ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR

TÜRKÝYE ODALAR VE BORSALAR BÝRLÝÐÝ TOBB ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR Ocak-Mart 2007 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði Ekonomik Araþtýrmalar ve Ýstatistik Müdürlüðü

Sayfa düzeni ve baský Uzman Matbaacýlýk 0.312. 395 35 18 ANKARA

(Ocak-Mart 2007) SUNUÞ Türkiye ekonomisinde meydana gelen geliþme ve deðiþmeleri üçer aylýk dönemler itibariyle kamuoyuna sunmayý amaçlayan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði, 2007 yýlýnýn Ocak-Mart dönemine ait "Üç Aylýk Ekonomik Rapor"u, söz konusu döneme iliþkin verilerin tamamlanmasýný müteakip hazýrlamýþ bulunmaktadýr. Raporda, 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde ekonomide meydana gelen geliþmeler, bir önceki dönem ve 2006 yýlýnýn ayný dönemiyle karþýlaþtýrýlarak incelenmiþtir. Uluslararasý Para Fonu (IMF) ile yürütülmekte olan 19. stand-by düzenlemesine iliþkin altýncý gözden geçirme çalýþmalarý, 1 Mayýs 2007 tarihinde IMF ye iletilen niyet mektubunun 18 Mayýs 2007 tarihinde Ýcra Direktörleri Kurulunda onaylanmasýyla tamamlanmýþtýr. Ülkemiz 2007 yýlýna, bir önceki yýl Mayýs ayýnda yaþanan ekonomik çalkantýnýn olumsuz etkilerinden büyük ölçüde sýyrýlmýþ þekilde girmiþtir. Bu toparlanmanýn da etkisiyle Türkiye ekonomisi, 2006 yýlýndaki % 6 lýk büyümenin ardýndan, 2007 yýlý ilk çeyreðinde de % 6,7 büyümüþtür. Böylece 2002 yýlý birinci üç aylýk döneminde baþlayan büyüme sürecinde kesintisiz olarak 21. çeyrek tamamlanmýþtýr. Enflasyon düþüþ sürecinde 2006 yýlýnda baþlayan katýlýk, ekonominin normalleþme sürecini büyük ölçüde tamamladýðý 2007 yýlý birinci çeyreðinde de devam etmiþtir. Yýlýn ilk üç aylýk döneminde bütçe performansýnda aksaklýklar görülmüþ, harcamalarýn artýþ oraný, gelirlerdeki artýþ oranýnýn üzerinde gerçekleþmiþtir. Genel eðilimin tersine ihracat artýþ oraný ithalat artýþ oranýnýn üzerine çýkmýþ, böylece ihracatýn ithalatý karþýlama oraný artmýþtýr. Yýlýn ilk üç ayýnda doðrudan yabancý yatýrýmlar 9 milyar dolarý aþmýþtýr. Yoðun sýcak para giriþinin de olduðu ilk üç aylýk dönemde cari açýðýn finansmanýnda problem yaþanmamýþtýr. Raporumuzun, Türk özel sektör camiasýna ve ekonomideki geliþmeleri izlemek isteyenlere yararlý olmasýný dilerim. Saygýlarýmla, M. Rifat HÝSARCIKLIOÐLU Baþkan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði III

(Ocak-Mart 2007) ÝÇÝNDEKÝLER Sayfa SUNUÞ A. GENEL DURUM...1 B. BÜYÜME VE ÜRETÝM...5 a. Gayri Safi Milli Hasýla...5 b. Üretim...5 C. YATIRIMLAR... 14 D. FÝYAT HAREKETLERÝ... 18 E. PARA-KREDÝ-MEVDUAT... 25 F. KAMU MALÝYESÝ... 30 a. Harcamalar... 31 b. Gelirler... 32 c. Bütçe Açýðý... 32 G. DIÞ EKONOMÝK ÝLÝÞKÝLER... 33 a. Ýhracat... 33 b. Ýthalat... 38 c. Döviz Kurlarý... 41 d. Ödemeler Dengesi... 42 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði V

(Ocak-Mart 2007) A. GENEL DURUM Uluslararasý Para Fonu (IMF) ile yürütülmekte olan 19. stand-by düzenlemesine iliþkin deðerlendirme çalýþmalarý kapsamýnda 1 Mayýs 2007 tarihinde IMF ye verilen ve 18 Mayýs 2007 tarihinde de Ýcra Direktörleri Kurulu tarafýndan onaylanan niyet mektubuyla altýncý gözden geçirme tamamlanmýþtýr. Bu kapsamda 749,5 milyon SDR (yaklaþýk 1.135,3 milyon ABD Dolarý) tutarýndaki kredi dilimi serbest býrakýlmýþtýr. Niyet mektubunda 2007 yýlýnda para politikasý uygulamasýnda sýký duruþun korunacaðý ve ileriye dönük ihtiyatlý bütçe politikalarýna devam edileceði belirtilmiþtir. 2007 yýlýna iliþkin makro ekonomik çerçevede deðiþiklik yapýlmamýþtýr. 2007 yýlý için belirlenen enflasyon hedefi % 4, büyüme hedefi % 5, kamu sektörü faiz dýþý fazla hedefi de GSMH nýn % 6,5 i olarak korunmuþtur. Türkiye ekonomisi 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde bir önceki yýlýn ayný dönemine göre % 6,7 büyümüþtür. 2006 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde % 6,4 olan GSMH artýþ hýzý, 2007 yýlýnýn ayný döneminde 0,3 puan artarak % 6,7 ye yükselirken, tarým sektöründe % 1,1, sanayi sektöründe % 7,5, hizmetler sektöründe % 6,5 büyüme kaydedilmiþtir. Sanayi üretiminde 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde bir önceki yýlýn ayný dönemine göre % 8 artýþ kaydedilmiþtir. Alt sektörler itibariyle, madencilik üretiminde % 8, imalat sanayi üretiminde % 7,9, enerji üretiminde % 8,9 artýþ olmuþtur. Ýmalat sanayi kapasite kullaným oraný 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde bir önceki yýlýn ayný dönemine göre 2,4 puanlýk artýþla % 80,2 seviyesinde gerçekleþmiþtir. Ýmalat sanayi kapasite kullaným oraný bir önceki yýlýn ayný dönemine göre 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde 2,4 puanlýk artýþa % 80,2 ye yükselirken, özel sektör kapasite kullaným oraný 2,4 puanlýk artýþla % 79,3, kamu sektörü kapasite kullaným oraný 2,3 puanlýk artýþla % 85,6 olmuþtur. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 1

ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR 2007 yýlýnýn Ocak-Mart döneminde verilen yatýrým teþvik belgeleri tutarý bir önceki yýlýn ayný dönemine göre % 21,4 lük düþüþle 6.616,4 milyon YTL ye gerilemiþtir. Bunun 4.226,3 milyon YTL lik kýsmý imalat sektörüne, 1.588,8 milyon YTL lik kýsmý hizmetler sektörüne, 571,9 milyon YTL lik kýsmý enerji sektörüne, 149 milyon YTL lik kýsmý madencilik sektörüne, 80,4 milyon YTL lik kýsmý tarým sektörüne verilmiþtir. 2007 yýlýnýn birinci üç aylýk döneminde üretici fiyatlarýnda % 1,88, tüketici fiyatlarýnda % 2,36 artýþ gerçekleþmiþtir. Üretici fiyatlarý endeksi bir önceki aya göre Ocak ayýnda % 0,05 düþerken, Þubat ayýnda % 0,95 Mart ayýnda % 0,97 artýþ göstermiþtir. Tüketici fiyatlarý endeksinde bir önceki aya göre Ocak ayýnda % 1, Þubat ayýnda % 0,43, Mart ayýnda 0,92 artýþ olmuþtur. 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde, bir önceki yýlýn ayný dönemine göre emisyon hacmi % 9,9, M1 para arzý % 12,8, M2 para arzý % 23,2 artýþ göstermiþtir. Ayný dönemde toplam mevduat % 16, banka kredileri % 36, altýn rezervleri % 13,6, brüt uluslararasý rezervler % 33,6 artmýþtýr. Merkez Bankasý döviz rezervleri de % 15,8 artarak 67.498 milyon dolara yükselmiþtir. 2007 yýlýnýn Ocak-Mart döneminde geçen yýlýn ayný dönemine göre Amerikan Dolarý nominal olarak % 5,9 deðer kazanýrken, reel olarak % 3,8 deðer kaybetmiþ, Euro nominal olarak % 15,4, reel olarak % 4,7 deðer kazanmýþtýr. Amerikan Dolarý nominal olarak 2007 yýlýnýn Ocak ayýnda % 0,5, Þubat ayýnda % 2,1 deðer kaybederken, Mart ayýnda % 0,9 deðer kazanmýþtýr. Reel olarak ise Ocak ayýnda % 0,4, Þubat ayýnda % 3, Mart ayýnda da % 0,1 deðer kaybetmiþtir. Nominal olarak Ocak ayýnda % 2,1, Þubat ayýnda % 1,5 deðer kaybeden Euro, Mart ayýnda % 2,3 deðer kazanmýþtýr. Reel olarak da Ocak ayýnda % 2,1, Þubat ayýnda % 2,5 deðer kaybederken, Mart ayýnda % 1,3 deðer kazanmýþtýr. 2 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði

(Ocak-Mart 2007) 2007 yýlý Mart ayý sonunda merkezi yönetim bütçesi 3.333 milyon YTL açýk vermiþtir. 2007 yýlý Mart ayý sonunda merkezi yönetim bütçe gelirleri % 20,3 lük artýþla 46.109 milyon YTL, merkezi yönetim bütçe giderleri % 25,6 lýk artýþla 49.442 milyon YTL olurken, bütçe açýðý 3.333 milyon YTL olarak gerçekleþmiþtir. 2007 yýlý Ocak-Mart döneminde geçen yýlýn ayný dönemine göre dýþ ticaret açýðý % 7,5 artarak 11.768 milyon dolar olmuþtur. 2007 yýlýnýn Ocak-Mart döneminde ihracat 2006 yýlýna göre % 24,2 artarak 23.108 milyon dolara, ithalat % 18 artarak 34.876 milyon dolara yükselmiþtir. Dýþ ticaret hacmi % 20,4 artarak 57.984 milyon dolar, dýþ ticaret açýðý da % 7,5 artarak 11.768 milyon dolar olmuþtur. Ýhracatýn ithalatý karþýlama oraný % 63 den % 66,3 e yükselmiþtir. Cari iþlemler dengesi 2007 yýlýnýn Ocak-Mart döneminde 9.182 milyon dolar açýk vermiþtir. 2006 yýlýnýn Ocak-Mart döneminde 8.709 milyon dolar olan cari iþlemler açýðý 2007 yýlýnýn ayný döneminde % 5,4 artarak 9.182 milyon dolara yükselmiþtir Ýþçi gelirleri bir önceki yýlýn ayný dönemine göre deðiþmeyerek 228 milyon dolar olarak kalmýþtýr. Turizm gelirleri % 8 lik artýþla 2.162 milyon dolara, turizm giderleri de % 18,3 lük artýþla 672 milyon dolara yükselmiþtir. Buna baðlý olarak net turizm gelirleri % 3,9 artarak 1.490 milyon dolar olmuþtur. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 3

ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR TABLO: 1 DÖNEMLER ÝTÝBARÝYLE TEMEL EKONOMÝK GÖSTERGELER (Bir Önceki Yýlýn Ayný Dönemine Göre Deðiþim Oranlarý) 2006 2006/2005 2007 I II III IV I 1. GSMH (1987 Fiyatlarýyla) 6,4 9,3 4,3 4,6 6,0 6,7 Tarým 7,6-0,4 0,5 9,7 2,9 1,1 Sanayi 4,5 11,1 7,2 6,5 7,4 7,5 Hizmetler 6,5 6,9 5,3 4,1 5,6 6,5 2. ÝMALAT SANAYÝ ÜRETÝM ENDEKSÝ 2,8 8,1 5,1 6,0 5,5 7,6 3. FÝYATLAR Üretici Fiyatlarý 4,86 8,37 12,61 11,40 9,34 10,14 Tarým 4,06 8,92 11,17 5,20 7,29 3,56 Madencilik 16,10 13,36 17,16 11,82 14,58 12,99 Ýmalat Sanayii 4,86 8,28 12,72 11,28 9,34 11,20 Enerji 3,94 4,25 10,92 37,19 13,35 18,94 Tüketici Fiyatlarý Türkiye 8,08 9,61 10,83 9,82 9,60 10,32 Ankara 10,74 10,85 12,79 11,54 11,49 11,09 Ýstanbul 7,97 10,13 11,71 10,72 10,15 11,02 4. PARASAL GÖSTERGELER Emisyon Hacmi 33,5 39,8 25,1 36,7 36,7 9,9 Para Arzý (M1) 91,8 114,0 84,9 72,8 72,8 12,8 Para Arzý (M2) 118,0 122,6 101,8 94,2 94,2 23,2 Banka Kredileri 58,7 64,1 49,5 41,0 41,0 36,0 5. DIÞ TÝCARET Ýhracat 7,9 17,5 18,5 20,9 16,4 24,2 Ýthalat 14,8 24,9 19,4 15,4 18,7 18,0 Ýþçi Gelirleri 26,0 64,9 25,1 15,9 30,6 0,0 Turizm Gelirleri 0,4-1,8-8,8-12,8-7,2 8,0 6. DÖVÝZ KURLARI Nominal Döviz Kurlarý YTL/Dolar 0,3 6,5 12,0 7,5 6,6 5,9 YTL/Euro -8,1 6,0 17,0 16,6 7,6 15,4 Reel Döviz Kurlarý YTL/Dolar -4,4-1,7-0,5-3,5-2,5-3,8 YTL/Euro -12,4-2,2 3,9 4,7-1,6 4,7 Kaynak: TOBB 4 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði

(Ocak-Mart 2007) B. BÜYÜME VE ÜRETÝM a. Gayri Safi Milli Hasýla 2006 yýlýnda bir önceki yýla göre GSMH artýþ hýzý % 6 düzeyinde gerçekleþerek % 5'lik hedef aþýlmýþtýr. Tarým sektörü % 2,9, sanayi sektörü % 7,4, hizmetler sektörü % 5,6 büyümüþtür (Tablo 2). 2006 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde % 6,4 olan GSMH artýþ hýzý, 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde 0,3 puan artarak % 6,7'ye yükselirken, tarým sektöründe %1,1, sanayi sektöründe % 7,5, hizmetler sektöründe % 6,5 büyüme kaydedilmiþtir. 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde GSMH cari fiyatlarla % 20,6 büyüyerek 129.642milyon YTL olmuþtur. GSYÝH içinde tarým sektörünün payý % 3,9, sanayi sektörünün payý % 26,6 ve hizmetler sektörünün payý % 69,5 olmuþtur (Tablo 3). b. Üretim 2006 yýlýnda toplam imalat sanayi üretiminde bir önceki yýla göre % 5,5 artýþ olmuþtur (Tablo 4). Toplam imalat sanayi üretiminde 2007 yýlýnýn birinci üç aylýk döneminde geçen yýlýn ayný dönemine göre % 7,6 artýþ olurken, bir önceki döneme göre % 5,8 düþüþ olmuþtur. 2006 yýlýnda imalat sanayi kapasite kullaným oraný bir önceki yýla göre 0,7 puan artarak % 81, özel sektör kapasite kullaným oraný 0,8 artarak % 79,6, kamu sektörü kapasite kullaným oraný 3,4 artarak % 89,4 düzeyinde gerçekleþmiþtir. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 5

6 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 1. TARIM A. Çiftçilik ve Hayvancýlýk B. Ormancýlýk C. Balýkçýlýk 2. SANAYÝ A. Madencilik ve Taþocakçýlýðý B. Ýmalat Sanayi C. Elektrik, Gaz, Su 3. ÝNÞAAT 4. TÝCARET A. Toptan ve Perakende Ticaret B. Otel, Lokanta Hizmetleri 5. ULAÞTIRMA VE HABERLEÞME 6. MALÝ KURULUÞLAR 7. KONUT SAHÝPLÝÐÝ 8. SERBEST MESLEK VE HÝZMETLER 9. (-)ÝZAFÝ BANKA HÝZMETLERÝ 10. SEKTÖRLER TOPLAMI (1-9) 11. DEVLET HÝZMETLERÝ 12. KAR AMACI OLMAYAN Ö. HÝZ. KUR. 13. TOPLAM (10+11+12) 14. ÝTHALAT VERGÝSÝ 15. GSYÝH (Alýcý Fiyatlarýyla) (13+14) 16. DIÞ ALEM NET FAKTÖR GELÝR. A. Dýþ Alemden Gelen B. (-) Dýþ Aleme Giden 17. GSMH (Alýcý Fiyatlarýyla) (15+16) Kaynak: TÜÝK TABLO: 2 SABÝT FÝYATLARLA GAYRÝ SAFÝ MÝLLÝ HASILA (FAALÝYET KOLLARINA VE 1987 YILI ÜRETÝCÝ FÝYATLARINA GÖRE) (Bin YTL) 2006 2007 Deðiþim Deðiþim Deðiþim Deðiþim Deðiþim Deðiþim Ýktisadi Faaliyet Kollarý I. Dönem (%) II. Dönem (%) III. Dönem (%) IV. Dönem (%) TOPLAM (%) I. Dönem (%) 1.403 7,6 2.571-0,4 9.279 0,5 3.988 9,7 17.241 2,9 1.083 7,6 2.280-1,4 9.001 0,2 3.638 9,6 16.002 2,4 211 8,1 200 8,6 193 11,5 199 8,8 803 9,2 109 6,8 92 7,7 85 10,3 151 13,6 437 10,0 10.296 4,5 12.373 11,1 12.232 7,2 11.126 6,5 46.027 7,4 343 4,1 455 9,6 509 9,0 379-4,6 1.686 4,8 8.676 4,0 10.646 11,3 10.361 6,8 9.371 6,9 39.053 7,4 1.277 8,3 1.272 9,9 1.362 9,5 1.376 7,3 5.288 8,7 1.429 27,1 1.703 14,9 2.314 21,3 1.944 16,1 7.390 19,4 7.605 7,1 9.234 8,0 11.125 5,0 9.126 4,0 37.090 5,9 6.731 7,7 8.100 9,0 9.422 4,7 7.930 5,2 32.182 6,5 874 3,0 1.134 1,5 1.703 6,9 1.197-3,5 4.908 2,3 4.547 3,6 4.918 5,8 5.451 2,1 5.496 1,5 20.412 3,1 600 1,0 558-0,5 611 1,6 622 6,8 2.391 2,2 1.560 2,0 1.568 2,1 1.578 2,3 1.588 2,3 6.294 2,2 690 5,1 810 5,3 1.071 4,7 855 6,0 3.426 5,2 461 0,5 428-1,0 487 1,0 493 7,8 1.869 2,1 27.669 6,1 33.306 8,0 43.174 4,9 34.253 5,6 138.403 6,0 1.305 2,0 1.334 2,3 1.337 2,2 1.352 1,5 5.329 2,0 89 1,1 105 1,5 105 0,6 116 1,5 414 1,2 29.063 5,9 34.745 7,8 44.616 4,8 35.720 5,4 144.145 5,9 2.916 15,4 2.870 14,1 3.008 5,0 2.794 2,7 11.587 9,0 31.979 6,7 37.615 8,3 47.625 4,8 38.514 5,2 155.732 6,1 1.417 1,1 1.067-1,5 246 16,6 105-3,8 11.070 7,5 371 8,0 9.314 7,4 1.386 8,5 1.661 16,2 8.081 6,3 7.164 6,4 918 5,0 4.879 7,3 643 7,2 1.596 2,3 723 4,8 500 8,5 29.571 6,9 1.322 1,3 90 1,2 30.982 6,6 3.173 8,8 34.156 6,8-353 - -159 - -434 - -444 - -1.390 - -397-1.407 2,6 1.404 35,7 1.346 1,8 1.344 6,9 5.501 10,3 1.764 25,4 1.760 8,2 1.563 4,0 1.779 15,5 1.788 23,8 6.891 12,7 2.160 22,7 31.626 6,4 37.456 9,3 47.191 4,3 38.070 4,6 154.343 6,0 33.759 6,7 ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 7 Kaynak: TÜÝK TABLO: 3 CARÝ FÝYATLARLA GAYRÝ SAFÝ MÝLLÝ HASILA (FAALÝYET KOLLARINA VE ÜRETÝCÝ FÝYATLARINA GÖRE) (Bin YTL) 2006 2007 Deðiþim Deðiþim Deðiþim Deðiþim Deðiþim Deðiþim Ýktisadi Faaliyet Kollarý I. Dönem (%) II. Dönem (%) III. Dönem (%) IV. Dönem (%) TOPLAM (%) I. Dönem (%) 1. TARIM 4.535.282 3,2 6.484.919 3,4 30.393.226 4,6 11.670.616 13,9 53.084.044 6,3 A. Çiftçilik ve Hayvancýlýk 3.267.617-0,7 5.761.904 2,7 29.551.900 4,3 10.172.902 14,1 48.754.324 5,7 B. Ormancýlýk 438.612 11,0 431.026 4,0 451.752 18,4 595.909 5,3 1.917.299 9,1 C. Balýkçýlýk 829.052 17,0 291.990 17,6 389.573 16,3 901.805 17,5 2.412.420 17,2 2. SANAYÝ 28.253.701 9,5 37.503.962 22,7 40.081.053 24,4 41.425.371 18,1 147.264.087 19,1 A. Madencilik ve Taþocakçýlýðý 915.501 23,4 1.707.432 25,4 2.964.875 27,1 2.693.522 6,6 8.281.331 18,9 B. Ýmalat Sanayi 23.826.471 10,2 31.219.151 24,0 32.156.871 25,5 34.418.134 19,4 121.620.626 20,1 C. Elektrik, Gaz, Su 3.511.729 1,8 4.577.380 14,1 4.959.307 16,1 4.313.715 15,7 17.362.131 12,3 3. ÝNÞAAT 5.177.672 43,0 7.080.032 43,3 9.590.908 47,0 8.727.195 40,1 30.575.807 43,5 4. TÝCARET 20.968.418 11,3 27.952.750 19,6 37.007.907 21,6 31.789.729 17,3 117.718.805 18,0 A. Toptan ve Perakende Ticaret 17.843.659 11,7 23.604.010 21,3 29.673.330 21,3 26.668.088 19,5 97.789.086 19,0 B. Otel, Lokanta Hizmetleri 3.124.759 9,1 4.348.740 11,0 7.334.578 23,1 5.121.641 6,9 19.929.719 13,7 5. ULAÞTIRMA VE HABERLEÞME 15.984.870 8,7 19.262.790 15,4 22.550.354 15,6 23.105.219 11,4 80.903.234 12,9 6. MALÝ KURULUÞLAR 6.114.202 18,6 7.003.768 14,1 6.780.196 50,0 6.912.849 22,0 26.811.016 24,8 7. KONUT SAHÝPLÝÐÝ 6.362.283 22,7 6.620.027 23,1 7.048.878 22,8 7.470.393 22,7 27.501.581 22,8 8. SERBEST MESLEK VE HÝZMETLER 3.651.249 12,6 4.546.179 20,3 6.364.048 19,7 5.420.516 18,4 19.981.992 18,1 9. (-) ÝZAFÝ BANKA HÝZMETLERÝ 2.492.312-6,5 4.058.604 6,3 3.574.466 34,6 4.576.888 37,1 14.702.269 17,8 10. SEKTÖRLER TOPLAMI (1-9) 88.555.366 13,1 112.395.824 20,4 156.242.105 19,6 131.945.001 17,4 489.138.297 18,0 11. DEVLET HÝZMETLERÝ 13.291.268 16,6 13.799.541 22,9 13.691.650 8,4 14.162.910 13,6 54.945.368 15,1 12. KAR AMACI OLMAYAN Ö. HÝZ. KUR. 405.970-21,9 212.811 26,1 531.020-2,7 3.536.321 100,6 4.686.121 56,4 13. TOPLAM (10+11+12) 102.252.604 13,4 126.408.176 20,7 170.464.775 18,5 149.644.232 18,2 548.769.786 17,9 14. ÝTHALAT VERGÝSÝ 5.516.001 23,4 7.382.675 34,1 7.441.005 32,4 7.212.763 15,5 27.552.444 26,2 15. GSYÝH (Alýcý Fiyatlarýyla) (13+14) 107.768.604 13,8 133.790.851 21,4 177.905.780 19,0 156.856.996 18,1 576.322.231 18,3 16. DIÞ ALEM NET FAKTÖR GELÝR. -257.610-228.623 - -198.911 - -310.370 - -538.269 - A. Dýþ Alemden Gelen 3.286.519 4,9 3.957.023 55,6 4.155.083 29,1 3.864.079 28,3 15.262.704 28,2 B. (-) Dýþ Aleme Giden 3.544.130 7,2 3.728.400 14,6 4.353.994 35,7 4.174.448 41,9 15.800.973 24,3 17. GSMH (Alýcý Fiyatlarýyla) (15+16) 107.510.994 13,8 134.019.474 22,4 177.706.869 18,9 156.546.626 17,8 575.783.962 18,4 5.055.215 11,5 3.663.234 12,1 512.651 16,9 879.330 6,1 34.503.266 22,1 1.116.911 22,0 28.863.248 21,1 4.523.107 28,8 7.255.101 40,1 25.257.433 20,5 21.596.986 21,0 3.660.447 17,1 18.943.087 18,5 7.228.842 18,2 7.699.186 21,0 4.346.665 19,0 3.230.036 29,6 107.058.758 20,9 16.132.072 21,4 482.662 18,9 123.673.492 20,9 6.232.339 13,0 129.905.832 20,5-264.322-4.729.976 43,9 4.994.299 40,9 129.641.509 20,6 (Ocak-Mart 2007)

ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR TABLO: 4 ÝMALAT SANAYÝ ÜRETÝM ENDEKSÝ (1997=100) Bir Önceki Yýl Ayný Döneme Bir Önceki Döneme Göre Üretim Endeksi Göre Deðiþim (%) Deðiþim (%) Dönemler 2005 2006 2007 2006 2007 2006 2007 I. Dönem 119,6 122,9 132,3 2,8 7,6-7,2-5,8 II. Dönem 132,3 143,0 8,1 16,4 III. Dönem 133,9 140,7 5,1-1,6 IV. Dönem 132,5 140,4 6,0-0,2 Yýllýk Ortalama 129,6 136,8 5,5 Kaynak: TÜÝK Not: TÜÝK tarafýndan açýklanan Aylýk Sanayi Üretim Anketinden hesaplanmýþtýr. Ýmalat sanayi kapasite kullaným oraný 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde bir önceki yýlýn ayný dönemine göre 2,4 puanlýk artýþla % 80,2'ye, özel sektör kapasite kullaným oraný 2,4 puanlýk artýþla % 79,3'e, kamu sektörü kapasite kullaným oraný 2,3 puanlýk artýþla % 85,6'ya yükselmiþtir (Tablo 5). TABLO: 5 ÝMALAT SANAYÝ KAPASÝTE KULLANIM ORANLARI (Üretim Deðeri Aðýrlýklý) 2006 2007 (%) Dönemler Toplam Devlet Özel Toplam Devlet Özel I. Dönem 77,8 83,3 76,9 80,2 85,6 79,3 II. Dönem 82,7 90,4 81,4 III. Dönem 81,3 93,0 79,4 IV. Dönem 82,3 90,7 80,8 Yýllýk Ortalama 81,0 89,4 79,6 Kaynak: TÜÝK Not: TÜÝK tarafýndan açýklanan Ýmalat Sanayi Aylýk Eðilim Anketi'nden hesaplanmýþtýr. 8 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði

(%) Grafik: 1 ÝMALAT SANAYÝ ÜRETÝM ENDEKSÝ (Bir Önceki Yýlýn Ayný Dönemine Göre Deðiþim) 10 9 8 7,6 8,1 7 6 5 5,1 6,0 4 3 2,8 2 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 9 1 0 1 2 3 4 Dönemler 2006 2007 (Ocak-Mart 2007)

ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR 2007 yýlýnýn Ocak-Mart döneminde 2006 yýlýnýn ayný dönemine göre seçilmiþ sanayi maddeleri içinde en yüksek üretim artýþý % 143,8 ile küp þeker, % 108,4 ile pik ve % 36,4 ile þarap üretiminde olurken, en yüksek oranlý üretim düþüþü % 47,3 ile kristal þeker, % 16,8 ile sentetik dokuma ve % 8,2 ile karo fayans üretiminde olmuþtur (Tablo 6-7). TABLO: 6 SEÇÝLMÝÞ SANAYÝ MADDELERÝNÝN ÜRETÝMÝ (Ton) 2006 2007 Maddeler I II III IV Toplam I Taþkömürü 713.831 767.510 758.435 831.017 3.070.793 755.083 Linyit (Bin Ton) 14.296 13.416 16.418 16.876 61.006 15.628 Ham Petrol 525.411 550.790 565.139 534.013 2.175.353 513.995 Doðalgaz (Bin m 3 ) 112.556 52.276 52.139 90.165 307.136 104.969 Buðday Unu 516.587 534.912 599.179 548.124 2.198.802 614.613 Kristal Þeker 188.192 10.808 122.701 1.479.509 1.801.210 99.223 Küp Þeker 934 828 569 1.936 4.267 2.277 Raký (45) (Bin Litre) 10.905 11.763 2.203 12.968 37.839 11.932 Þarap (Bin Litre) 3.402 7.885 6.848 6.942 25.077 4.641 Bira (Bin Litre) 192.916 262.645 287.522 162.802 905.885 193.568 Filtreli Sigara 28.664 34.204 33.057 32.353 128.278 33.032 Pamuk Ýpliði 121.460 140.008 125.529 136.492 523.489 132.321 Sentetik Ýplik 133.340 157.560 133.022 140.336 564.258 139.807 Pamuklu Dokuma (Bin Metre) 151.842 167.252 170.703 181.991 671.788 182.653 Sentetik Dokuma (Bin Metre) 56.529 55.912 51.965 51.212 215.618 47.010 Yazý Kaðýdý 60.434 73.954 78.764 71.912 285.064 68.367 Karton 59.009 82.388 50.563 66.888 258.848 66.672 Normal Benzin 15.519 17.513 13.804 17.353 64.189 15.658 Kurþunsuz Benzin 773.945 930.628 995.085 995.722 3.695.380 860.373 Motorin 1.370.002 2.018.939 2.162.102 2.065.484 7.616.527 1.613.307 Fuel Oil 6 1.514.648 1.756.197 1.333.772 1.587.644 6.192.261 1.789.636 L.P.G. 173.099 207.742 213.328 206.505 800.674 182.655 Polietilen 95.631 100.301 97.300 91.333 384.565 104.491 PVC+PCC Kompound 33.177 36.481 36.091 29.348 135.097 41.160 Binek Oto Dýþ Lastiði (Bin Adet) 4.211 4.397 4.701 4.180 17.489 4.365 Karo Fayans (Bin m 2 ) 111.081 136.917 136.854 108.159 493.011 101.975 Çimento 8.059.431 14.547.872 14.196.415 11.131.142 47.934.860 9.430.088 Pik 31.246 52.322 42.178 33.987 159.733 65.128 Teneke Rulo Sac 18.469 34.106 49.353 31.114 133.042 24.070 Alümina 36.720 29.161 36.190 38.018 140.089 39.108 Bakýr Teller 26.818 31.165 25.921 26.297 110.201 32.080 Elektrik (Milyon KWS) 42.463 41.730 46.254 44.958 175.405 45.810 Kaynak: TÜÝK 10 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði

(Ocak-Mart 2007) TABLO: 7 SEÇÝLMÝÞ SANAYÝ MADDELERÝ ÜRETÝMÝNÝN DEÐÝÞÝM ORANLARI Yýllýk Bir Önceki Yýl Ayný Döneme Göre Maddeler 2006 2006/I 2006/II 2006/III 2006/IV 2007/I 2006/I 2006/II 2006/III 2006/IV 2007/I Taþkömürü 0,7 6,2-20,0 5,8 18,6 5,8 1,8 7,5-1,2 9,6-9,1 Linyit 9,7 11,5 14,9 13,4 1,4 9,3-14,1-6,2 22,4 2,8-7,4 Ham Petrol -4,6-6,0-3,2-3,1-6,1-2,2-7,6 4,8 2,6-5,5-3,7 Doðalgaz -36,5 5,4-48,3-56,9-41,6-6,7-27,1-53,6-0,3 72,9 16,4 Buðday Unu -4,2 13,9-15,8-1,0-9,0 19,0-14,2 3,5 12,0-8,5 12,1 Kristal Þeker -6,4 41,5 - -3,7-11,1-47,3-88,7-94,3 1035,3 1105,8-93,3 Küp Þeker 6,3 344,8 48,7 185,9-36,5 143,8-69,3-11,3-31,3 240,2 17,6 Raký (45) -14,1 29,4 23,2-83,1-0,7 9,4-16,5 7,9-81,3 488,7-8,0 Þarap -3,5-41,7 10,5-5,6 20,3 36,4-41,1 131,8-13,2 1,4-33,1 Bira 1,4 4,0-6,5 1,7 12,8 0,3 33,6 36,1 9,5-43,4 18,9 Filtreli Sigara 23,2 27,8 17,8 16,2 33,7 15,2 18,4 19,3-3,4-2,1 2,1 Pamuk Ýpliði 13,7-20,5 95,2 12,3 9,9 8,9-2,2 15,3-10,3 8,7-3,1 Sentetik Ýplik -0,9-15,7 20,1-1,6-3,3 4,9-8,1 18,2-15,6 5,5-0,4 Pamuklu Dokuma 11,3-8,5 12,1 12,6 33,1 20,3 11,1 10,1 2,1 6,6 0,4 Sentetik Dokuma -14,3-16,5-16,9-10,6-12,5-16,8-3,4-1,1-7,1-1,4-8,2 Yazý Kaðýdý 1,9 1,5 6,6 1,3-1,7 13,1-17,3 22,4 6,5-8,7-4,9 Karton -0,2-16,6 40,5-24,4 5,9 13,0-6,6 39,6-38,6 32,3-0,3 Normal Benzin -1,1 75,2 4,6-26,4-15,5 0,9-24,4 12,8-21,2 25,7-9,8 Kurþunsuz Benzin 11,5 4,9 15,4 14,1 11,0 11,2-13,7 20,2 6,9 0,1-13,6 Motorin 0,9-19,0-0,2 6,4 14,4 17,8-24,1 47,4 7,1-4,5-21,9 Fuel Oil 6-3,1-12,8 4,0-10,7 8,1 18,2 3,1 15,9-24,1 19,0 12,7 L.P.G. 4,4 3,1 9,5 3,4 1,6 5,5-14,9 20,0 2,7-3,2-11,5 Polietilen 40,6 182,1 73,5-4,1 13,5 9,3 18,9 4,9-3,0-6,1 14,4 PVC+PCC Kompound 1,4 28,8 13,6 0,0-25,3 24,1-15,6 10,0-1,1-18,7 40,2 Binek Oto Dýþ Lastiði -0,3-3,6-5,1 12,2-3,8 3,7-3,1 4,4 6,9-11,1 4,4 Karo Fayans 3,4 11,4 11,9 6,5-14,4-8,2-12,1 23,3 0,0-21,0-5,7 Çimento 15,0 12,6 18,4 15,5 12,1 17,0-18,9 80,5-2,4-21,6-15,3 Pik -10,5-29,3-21,8 40,8-9,1 108,4-16,4 67,5-19,4-19,4 91,6 Teneke Rulo Sac -5,6-48,3-10,6 21,3 18,2 30,3-29,8 84,7 44,7-37,0-22,6 Alümina 24,5-8,3-25,0 194,4 78,1 6,5 72,0-20,6 24,1 5,1 2,9 Bakýr Teller 16,1 16,9 31,8 11,4 4,9 19,6 7,0 16,2-16,8 1,5 22,0 Elektrik 8,4 8,4 8,6 9,2 7,7 7,9 1,7-1,7 10,8-2,8 1,9 Kaynak: TÜÝK Bir Önceki Döneme Göre (%) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 11

ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde seçilmiþ dayanýklý tüketim mallarýndan dikiþ makinesi ve müzik seti üretimi yapýlmazken, bir önceki yýlýn ayný dönemine göre en yüksek oranlý üretim artýþý % 86,8 ile bulaþýk makinesi üretiminde, % 38 ile çamaþýr makinesi üretiminde ve % 31,5 ile de buzdolabý üretiminde olmuþtur. Üretimde en yüksek oranlý düþüþler % 32,6 ile televizyon, % 22,6 ile kamyon ve % 16,2 ile minibüs-midibüs üretiminde gerçekleþmiþtir (Tablo 8-9). Kaynak: TÜÝK Kaynak: TÜÝK TABLO: 9 SEÇÝLMÝÞ DAYANIKLI TÜKETÝM MALLARI ÜRETÝMÝNÝN DEÐÝÞÝM ORANLARI Yýllýk TABLO: 8 SEÇÝLMÝÞ DAYANIKLI TÜKETÝM MALLARININ ÜRETÝMÝ Bir Önceki Yýl Ayný Döneme Göre Bir Önceki Döneme Göre (Adet) Maddeler I II III IV Toplam I Traktör 11.104 11.124 10.278 9.990 42.496 10.022 Dikiþ Makinesi 0 0 0 0 0 0 Buzdolabý 1.109.758 1.852.089 1.709.431 1.552.277 6.223.555 1.459.266 Bulaþýk Makinesi 232.178 301.418 263.310 395.408 1.192.314 433.680 Çamaþýr Makinesi 1.096.583 1.284.408 1.472.843 1.556.378 5.410.212 1.513.296 Elektrik Süpürgesi 341.174 389.539 320.361 435.564 1.486.638 377.108 Fýrýn 1.730.779 1.661.935 1.968.191 1.426.765 6.787.670 1.561.000 Televizyon 5.103.896 4.079.553 4.003.907 5.096.592 18.283.948 3.439.437 Müzik Seti 0 0 0 0 0 0 Otomobil 167.916 217.566 170.108 200.153 755.743 190.457 Minibüs-Midibüs 10.994 11.475 11.468 12.573 46.510 9.215 Otobüs 1.402 1.721 1.287 1.427 5.837 1.398 Kamyonet 35.067 31.759 33.237 36.531 136.594 36.703 Kamyon 8.698 10.939 7.708 7.797 35.142 6.736 Maddeler 2006 2006/I 2006/II 2006/III 2006/IV 2007/I 2006/I 2006/II 2006/III 2006/IV 2007/I Traktör 11,4 21,6 14,2 9,7 0,8-9,7 12,0 0,2-7,6-2,8 0,3 Dikiþ Makinesi - - - - - - - - - - - Buzdolabý 22,1-30,8 132,7 10,2 35,3 31,5-3,3 66,9-7,7-9,2-6,0 Bulaþýk Makinesi 52,2 6,3 124,9 29,2 74,2 86,8 2,3 29,8-12,6 50,2 9,7 Çamaþýr Makinesi 22,0 19,9 30,2 19,5 19,7 38,0-15,7 17,1 14,7 5,7-2,8 Elektrik Süpürgesi 23,2 30,7 14,2 7,6 42,0 10,5 11,2 14,2-17,8 36,0-13,4 Fýrýn 15,8 29,0 25,7 26,7-13,1-9,8 5,4-4,0 18,4-27,5 9,4 Televizyon -12,6 5,2-13,7-22,9-16,9-32,6-16,8-20,1-1,9 27,3-32,5 Müzik Seti - - - - - - - - - - - Otomobil 19,0 15,4 19,9 11,9 28,2 13,4 7,5 29,6-21,8 17,7-4,8 Minibüs-Midibüs -21,3-20,2-26,2-24,7-13,4-16,2-24,3 4,4-0,1 9,6-26,7 Otobüs 13,1 14,6 26,5 12,9-0,6-0,3-2,4 22,8-25,2 10,9-2,0 Kamyonet 6,4 17,0-6,2 13,7 3,3 4,7-0,8-9,4 4,7 9,9 0,5 Kamyon -10,6-0,1 0,6-20,5-22,4-22,6-13,5 25,8-29,5 1,2-13,6 2006 2007 (%) 12 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði

(Ocak-Mart 2007) 2007 yýlýnýn Ocak-Mart döneminde seçilmiþ dayanýklý tüketim mallarýndan dikiþ makinesi ve müzik seti satýþý olmazken, bir önceki yýlýn ayný dönemine göre televizyon satýþlarýnda % 27,8, kamyon satýþlarýnda % 19,7, fýrýn satýþlarýnda % 11,2 düþüþ, diðerlerinin satýþlarýnda ise artýþ olmuþtur. En yüksek oranlý artýþlar % 277,9 ile video, % 64,5 ile bulaþýk makinesi ve % 28,3 ile çamaþýr makinesi satýþlarýnda gerçekleþmiþtir (Tablo 10-11). TABLO: 11 SEÇÝLMÝÞ DAYANIKLI TÜKETÝM MALLARI SATIÞLARININ DEÐÝÞÝM ORANLARI Yýllýk Bir Önceki Yýl Ayný Döneme Göre Mallar 2006 2006/I 2006/II 2006/III 2006/IV 2007/I 2006/I 2006/II 2006/III 2006/IV 2007/I Traktör 11,5 15,4 27,0-7,3 10,2 0,8 28,7 9,3-29,4 10,9 17,8 Dikiþ Makinesi - - - - - - - - - - - Buzdolabý 16,0 7,5 23,0 11,7 20,6 25,0-11,6 56,9 1,4-14,3-8,4 Bulaþýk Makinesi 35,6-4,8 61,5 20,2 72,6 64,5 5,3 36,2-17,2 45,3 0,4 Çamaþýr Makinesi 23,3 29,6 26,6 21,7 18,3 28,3-18,7 12,7 20,2 7,3-11,8 Elektrik Süpürgesi 20,2 20,4 7,0 6,2 51,9 6,0 21,7 8,0-9,6 27,9-15,0 Fýrýn 15,2 23,3 26,9 24,1-10,2-11,2 0,3 5,8 19,0-28,9-0,8 Televizyon -12,7 6,1-8,4-28,6-15,9-27,8-24,3-9,2-11,8 38,7-35,0 Müzik Seti - - - - - - - - - - - Video 744,0 - - - 204,8 277,9 12,4 279,7 - - 39,3 Otomobil 17,7 17,4 19,9 15,7 17,2 14,5-4,8 33,5-22,2 18,6-7,0 Minibüs-Midibüs -25,0-31,2-28,7-23,7-17,2 3,9-41,8 26,6 3,8 8,3-27,0 Otobüs 6,1-6,3 13,4 10,3 6,2 25,2-19,1 35,5-11,7 9,7-4,7 Kamyonet 4,4 13,7-4,6 9,5 1,1 5,9-6,7-2,3 0,8 10,0-2,3 Kamyon -18,1-6,4-4,6-30,1-28,5-19,7-31,0 37,4-28,5 5,5-22,5 Kaynak: TÜÝK TABLO: 10 SEÇÝLMÝÞ DAYANIKLI TÜKETÝM MALLARININ SATIÞI Bir Önceki Döneme Göre (Adet) 2006 2007 Mallar I II III IV Toplam I Traktör 11.628 12.708 8.974 9.950 43.260 11.726 Dikiþ Makinesi 0 0 0 0 0 0 Buzdolabý 1.105.344 1.734.080 1.758.726 1.507.644 6.105.794 1.381.624 Bulaþýk Makinesi 229.980 313.304 259.510 377.027 1.179.821 378.361 Çamaþýr Makinesi 1.089.183 1.227.407 1.475.294 1.583.606 5.375.490 1.397.159 Elektrik Süpürgesi 357.561 386.142 348.896 446.234 1.538.833 379.081 Fýrýn 1.606.115 1.699.313 2.022.177 1.438.273 6.765.878 1.426.252 Televizyon 4.721.219 4.286.045 3.781.725 5.243.799 18.032.788 3.406.477 Müzik Seti 0 0 0 0 0 0 Video 1.324 5.027 0 3.591 9.942 5.003 Otomobil 164.038 218.966 170.405 202.062 755.471 187.837 Minibüs-Midibüs 8.972 11.356 11.785 12.765 44.878 9.322 Otobüs 1.145 1.552 1.371 1.504 5.572 1.433 Kamyonet 33.660 32.901 33.161 36.493 136.215 35.650 Kamyon 8.169 11.222 8.021 8.464 35.876 6.558 Kaynak: TÜÝK Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 13

ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR C. YATIRIMLAR 2007 yýlýnda 137.385 milyon YTL'lik sabit sermaye yatýrýmý yapýlmasý programlanmýþtýr. Bu yatýrýmýn 31.607 milyon YTL'lik kýsmýnýn kamu kesimi, 105.778 milyon YTL'lik kýsmýnýn özel kesim tarafýndan gerçekleþtirilmesi öngörülmüþtür (Tablo 12). TABLO: 12 SEKTÖRLER ÝTÝBARÝYLE SABÝT SERMAYE YATIRIMLARI 2006 (1) 2007 (2) (Cari Fiyatlarla, Milyon YTL) Pay (%) Sektörler Toplam Kamu Özel Toplam Kamu Özel Toplam Kamu Özel Tarým 5.194 1.911 3.283 6.335 2.471 3.864 4,6 7,8 3,7 Madencilik 2.170 602 1.568 2.548 803 1.745 1,9 2,5 1,6 Ýmalat 39.557 441 39.116 45.266 482 44.784 32,9 1,5 42,3 Enerji 5.598 2.996 2.602 6.701 3.778 2.923 4,9 12,0 2,8 Ulaþtýrma 24.677 9.206 15.471 25.907 8.526 17.381 18,9 27,0 16,4 Turizm 6.958 115 6.843 7.763 148 7.615 5,7 0,5 7,2 Konut 15.050 374 14.676 16.921 433 16.488 12,3 1,4 15,6 Eðitim 4.027 3.110 917 4.928 3.897 1.031 3,6 12,3 1,0 Saðlýk 6.526 1.578 4.948 7.677 2.065 5.612 5,6 6,5 5,3 Diðer Hizmetler 11.376 7.501 3.875 13.339 9.006 4.333 9,7 28,5 4,1 TOPLAM 121.132 27.832 93.300 137.385 31.607 105.778 100,0 100,0 100,0 (1) Gerçekleþme tahmini (2) Program Kaynak: DPT Programa göre 2007 yýlýnda toplam sabit sermaye yatýrýmlarý içinde ilk sýrayý 45.266 milyon YTL ile imalat sektörü alýrken, onu 25.907 milyon YTL ile ulaþtýrma, 16.921 milyon YTL ile konut sektörü izleyecektir. 2006 yýlýnda 22.771,7 milyon YTL'lik yatýrým teþvik belgesine baðlanýrken bunun 11.989,7 milyon YTL'lik kýsmý imalat sektörüne, 7.755,4 milyon YTL'lik kýsmý hizmetler sektörüne, 1.888,4 milyon YTL'lik kýsmý enerji sektörüne, 614,8 milyon YTL'lik kýsmý madencilik sektörüne ve 523,4 milyon YTL'lik kýsmý tarým sektörüne verilmiþtir. 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde verilen yatýrým teþvik belgelerinin toplam deðeri bir önceki yýlýn ayný dönemine göre % 21,4 azalarak 6.616,4 milyon YTL ol- 14 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði

(Ocak-Mart 2007) muþtur. Bunun 4.226,3 milyon YTL'lik kýsmý imalat sektörüne, 1.588,8 milyon YTL'lik kýsmý hizmetler sektörüne, 571,9 milyon YTL'lik kýsmý enerji sektörüne, 149 milyon YTL'lik kýsmý madencilik sektörüne, 80,4 milyon YTL'lik kýsmý tarým sektörüne verilmiþtir (Tablo 13). TABLO: 13 YATIRIM TEÞVÝK BELGELERÝNÝN SEKTÖREL DAÐILIMI (Bin YTL) 2006 2007 Sektörler I II III IV Toplam I Tarým 88.801 176.913 142.012 115.691 523.417 80.393 Madencilik 122.807 224.391 50.002 217.578 614.778 149.045 Ýmalat 4.722.354 3.572.123 2.251.194 1.444.059 11.989.730 4.226.282 Enerji 870.797 533.897 265.551 218.154 1.888.399 571.917 Hizmetler 2.617.829 2.412.617 1.509.837 1.215.140 7.755.423 1.588.786 TOPLAM 8.422.588 6.919.941 4.218.596 3.210.622 22.771.747 6.616.423 Kaynak: HM 2006 yýlýnda 1.615'i imalat sektörüne, 1.194'ü hizmetler sektörüne, 132'si madencilik sektörüne, 94'ü tarým sektörüne ve 55'i enerji sektörüne olmak üzere toplam 3.090 yatýrým teþvik belgesi verilmiþ ve 123.189 kiþiye istihdam saðlanmasý amaçlanmýþtýr (Tablo 14). TABLO: 14 YATIRIM TEÞVÝK BELGELERÝNÝN SEKTÖREL DAÐILIMI Belge Sayýsý Ýstihdam (Kiþi) 2006 2007 2006 2007 Sektörler I II III IV Toplam I I II III IV Toplam I Tarým 26 33 25 10 94 12 924 1.462 756 864 4.006 481 Madencilik 30 64 20 18 132 36 1.049 2.417 468 472 4.406 1.571 Ýmalât 581 530 339 165 1.615 400 23.954 19.162 11.808 8.441 63.365 24.051 Enerji 21 13 14 7 55 22 1.112 103 147 90 1.452 761 Hizmetler 415 429 247 103 1.194 190 20.246 11.715 8.722 9.277 49.960 8.605 TOPLAM 1.073 1.069 645 303 3.090 660 47.285 34.859 21.901 19.144 123.189 35.469 Kaynak: HM Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 15

ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde 400'ü imalat sektörüne, 190'ý hizmetler sektörüne, 36'sý madencilik sektörüne, 22'si enerji sektörüne ve 12'si tarým sektörüne olmak üzere toplam 660 adet yatýrým teþvik belgesi verilmiþtir. Böylece 24.051'i imalat, 8.605'i hizmetler, 2.813'ü de bunlarýn dýþýnda kalan sektörlerde olmak üzere toplam 35.469 kiþiye istihdam saðlanmasý amaçlanmýþtýr. 2006 yýlýnda verilen yatýrým teþvik belgelerinin 8.432,5 milyon YTL'si (% 37) Marmara Bölgesi'ne, 3.658 milyon YTL'si (% 16,1) Akdeniz Bölgesi'ne, 3.370,9 milyon YTL'si (% 14,8) Ýç Anadolu Bölgesi'ne verilmiþtir (Tablo 15). TABLO: 15 YATIRIM TEÞVÝK BELGELERÝNÝN BÖLGESEL DAÐILIMI (Bin YTL) 2006 2007 Bölgeler I II III IV Toplam I Marmara Bölgesi 3.320.801 2.957.460 1.534.656 619.565 8.432.482 2.770.017 Ýç Anadolu Bölgesi 1.204.504 687.117 1.091.753 387.542 3.370.916 810.079 Ege Bölgesi 810.458 734.054 409.297 310.554 2.264.363 388.243 Akdeniz Bölgesi 1.559.191 1.034.268 472.500 592.024 3.657.983 1.228.188 Karadeniz Bölgesi 831.020 691.694 256.906 491.799 2.271.419 922.254 Doðu Anadolu Bölgesi 230.309 251.494 176.262 25.592 683.657 221.362 G. Doðu Anadolu Bölgesi 429.279 391.041 222.610 318.096 1.361.026 272.030 Muhtelif Bölge (*) 37.026 172.813 54.612 465.450 729.901 4.250 TOPLAM 8.422.588 6.919.941 4.218.596 3.210.622 22.771.747 6.616.423 Kaynak: HM (*) Birden fazla ili kapsayan yatýrým 2007 yýlýnýn birinci üç aylýk döneminde Marmara Bölgesi 2.770 milyon YTL ile (% 41,9) en çok yatýrým teþviki alan bölge olurken, 1.228,2 milyon YTL ile (% 18,6) Akdeniz Bölgesi ikinci, 922,3 milyon YTL ile (% 13,9) Karadeniz Bölgesi üçüncü sýrada yer almýþtýr. 2007 yýlýnýn birinci üç aylýk döneminde yapý ruhsatý verilen yapýlarýn alaný bir önceki yýlýn ayný dönemine göre % 3,9 artýþ göstererek 22.592 bin m²'ye yükselmiþtir. Bunun 15.279 bin m²'sini iki ve daha fazla daireli ikamet amaçlý binalarýn alaný oluþtururken, sanayi binalarý ve depolarýn alaný 1.235 bin m², toptan ve perakende ticaret binalarýnýn alaný 1.307 bin m² olmuþtur (Tablo 16). 16 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði

TABLO: 16 YAPI RUHSATLARININ KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE DAÐILIMI Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 17 (Bin m²) Bir Önceki Yýlýn Ayný Dönemine Göre Deðiþim (%) 2006 2007 2006 2007 Kullaným Amaçlarý I II III IV Toplam I I II III IV Toplam I Bir Daireli Ýkamet Amaçlý Binalar 941 1.476 1.135 1.961 5.513 922-19,4 3,1-18,1-18,6-13,8-2,0 Ýki ve Daha Fazla Daireli Ýkamet Amaçlý Binalar 15.926 23.300 21.547 22.260 83.033 15.279 55,9 20,0 7,6-15,2 9,4-4,1 Otel vb. Binalar 516 278 330 544 1.668 1.414-15,3-32,9-27,2-33,5-27,3 174,0 Ofis (iþyeri) Binalarý 677 755 1.345 1.545 4.322 713 116,3 65,2 154,3 44,5 82,5 5,3 Toptan ve Perakende Ticaret Binalarý 1.028 1.878 2.407 1.536 6.849 1.307 6,5 50,4 56,0-16,5 22,4 27,1 Sanayi Binalarý ve Depolar 1.275 1.825 2.293 2.493 7.886 1.235-16,6-7,5 18,0-1,1-1,0-3,1 Diðerleri 1.371 2.106 2.141 1.757 7.375 1.722 45,9 27,4 22,3 12,7 24,9 25,6 Toplam 21.734 31.618 31.198 32.096 116.646 22.592 38,1 18,9 12,9-12,0 9,6 3,9 Kaynak: TÜÝK (Ocak-Mart 2007)

ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR D. FÝYAT HAREKETLERÝ 2006 yýlýnda Üretici Fiyatlarý Endeksinde bir önceki yýl sonuna göre % 11,58, oniki aylýk ortalamalara göre % 9,34, Tüketici Fiyatlarý Endeksinde bir önceki yýl sonuna göre % 9,65, oniki aylýk ortalamalara göre % 9,60 artýþ olmuþtur. Üç aylýk endeks ortalamalarý alýnarak yapýlan hesaplamaya göre, 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde geçen yýlýn ayný dönemine göre üretici fiyatlarý artýþ hýzý % 10,14 olmuþtur. Sektörler itibariyle en yüksek oranlý fiyat artýþý % 18,94 ile enerji sektöründe olurken, onu % 12,99 ile madencilik sektörü, % 11,20 ile imalat sanayi sektörü ve % 3,56 ile tarým sektörü fiyatlarýndaki artýþ takip etmiþtir (Tablo 17). 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde üç aylýk endeks ortalamalarý alýnarak yapýlan hesaplamaya göre, geçen yýlýn ayný dönemine göre tüketici fiyatlarýnda % 10,32 artýþ olmuþtur. Ayný dönemde tüketici fiyatlarý Ankara'da % 11,09, Ýstanbul'da % 11,02 oranýnda artmýþtýr (Tablo 18). TABLO: 18 TÜKETÝCÝ FÝYATLARI ENDEKSÝ (2003=100) Türkiye Ankara Ýstanbul Bir Önceki Bir Önceki Bir Önceki Bir Önceki Bir Önceki Bir Önceki Döneme Yýlýn Ayný Döneme Yýlýn Ayný Döneme Yýlýn Ayný Dönemine Dönemine Dönemine Göre Göre Göre Göre Göre Göre Yýllar Dönemler Endeks Deðiþim % Deðiþim % Endeks Deðiþim % Deðiþim % Endeks Deðiþim % Deðiþim % 2006 I. Dönem 123,86 1,73 8,08 126,50 1,70 10,74 126,18 1,77 7,97 II. Dönem 127,56 2,99 9,61 131,22 3,73 10,85 130,73 3,61 10,13 III. Dönem 129,89 1,83 10,83 135,24 3,06 12,79 133,45 2,08 11,71 IV. Dönem 133,71 2,94 9,82 138,74 2,59 11,54 137,28 2,87 10,72 2007 I. Dönem 136,64 2,19 10,32 140,53 1,29 11,09 140,09 2,05 11,02 Kaynak: TÜÝK 18 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði

TABLO: 17 ÜRETÝCÝ FÝYATLARI ENDEKSÝ (2003=100) GENEL TARIM MADENCÝLÝK ÝMALAT SANAYÝ ENERJÝ Bir Önceki Bir Önceki Bir Önceki Bir Önceki Bir Önceki Yýlýn Ayný Bir Önceki Yýlýn Ayný Bir Önceki Yýlýn Ayný Bir Önceki Yýlýn Ayný Döneme Dönemine Döneme Dönemine Döneme Dönemine Döneme Dönemine Genel Göre Göre Göre Göre Göre Göre Göre Göre Bir Önceki Döneme Göre Bir Önceki Yýlýn Ayný Dönemine Göre Yýllar Dönemler Endeks Deðiþim % Deðiþim % Endeks Deðiþim % Deðiþim % Endeks Deðiþim % Deðiþim % Endeks Deðiþim % Deðiþim % Endeks Deðiþim % Deðiþim % 2006 I. Dönem 125,02 1,87 4,86 132,76 4,05 4,06 132,62 1,90 16,10 123,97 0,18 4,86 107,31 18,6 3,94 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 19 II. Dönem 131,88 5,49 8,37 138,07 4,00 8,92 139,15 4,92 13,36 131,71 6,24 8,28 108,25 III. Dönem 136,97 3,86 12,61 135,40-1,93 11,17 151,29 8,72 17,16 138,87 5,44 12,72 110,31 IV. Dönem 136,71-0,19 11,40 134,23-0,86 5,20 145,54-3,80 11,82 137,71-0,84 11,28 124,17 2007 I. Dönem 137,70 0,72 10,14 137,48 2,42 3,56 149,85 2,96 12,99 137,85 0,10 11,20 127,63 Kaynak: TÜÝK 0,88 4,25 1,90 10,92 12,56 37,19 2,79 18,94 (Ocak-Mart 2007)

20 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði (%) 14 12 10 10,14 Grafik: 2 ÜRETÝCÝ FÝYATLARI ENDEKSÝ (Bir Önceki Yýlýn Ayný Dönemine Göre Yüzde Deðiþim) 12,61 11,40 ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR 8 8,37 6 4,86 4 2 0 1 2 3 4 Dönemler 2006 2007

(%) 14 Grafik: 3 ÜRETÝCÝ FÝYATLARI ENDEKSÝ (ÝMALAT SANAYÝ) (Bir Önceki Yýlýn Ayný Dönemine Göre Yüzde Deðiþim) 12,72 12 11,20 11,28 10 8 8,28 6 4,86 4 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 21 2 0 1 2 3 4 Dönemler 2006 2007 (Ocak-Mart 2007)

22 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði (%) 12 10 10,32 Grafik: 4 TÜKETÝCÝ FÝYATLARI ENDEKSÝ (Bir Önceki Yýlýn Ayný Dönemine Göre Yüzde Deðiþim) 10,83 9,61 9,82 ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR 8 8,08 6 4 2 0 1 2 3 4 Dönemler 2006 2007

(Ocak-Mart 2007) Ana harcama gruplarý itibariyle 2007 yýlýnýn birinci üç aylýk döneminde geçen yýlýn ayný dönemine göre en yüksek oranlý fiyat artýþý % 13,73 ile gýda-alkolsüz içecekler harcamalarýnda görülürken, onu % 13,32 ile konut, % 13,24 ile lokanta-otel harcamalarýndaki artýþ izlemiþtir (Tablo 19-20). TABLO: 19 ANA HARCAMA GRUPLARINA GÖRE TÜKETÝCÝ FÝYATLARI ENDEKSÝ (2003=100) Endeks Harcama Gruplarý Genel Gýda, alkolsüz içecekler Alkollü içecekler, tütün Giyim, ayakkabý Konut Ev eþyasý Saðlýk Ulaþtýrma Haberleþme Eðlence ve kültür Eðitim Lokanta, oteller Çeþitli mal ve hizmetler 2006/I 2006/II 2006/III 2006/IV 2007/I 123,86 127,56 129,89 133,71 136,64 120,02 122,22 122,14 127,41 136,50 163,28 163,48 163,59 163,80 170,61 102,28 114,31 106,31 118,50 103,94 128,96 131,65 137,65 142,47 146,14 115,60 116,24 123,00 125,22 126,62 113,11 116,02 118,15 120,53 121,89 129,48 134,51 141,70 140,07 141,43 107,48 107,44 108,08 107,45 108,89 116,17 120,73 126,43 128,20 127,62 140,78 142,26 147,98 151,58 151,59 144,25 149,81 154,55 159,72 163,35 128,92 137,47 141,19 140,61 143,35 Kaynak: TÜÝK Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 23

24 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði Harcama Gruplarý TABLO: 20 ANA HARCAMA GRUPLARINA GÖRE TÜKETÝCÝ FÝYATLARI ENDEKSÝ DEÐÝÞÝM ORANLARI (%) Bir Önceki Yýl Ayný Döneme Göre Bir Önceki Döneme Göre 2006/I 2006/II 2006/III 2006/IV 2007/I 2006/I 2006/II 2006/III 2006/IV 2007/I ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR Genel 8,08 9,61 10,83 9,83 10,32 1,73 2,99 1,83 2,94 2,19 Gýda, alkolsüz içecekler 6,56 9,77 11,77 10,73 13,73 4,31 1,83-0,07 4,31 7,14 Alkollü içecekler, tütün 32,10 31,17 15,65 8,44 4,49 8,10 0,12 0,07 0,13 4,16 Giyim, ayakkabý -2,15-0,56-0,29 2,47 1,63-11,56 11,76-7,00 11,47-12,29 Konut 10,86 11,75 14,13 13,74 13,32 2,95 2,09 4,56 3,50 2,57 Ev eþyasý 3,28 2,29 8,36 8,43 9,54 0,10 0,55 5,82 1,80 1,12 Saðlýk 0,21 1,52 5,70 7,96 7,76 1,32 2,57 1,84 2,01 1,13 Ulaþtýrma 9,12 9,95 12,42 9,55 9,23 1,27 3,88 5,35-1,15 0,97 Haberleþme 3,15 2,75 3,27 1,25 1,31 1,27-0,04 0,60-0,58 1,34 Eðlence ve kültür 3,01 4,48 4,17 8,15 9,86-2,00 3,93 4,72 1,40-0,45 Eðitim 7,92 7,95 7,42 7,79 7,68 0,11 1,05 4,02 2,43 0,01 Lokanta, oteller 13,89 13,82 14,23 13,77 13,24 2,76 3,85 3,16 3,34 2,28 Çeþitli mal ve hizmetler 13,05 18,30 20,15 14,25 11,19 4,75 6,63 2,71-0,41 1,95 Kaynak: TÜÝK

(Ocak-Mart 2007) E. PARA - KREDÝ - MEVDUAT 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde geçen yýlýn ayný dönemine göre emisyon hacmi % 9,9'luk artýþla 22.211,9 milyon YTL'ye, M1 para arzý % 12,8'lik artýþla 65.848,5 milyon YTL'ye, M2 para arzý % 23,2'lik artýþla 307.381,3 milyon YTL'ye yükselmiþtir (Tablo 21-22). TABLO: 21 PARA ARZLARI Emisyon Hacmi Para Arzý (M1) Para Arzý (M2) (Bin YTL) Yýl Sonuna Göre Aylýk Deðiþim Yýl Sonuna Göre Aylýk Deðiþim Yýl Sonuna Göre Yýllar Aylar Deðer Deðiþim (%) Deðer % Deðiþim (%) Deðer % Deðiþim (%) 2006 Ocak 19.598.734-0,1 57.885.531-6,5-6,5 237.353.435-0,3-0,3 Þubat 19.239.919-1,9 60.493.261 4,5-2,3 242.389.476 2,1 1,9 Mart 20.206.897 3,0 58.387.690-3,5-5,7 249.485.702 2,9 4,8 Nisan 21.381.469 9,0 60.415.837 3,5-2,5 252.191.859 1,1 6,0 Mayýs 22.723.677 15,9 67.004.399 10,9 8,2 275.194.708 9,1 15,7 Haziran 23.275.667 18,7 70.682.725 5,5 14,1 279.138.790 1,4 17,3 Temmuz 22.872.117 16,6 66.374.508-6,1 7,2 271.166.993-2,9 14,0 Aðustos 23.529.179 20,0 67.577.225 1,8 9,1 275.481.963 1,6 15,8 Eylül 23.278.164 18,7 68.170.780 0,9 10,1 279.880.413 1,6 17,6 Ekim 24.529.099 25,1 68.202.266 0,0 10,1 283.588.447 1,3 19,2 Kasým 22.834.384 16,4 66.188.065-3,0 6,9 290.512.827 2,4 22,1 Aralýk 26.815.151 36,7 72.162.564 9,0 16,5 297.481.073 2,4 25,0 2007 Ocak 22.054.781-17,8 64.602.340-10,5-10,5 300.898.907 1,1 1,1 Þubat 21.547.761-19,6 63.743.941-1,3-11,7 298.262.106-0,9 0,3 Mart 22.211.909-17,2 65.848.502 3,3-8,7 307.381.317 3,1 3,3 Kaynak: TCMB TABLO: 22 PARA ARZLARI (Bin YTL) Emisyon Hacmi Para Arzý (M1) Para Arzý (M2) Bir Önceki Geçen Yýlýn Bir Önceki Geçen Yýlýn Bir Önceki Geçen Yýlýn Döneme Göre Ayný Dönemine Döneme Göre Ayný Dönemine Döneme Göre Ayný Dönemine Yýllar Dönemler Deðer Deðiþim (%) Göre Deðiþim (%) Deðer Deðiþim (%) Göre Deðiþim (%) Deðer Deðiþim (%) Göre Deðiþim (%) 2006 I. Dönem 20.206.897 3,0 33,5 58.387.690 39,8 91,8 249.485.702 62,9 118,0 II. Dönem 23.275.667 15,2 39,8 70.682.725 21,1 114,0 279.138.790 11,9 122,6 III. Dönem 23.278.164 0,0 25,1 68.170.780-3,6 84,9 279.880.413 0,3 101,8 IV. Dönem 26.815.151 15,2 36,7 72.162.564 5,9 72,8 297.481.073 6,3 94,2 2007 I. Dönem 22.211.909-17,2 9,9 65.848.502-8,7 12,8 307.381.317 3,3 23,2 Kaynak: TCMB Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 25

26 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði (%) 50 45 40 35 33,5 Grafik: 5 EMÝSYON HACMÝ (Bir Önceki Yýlýn Ayný Dönemine Göre Yüzde Deðiþim) 39,8 36,7 ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR 30 25 25,1 20 15 10 9,9 5 0 1 2 3 4 Dönemler 2006 2007

(%) Grafik: 6 PARA ARZI (M1) (Bir Önceki Yýlýn Ayný Dönemine Göre Yüzde Deðiþim) 130 120 110 100 90 80 70 60 50 40 30 114,0 91,8 84,9 72,8 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 27 20 10 0 12,8 1 2 3 4 Dönemler 2006 2007 (Ocak-Mart 2007)

28 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði (%) 140 130 120 110 100 90 118,0 122,6 Grafik: 7 PARA ARZI (M2) (Bir Önceki Yýlýn Ayný Dönemine Göre Yüzde Deðiþim) 101,8 94,2 ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR 80 70 60 50 40 30 20 23,2 10 0 1 2 3 4 Dönemler 2006 2007

(Ocak-Mart 2007) 2006 yýlýnýn ilk üç aylýk dönemi sonunda 153.442,1 milyon YTL olan toplam mevduat, 2007 yýlýnýn ayný döneminde % 16'lýk artýþla 177.929,7 milyon YTL'ye yükselmiþtir. Ayný dönemde banka kredileri geçen yýlýn ayný dönemine göre % 36'lýk artýþla 130.711,5 milyon YTL'den 177.805,4 milyon YTL'ye yükselmiþtir (Tablo 23-24). TABLO: 23 MEVDUAT VE BANKA KREDÝLERÝ Aylýk Deðiþim Aylýk Deðiþim Yýllar Aylar Deðer (%) Deðer (%) 2006 Ocak 143.600.519-1,1 119.915.296-0,9 Þubat 145.128.902 1,1 121.759.462 1,5 Mart 153.442.126 5,7 130.711.497 7,4 Nisan 155.177.477 1,1 135.095.016 3,4 Mayýs 164.386.313 5,9 147.695.743 9,3 Haziran 166.422.119 1,2 154.374.588 4,5 Temmuz 160.408.111-3,6 153.972.774-0,3 Aðustos 161.868.127 0,9 155.044.769 0,7 Eylül 165.034.715 2,0 160.542.414 3,5 Ekim 166.179.539 0,7 162.968.772 1,5 Kasým 167.463.910 0,8 164.061.675 0,7 Aralýk 170.474.497 1,8 170.578.290 4,0 2007 Ocak 176.091.435 3,3 171.861.840 0,8 Þubat 171.316.972-2,7 171.307.496-0,3 Mart 177.929.661 3,9 177.805.396 3,8 Kaynak: TCMB (1): Yurtiçi yerleþiklere ait toplam YTL mevduat. (2): Mevduat bankalarý yurtiçi kredileri. Mevduat (1) Banka Kredileri (2) (Bin YTL) TABLO: 24 MEVDUAT VE BANKA KREDÝLERÝ (Bin YTL) Bir Önceki Döneme Geçen Yýlýn Ayný Dönemine Bir Önceki Döneme Geçen Yýlýn Ayný Dönemine Yýllar Dönemler Deðer Göre Deðiþim (%) Göre Deðiþim (%) Deðer Göre Deðiþim (%) Göre Deðiþim (%) 2006 I. Dönem 153.442.126 5,7 43,5 130.711.497 8,0 58,7 II. Dönem 166.422.119 8,5 42,5 154.374.588 18,1 64,1 III. Dönem 165.034.715-0,8 27,1 160.542.414 4,0 49,5 IV. Dönem 170.474.497 3,3 17,4 170.578.290 6,3 41,0 2007 I. Dönem 177.929.661 4,4 16,0 177.805.396 4,2 36,0 Kaynak: TCMB (1): Yurtiçi yerleþiklere ait toplam YTL mevduat. (2): Mevduat bankalarý yurtiçi kredileri. Mevduat (1) Banka Kredileri (2) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 29

ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR Brüt uluslararasý rezervler 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk dönemi sonunda geçen yýlýn ayný dönemine göre % 33,6'lýk artýþla 109.831 milyon dolara yükselmiþtir. Bu dönemde bankalar+katýlým bankalarý döviz rezervleri % 83,3'lük artýþla 39.860 milyon dolara, Merkez Bankasý döviz rezervleri % 15,8'lik artýþla 67.498 milyon dolara ve altýn rezervleri % 13,6'lýk artýþla 2.473 milyon dolara yükselmiþtir (Tablo 25). TABLO: 25 ULUSLARARASI REZERVLER 2007 I II III IV I Altýn 2.176 2.266 2.242 2.373 2.473 Bir Önceki Döneme 13,6 4,1-1,1 5,8 4,2 Göre Deðiþim (%) Geçen Yýlýn Ayný 33,1 42,0 26,9 23,9 13,6 Dönemine Göre Deðiþim (%) Merkez Bankasý 58.283 56.732 58.526 60.845 67.498 Bir Önceki Döneme 15,4-2,7 3,2 4,0 10,9 Göre Deðiþim (%) Geçen Yýlýn Ayný 53,4 44,6 40,1 20,4 15,8 Dönemine Göre Deðiþim (%) Bankalar + Katýlým Bankalarý 21.748 24.306 28.238 37.951 39.860 Bir Önceki Döneme -3,9 11,8 16,2 34,4 5,0 Göre Deðiþim (%) Geçen Yýlýn Ayný 18,8 21,8 11,9 67,7 83,3 Dönemine Göre Deðiþim (%) Toplam Brüt Rezerv 82.207 83.304 89.006 101.169 109.831 Bir Önceki Döneme 9,5 1,3 6,8 13,7 8,6 Göre Deðiþim (%) Geçen Yýlýn Ayný 41,9 37,0 29,4 34,8 33,6 Dönemine Göre Deðiþim (%) Kaynak: TCMB 2006 (Milyon $) F. KAMU MALÝYESÝ 2007 yýlý Mart ayý sonunda merkezi yönetim bütçe gelirleri geçen yýlýn ayný dönemine göre % 20,3'lük artýþla 46.109 milyon YTL, merkezi yönetim bütçe giderleri % 25,6'lýk artýþla 49.442 milyon YTL olurken, bütçe 3.333 milyon YTL açýk vermiþtir (Tablo 26). 30 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði

(Ocak-Mart 2007) TABLO: 26 MERKEZÝ YÖNETÝM BÜTÇE DENGESÝ (Mart sonu, Milyon YTL) 2006 2007 Deðiþim (%) Bütçe Giderleri 39.375 49.442 25,6 Faiz Hariç Giderler 28.093 33.475 19,2 Faiz Harcamalarý 11.282 15.967 41,5 Bütçe Gelirleri 38.325 46.109 20,3 Bütçe Dengesi -1.050-3.333 217,4 Faiz Dýþý Fazla 10.232 12.634 23,5 Kaynak: MB a. Harcamalar 2007 yýlýnýn Mart ayý sonunda merkezi yönetim bütçe harcamalarý % 25,6'lýk artýþla 49.442 milyon YTL olmuþtur. Bunun 15.967 milyon YTL'lik (% 32,3) kýsmýný faiz harcamalarý, 33.475 milyon YTL'lik (% 67,7) kýsmýný da faiz dýþý harcamalar oluþturmuþtur (Tablo 27). TABLO: 27 MERKEZÝ YÖNETÝM BÜTÇE HARCAMALARI (Mart sonu, Milyon YTL) Pay (%) 2006 2007 Deðiþim (%) 2006 2007 Giderler 39.375 49.442 25,6 100,0 100,0 Faiz Hariç Giderler 28.093 33.475 19,2 71,3 67,7 Personel Giderleri 8.940 11.192 25,2 22,7 22,6 Sosyal Güvenlik Kurumu Devlet Primi 1.214 1.406 15,8 3,1 2,8 Mal ve Hizmet Alýmlarý 2.639 3.461 31,1 6,7 7,0 Cari Transferler 13.139 14.857 13,1 33,4 30,0 Sermaye Giderleri 999 1.258 25,9 2,5 2,5 Sermaye Transferleri 320 438 36,9 0,8 0,9 Borç Verme 843 863 2,4 2,1 1,7 Yedek Ödenekler 0 0-0,0 0,0 Faiz Giderleri 11.282 15.967 41,5 28,7 32,3 Kaynak: MB Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 31

ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR Merkezi yönetim bütçe harcamalarý içinde personel giderlerinin payý % 22,6, cari transferlerin payý % 30, faiz giderlerinin payý % 32,3 olmuþtur. b. Gelirler 2007 yýlýnýn Mart ayý sonunda geçen yýlýn ayný dönemine göre merkezi yönetim bütçe gelirleri % 20,3'lük artýþla 46.109 milyon YTL olmuþtur. Merkezi yönetim bütçe gelirleri içinde vergi gelirlerinin payý % 73,6, teþebbüs ve mülkiyet gelirlerinin payý % 4,3, alýnan baðýþ ve yardýmlar ile özel gelirlerin payý % 0,5, faizler, paylar ve cezalarýn payý % 8,8, sermaye gelirlerinin payý % 12,8 olarak gerçekleþmiþtir (Tablo 28). TABLO: 28 MERKEZÝ YÖNETÝM BÜTÇE GELÝRLERÝ (Mart sonu, Milyon YTL) Pay (%) 2006 2007 Deðiþim (%) 2006 2007 Gelirler 38.325 46.109 20,3 100,0 100,0 Vergi Gelirleri 31.256 33.947 8,6 81,6 73,6 Teþebbüs ve Mülkiyet Gelirleri 2.005 2.002-0,1 5,2 4,3 Alýnan Baðýþ ve Yardýmlar ile Özel Gelirler 233 226-3,0 0,6 0,5 Faizler, Paylar ve Cezalar 4.735 4.052-14,4 12,4 8,8 Sermaye Gelirleri 96 5.882 6027,1 0,3 12,8 Kaynak: MB c. Bütçe Açýðý Merkezi yönetim bütçesi 2007 yýlýnýn Mart ayý sonunda 3.333 milyon YTL açýk verirken, bütçe nakit açýðý da 5.653 milyon YTL olmuþtur (Tablo 29). 32 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði

(Ocak-Mart 2007) TABLO: 29 MERKEZÝ YÖNETÝM NAKÝT DENGESÝ (Milyon YTL) 2006 2007 Yýl Sonu Mart Sonu Bütçe Dengesi -3.995-3.333 Borçlar 158-1.825 Bütçe Emanetleri -211-930 Emanetler 1.995-1.070 Ödenecek Vergi ve Fonlar 13-97 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri 13-28 Fonlar ve Kamu Ýdareleri Paylarý -733 75 Ödenecek Çekler -919-21 Diðer 0 246 Alacaklar -208-495 Nakit Dengesi -4.045-5.653 Kaynak: MB G. DIÞ EKONOMÝK ÝLÝÞKÝLER 2006 yýlýnda ihracat 2005 yýlýna göre % 16,4 artarak 85.526 milyon dolara, ithalat % 18,7 artarak 138.580 milyon dolara yükselmiþtir. Dýþ ticaret hacmi % 17,8 artarak 224.106 milyon dolar, dýþ ticaret açýðý da % 22,5 artarak 53.054 milyon dolar olmuþtur. Ýhracatýn ithalatý karþýlama oraný % 62,9'dan % 61,7'ye gerilemiþtir. 2007 yýlýnýn Ocak-Mart döneminde ihracat 2006 yýlýnýn ayný dönemine göre % 24,2 artarak 23.108 milyon dolara, ithalat % 18 artarak 34.876 milyon dolara yükselmiþtir. Ayný dönemde dýþ ticaret hacmi % 20,4 artarak 57.984 milyon dolar, dýþ ticaret açýðý da % 7,5 artarak 11.768 milyon dolar olmuþtur. Ýhracatýn ithalatý karþýlama oraný % 63'den % 66,3'e yükselmiþtir (Tablo 30). a. Ýhracat Ýhracat 2007 yýlýnýn Ocak-Mart döneminde geçen yýlýn ayný dönemine göre % 24,2'lik artýþla 18.602,4 milyon dolardan 23.108,1 milyon dolara yükselmiþtir (Tablo 31). Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 33