İZMİR ACİL YARDIM PLANI

TMMOB AFET SEMPOZYUMU 313 İZMİR ACİL YARDIM PLANI Okşan Mersin 1, Şeyda Arıkan 2 SUMMARY The aim of the preparations done before a disaster is to increase our resistance against all possible dangers and to be prepared. It is impossible to eliminate dangers. However, we have to be prepared in order to lessen the damages of these dangers. Izmir Emergency Response Plan is prepared if and when a disaster happened in central Izmir or in its 9 counties (Balçova, Bornova, Buca, Çiğli, Gaziemir, Güzelbahçe, Karşıyaka, Konak, Narlıdere) to plan related actions and to coordinate institutions in rescuing people who affected by disaster, treating the injured, providing temporary accommodation and meeting their vital needs. A new approach has been used in preparation of the counties emergency response plans which have to be prepared according to Izmir Emergency Response Plan. In order to contribute to the province emergency response plan, 9 metropolitan county has been prepared county support plans which are consistent with province plans relevant parts, supportive to the described works and operations and predominantly dealing with public-citizen relations and comprised of the services that are related with Security, Purchase-Leasing-Confiscation-Distribution, Temporary Accommodation and Preliminary Loss Assessment works. On the other hand, other 19 county has been prepared their County Emergency Response Plans according to Principles of Disaster Related Emergency Response Organizations and Planning Regulation. ÖZET Bir afet meydana gelmeden önce yapılan çalışmaların amacı, tüm mevcut tehlikelere karşı direncimizi arttırmak ve hazırlıklı olmaktır. Tehlikeyi ortadan kaldırmak mümkün değildir. Ancak, bunların neden olduğu zararları azaltmak için hazırlıklı olmak durumundayız. İzmir İl Acil Yardım Planı, İzmir merkez 9 ilçeyi (Balçova, Bornova, Buca, Çiğli, Gaziemir, Güzelbahçe, Karşıyaka, Konak, Narlıdere) kapsayan bölgede bir afet meydana gelmesi halinde afete maruz kalanların kurtarılması, yaralıların tedavisi, geçici iskanlarının sağlanması, yaşamlarını sürdürmeleri için gerekli ihtiyaçlarının karşılanmasıyla ilgili çalışmaları planlamak ve kuruluşlar arası koordinasyonu sağlamak amacıyla hazırlanmıştır. İlimizde İl Acil Yardım Planı çerçevesinde hazırlanması gereken ilçe acil yardım planlarında da yeni bir anlayış uygulanmıştır. Buna göre, 9 merkez ilçe İl Acil Yardım Planına destek olmak üzere il planının ilgili bölümleri ile uyumlu, tanımlanan iş ve 1 Müdür (Jeoloji Mühendisi), İzmir Valiliği Kriz Yönetim Merkezi, Konak/İzmir 2 Eğitim ve Org. Sorumlusu, İzmir Valiliği Kriz Yönetim Merkezi, Konak/İzmir

314 TMMOB AFET SEMPOZYUMU işlemleri destekleyici nitelikte ve ağırlıklı olarak kamu-vatandaş ilişkilerine yönelecek, Güvenlik, Satın Alma-Kiralama-El Koyma-Dağıtım, Geçici İskan ve Ön Hasar Tespit çalışmaları ile ilgili hizmet gruplarından oluşan ilçe destek planlarını hazırlamışlardır. 19 ilçe ise, Afetlere İlişkin Acil Yardım Teşkilatı ve Planlama Esaslarına Dair Yönetmelik hükümlerine göre İlçe Acil Yardım Planlarını hazırlamışlardır. 1. GİRİŞ Afet yönetimi, afetlere/acil durumlara hazırlık, planlama ve olası risklerin azaltılması ile birlikte afetlerden/acil durumlardan sonra müdahale ve iyileştirme gibi çalışmaların tümünü içermektedir. Bunlardan biri eksik olursa afet yönetiminin başarısından söz etmek mümkün değildir. Bilindiği üzere acil durumlar çoğunlukla ani şekilde ortaya çıkmakta ve ortaya çıktıkları anda etkin bir çözüm bulmak son derece zor olmaktadır. Çalışmalar sorun ortaya çıkmadan önce yapılmalıdır. Bu süreç hazırlıklı olma ve zarar azaltma olarak ifade edilebilir. Bu nedenle afet yönetimine bir bütün olarak bakmak, özellikle hazırlıklı olma ve zarar azaltma çalışmalarına daha fazla önem vermek uzun vadeli kalıcı çözümler getirecektir. İzmir ili afete hazırlık çalışmaları içinde yapılan en önemli çalışmalardan biri de İl Acil Yardım Planı dır. İl Acil Yardım Planı, 2006 yılında İzmir Valiliği Kriz Yönetim Merkezi bünyesinde, Bayındırlık ve İskân Müdürlüğü nde görevli bir teknik ekip tarafından, ilimiz imkan ve kabiliyetlerini yansıtabilmesi, işlevsel ve uygulanabilir olması amacıyla ele alınmış, kamu kurum ve kuruluşlarının ve özel sektörün imkan ve kabiliyetleri (personel, araç, gereç, iş makinesi) gibi veri ve bilgiler derlenerek, yeni bir anlayış ile anlaşılabilir ve uygulanabilir bir formatta yeniden hazırlanmıştır. Plan, Genel, Genel Durum, Afet Senaryosu ve Faraziyeler, Afet Yönetim Esasları, Hizmet Grupları, Koordinasyon, Kaynakların Tespit, Tedarik, Depolama ve Dağıtım Planlaması, Yönetim ve İletişim Esasları ve İlçe Destek Planları olmak üzere dokuz ana başlık ve bunların alt başlıklarından oluşmaktadır. 2. İZMİR İL ACİL YARDIM PLANI 2.1. İzmir de Etkili Afetler 2005 yılı Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi kanunu ile mahalle statüsü kazanan köyler ve Büyükşehir sınırları içerisinde kalan orman köyleri ve belde belediyeleri ile birlikte şehirde yaşayan nüfus 3.018.424, köyde yaşayan nüfus 670.114 olup, ilin toplam nüfusu 3.688.538 dir. Nüfus büyüklüğü bakımından Türkiye nin 3. büyük kenti olan İzmir, hem Ege Bölgesi hem de Türkiye değerlerinden yüksek bir şehirleşme oranı ve nüfus yoğunluğuna sahiptir. İdari yapılanma açısından ise 28 ilçesi, 582 köyü, 1 Büyükşehir Belediyesi, 28 ilçe ve 60 ilk kademe belediyesi bulunmaktadır. İzmir ilinin tamamı Afet İşleri Genel Müdürlüğü nce 1996 yılında yayınlanan deprem haritasına göre 1. derece deprem bölgesinde yer almakta ve doğu-batı doğrultulu normal faylar ile kuzeybatı-güneydoğu ve kuzeydoğu-güneybatı doğrultulu

TMMOB AFET SEMPOZYUMU 315 yanal atımlı diri fay hatları ve zonların yer aldığı Horst-Graben türü çöküntü havzası içerisinde bulunmaktadır. (Şekil 1) İzmir ve çevresi tarihsel dönemlerden bu yana yoğun deprem aktivitelerine sahne olmuştur. İlde yaklaşık 50 km. yarıçapındaki bir alanda diri fay haritalaması gerçekleştirilmiş ve bu alanda 13 adet diri fay tanımlanmıştır. Tarihsel dönemde İzmir ve çevresinde etkili depremler incelendiğinde büyüklükleri 4,8 ile 6,7 arasında değişen pek çok depremin hasar yarattığı görülmektedir.(tablo 1) Şekil 1: İzmir ve Çevresi Fayları Tablo 1: 20.Yüzyılda İzmir ve Çevresinde Hasar Yaratan Depremler Tarih Büyüklük Yer 19 Ocak 1909 5,8 Foça 31 Mart 1928 6,5 Tepeköy-Torbalı 22 Eylül 1939 6,5 Dikili 23 Temmuz 1949 6,6 Karaburun-Çeşme 6 Nisan 1969 5,8 Karaburun 1 Şubat 1974 5,5 İzmir 9 Aralık 1977 4,8 İzmir 16 Aralık 1977 5,5 İzmir 14 Haziran 1979 5,7 Karaburun 6 Kasım 1992 6,0 Doğanbey 24 Mayıs 1994 5,4 Karaburun 10 Nisan 2003 5,6 Seferihisar 17 21 Ekim 2005 5,9 Seferihisar Depremlerin yanı sıra geçmişte İzmir in çeşitli ilçelerinde, heyelan, çökme ve kaya düşmeleri ile sağanak yağışlar sonucu su baskınları meydana gelmiştir. Gerek altyapı

316 TMMOB AFET SEMPOZYUMU eksikliklerinden gerekse kanal tıkanmaları veya diğer yapısal bozukluklardan dolayı meydana gelen su baskınları İzmir de etkili afetler arasında yer almaktadır. Bütün bu afetler incelendiğinde, depremin, etkileri ve neden olduğu kayıpların büyüklüğü itibarıyla ilimizde meydana gelen afetlerin başında geldiği görülmektedir. 2.2. Personel Planlaması Afet yönetimi personel planlaması (Şekil:2) kapsamında Afetlere İlişkin Acil Yardım Teşkilatı ve Planlama Esaslarına Dair Yönetmelik esaslarına uygun olarak İl Kurtarma ve Yardım Komitesi, İl Afet Bürosu ve Acil Yardım Hizmet Grupları oluşturulmuştur. İl Kurtarma ve Yardım Komitesi, il acil yardım planlarının yapılması ve uygulanması, il ve ilçelere ait planların incelenerek Valinin onayına sunulması ve planda öngörülen teşkilatı kurarak görevli kuruluşlar arasında işbirliği ve koordinasyonun sağlanmasından sorumludur. Komite, Vali Yardımcısının Başkanlığında ; - Ege Ordusu ve Garnizon Komutanlığı temsilcisi - Büyükşehir Belediye Başkanlığı temsilcisi - İl Jandarma Komutanı - İl Emniyet Müdürü - İl Özel İdaresi Genel Sekreteri - İl Sivil Savunma Müdürü - İl Milli Eğitim Müdürü - Bayındırlık ve İskan İl Müdürü - İl Sağlık Müdürü - Tarım İl Müdürü - Kızılay Şube Başkanı ndan oluşmaktadır. İl Afet Bürosu, sürekli olarak Kriz Yönetim Merkezinde görev yapan personel ve gerektiğinde Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü nden görevli iki personel ile çalışmaktadır. Afet Bürosu, planın onaylanması, ilgili yerlere gönderilmesi, plan güncellenmesi ve Komitenin büro hizmetlerini yürütmekten sorumludur.

TMMOB AFET SEMPOZYUMU 317 Kriz Yönetim Merkezi 3 muhabere elemanı (polis memuru) ve personelinin icap nöbetleri ile 24 saat çalışma esasına göre görev yapmaktadır. İl Kurtarma ve Yardım Komitesi nin acil yardım hizmetlerini, süratli, sağlıklı ve düzenli yürütebilmesi için aşağıdaki hizmet grupları oluşturulmuştur. 1. Haberleşme Hizmetleri Grubu 2. Ulaşım Hizmetleri Grubu 3. Yıkıntıları Kaldırma Hizmetleri Grubu 4. Arama ve Kurtarma Hizmetleri Grubu 5. İlk Yardım ve Sağlık Hizmetleri Grubu 6. Ön Hasar Tespit Hizmetleri Grubu 7. Güvenlik 1 (Emniyet) Hizmetleri Grubu 8. Güvenlik 2 (Jandarma) Hizmetleri Grubu 9. Satın Alma, Kiralama, El Koyma ve Dağıtım Hizmetleri Grubu 10. Tarım Hizmetleri Grubu 11. Elektrik Hizmetleri Grubu 12. Su ve Kanalizasyon Hizmetleri Grubu 13. Geçici İskan Hizmetleri Grubu 14. Çevre Hizmetleri Grubu 15. Basın ve Halkla İlişkiler Hizmetleri Grubu Bu hizmet gruplarının kuruluşları, görevleri, planlamaları, servisleri ve birbirleri ile koordinasyonları her hizmet grubunun kendi planları içinde açıklanmaktadır. 2.3. Arama-Kurtarma Çalışmaları Bu hizmetlerin yürütülebilmesi için; Arama-Kurtarma, İtfaiye ve Yabancı Arama- Kurtarma Ekiplerini Karşılama servisleri oluşturulmuştur. Arama - Kurtarma servisinde 272 personelden oluşan 38 ekip, İtfaiye servisinde 105 personelden oluşan 21 ekip, Yabancı Arama-Kurtarma Ekiplerini Karşılama servisinde 37 personelden oluşan 3 ekip personel görev yapmaktadır. Arama-Kurtarma Hizmetleri bakımından 9 merkez ilçe 6 ayrı bölgeye ayrılmış ve her bölgede görev alacak ekiplerin toplanma yerleri belirlenmiştir. Arama-kurtarma hizmetlerinin haberleşme sisteminin güçlendirilmesi için, Geniş Alan Muhabere Sistemi ve Muhabere Komuta Kontrol aracının temin edilmesi için çalışmalar sürmektedir. 2.4. İlk Yardım ve Sağlık Hizmetleri ile ilgili Çalışmaları İl Sağlık Müdürlüğü koordinasyonunda yürütülen İlk Yardım ve Sağlık Hizmetleri İl Acil Yardım Planında belirlenen görevlerini daha verimli ve süratli yerine getirebilmek için yönetmelik plan formatında belirtilen çalışmalara destek verecek Hastane Afet Yönetim Planı, UMKE (Ulusal Medikal Kurtarma Ekipleri) oluşturulması gibi çalışmaları da yapmaktadır. Hastane Afet Yönetim Planları, uluslararası kabul edilen standartlara ve ülkemiz koşullarına uygun olarak hazırlanan triaj ve tahliye planlarını ve seyyar hastane organizasyonlarını içermektedir. Ayrıca, enkaz altında yaralıya ulaşıldığı andan ambulansa ulaştırılıncaya kadar tüm tıbbi müdahale ve tedaviyi yaparak İlk Yardım ve Sağlık Hizmetlerine destek veren UMKE (İzmir de şimdilik 38 kişi mevcuttur) oluşturulmuştur.

318 TMMOB AFET SEMPOZYUMU Hastaneler Arası İşbirliği Ve Sevk Sistemi: İlçe hastaneleri ile küçük hastanelerde ilk müdahalesi yapılan hastaların ilde bulunan beş eğitim hastanesine sevk zinciri ile ilgili planlama yapılmıştır. Afet Yatak Kapasiteleri; 9 merkez ilçede, hastaneler, sağlık ocakları ve gerektiğinde hastane olarak kullanılabilecek binalar ile birlikte afet yatak kapasiteleri 26.948, ilin tamamında ise, 33.307 olarak planlanmıştır. 2.5. Kaynakların Dağıtım ve Planlaması İldeki bir afet anında ve sonrasında oluşacak ihtiyaçların giderilmesi için gelen yardımların depolanması ve düzenli dağıtılması amacıyla, Satın Alma, Kiralama, El Koyma ve Dağıtım Hizmetleri Grubu - Depolama/Dağıtım Servisi bünyesinde Doğal Afet Bölgesi Lojistik Destek Üstü Koordinasyon Merkezi (DABLDÜKM) oluşturulmuştur. Bu merkezin koordinatörlüğünde, ilin giriş/çıkış noktaları da göz önüne alınarak, Balçova, Bornova, Çiğli, Gaziemir ve Konak ilçelerinde Lojistik Destek Koordinasyon Merkezleri (LDKM) belirlenmiştir. Gelen yardımları afetzedelere düzenli ve süratli ulaştırmak üzere, Lojistik Destek Koordinasyon Merkezi(LDKM) ne bağlı, son dağıtım noktaları olarak 49 adet İleri Dağıtım Merkezi (İDM) tespit edilmiştir. Gelen yardımların, teslim alınması, depolanması, envanterinin tutulması ve dağıtılması Satın Alma, Kiralama, El Koyma ve Dağıtım Hizmetleri Grubu Başkanlığınca hizmet grup planında planlandığı gibi yapılacaktır. Ayrıca, İzmir Kızılay Derneği Başkanlığı ile İl Özel İdaresi arasında imzalanan protokol çerçevesinde acil yardım ve lojistik desteğe hizmet edecek Batı Akdeniz Afet Müdahale ve Lojistik Merkezi kurma çalışmaları devam etmektedir. 2.6. Geçici İskan Çalışmaları İlimizdeki geçici iskan çalışmaları kapsamında Geçici İskan Hizmetleri Grubunca; afetin meydana gelmesinden hemen sonra afetzedelerin yaşayacağı paniği önlenmek ve sağlıklı bilgi alabilmelerini sağlamak amacıyla 9 merkez ilçede toplam 9.085.000 m2 yüzölçüme sahip 166 adet ilk toplanma yerleri (güvenli alanlar) ile, ilk aşamada toplam 32.718 kişiyi barındırabilecek konumdaki resmi (okullar, pansiyonlar, yurtlar ve sosyal tesisler, misafirhaneler) ve özel kuruluşlara ait (yurt, otel-motel, v.b.) binalar tespit edilmiştir. Ayrıca, çadırkent yapmak için 22 yerde 4.501 adet çadırın kurulabileceği ve 18.024 kişinin yerleştirilebileceği geçici iskan alanları belirlenmiş ve buraların yerleşim planları hazırlanmıştır. 2.7. Ön Hasar Tespit Çalışmaları Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü koordinasyonunda yürütülecek afet sonrasında ön hasar tespit çalışmaları için, sahaya çıkarken yaşanabilecek görevlendirme/ekip oluşturma aşamasındaki karmaşa ve zaman kaybını önlemek amacıyla sadece standart bir görevli isim listesi oluşturulmamış, gruplamalar yapılarak ekipler belirlenmiştir. Ön hasar tespit hizmetlerinde görevli ekipleri gösteren iki ayrı liste düzenlenmiştir. 1. liste, münferit veya küçük olaylara müdahale etmek amacıyla sadece Bayındırlık ve İskan

TMMOB AFET SEMPOZYUMU 319 Müdürlüğü teknik personelinden (İnşaat Mühendisi, Mimar ve İnşaat Teknikeri) ikişer kişilik gruplardan oluşmakta olup, görevli ekip sayısı 18, kişi sayısı 36 dır. 2. liste ise etkili afetlerde, hizmet grubunda yer alan tüm kuruluşlarda görevli elemanlardan (bir başkan ve iki üyeden) üçer kişilik gruplar halinde oluşturulmuştur. Görevli kişi sayısı 99, görevli ekip sayısı 33 tür. 2.8. CBS Çalışmaları Acil durum yönetimi konusunda etkin ve doğru karar verilebilmesi, acil yardım hizmet gruplarının çalışmalarına destek olabilecek bilgiye hızlı erişim ve etkin kullanım amacıyla Mayıs 2006 da Kriz Yönetim Merkezi nde Acil Durum Yönetimi ve Coğrafi Bilgi Sistemi Birimi oluşturulmuştur. Bu çalışmayla plan bilgileri sayısal haritalarla bütünleştirilecek, afet yönetim haritaları oluşturulacak, afet sonrasında afet mahallinden alınacak bilgiler hızlı ve daha sağlıklı yorumlanacak veri tabloları, haritalar, raporlar hazırlanacak ve karar mekanizmalarının bilgilendirilmesi sağlanacaktır. 2.9. Eğitim Çalışmaları: Temel Afet Bilinci Eğitimleri Bu eğitimler, Okullarda (öğretmen ve öğrencilere), Mahallelerde (halka) ve Kurum ve Kuruluşlarda (görevli personele), Kızılay İzmir Şube Başkanlığı, İtfaiye Daire Başkanlığı, Milli Eğitim Müdürlüğü, Sivil Savunma Müdürlüğü, Üniversiteler ve Meslek Odalarının katkılarıyla verilmektedir. Toplum Afet Gönüllüsü Projesi Afete hazırlıklı ve bilinçli bir toplum yaratmak için Toplum Afet Gönüllüsü Projesi başlatılmıştır. Bu kapsamda 2006 yılında, Karşıyaka, Urla, Seferihisar, Balçova, Güzelbahçe, Gaziemir, Menderes, Narlıdere, Çiğli, Buca ve Bornova ilçelerinde bilgilendirme toplantıları yapılmıştır. Ayrıca, eğitim çalışmalarında kullanılmak üzere Deprem-Hazır mıyız? Deprem- Ne Yapacağımızı Biliyor muyuz? Toplum Afet Gönüllüleri başlıklı broşürler bastırılmıştır. 2.10. Güvenlik Hizmetleri Çalışmaları Planda güvenlik hizmetlerinin 2 ayrı grupta yürütülmesi uygun görülmüştür. Emniyet Müdürlüğü Güvenlik-1, İl Jandarma Komutanlığı Güvenlik-2 Hizmet Grubu olarak, sorumluluk alanlarındaki afet bölgesinde güvenliğin sağlanması, trafiğin düzenli şekilde yürütülmesi, propagandayı ve çapulculuğu önleme çalışmalarını birbirleriyle eşgüdüm içinde yürüteceklerdir. 2.11. Plana Esas Senaryo Depremi İzmir de can ve mal kaybına neden olacak birincil afet türünün deprem olduğundan yola çıkılarak İzmir İlinin afet senaryosunda, İzmir Büyükşehir Belediyesi ile Boğaziçi Üniversitesi arasında imzalanan Araştırma Projesi Protokol Sözleşmesi Kapsamında

320 TMMOB AFET SEMPOZYUMU hazırlanan İzmir Büyükşehir Deprem Master Planı verileri değerlendirilerek gerekli karşılaştırmalar ve sınamalar yapılmıştır. Buna göre senaryo depremi ve faraziyeler en kötü olasılığa ve tarihte meydana gelen en büyük depreme göre belirlenmiştir. İzmir körfezini güneyden sınırlayan Doğu- Batı doğrultulu fayın yaratacağı bu senaryo depremi, Şubat ayında gece sabaha karşı 6,5 büyüklüğünde IX şiddetinde olacağı, fayın 20 km. uzunluğunda ve 10 km. derinliğinde bir parçasının yırtılabileceği ve faylanma mekanizmasının normal olacağı varsayılmıştır. Türkiye de son 70 yıl içerisinde meydana gelen depremlerin sonuçları dikkate alınarak 100 yıkık ve ağır hasarlı yapı için: -Can Kaybı; en az 3 en çok 10 kişi olarak belirlenmiştir. -Yaralı sayısı olarak dünya istatistikleri ölü sayısının 3 katı değer vermektedir. -Açıkta kalan insan sayısı; yıkık ve ağır hasarlı konut sayısının il veya ilçedeki hane halkı büyüklüğü ile çarpılması sonucu elde edilir. Afet Kanunu na göre orta hasarlı yapıların onarılmadan kullanımına izin verilmediğinden açıkta kalacak insan sayısı tahminlerine yıkık ve ağır hasarlı konutlara ilaveten orta hasarlı yapılar da dahil edilmek sureti ile daha gerçekçi tahmine ulaşılmıştır. Yol, su, elektrik, kanalizasyon gibi mevcut teknik altyapıda da meydana gelebilecek hasarların tahmini için dünya ortalamaları esas alınmıştır. Bu ortalamaya göre depremin şiddeti VII-IX arasında olan yerlerde, elektrik ve telefon hatlarının %25 inin, su, gaz ve kanalizasyon hatlarında ise her 100 km de 15 adet kırılma olacağı kabul edilmektedir. Tablo 2: Faraziyelerde Kullanılacak Genel Bilgiler Maksimum şiddet IX Maksimum aletsel 6.5 büyüklük (M) İlçe sayısı 9 Merkez İlçe Toplam Nüfus 2 514 927 Şehir 2 455 667 Köy 59 260 Bina Sayısı 377 123 1.042.818 Konut Sayısı (Yapı kullanma izin belgelerine göre) ŞİDDET AĞIR % ORTA % HAFİF % VI 0.04 0.22 0.24 VII 0.91 2.67 2.59 VIII 2.82 4.41 5.31 IX 15.70 18.16 22.75 X 33.06 15.29 19.14 Senaryoya göre, İlimizde elektrik ve haberleşme tesislerinin %25`i zarar göreceği, 300 km. uzunluğundaki ana ishale hatlarında 45 adet, 3538 km. uzunluğundaki dağıtım hatlarında ise 530 adet kırık oluşacağı, 750 km. uzunluğundaki kanalizasyon hatlarında 110-115 adet kırık meydana gelebileceği tahmin edilmektedir. Plan metni içinde, otoyol, köprü, viyadük, demiryolu köprü ve ray güzergahları, metro köprü ve tünelleri ile ray güzergahları, havaalanları, limanlar, haberleşme,

TMMOB AFET SEMPOZYUMU 321 elektrik, içme suyu altyapı ve üstyapısı, barajlar ve benzin istasyonlarında meydana gelebilecek hasar ayrıntılı olarak ortaya konmuştur. Afet senaryosuna göre, planlamaya esas merkez 9 ilçede toplam 163.722 binanın yıkık ve ağır hasarlı, 189.375 binanın orta hasarlı, 237.241 binanın hafif hasarlı olacağı, en az 4.912, en çok 16.372 kişinin hayatını kaybedeceği, en az 14.735, en çok 163.722 kişinin yaralanabileceği ve 1.235.840 kişinin de açıkta kalabileceği tahmin edilmektedir. 2.12. Koordinasyon Afet anında ihtiyaç durumuna göre İl Kurtarma ve Yardım Komitesi ve/veya hizmet grup başkanlarının toplanma yerleri ve bu yerlerin hasar görmesi halindeki yedek toplanma yerleri planda belirlenmiştir. Afetin meydana gelmesinin hemen sonrasında Emniyet Müdürlüğünün Motorize Ekiplerince mahalle muhtarları ile birlikte mahallinde ilk durum tespiti yapılacaktır. Bunun yanı sıra şehrin genel durumunu anlamak amacıyla Garnizon Komutanlığına ait helikopter vasıtasıyla ön tespitler yapılacak ve tüm bu tespitler değerlendirilecektir. İlk durum değerlendirilmesi yapılarak, Başbakanlık, İçişleri ve Bayındırlık ve İskan Bakanlıklarına bilgi mesajları gönderilecektir. İlçe Kaymakamlıkları İle İlişkiler: İlçe kaymakamlıkları ile ilişkiler 9 merkez ilçe tarafından hazırlanan İlçe Destek Planları ve diğer 19 ilçenin hazırlamış olduğu İlçe Acil Yardım Planları çerçevesinde yürütülecektir. Garnizon Komutanlığı İle İlişkiler: Ayrıca, afet halinde mülki amirlerin yardım talepleri olduğunda Garnizon Komutanlığı mevcut sistem ve imkanları ile yardımcı olmaktadır. Ege Ordusu Komutanlığına bağlı tali bölge komutanlıkları ve sorumluluk bölgeleri planda belirtilmiştir. Ege Ordusu Komutanlığı nca hazırlanmış olan Doğal Afet Yardım Harekat Planı talep halinde komutanlık emriyle yürürlüğe girecektir. Diğer İllerle İlişkiler: Afetin büyüklüğüne göre İçişleri Bakanlığı nca belirlenen Karşılıklı Yardımlaşma ve İşbirliği Protokolü dahilinde yer alan Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bolu, Bursa, Çanakkale, Denizli, Düzce, Edirne, İstanbul, Karabük, Kırklareli, Kocaeli, Kütahya, Manisa, Muğla, Sakarya, Tekirdağ, Uşak, Yalova illerinden yardım talebinde bulunulacaktır. Genel hayata etkili olabilecek afet durumunda ildeki yönetim kadrosu çeşitli nedenlerle görev yapamaz hale gelebilir ve buradaki çalışmaları yönetmek ve yönlendirmek üzere bu illerden Mülki Amirler (Vali Yardımcıları) görevlendirilebilir. İzmir ili 9 merkez ilçesinin yer aldığı metropol alan 5 ana sorumluluk bölgesine ayrılarak bu bölgelerde hangi mülki amirin görev yapacağı belirlenmiştir. 2.13. Haber Verme ve İntikal Talimatı Acil durumlarda, ilgililere nasıl haber verileceği ve alınan habere istinaden Kriz Yönetim Merkezi ne ve toplanma yerlerine hızlı bir şekilde intikalin nasıl yapılacağı Haber Verme ve İntikal Talimatı ile belirlenmiştir. Buna göre Kriz Yönetim Merkezine acil durum haberi geldiğinde; a. Haber muhabere elemanı tarafından, öncelikle Kriz Yönetim Merkezi Başkanı Vali Yardımcısı ile Kriz Yönetim Merkezi Müdürüne bildirilir.

322 TMMOB AFET SEMPOZYUMU b. Aynı anda, icap nöbetçisi personel, telefon veya SMS yoluyla, diğer kriz yönetim merkezi personeline, İl Kurtarma ve Yardım Komitesi ile Hizmet Grup Başkanlarına konu hakkında bilgi vererek Kriz Yönetim Merkezine çağırır. İletişim olanaklarının yitirildiği etkili afetlerde ise, personel ile İl Kurtarma ve Yardım Komitesi ve Hizmet Grup Başkanları çağrı beklemeksizin Kriz Yönetim Merkezine gelir. c. Acil durum bilgisi Emniyet Müdürlüğü tarafından alınırsa en seri şekilde, Kriz Yönetim Merkezine, Valiye, ilgili Vali Yardımcısına bildirilecektir. Acil durum haberini alan konu ile ilgili kişiler en seri şekilde Kriz Yönetim Merkezi ne intikal edeceklerdir. Kriz Yönetim Merkezi Başkanı ve diğer görevlilerin Kriz Yönetim Merkezi ne intikalinde Emniyet Müdürlüğü ne bağlı ilgili birimler yardımcı olacaktır. 3. SONUÇ Afetlere karşı dirençli bir toplum yaratmanın ön koşullarından biri afet yönetiminin risk yönetimi safhasında planlama çalışmalarına önem vermektir. Planlı bir hazırlık dönemi, olası riski ve hasar görebilirliği azaltacağı gibi afet anında etkili ve hızlı bir müdahale şansı da yaratacaktır. Afet zararlarını azaltan, uzun vadeli kalıcı çözümler getirecek fiziksel planlamaya duyulan gereksinimin önemi kavranmaya başlamıştır. Ancak, zarar azaltma çalışmaları çerçevesinde, kentlerde risk analizlerinin yapılması, makro-mikro bölgeleme haritalarının ve kentsel dönüşüm projelerinin hazırlanması gibi kentlerimizin afete duyarlı yaklaşımla planlanması gerekmektedir. Bu ilkelerin ışığında hazırlanan İzmir İl Acil Yardım Planı, yalnızca acil durum anı ve sonrasına yönelik sürece ilişkin olarak çözüm üretmeyi amaçlayan bir planlama çalışması olmayıp, acil durum öncesinde riski azaltmayı amaçlayan, kriz yönetiminin yanı sıra risk yönetimini de içeren, çağdaş afet yönetimi anlayışını özümsemiş bir acil yardım planıdır. İzmir İl Acil Yardım Planı, bir plan metninden ibaret olmayıp acil durumlara karşı her zaman hazırlıklı olmayı amaç edinmiş bir süreci ifade etmektedir. Yeni gelişmeler ve değişiklikler ışığında plan 6 ayda bir güncellenerek gözden geçirilmektedir. KAYNAKLAR 1. İzmir Valiliği (2006) İl Acil Yardım Planı, İzmir 2. Kadıoğlu,M.(2006): Kurum ve Kuruluşlar İçin Afet Acil Yardım Planı, Kadıoğlu,M. ve Özdamar,E.,eds.,2.baskı, Afet Yönetiminin Temel İlkeleri içinde; s.10-117, JICA Türkiye Ofisi Yayınları No:1, Ankara.