĠ ĠLĠġKĠ Asude MALKOÇ, Devrim ERGĠNSOY Günlük yaşamda bireyler, stresli olaylar veya durumlarla karşılaşmaktadırlar. Bu gibi durumlarda bireyler, karşılaştıkları stresli olayların üstesinden gelebilmek ve bu olaylar sonucunda yaşadıkları olumsuz duygularla başa çıkabilmek için problem-odaklı ya da duyguodaklı başa çıkma stratejilerini kullanmaktadırlar. Bireylerin algıladıkları özyeterlilik düzeylerinin ve kişilik özelliklerinin stresli yaşam olaylarıyla başa çıkabilmelerinde belirleyici faktörler olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının kişilik özellikleri, özyeterlilik düzeyleri ve başa çıkma becerileri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma Eğitim Fakültesinde okuyan ve yaşları 17 ile 25 arasında değişen 168 üniversite öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir (X= 20.21 and SD= 1.82). Araştırmada veri toplama araçları olarak, Beş Faktör Kişilik Envanteri (BFI), Genel Özyeterlilik Ölçeği (GYÖ) ve Başa Çıkma Tutumlarını Değerlendirme Ölçeği (COPE) kullanılmıştır. Verilerin analizinde tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve adımsal (stepwise) regresyon analizi teknikleri kullanılmıştır. Analiz sonuçları, geçimlilik (β=.176 t(3,164)= 2.359, p<.05), nevrotizm (duygusal dengesizlik) (β=.155 t(3,164)= 1.991, p<.05) kişilik özelliklerinin ve özyeterlilik düzeyinin (β=.298 t(3,164)= 3.848, p<.001) başa çıkma becerileri üzerinde pozitif (olumlu) yönde yordayıcı etkiye sahip olduğunu göstermiştir. Buna ek olarak, öğrencilerin okudukları bölüm ve başa çıkma becerileri arasında anlamlı bir fark bulunmuştur (F(2,165)= 5,718, p<.01). Bu sonuçlar, geçimlilik ve nevrotizm (duygusal dengesizlik) kişilik özelliklerinin ve bireylerin özyeterlik düzeylerinin başa çıkma becerilerinde önemli rol oynadığını göstermektedir. Bu noktadan hareketle, kendisiyle ve çevresiyle uyumlu ve özyeterliliği yüksek olan bireylerin, karşılaştıkları problemlerle başa çıkmada başarılı olabileceği söylenebilir. Anahtar Sözcükler: Özyeterlilik, stres, baģa çıkma becerileri, kiģilik özellikleri, öğretmen adayları. THE RELATIONSHIP BETWEEN PERSONALITY TRAITS, SELF EFFICACY AND COPING SKILLS OF TEACHER CANDIDATES Asude MALKOÇ, Devrim ERGINSOY 27